T U Delft Nieuwe materialen en

'"
Nieuwe materialen en
hun toepassingen
{À~f ·
TUDelft
Technische Universiteit Delft
Transferpunt
l'
I
11'
IIJl'
', %)-sS6 ~
Nieuwe materialen en
,hun toepassingen
Nieuwe materialen en
hun toepassingen
Redactie
Transferpunt TU Delft
Ir. J.J.A.M. van Eijk
Delftse Universitaire Pers/1987
Uitgegeven door:
Delftse Universitaire Pers
Stevinweg 1
2628 CN Delft
Telefoon (015) 783254
In opdracht van :
Transferpunt TU Delft
Stevinweg 1
2628 CN Delft
Telefoon (015) 783767
CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG
ISBN 90-6275-326-4
Copyright © 1987, Delftse Universitaire Pers. All rights reserved.
No part of the material protected by th is copyright notice may be reproduced or utilized in any form or
by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage
and retrieval system, without written permission from the publisher: Delft University Press
VOORWOORD
Traditioneel heeft de TU Delft
door de toepasbare aard der
onderzoeken sterke banden met de
industrie. De laatste jaren
streeft de universiteit er doelbewust naar, ondermeer door de
instelling van een Transferpunt
in 1981, het onderzoekspotentieel
van de TU in ruimere mate ten
dienste te laten komen van het
bedrijfsleven .
Teneinde het bedrijfsleven in het
algemeen een zo goed mogelijk
inzicht te geven in de mogelijkheden van samenwerking met de
TU Delft worden zogenaamde
bedrijvendagen georganiseerd.
Het thema van de bedrijvendag
1987 is "Nieuwe materialen en
hun toepassingen". Het materiaalonderzoek aan de TU Delft
bestrijkt een breed terrein met
toepassingen in vrijwel elke
bedrijfstak. in de stands tijdens
de bedrijvendag is getracht een
zo volledig mogelijk beeld te
geven van de onderzoeksaktiviteiten op dit gebied.
Daarna en daarnaast is het nuttig
over een naslagwerkje te kunnen
beschikken dat een overzicht van
dit vakgebied geeft. Onderhavig
boekje wil hierin voorzien.
Per onderzoeksitem wordt zeer
beknopt weergegeven wat de probleemstelling was, welk resultaat
uit het onderzoek voortvloeide en
wat de toepassing daarvan in het
bedrijfsleven kan zijn. Verder
wordt veelal op ook voor het
bedrijfsleven beschikbare - vakgroepfaciliteiten en -publicaties
gewezen .
Het boekje pretendeert niet volledig
te zijn.
Het beleid van de Commissie
Contacten Bedrijfsleven (CCB) en
het Transferpunt zal, ook in de
toekomst, gericht zijn op onder
andere deze aktieve presentatie
van onderzoekspotentieel en op het
bevorderen van een nauwe samenwerking tussen industrie en
TU Delft.
Het lijkt mij goed er hier op te
wijzen, dat deze beoogde samenwerking niét altijd tot stand kan
komen . Diverse oorzaken liggen
hieraan ten grondslag, waaronder
bijvoorbeeld het gegeven, dat
onderzoeksgroepen soms over weinig open capaciteit beschikken.
De gebruiker van dit boekje wordt
hierbij nadrukkelijk uitgenodigd
in dergelijke gevallen kontakt te
zoeken met de medewerkers van
het Transferpunt, die een bemiddelende rol kunnen spelen.
Delft r april 1987
Prof. ir. G. Honderd,
voorzitter CCB/Transferpunt
INHOUDSOPGAVE
blz
Faculteit der
Civiele Techniek ..... . .... .. .. ... .... 5
Faculteit der
Werktuigbouwkunde .. ... .. ...... .. ... . 19
Faculteit der
Electrotechniek . . ....... ... . .. ... . .. 23
Faculteit der
Scheikundige Technologie .. ....... ... 27
Faculteit der
Mijnbouwkunde .... ... .. . .. . ....... ... 37
Faculteit der
Technische Natuurkunde ... .. . . . ... ... 49
Faculteit der
Maritieme Techniek .... ....... ... .... 55
Faculteit der
Lucht- en Ruimtevaarttechniek ... .... 59
Faculteit der
Metaalkunde . . .. . . . . . ......... . . .. . .. 69
Faculteit van het
IndustrieelOntwerpen .... . . .. ...... 105
Interun iversitair
Reactor Instituut . . . . . . . . . . . ....... 109
3
FACULTEIT DER
CIVIELE TECHNIEK
5
STRUKTUUR/EIGENSCHAPPEN VAN
POREUZE BOUWMATERIALEN
Doel/subtitel
Faciliteiten
Structuur/eigenschappen relatie
bij poreuze bouwmaterialen .
Vlamemmissiefotospectrometer
Quantitatief beeldanalyseapparaat.
Kwikporositeitmeet apparaat.
Zuurstofdiffusieapparaat .
Hydraulische en mechanische
beproevingsbanken . (100, 600 en
2000kN) .
Aerometer en adsorptiemete r .
Probleemstelling
Vele fysische en mechanische
eigenschappen van poreuze bouwmaterialen hangen direct samen
met het poriensysteem en de
korrelstructuur. De fysische
eigenschappen en duurzaamheid
.veranderen ten gevolge van het
vocht en de gassen die door het
poriensysteem van het materiaal
zijn geabsorbeerd.
Publicaties
Titels op aanvraag .
Werkwijze
Modelmatig , theoretisch en
experimenteel materiaalonderzoek
op micro-, me zo- en macroniveau.
Resultaat
Beschrijving van de
processen van vocht
beton en de invloed
het kruipgedrag van
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Telef·oon
indringings en gassen in
hiervan op
beton .
Civiele Techniek
Mech. & Constr .
Stevinweg 1
5048
2600 GA Delft
015-783183
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir. J . Luyerink
Telefoon : 015-784612
6
COMPOSIET MATERALEN
Doel/subtitel
Toepassing
Composietmaterialen en nieuwe
materialen.
In de bouwpraktijk als
- gevelelementen
- overkappingsystemen
- bassins
- opslagtanks
- containers, silo's
Probleemstelling
Inzicht verkrijgen in het verband
tussen de materiaalstructuur en
de mechanische- en sterkteeigenschappen bij:
- vezelversterkte plastics
- ferrocement
- vezelversterkt cement,
(glas-, staal- en
kunststofvezels).
Hydraulische biaxiale trekbank
(2 x 160 kN)
Instron, mechanische beproevingsbank, 100kN .
Xenontester.
Werkwijze
Publicaties
Het uitvoeren van materiaalproeven door het aanbrengen van
diverse belastingcombinaties met
het bijbehorende vervormings- en
breukgedrag.
Een deelrapportage zal dit jaar
verschijnen.
Faciliteiten
Resultaat
Optimaliseren van het materiaalgebruik.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Telefoon
Civiele Techniek
Mech. & Constr.
Stevinweg 1
5048
2600 GA Delft
015-783183
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof.dr.ir. Y. M. de Haan
Prof.dr. J.M.J.M. Bijen
Telefoon: 015-781713
7
DUUR~AAMHEID
VAN BOUWMATERIALEN
Doel/subtitel
Toepassing
Duurzaamheid van bouwmaterialen,
schade-detectie en reparatie.
Preventief onderhoud van de
bebouwing.
Probleemstelling
Faciliteiten
De buitenhuid van betonconstructies en de invloed van de
aard ervan op indringingsverschijnselen zijn onderwerp van
nader onderzoek.
Gezien de grote betekenis van
schadedetectie en reparatie van
betonconstructies zal aan de
materiaalkundige aspecten van
deze onderwerpen ruime aandacht
worden gegeven, alsmede het
onderwerp UgevelvervuilingU in
het onderzoek worden betrokken.
Laboratoria ten behoeve van
fysische, chemische en
mechanische beproevingen.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Telefoon
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr. J.M.J.M . Bijen
Telefoon: 015-784817
Civiele Techniek
Mech. & Constr .
Stevinweg 1
5048
2600 GA Delft
015-783138
8
I
I .
HERGEBRUIK VAN AFVALMATERIAAL
Doel/subtitel
Resultaat
Gebruik van afvalmaterialen en
hergebruik van materialen.
De belangrijkste parameter is de
korrelfijnheid van vliegas.
Bovendien wordt de waterbehoefte
van het mengsel gunstig beinvloed
door fijne vl~egas.
Probleemstelling
Onderzoek van de puzzoloane activiteit van vliegas met normale
beton- en mortelcoponenten, alsmede de invloed van vliegas op de
corrosie van staal na carbonatatie van de betondekking.
Toepassing
Vliegas als hulpstof of ter
gedeeltelijke vervanging van
cement in mortels en beton.
Werkwijze
Faciliteiten
Onderzoek van puzzolane activiteit van vliegas in kalkwater,
c.q . loogoplossingen met een
kalkbuffer.
I
Onderzoek naar de interactie van
de structurele componenten; vliegas, cement en zand in beton .
De corrosie van de wapening te
bepalen na carbonatatie van de
betondekking met vliegasportlandcement mengsels als bindmiddel bij expositie in verschillende milieu's.
Laboratoria ten behoeve van
fysische, chemische en mechanisch
beproevingen van cementgebonden
produkten.
Vlamemmissiefotospectrometer
Carbonatatiemeetopstelling.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Telefoon
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir. A. Fraay
Telefoon: 015-784794
Civiele Techniek
Mech. & Constr.
Stevinweg I
5048
2600 GA Delft
015-783183
9
Publicaties
VLIEGAS, karakterisering;
A. Fraaye.a ..
Cementsteen met vliegas;
P. Wardenier en A. Fraay .
Vliegas in beton; A. Fraay
Poederkoolvliegas, een
betrouwbare grondstof voor beton;
J.M.J.M. Bijen.
WEGDEKLAGEN
Doel/subtitel
Toepassing
Wegdeklagen op stalen brugdekken.
Asfalt deklaag op stalen bruggen.
Probleemstelling
Faciliteiten
Onderzoek naar de faktoren, die
het gedrag van "dikke" slijt- en
isolatielagen op stalen brugdekken beinvloeden. Opstellen van
criteria voor verbetering van de
economische bruikbaarheid van
dikke lagen.
Aan het onderzoek aangepaste
meet- en beproevingsopstelling.
Publicaties
De eindrapportage zal in 1988
worden gepubliceerd.
Werkwijze
Modelonderzoek aan een brugdekdeel verrichten, alsmede materiaalonderzoek aan gemodificeerde
asfaltsoorten.
Resultaat
Asfaltmengsels voor stalen
brugdekken ontwerpen waarvan de
levensduur aanzienlijk veel
langer zal zijn.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Civiele Techniek.
Mech. & Constr .
Stev'inweg 1
5048
2600 GA Delft
10
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir. G. Sluimer
Telefoon ~ 015-781713
KRUIP-SCHADEMODELLEN HOUT
Doel/subtitel
Publicaties
Een fysisch model is ontwikkeld om
het t i jdafhankelijk gedrag van
hout te beschrijven.
Rapport
Rapport
Rapport
Rapport
Rapport
Rapport
Probleemstelling
4-86- 8/HA26
4-86- 6/HA24
4-86- 5/HA23
4-86- 7/HA25
4-86- 9/HA27
4-86-13/HA29
Het bepalen van de onbekende parameters in het model .
Werkwijze
Het uitvoeren van kruip en relaxatie-proeven bij verschillende temperaturen.
Resultaat
Het model is in staat a l le andere
empirische modellen te verklaren.
Faculteit:
Vakgroep
Postbus
Plaats
Civiele Techniek
Mech . & Constr .
5048
2600 GA Delft
11
Contactpersoon
voor
dit
onderzoek : ir. T.A . C.M. v . d . Put
Telefoon : 015-781837
GELAMINEERD HOUT
Doel/subtitel
Toepassing
Mechanische eigenschappen van
gelamineerd hout.
Voorschriften classificatie
strength-grading.
Probleemstelling
Publicaties
De sterkte is afhankelijk van
onvolko~enheden in het hout met
behulp van regressie krommen wordt
deze invloed beschreven .
Rapport 4H-86-1119/HA30
Werkwijze
Het meten van onvolkomenheden in
constructie hout . en de invloed
hiervan bepalen op de sterkte.
Resultaat
Ten behoeve van een betrouwbare
regressie dienen nog vele proeven
uitgevoerd te worden deels zijn
onderzoekingen afgerond.
Faculteit:
Vakgroep
Postl:)us
Plaats
Telefoon
Civiele Techniek
Mech . & Constr.
5048
2600 GA Delft
015-781837
785514
12
Contactpersonen voor dit
onderzoek : ir . T . A.C . M. v . d. Put .
ing. P . B.J. Kurstjens.
LANGE DUUR STERKTE VAN
VERBINDINGEN
Doel/subtitel
Toepassingen
Lange duur sterkte van verbindingen.
Geeft inzicht in de wellicht te
hoge veiligheidsfactoren voor
houtverbiningen.
Probleemstelling
Publicaties
Bij welke belastingsniveau's of
belastingshistorie van houtverbindingen treedt er schade op.
Looptijd onderzoek 1983-1993.
Rapport 4-86-10/HD-22
Werkwijze
Bepaal de sterkte van diverse
verbindingen, nadat ze langdurig
belast zijn geweest.
Resultaat
Tussenresultaat: voor belastingspercentages tot 50% is de invloed
van de belasting op de sterkte
minimaal.
Faculteit:
Vakgroep
Postbus
Plaats
Telefoon
Civiele Techniek.
Mech. & Constr.
5048
2600 GA Delft
015-781512
13
Contactpersoon voor dit
onderzoek: A.J.M. Leijten
VERSTERKTE HOUTVERBINDINGEN
Doel/subtitel
Toepassing
De tekortkomingen van houtverbindingen teniet doen.
Verbinding even sterk of sterker
dan de aansluitende delen.
In verbindingen onderhevig aan
sterk wisslende belastingen.
Statisch onbepaalde constructies.
Publicaties
Probleemstelling
Sterkte en stijfheid van houtverbinding verhogen zodanig dat economischer geconstrueerd kan worden.
Rapport 4-86- 2/TRV- 9
4-86-16/TRV-ll
Werkwijze
Lijmonderzoek hout-staal.
Proeven met ~ 8 verbindingsmiddelen alsook ~ 16 en ~ 24 .
Korte en lange duurproeven.
Resultaat
zie publicaties.
Faculteit:
Vakgroep
Postbus
Plaats
Civiele Techniek
Mech. & Constr.
5'048
2600 GA Delft
14
Contactpersoon voor dit
onderzo·e k: J.A . M. Leijten
Telefoon : 015-781512
LYTAGBETON
Doel/subtitel
Toepassing
Onderzoek naar eigenschappen van
lichtbeton met gesinterde vliegas
als toeslagmateriaal .
In constructieve bouw in gewapend
en voorgespannen beton.
Faciliteiten
Probleemstelling
Onbekendheid van materiaaleigenschappen van deze nieuwe betonsoort.
Werkwijze
Door middel van experimenten bepalen van mechanische korte- en
langeduur eigenschappen en aanhechtgedrag.
Resultaat
Beschikbaar in laboratorium:
- stortruimte .
- conditioneringsruimte en computer gestuurde temperatuurregeling van beton-temperatuur.
- hydraulische apparatuur voor
sterkt en vervormingsgedrag.
Publicaties
Stevinrapport nummers
5-86-4, 7, 10 en 17 .
Publicatie blad Cement in voorbereiding.
Lytagbeton is geschikt voor toepassing in ter plaatse gestort ,
prefab gewapend en voorgespannen
beton.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Telefoon
Civiele Techniek.
Mech. & Constr ..
Stevinweg 4
2628 CN Delft
015-782301
15
Contactpersoon voor dit
onderzoek: ir. J.A. den Uijl.
Telefoon : 015-785068 .
-----~--_.~--
.-_. - ---
SILICA FUME
Doel/subtitel
Resultaat
Eigenschappen van beton met
silica fume.
Aangezien het onderzoek op dit
moment in uitvoering is kan nu
slechts worden gesteld dat toevoeging van silica fume zowel
leidt tot verhoging van zowel de
aanvangssterkte als ook de langeduursterkte en dat de krimpvervormingen in zeewater kleiner
zijn dan die van beton zonder
toevoeging van silica fume.
Probleemstelling
Door toevoeging van silica fume
kunnen enige eigenschappen van
beton worden verbeterd, zoals de
(water) ondoorlatendheid, de
sterkte en het tijdsafhankelijk
gedrag.
In Scandinavische landen is al
ervaring met silica fume. Ook
voor Nederland kan de toepassing
van silica fume interessant zijn,
met name wanneer hoge eisen worden gesteld aan de waterondoorlatendheid.
Daarnaast wordt gedacht aan de
toepassing van silica fume in
spuitbeton, ten behoeve van de
toepassing bij reparatie van betonschade.
Het effect is hier tweeledig:
verbetering van de eigenschappen
van het beton en vermindering van
verliezen ten gevolge van terugslag.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Civiele Techniek.
Mech. & Constr.
Stevinweg 4
2628 CN Delft
16
Faciliteiten
Standaard apparatuur voor de bepaling van mechanische en
fysisch/chemische eigenschappen.
Proefopstelling voor de bepaling
van het tijdsafhankelijk gedrag
in marien milieu.
Publicaties
Onderzoeken zijn nog in uitvoering.
Publicatie na afloop van het
onderzoek.
Contactpersoon voor dit
onderzoek: ir. J. Mijnsbergen.
Telefoon: 015-785715
ARAMIDE
Doel/subtitel
Toepassing
Tijdsafhankelijke eigenschappen
van aramide en de invloed van het
milieu daarop.
Aanhechting van aramide versterkte epoxy staven in beton.
Voor gevallen waar door het corrosiegevaar de toepassing van
stalen voorspanelementen uitsluit
kunnen sterke kunstvezels wellicht een alternatief vormen.
Vooral bij combinatie van geringe
betondekking (gewichtsbesparing)
en agressief milieu bestaan
vele potenti~le toepassingsmogelijkheden.
Problaemstelling
Voor eventuele toepassing als
voorspanmateriaal voor beton zijn
langeduursterkte en vervormingsgedrag in basisch milieu en verankeringsmogelijkheden in beton
van essentieel belang.
Werkwijze
Uitvoering van kortdurende proeven (sterkte, elasticiteitmodulus, vermoeiingsgrens) en langdurende proeven (krimp, relaxatie,
standtijd, reksterkte)~
Faciliteiten
In het kader van een samenwerking
project met HBG en ENKA wordt in
het Stevinlaboratorium experimenteel onderzoek verricht .
Publicaties
In voorbereiding.
Resultaat
Onderzoek in uitvoering.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Telefoon
Civiele Techniek
Mech. & Constr.
Stevinweg 1
5048
2600 GA Delft
015-784578
17
Contactpersoon voor dit
onderzoek: ir. J.A. den Uijl
Telefoon : 015-785066
FACULTEIT DER
WERKTUIGBOUWKUNDE
19
ONTWERPEN EN TESTEN VAN VEZELVERSTERKTE KUNSTSTOF PRODUCTEN EN
FLEXIBELE VEZELCONSTRUCTIES
Doel/subtitel
Faciliteiten
Het ontwikkelen van methodieken
voor het ontwerpen en testen van
vezelversterkte kunststof werktuigonderdelen en geotextielen.
Laboratoriumopstellingen voor het
vervaardigen van diverse soorten
vezelversterkte kunststof proefstukken, onder andere met vacuuminjectie- en wikkeltechnieken.
Testbanken voor vezels, kunststoffen, vezelversterkte kunststof proefstukken en geotextiel,
voor deze laatste ook biaxiaal
en triaxiaal.
Probleemstelling
Enerzijds dient de verhoging van
de betrouwbaarheid van vezel versterkte kunststof producten te
worden verkregen door betere en
reproduceerbaar werkende vervaardigingstechnieken, anderzijds en
in wisselwerking daarmee door een
goed ontwerp. Als vO.orbeeld van
de problematiek kan dienen de
veroudering door thermische en
mechanische belasting van isolerende sandwichplaten.
Resultaat
Er is thermische veroudering
onder invloed van thermische belasting geconstateerd en kwalitatief verklaard. Voor een kwantitatieve verklaring is uitgebreider onderzoek nodig .
Toepassing
Publicaties
-Nijhof, A.H.J . Macromechanica va
vezelversterkte kunststoffen. De
Constructeur, 25 (1986), 11,
pagina 40-46; 12, pagina 44-51;
-Nijhof, A.H.J.; K. van Harten
(mede-auteurs) .
Chpt. 5. Production technology .
(7. 47-100)
Chpt. 6. Properties. (p.101-241)
In : Veldhuyzen van Zanten, R.:
Geotextiles and geomembranes in
civel engineering. R'dam, 1986,
-Nijhof, B. ; S. Birkenfe1d & K.
Nederlof. Certification standardization and specification of
geotextiles in The Netherlands.
IIIrd Int. Conf . on Geotextiles.
Wenen, 1986. Vol. lIl, p.845-850.
Sandwichpanelen voor isolatiedoeleinden in statisch, maar
vooral dynamisch belaste constructies, zoals koelvoertuigen.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Telefoon
Werktuigbouwkunde
Vezel techniek
Mekelweg 2
5036
2600 GA Delft
015-786723
20
Contactpersoon voor dit
onderzoek: ir. A.H.J. Nijhof.
Telefoon : 015-786942
VERVAARDIGINGSPROCESSEN VOOR
VEZELVERSTERKTE KUNSTSTOF
PRODUCTEN
Doel/subtitel
Resultaat
Het verbeteren van vervaard igingsprocessen voor vezelversterkte kunststof, met name Resin
Transfer Moulding en filamentwikkelen, en het uitbreiden van de
toepassingsmogelijkheden ervan.
Er is een eerste simulatieprogramma opgesteld en aan de hand
van eenvoudige technologische
proeven geverifieerd. In een volgende fase wordt het uitgebreid
en eventueel verbeterd.
Probleemstelling
Toepassing
Bij RTM wordt de malruimte voorzien van vezelversterkingsmateriaal, de mal wordt gesloten, de
ruimte wordt vacuum gezogen en
met hars gevuld . Een juiste keuze
van aantal en plaats van de injeetiepunten is nodig om een
snelle harsvulling zonder eilandvorming en/of luchtinsluitsels te
verkrijgen, ook bij verschillen
in permeatie van het vezelmateriaal.
Vlakken en schalen van variabele
dikte, en daarvan afgeleide producten; in een volgend stadium
inclusief ri~ben en dergelijke.
Sandwich constructies.
Faciliteiten
Laboratoriumopstellingen voor
vacuuminjectie en aanverwante
technieken.
Numeriek bestuurde drie-assige
wikkel bank.
Werkwijze
Het opstellen van een wiskundig
model ter simulatie van het harsvullingsproces om het verloop van
het harsfront te voorspellen, en
het toetsen van dit rekenprogramma aan daarvoor geschikte
laboratoriumopstelling.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Telefoon
Werktuigbouwkunde
Vezel techniek
Mekelweg 2
5036
2600 GA Delft
015-786723
21
Publicaties
-Harten, K. van . Technologie en
verwerking Vezelversterkte
Kunststoffen. Kunststof en
rubber, 39 (1986), 5, p . 16-19.
-Graaf, J . de . Toepassing folievacuminjectietechniek. Simulatieprogramma voor het injecteren van hars in een vezelgevulde mal.
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir . K. van Harten
Telefoon : 015-786739
FACULTEIT DER
ELECTROTECHNIEK
23
AMORF SILICIUM VOOR ZONNECELLEN
Doel/subtitel
Toepassing
Doel van het onderzoek is het
verbeteren van het rendement van
zonnecellen op basis van amorf
silicium .
Zonnecellen, geintegreerd tot
panelen worden in het algemeen
toegepast op kleine energievragende zelfstandige systemen, bijvoorbeeld voor maritieme doeleinden en in de ruimtevaart . Zonnecellen, gebaseerd op amorf Si
worden toegepast in consumentengoederen. Daarnaast wordt amorf
Si zelf steeds meer toegepast in
adresseringselementen voor liquid
crystal displays, kopieermachines
(laser printers) en beeldsensors.
Probleemstelling
Het merendeel van gefabriceerde
zonnecellen zijn gebaseerd op
kristallijn ·Si. Wordt als basismateriaal amorf Si gebruikt dan
kan de productie aanzienlijk
goedkoper.plaats vinden. Het rendement van deze cellen is echter
laag en moet verbeterd worden.
Resultaat
De groeisnelheid van ongestructureerd amorf Si wordt onderzocht
als functie van de concentratie
SiH4 in een SiH4/H2 gasmengsel en
als functie van het RF vermogen.
Deze varieert tussen 0.1 en 24
A/S. Bij concentraties SiH4 lager
dan 2% ontstaan micro-kristallijne lagen. De toestandsdichtheid in de band gap die een
belangrijke maat is voor de kwaliteit van het materiaal wordt
bepaald door middel van electrische en optische metingen en
bedraagt ongeveer 1016eV-l cm-3.
Faculteit: Elektrotechniek
Vakgroep
Elektrotechnische
Materialen
Adres
Mekelweg 4
Postbus
5031
Plaats
2600 GA Delft
24
Faciliteiten
Twee glimontladings-depositie
systemen. Opdampinstallaties.
Meetopstellingen voor electrische
en optische karakterisering.
Publicaties
W. den Boer 1983, proefschrift.
H.M. Wentinck et al . en R.C . van
Oort et al . 1986. Beide verschenen in:
Proc. 7th European Photovoltaic
Solar Energy Conference, Sevilla,
Spanje.
Contactpersoon voor dit
onderzoek : dr. J . W. Metselaar .
Telefoon : 015-785762
ALUMINIUM-OXIDE IN PLANAIRE
OPTISCHE CIRCUITS
Doel/subtitel
Toepassingsmogelijkheden
Het ontwikkelen van een technologie voor de vervaardiging van
optische schakelingen op silicium
substraat, die kunnen worden
geintegreerd met componenten
zoals lichtbronnen en detectoren
en gekoppeld aan monornode glasvezels.
- Optische communicatie, zend en
ontvangcircuits voor glasvezelverbindingen, multiplexen,
power-dividers, richtingskoppelingen.
- Sensoren, interfarometers.
Op lange termijn:
- Schakelen, moduleren.
- Reproductie technieken:
dynamisch focusserende en
zwaaiende bundels.
Productiewijze.
De circuits worden vervaardigd
met behulp van planaire technologie, waar mogelijk aansluitend
bij gangbare procede's uit de
micro-elektronica technologie.
Resultaat
Een proces voor de vervaardiging
van zeer compacte AL203-films
met goede optische eigenschappen.
- Gebogen golfgeleiders met zeer
kleine straal (150 urn) en lage
verliezen.
- een vijfkanaals optische golflengte demultiplexer op 5 rnrn2.
Faculteit: Elektrotechniek
Vakgroep
Telecommunicatie en
Tele-obs.technologie.
Adres
Mekelweg 4
Postbus
5031
Plaats
2600 GA Delft
25
Faciliteiten
-
Sputterdepositie.
Atoombundel etsen.
Optische lithografie.
Opstellingen voor het meten van
tussenschakeldemping van optische componenten en intens iteitsprofielen in de films.
Publicaties
M.K. Smit, "A1203 films for integrated opties", Thin Solid Films,
Vol. 138, pagina 171-181, 1986
M.K. Smit, "Het ontwikkelen van
een geintegreerd optisch circuit", Med. Tijdschrift voor Fotonica, lle jaargang, nr. 1,
pagina 27-38, 1985.
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir. M. K. Smit
Telefoon : 015-782438
PLANAIRE OPTISCHE CIRCUITS IN
InGaAsP
Doel/subtitel
Toepassingsmogelijkheden
Het
ontwikkelen
van
een
technologie om planaire optische
schakelingen voor
breedbandige
communicatie (1,3 en l,SSurn)
in
het, voor volledige integratie
geschikte,
halfgeleidermateriaal
InP/InGaAsP
- Monolithische integratie van
optische en elektronische
schakelingen op een chip.
Componenten voor breedbandige
optische communicatie (bij
1,3 en 1,55 urn golflengte)
Faciliteiten
Werkwijze
Op InP een-kristallijn substraat
wordt met behulp van vloeistoffase-epi taxie een pakket van eenkristallijne lagen gegroeid. Deze
lagenstructuur vormt het uitgangspunt voor de vervaardiging
van optische componenten .
Vloeistoffase-epitaxie reactor.
Vloeistoffase- epitaxieproces .
Meetfaciliteiten voor het bepslen
van bandgap en roosterafstand.
Resultaat
De ontwikkeling van optische componenten verkeert in . een beginstadium (het project is eind 1985
gestart). Het epitaxieproces is
inmiddels operationeel.
(zie ook: Faciliteiten).
Faculteit : Elektrotechniek
Vakgroep : Telecommunicatie en
Tele-observatietechnologie
Adres
Mekelweg 4
Postbus
5031
Plaats
2600 GA Delft
26
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Dr. Y.S. Oei
Telefoon : 015-782438
FACULTEIT DER
SCHEIKUNDIGE TECHNOLOGIE
27
FUNDAMENTEEL ONDERZOEK AAN HET
MENGEN VAN POLYMEREN
Doel/subtitel
Toepassing
Poging om het mechanisme van dispersievorming bij mengen van onmengbare polymeren in gesmolten
toestand te begrijpen.
De resultaten van dit fundamenteel onderzoek worden gebruikt om
de andere, meer toepassingsgerichte projecten een sterkere
basis te geven.
Probleemstelling
Faciliteiten
Afhankelijk van polymeereigenschappen en mengcondities kunnen
qua type en grootteschaal velerlei morfologieen gevormd worden
op tot dusver grotendeels onverklaarde en onbeheersbare wijze.
Vier-rollen apparaat
Kegel-vloei apparaat
Video-apparatuur
Rheogoniometer
Publicaties
Werkwijze
Theoretische analyse en systematische experimenten aan tweefasen
stroming,
dikwijls met
behulp van modelstoffen, zowel in
afschuif- als in rekstroming.
Resultaat
o.a. Elmendorp, J.J., Diss .
TU Delft, 1986.
Reijden-Stolk, C. van der
en A. Sara.
Pol.Eng.Sci. 26 (1986),
1229.
Elmendorp, J.J. en
A.K.van der Vegt.
Pol.Eng.Sci. 26 (1986),
1332.
Beter inzicht is verkregen in het
deformatie mechanisme van viscoelastische druppels en in de rol
van coalescentie bij het vormen
van een dispersie.
Faculteit : Scheikundige
Technologie
Vakgroep
TMS
Adres
Julianalaan 136
Plaats
2628 BL Delft
Telefoon
015-781828
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Dr. Ir. J. van Dam/
Prof.dr.ir. A.K. van der Vegt.
Telefoon : 015-782623/785090
28
VORMING VAN CO-CONTINUE DISPERSIES
Doel/subtitel
Toepassing
Analyse van de factoren die er
toe ' leiden dat een kleine fractie
van het ene polymeer bij mengen
met een ander polymeer niet als
deeltjes doch als continu skelet
gedispergeerd wordt.
Perspectief van dit onderzoek is
het op-maat maken van co-continue
dispersies met het oog op een
beter benutten van de eigenschappen van de gerings't aanwezige
component,.
Probleemstelling
Faciliteiten
Qua eigenschappen is een mengsel
waarin beide componenten een continue fase vormen, dikwijls zeer
aantrekkelijk; de vraag is hoe
het gemaakt kan worden.
Mengwalsen
Rheometers
Microscopen
Torsieslinger
Publicaties
Werkwijze
Analyse van de stabiliteit van
bij mengen gevormde draden onder
invloed van grensvlakspanning en,
eventueel aanwezige, kleine
zwichtspanning .
o.a. Vegt, A. k. van der en
J.J. Elmendorp.
in "Integr. of fund.pol.sci .
and technology", eds. L.A.
Kleintjes and P.J. Lemstra.
Elsevier Appl. Sci. Publ.
1986, pagina 381.
Resultaat '
Een zeer geringe zwichtspanning
bleek het opbreken van draden in
druppels door capillaire instabiliteit te kunnen voorkomen en
daardoor de vorming van een continue fase te bevorderen.
Contactpersoon voor dit
onderzoek: '
Dr. i 'r. J. van Dam/
Prof . dr.ir. A.K. van der Vegt
Telefoon : 015-782623/785090
Faculteit: Scheikundige
Technologie
Vakgroep
TMS
Adres
Julianalaan 136
Plaats
2628 BL Delft
Telefoon
015-781828
29
ZELFVERSTERKENDE POLYMEERMENGSELS
Doel/subtitel
Toepassing
Het vervaardigen van twee-component systement waarin de ene fase
door orientatie-geinduceerde
kristallisatie superieure mechanische eigenschappen vertoont.
Indien succesvol, kan dit principe worden toegepast om een
polymeermengsel zelf versterkende
vezels te laten vormen, of om
langs eenvoudige weg superstijve
draden in een huid van een ander
polymeer te maken.
Probleemstelling
Een in een rekstroming hoog. georienteerde smelt kan spontaan
kristalliseren tot een vezel met
zeer hoge stijfheid en sterkte.
Het probleem is, dit verschijnsel
in een praktisch proces te realiseren.
Faciliteiten
Kleine extruders
Capillair viscosimeter
Trekbank
DSC
Rontgenverstrooiing
Werkwijze
Publicaties
Naast experimenten met co-extrusie worden de basis verschijnselen geanalyseerd, zoals stabiliteit van de tweefasen stroming,
verstrek-gedrag en relaxatie van
de gevormde orîentatie.
Verbaak, C.L.J.A. e.a .
Pol. Eng . Sci . 25 (1985), 431-433.
Resultaat
De stabiliteit van de twee-fasen
stroming kon drastisch verbeterd
worden. Rela x atie is gemeten en
theoretisch geanalyseerd ten behoeve van het beheersen der, voor
kristallisatie benodigde, orientatie .
Faculteit : Scheikundige
Technologie
Vakgroep
TMS
Adres
Julianalaan 136
Plaats
2628 BL Delft
Telefoon
015-781828
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Dr.ir . K. te Nijenhuis/
Prof.dr.ir . A. K. van der Vegt
Telefoon : 015 - 782630/785090
30
SPECIALE POLYMEERCOMPOSIETEN
Doel/subtitel
Resultaat
Met inbrengen van speciale
vulstoffen in polymeren, namelijk:
a . metaaldraadjes ten behoeve van
geleidbaarheid, en
b. holle glasbolletjes voor
gewichtreductie.
a. Voor PMMA met Al is een sterke
verbetering van de hechting
bereikt door koppeling van de
oxidelaag aan het polymeer .
b. Enkele proefprodukten met
Nylon-6 en met PMMA, met goede
homogeniteit en veelbelovende
eigenschappen, werden verkregen .
Probleemstelling
a. Verbetering mechanische eigenschappen van geleidende composieten door vergroting van de
hechting.
b. Dunwandige holle gla~bolletjes
blijven alleen intact bij dispergeren in laag-visceuze
vloeistof .
Werkwijze
a. Ontwikkelen van chemische oppervlaktebehandeling der metaaldeeItjes teneinde sterke
band met het polymeer te verkrijgen.
b. Pntwikkelen van in-situ polymerisatiesystemen vanuit dispersies der bolletjes in het
monomeer.
Faculteit: Scheikundige
Technologie
Vakgroep
TMS
Adres
Julianalaan 136
Plaats
2628 BL Delft
Telefoon
015-781828
Toepassing
a. Electrisch of thermisch geleidende composieten met goede
mechanische eigenschappen
kunnen in diverse toepassingen
gebruikt worden.
b . Composieten ~et holle glasbolletjes kunnen vanwege hun
goede balans tussen eigens~happen en gewicht bijvoorbeeld in de automobiel bouw
toegepast worden .
Faciliteiten
Trekbank
Torsieslinger
HOT-tester
Contacpersoon voor dit
onderzoek:
Dr.ir . K. te Nijenhuis/
Prof.dr.ir . A.K. van der Vegt
Telefoon : 015-782630/785090
31
KERAMISCHE DEKLAGEN
Doel/subtitel
Toepassing
Veredelen van materialen door het
aanbrengen van deklagen van keramische verbindingen voor het verbeteren van de oppervlakte-eigenschappen .
Het aanbrengen van deklagen met
behulp van CVD wordt toegepast
bij : ,
- Verspanend gereedschap en machine-onderdelen om de slijtvastheid en standtijd ervan te verbeteren . Afgezette stoffen zijn
bijvoorbeeld titaannitride en
titaancarbide;
- Apparatuur in de hogetemperatuu
procesindustrie voor het verhogen
van de corrosievastheid. Titaanen zirkoondiboride beschermen
tegen carburatie of aantasting
door gesmolten aluminium;
- Optische componenten en elektronica. Voorbeelden zijn diamant
en siliciumnitride .
Probleemstelling
Metalen zijn sterk en taai, doch
zacht en corrosiegevoelig . Keramiek is hard en corrosievast,
doch bros. Een keramische oppervlaktelaag op een metalen ondergrond combineert de voordelen van
belde materialen in het produkt .
Resultaat
Met de omstandigheden in de reaktor tijdens het depositieproces
is de aard, samenstelling,
structuur en vorm van het produkt
naar wens te sturen. Geleidelijk
in de diepte van de laag veranderende eigenschappen zijn eenvoudig te realiseren in een enkele
procesgang, evenals composietlagen.
Faciliteiten
Het laboratorium beschikt over
vier CVD-reaktoren met gasdo· seerinrichtingen, een thermobalans voor in situ kinetiekmeting
en twee reaktor en voor plasmageaktiveerde CVD.
Publicaties .
Titels op aanvraag.
Faculteit: Scheikundige
Technologie
Vakgroep
Anorganische en
Fysische Chemie.
Pos'tbus
5045
Plaats
2600 GA Delft
32
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Drs. P , J. van der Put
Telefoon : 015-782634.
LASER-CVD VAN KERAMISCHE POEDERS
Doel/subtitel
Toepassing
Bereiding uit de gasfase met
laseraktivering, van ultrafijne
monodisperse poeders als grondstof voor technische keramiek.
De poeders zijn grondstoffen voor
geavanceerde technische keramiek
voor toepassing bij hoge tempera turen en onder sterk corroderende
omstandigheden . De kwaliteit van
het keramische produkt is sterk
afhankelijk van de aard van de
grondstof die met laser-CVD
binnen brede grenzen is te
var ieren. De markt voor
technische keramiek omvat apparatuur voor energieconversie
(dieselmotoren, gasturbines en
brandstofcellen), de metaalprocesindustrie (aluminiumextrusie en roergieten), werktuigbouwkundige procesindustrie
(machineonderdelen met een hoge
standtijd), de elektronische
industrie (substraten en condensatoren) en verlichting (hogedruk
natriumlampen) .
Probleemstelling
Bij het vervaardigen van nietox idische technische keramiek met
reproduceerbare hoge sterkte, ook
bij hoge temperaturen, zijn
poeders vereist met zeer kleine,
sinter-aktieve deeltjes; deze
kunnen niet door malen worden
verkregen.
Resultaat
De grootte van de poederdeeItjes
is te regelen met de druk, de
samenstelling en de stroomsnelheid van de reaktanten en met
het ingestraalde laservermogen.
De deeltjes zijn amorf, hebben
een hoge sinteractiviteit en
kunnen verdicht worden zonder
sinterhulpmiddelen .
Faciliteiten
Aanwezig zijn een 170 W
industriele C02laser met CVDreaktor en gasdoseerinstallatie,
een elektrostatisch stoffilter en
randapparatuur voor diagnostiek
en procesregeling.
Publicaties
Titels op aanvraag.
Faculteit: Scheikundige
Technologie
Vakgroep
Anorganische en
Fysische Chemie
Postbus
5045
2600 GA Delft
Plaats
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Drs . P.J . van der Put
Telefoon : 015-782634
33
HALFGELEIDERFILM
Doel/subtitel
Toepassing
Bereiden en karakteriseren van
dunne lagen van nieuwe halfgeleiders en isolatoren voor toepassing bij zonne-energieconversie .
Halfgeleiderfilms worden niet
alleen toegepast in actieve elektronische componenten, maar
worden hier vooral ontwikkeld
voor toepassing in hoogrendements-dunnelaagzonnecellen, als
beschermend lichtvenster in fotoelektrochemische cellen en als
actieve fotovoltaische laag in
cascadecellen. Andere denkbare
toepassingen zijn in foto-elektronische componenten, in dunne
kleurentelevisieschermen en in
chemische sensoren.
Probleemstelling
De mogelijkheden van toepassing
van zonne-energie zijn sterk verbonden met die van energieopslag
in brandstof, omdat vraag en
aanbod uit fase zijn . Voor
conversie van zonne-energie zijn
nieuwe halfgeleiders nodig die
bestand zijn tegen hoge temperaturen en corrosieve omstandigheden.
Resultaat
Amorfe, polykristallijne en epitaxiale lagen van boriumfosfide,
boriumsubfosfide en boriumsubarsenide die zeer corrosievast
zijn, kunnen op verschillende
substraten (bijvoorbeeld silicium) worden afgezet . Ook zeer
dunne tunnel lagen van siliciumnitride zijn mogelijk en bruikbaar.
Faculteit: Scheikundige
Technologie
Vakgroep
Anorganische en
Fysische Chemiè
Postbus
5045
Plaats
2600 GA Delft
Faciliteiten
Twee conventionele eVD-reactoren
zijn speciaal voor dit doel uitgerust.
Geautomatiseerde meetapparatuur
voor het bepalen van de fotoelektrochemische activiteit van
de lagen is ook aanwezig, evenals
hoogfrequentgeneratoren voor
plasmadepositie.
Publicaties
P. Groot, J.H.F. Grondel,
P.J . van der Put . Solid State
Ionics 16 (1985), 95.
L . A ~ Correia, R. C. van Oort,
P.J . van der Put. Reactivity of
Solids 2 (1986), 203 .
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Drs. E.M. Kelder
Telefoon : 015-782636
34
VASTESTOF SENSOREN
Doel/subtitel
Toepassing
Chemische sensoren voor detectie
van onder andere milieuverzurende
verbrandingsprodukten in afgassen
en voor regeling van de verbrandingsprocessen.
Sensoren voor het meten van
oxiden van zwavel, stikstof en
koolstof in verbrandingsgassen
werken volgens het nernstprincipe: een concentratieverschil over een vaste elektrolyt heeft een potentiaalverschil tot gevolg. De gemeten
concentraties worden gebruikt om
het verbrandingsproces te
regelen . Vaste chemische sensoren
worden ook veel toegepast bij
metingen van milieuverontreinigingen in water. Ook in de
medische technologie zijn
chemische vaste sensoren in opkomst, evenals in de chemische
procesindustrie.
Probleemstelling
Het terugdringen van de verzuring van het milieu vereist het
ontwikkelen van vastestof sensoren voor SOx, NOx en CO. Zulke
sensoren bieden de mogelijkheid
industriele afgassen in situ te
karakteriseren en verbrandingsprocessen te regelen.
Resultaat
Faciliteiten
Nernst-type sensoren op basis van
gedoteerd natriumsulfaat zijn
gemaakt voor het meten van SOxconcentraties bij hoge temperaturen. De ionengeleidbaarheid kon
door doteren op de vereiste
waarde worden gebracht. Voor NOxmeting worden gedoteerde metaalnitraten als elektrolyt gebruikt,
terwijl CO door chemisorptie aan
overgangsmetaaloxiden wordt
bepaald.
Vergaand geautomatiseerde
impedantiespectroscopische
apparatuur is aanwezig waarmee
temperatuur- en frequentieafhankelijke elektrische eigenschappen kunnen worden bepaald
van 300 K tot 1500 K.
Publicaties
R.A.L. Mens, P.J.J.M. van der
Put, J.Schoonman. Proc. 2nd Int.
Meeting on Chem. Sensors.
Bordeaux 1986., 503.
Faculteit: Scheikundige
Technologie
Vakgroep
Anorganische en
Fysische Chemie
Postbus
5045
Plaats
2600 GA Delft
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Drs . M. Dekker
Telefoon : 015-782698
35
FACULTEIT DER
MIJNBOUWKUNDE
37
REDUCTIE VAN IJZERERTS PELLETS EN
SINTER
Doel/subtitel
Toepassing
Het bekijken van de mineralogische faseveranderingen als
functie van de reducerende condities bij verschillende
temperaturen.
Condities in een hoogoven worden
gesimuleerd.
Facili tei ten
Gereflecteerd licht microscopie
Video-apparatuur
Hoge temeratuur cel (1600oC)
Probleemstelling
Fundamenteel onderzoek naar het
gebruik van individuele fasen die
de matrix van de pellet of de
sinter vormen.
Werkwijze
In een microscoop met hoge temperatuur cel worden video-opnamen
gemaakt van de faseveranderingen
bij verschillende reducerende
condities en temperaturen . Tevens
wordt gekeken naar de degradatie
verschijnselen.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Telefoon
Mijnbouwkunde
Grondstofverwerking
Mijnbouwstraat 120
2628 RX Delft
015-781606
38
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof.ir.W . P.C. Duyvesteijn .
PYROMETALLURGISCHE BEHANDELING
VAN JAROSIET RESIDUEN UIT DE ZINK
PRODUKTIE
Probleemstelling
Faciliteiten
Het jarosiet (of goethiet) residu
is een belangrijk bij produkt van
het hydrometallurgische proces
voor hoge ijzer zink concentraten.
Magnetische scheiders.
Gravimetrische scheiders.
Flotatie cellen.
Optische scheiders.
Werkwijze
Bestudeerd wordt de produktie van
een verwerkbare slak, een verkoopbare zilver lood legering,
zwaveldioxide gas voor zuurproduktie en zinkdioxide damp
voor verder proces met een ijzer/koper mate .
Faculteit :
Vakgroep
Adres
Plaats
Telefoon
Mijnbouwkunde
Grondstofverwerking
Mijnbouwstraat 120
2628 RX Delft
015-781606
39
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir. W. P.C. Duyvesteijn
ROOSTEN VAN HOGE IJZER ZINK
CONCENTRATEN
Doel/subtitel
Resultaat
Voorkomen van zinkverliezen bij
het hogen bij het roosten van
hoge i jzer zink concentraten.
Nu moet uit het ongereageerde
sfaleniet door middel van conventionele minerale procestechnieken
zoals bijvoorbeeld flotatie een
redelijk concentraat gehaald
worden. Dit is echter beter verwerkbaar dan het loog residu dat
zinkferriet bevat.
Probleemstelling
De vorming van zinkferriet bij
· het roosten van ijzer zink concentraten zorgt voor significante
zink verliezen in het loog
residu.
Toepassing
Produktie van zink.
Werkwijze
Voorkomen van de vorming van
zinkferriet door het veranderen
van de roost temperatuur en de
partiele druk van zuursto f .
Faciliteiten
Flotatie cellen.
Publicaties
Jha, M.C., Duyvesteijn, W. P . C.
A two stage leach i ng process for
selective recovery of zinc from
steel plant dust (1985) p 143157 .
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Telefoon
Mijnbouwkunde
Grondstofverwerking.
Mijnbouwstraat 120
2628 RX Delft
015-781606
40
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir. W. P.C. Duyvesteijn .
METAALRECYCLING
Doel/subtitel
Toepassing
Scheiding van metalen uit legeringen of ertsen met behulp van
wervelstroom scheidingstechnieken :
Koper, aluminium en goudwinning.
Werkwijze
Gebruik makend van het verschil
in fysische eigenschappen worden
met behulp van de wervelstroom
scheidingstechniek verschillende
metaallegeringen gescheiden.
Resultaat
Geel en rood koper kunnen
gescheiden worden.
De scheiding van verschillende
Al-legering is hoopvol.
De scheiding van goud uit morene
afzetting wordt bestudeerd.
Faculteit. : Mijnbouwkunde
Vakgroep
Grondstofverwerking
Adres
Mijnbouwstraat 120
Plaats
2628 RX Delft
Telefóon
015-781606
41
Faciliteiten
Verschillende scheidingsapparatuur.
Extractie apparatuur.
Analyse apparatuur.
Publicaties
Braam, B.C., Dalmijn, W.L. en
Duyvesteijn, W.P.C.
Recovery of non-ferros metals
from waste using an eddy-current
seperator with rolating
permanent Sa-Co magnets
(1985) p. 651-654 .
Contactpersoon voo·r dit
onderzoek:
Prof. ·ir. W.P.C. Duyvesteijn.
GRAVITATIE SCHEIDING
Doel/subtitel
Toepassing
Het effect onderzoeken van de
hydrodynamica op de doelmatigheid
van minerale scheiding.
Kogelmolens of geclassificeerde
circuits waar het "over"
malen
van relatief zachte mineralen
zoals wolframiet en galena zeer
grote problemen geeft.
Probleemstelling
Met een hydraulisch aandrijfmechanisme worden verschillende
golfpatronen opgewekt en er wordt
gekeken naar de interactie tussen
het golfpatroon en de korreldynamica.
Faciliteiten
Gravimetrische scheiders
Deeltjes grootte analyser
Excentrisch hydraulisch aandrijf
mechanisme.
Werkwijze
Een op de TU Delft ontwikkeld,
ontworpen en gebouwd hydraulische
aandrijving zorgt voor de opwekking van harmonische en zaagtand
golven.
Dit mechanisme is geinstalleerd
op een zeef op laboratoriumschaa 1.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Telefoon
Mijnbouwkunde
Grondstofverwerking
Mijnbouwstraat 120
2628 RX Delft
015-781606
42
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir. W.P.C. Duyvesteijn.
OPLOSMIDDELEXTRACTIE VAN
WOLFRAMAAT OPLOSSINGEN
Doel/subtitel
Faciliteiten
Effectief uitvoeren van
oplossingszui v ering .
Apparatuur voor minerale
procestechnologie.
Apparatuur voor metaalkundige
extractie
Analyse appar a tuur.
Probleemstelling
Bij de omzetting van natriumparawolframaat tot ammonium-parawolframaat is de verplaatsing van
natrium-ionen door water een
limitering voor de produktspecificaties .
Werkwijze
De omzetting van natrium-parawolframaat tot ammoniumparawolframaat door middel van
oplosmiddel-extractie wordt op
grote schaal bestudeerd.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Telefoon
Mijnbouwkunde
Grondstofverwerking.
Mijnbouwstraat 120
2628 RX Delft
015=781606
43
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir. W.P . C. Duyvesteijn.
FLOTATIE VAN LOOD/ZINK ERTSEN
Doel/subtitel
Toepassing
Effectieve scheiding van loodhoudende en zinkhoudende ertsen.
Lood en zink winning.
Faciliteiten
Probleemstelling
Doo r een mogelijke coating van
sfaleriet met geprecipiteerde
looddeeitjes heeft men te maken
met een ineffectieve scheiding
van s f aleriet en galena .
Flotatie cellen
Analyse apparatuur.
Publicaties
Kuehne1, R.A.
Review: Atlas of ore minerals
Chem. ged. 51 (1985) p . 147-148
Resultaat
Door wijziging van fabrieksoperaties wordt het probleem
verlicht.
Faculteit :
Vakgroep
Adres
Plaats
Telefoon
Mijnbouwkunde
Grondstofverwerking
Mijnbouwstraat 120
2628 RX Delft
015-781606
44
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir. W.P.C . Duyvestijn.
CHEMISCHE REACTIES IN
METALLURGISCHE SYSTEMEN
Doel/subtitel
Toepassing
Kinetiek en reactiemechanismen
bepalen van reacties tussen de
oxiden in de vaste stoffen en
reacties tussen sulfiden en
loogvloeistoffen.
Zinkproduktie.
Faciliteiten
Analyseapparatuur .
Werkwijze
Publicaties
Een adsorptiemodel is ontwikkeld
voor het logen van sfaleriet in
oplossingen van ijzerchloride en
zoutzuur.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Telefoon
Mijnbouwkunde
Grondstofverwerking
Mijnbouwstraat 120
2628 RX Delft
015-781606
45
Jha, M.C., Duyvesteijn, W.P.C.
A two stage leaching process for
selective recovery of zinc from
steel plant dusts. (1985) p. 143157.
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof . ir. W. P.C. Duyvesteijn.
SELECTIEVE FLOCCULATIE IN
STEENKOOKSLURRIES
Doel/subtitel
Toepassing
Scheiding van mineraalhoudend
gesteente uit steenkool.
Ertswinning .
Faciliteiten
Werkwijze
Behandeling van steenkooldispersie met polymeerflocculanten met toepassing van ultrasone vibraties.
Brekers en vermalers
Deeltjesgrootte analyse
Analyse apparatuur .
Publicaties
Resultaat
SCheiding van mineraaldragers uit
steenkool door polymeren en
dispergeermiddelen.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
:
Telefoon :
Mijnbouwkunde
Grondstofverwerking
Mijnbouwstraat 120
- 2628 RX Delft
015 -791606
46
Kuehnel, R.A .
Review: Atlas of ore minerais.
Chem. ged. 51 (1985) p. 147-148
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir. W.P .C. Duyv esteijn.
ONTWIKKELING VAN CHEMISCHE EN
RONTGENANALYSEMETHODEN VOOR
PRIMAIRE EN SECUNDAIRE GRONDSTOFFEN
Doel/subtitel
Toepassing
Analyse van primaire en
secundarie grondstoffen.
Chemische en rontgenanalyse van
primaire en secundaire grondstoffen.
Probleemstelling
Faciliteiten
Door de gecompliceerde samenstelling van deze materialen zijn
zeer specifieke onderzoekmethoden
nodig .
Chemische en fysische analyse
apparatuur .
Werkwijze
Abbey's evaluatie methode , toege past op een geochemisch referentiemonster uit een internationale studie (ijzer formatie
monster IF-G) .
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Telefoon
Mijnbouwkunde
Grondstof v erwerking
Mijnbouwstraat 120
2628 RX Delft
015-781606
47
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir. W.P . C. Duyvest e ijn.
FACULTEIT DER
TECHNISCHE NATUURKUNDE
49
WEERSTANDSSYSTEMEN
Doel/subtitel
Resultaat
Een combinatie proberen te maken
tussen de hoge oplossing van estralingsweerstand en de plasmaetsweerstand.
Hierbij worden de lithografische
eigenschappen van de e-straal
bestudeerd.
Wanneer een negatieve e-straal
wordt gebruikt kan een zeer hoge
oplossing verkregen worden.
Het patroon transport in de
multilaag wordt verkregen door
actereenvolges 3 anisotropische
etsen toe te passen.
Door het etsen ontstaat er een
patroon in de toplaag.
Probleemstelling
Als gevolg van de verstrooiing
van elektronen en het lage contrast in de oplossing van fotoweerstand, als een positieve estralingsweerstand, beperkt tot
ongeveer 0,5 um.
Door het gebruiken van een multila~g zijn er geen problemen bij
de afmetingen in het submicrongebied.
Werkwijze
Er wordt gebruik gemaakt van een
multilaag bestaande uit een topla~g van een oplossing van estrlaingsweerstand, een tussenlaag van bijvoorbeeld Si02 en een
vlakke grondlaag van een
polymeer.
Faculteit:
Centrum
Adres
Postbus
Plaats
Technische Natuurkunde
Submicron Technologie
Lorentzweg 1
5046
2600 GA Delft
50
Toepassing
Multilaag weerstandssystemen worden succesvol gebruikt bij fabricage van specifieke structuren.
Publicaties
-J. Cara, K.L. Hagemans, F. de
Schutter, J. Danneeis, Submicron
gate level proces step using ebeam lithography microeletronic
Engineering 3 (1985), 519-524.
K.L. Hagemans, Fotonica en
submicrontechnologie. Ned.
Tijdschrift voor fotonica 11
(1985) no. 6 . 4-10
-B.J. van Wees, LEM de Groot,
K.L. Hagemans, J. Kortlandt,
J.E . Mooij. Fabrication of
Josephson junction arrays by ebeam lithography. In; proceedings
Microcircuit Engineering 1984,
London Academie Press 1985, 257263 .
Contactpersoon voor dit
onderzoek: B.R. Denekamp
Telefoon : 015-782600
REACTIEF ION-ETSEN
Doel/subtitel
Resultaat
Voor de VLSI is de verwijdering
van patronen met erg kleine
afmetingen nodig.
Door het negatieve voltage
ontstaat een bepaalde gradering
van anisotropie in het etsproces.
Probleemstelling
Toepassing
Door de isotropische manieren van
etsen voldoet de klassieke natte
etstechniek niet langer voor
VLSI.
Daarom anisotropische etsen, dit
wordt uitgevoerd met reaktief
ion-etsen.
Van invloed zijn een groot aantal
parameters.
Voor VLSI toepassingen .
Faciliteiten
Massaspectrometrie.
Optische emissiespectrometrie.
Reaktor voor etsen in CI-, Fbevattende plasma's en voor 02stripping.
Werkwijze
Reaktief ionetsen waarbij een
plasma wordt gebruikt om ionen en
chemisch aktieve species te laten
ontstaan.
Door toepassing van een negatief
voltage op het monster worden
positieve ionen versneld naar het
monster.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Technische Natuurkunde
Submicron Technologie
Lorentzeweg 1
5046
2600 GA Delft
51
Contactpersoon voor dit
onderzoek: B.R. Denekamp .
Telefoon : 015-782600
SILICATEN VOOR VLSI
Doel/subtitel
Resultaat
Bij kleinere apparaten zijn
silicaten van belang door hun
lage elektrische weerstand, dit
om de vertragingstijden van de
signalen zo laag mogelijk te
houden.
Resultaten zijn verwerkt in
afstudeerscripties.
Toepassing
Silicaten worden gebruikt als
verbindingslijnen in
geintegreerde circuits .
Probleemstelling
De weerstand van de gebruikelijke
polysilicon is te hoog voor
submicron VLSI-toepassingen .
Sommige moeilijk smeltbare
silicaten worden onderzocht.
Faciliteiten
Reaktor voor sputter afzetting .
Werkwijze
Het onderzoek is gesplitst in 3
delen:
- sputter afzetting en verhitten
van de silicaten.
- karakterisering koor middel van
rontgenstraling.
- investering naar de droge
etsbaarheid.
Faculteit:
Centrum
Adres
Postbus
Plaats
Technische Natuurkunde
Submicron Technologie
Lorentzweg 1
5046
2600 GA Delft
52
Contactpersoon voor dit
onderzoek: J.A.G. Baggerman.
Telefoon : 015-782600
MOLECULAIRE EPITAXIALE STRAAL
Doel/subtitel
Toepassing
Moleculaire epitaxiale straal is
een geadvanceerde zeer hoog
vacuum techniek.
Doel is de fabricage van hoge
kwaliteit Co/Te/InSb multilagen .
Korte tijdsbasis instrumenttoepassingen.
Werkwijze
Door middel van moleculaire
epitaxiale straling kan men de
groei van gecompliceerde eenkristallen dunne lagen structuren van
III-V en II-VI en composieten
verkrijgen.
Publicaties
A.J . Bosch, R.O.
O.F . Z. Schannen,
epitaxy of InSb
Phys . 58 (1985),
van Welzenis
Molecular beam
(110), J. Appl.
3434-3439.
Resultaat
Er is een InSb homoepitaxiale
multilaag gemaakt .
Er zijn CdTe/InSb multilagen
gemaakt waardoor het haalbaar
wordt gemixte II-VI/III-V epitaxy
te maken .
Faculteit:
Centrum
Adres
Postbus
Plaats
Technische Natuurkunde
Submicron Technologie
Lorentzweg 1
5046
2600 GA Delft
53
Contactpersoon voor dit
onderzoek: B. G.M. de Lange
Telefoon : 015-782600
FACULTEIT DER
MARITIEME TECHNIEK
55
VERMOEIING VAN GELASTE
CONSTRUCTIES
Doel/subtitel
Toepassing
Vermoeiing van gelaste
maritieme constructies.
Offshore constructies.
Faciliteiten
Probleemstelling
Gelaste constructies bevatten
discontinuiteiten en defecten die
door de wisselende belastingen
veroorzaakt in zeegang en onder
invloed van het corrosieve milieu
tot scheuren aanleiding geven .
1000 tons en 100 tons
vermoeiingsmachines. Alle
benodigde meet- en registratieapparatuur. Speciale laagfrequente vermoeiingsbanken .
Publicaties
Werkwijze
Constructiedelen en -details
worden op ware grootte in zeewater wisselend aan al of niet
constante belasingen onderworpen.
Tevens wordt de invleod van
kathodische bescherming onderzocht.
J.J.W. Nibbering, B.C. Buisman,
H.wildschut en E. van Rietbergen:
Corrosievermoeiing T-verbindingen
van dikke platen bij grote
aantallen wisselingen.
Lastechniek, jaargang. 52, nr . 9
sept. 1986, blz. 187-195.
Resultaat
Roe lager de belasingsfrequentie
is, des te groter is de invloed
van het milieu. Voor zeegaande
construcites is de levensduur ten
opzichte van vermoeiing in lucht
circa 70% lager. Kathodische
bescherming is zeer effectief .
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Maritieme Techniek
S . O. C.P.
Mekelweg 2
5035
2628 CD Delft
56
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir. J.J . W. Nibbering/
Ir. R.G. Scholte
Telefoon : 015-785056/781529
BREUKTAAIHEID VAN GELASTE
CONSTRUCTIES
Doel/subtitel
Toepassing
Breuksterkte van maritieme constructies bij lage temperatuur .
Offshore constructies, onder
andere hefpoten van jack-ups.
Vervanging C.O.D . -proef.
Probleemstelling
Faciliteiten
In gelaste staalconstructies zijn
de lassen en de laszones in bet
algemeen minder breuktaai dan het
basismetaal. Tevens bevatten die
zones defecten. De prOblemen
nemen toe met de plaatdikten.
1000 tons en 100 tons
vermoeiingsmachines met bijbehorende apparatuur en instrumenten.
Publicaties
Werkwijze
Constructiedelen van ware grootte
worden bij lage temperatuur aan
wisselende belastingen onderworpen . Wanneer een scheurtip een
extra "brosse" plek in de laszone
bereikt, kan breuk ontstaan.
Resultaat
De methode is aanzienlijk realistischer dan de gebruikelijke
onderzoekmethoden, waarbij een
eenmalige belasting tot breuk
wordt. uitgeoefend.
Faculteit: Maritieme Techniek
Vakgroep
s. o. C. P.Adres
Mekelweg 2
Postbus
5035
Plaats
2628 CD Delft
57
J . J . W. Nibbering en Ren Zijin:
Brittie fracture during fatigue
loading at -lOOC of a full-scale
tubular X-joint. Influence of
ageing.
Proc . Eur. Conf. on Fracture
(ECF6), Vol. Il, 1986, blz 1,063~
1,077 .
J.J . W. Nibbering en H.G. Scholte:
Realistic testing of weIds bij
fatigue bending at low
temperature.
I. S. P ., Vol. 31, No . 355,
maart 1984.
H.G. Schol te en
E. van Rietbergen:
Fatigue bending tests at low
temperature on welded specimens
of 30 mm and 70 mm thickness.
Ship Structures Laboratory.
Report No. 302, Delft, 1986.
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. ir. J.J.W. Nibbering/
Ir. H.G . Scholte
Telefoon : 015-785056/781529
STERKTE VAN POLYESTER PLAATVERBINDINGEN
Doel/subtitel
Toepassing
Het verbeteren van de verbinding
tussen loodrecht op elkaar
geplaatste platen van gewapend
polyester.
Mijnvegers .
Faciliteiten
Diverse beproevingsmachines .
Probleemstelling
Deze verbindingen vormen het
zwakke punt in de polyesterglasvezel-constructies. De
huidige fabricagemethoden zijn
zeer arbeidsintensief.
Werkwijze
Publicaties
H.G. Scholte en J. van Lint:
The influence of asymmetrical
corner reinforcement on the
fatigue strength of T-shaped GRP
plate connections .
Ship Structures Laboraty.
Report No . 294, Delft, 1986 .
In de praktijk vervaardigde constructies worden aan statische en
wisselende belastingen
onderworpen.
Resultaat
Kleine maar duidelijke
verbeteringen van de constructie.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Maritieme Techniek
S . O.C.P .
Mekelweg 2
5035
2628 CD Delft
58
Contactpersbon voor dit
onderzoek: Ir . H.G. Scholte
Telefoon : 015-781529
FACULTEIT DER
LUCHT- EN RUIMTEVAARTTECHNIEK
59
TOEPASSING VAN VERSTERKTE COMPOSIETEN IN DE VLIEGTUIGBOUW
Doel/subtitel
Toepassing
Toepassing van geavanceerde
composieten in primaire
vliegtuigconstrukties.
In vliegtuig-constucties.
Publicaties
Probleemstelling
Versterkte kampasieten hebben
interressante eigenschappen in
vliegtuig-strukturen.
Toepassingen en produktiemethode
worden onderzocht.
W.H.M . van Dreumel Composities
ready for general engineering.
In: New div . in Camp. Mat.
Post.
Van Dreumel Continous fibre reinforced plastics.
In progress on Advanced Materials
and Processes.
Werkwijze
De nadruk is gelegd op de
toepassing van thermoplasten.
Proces en vormgevings technieken
zijn bestudeerd. Verschillende
projekten zijn in ontwikkeling in
samenwerking met de Europese
vliegtuigindustrie.
Resultaàt
Onderzoeksresultaten zijn op
internationale conferernties
gepresenteerd. Patent voor een
mechanische oppervlakte behandeling van aramide vezels is aangevraagd.
Faculteit: Lucht- en
Ruimtevaarttechniek
Vakgroep
Produktie en
materialen
Adres
Kluyverweg 1
Plaats
2629 HS Delft
60
Contactpersoon voor dit
onderzoek: prof.dr.ir. Schijve.
Telefoon : 015/785340
NIET DESTRUCTIEF ONDERZOEK
Doel/subtitel
Het doel is om betrouwbare ultrasonische inspectie-technieken te
ontwikkelen, zowel voor produktie
als voor onderhoudsdoeleinden.
Probleemstelling
Het vaststellen van de opbouw van
het laminaat en vezelrichting is
essentiele eis voor de toepassing
van composieten in de vliegtuigbouw .
Werkwijze
Een polair vorming instrument dat
in staat is om unieke "vingerafdrukken" van laminaten te maken
is geevalueerd. De ontwikkeling
van een beeld processor is
gestart .
Faculteit: Lucht- en
Ruimtevaarttechniek
Vakgroep
Produktie en
materialen
Adres
Kluyverweg
Plaats
2629 HS Delft
61
Contactpersoon voor dit
onderzoek: prof . dr.ir. Schijve
Telefoon : 015-785340
VERBINDINGEN IN GEAVANCEERDE
COMPOSIETEN
Doel/subtitel
Toepassing
Het vinden van theoretische en
experimentele bases voor het
ontwerp van optimale verbindingen
in composieten.
Een theoretische studie heeft
geresulteerd in een rekenmodel
voor een rij van pen-gatverbindingen in composieten.
Probleemstelling
Publicaties
Het ontwerp van betrouwbare
verbindingen in composieten
contrakties kan leiden tot brede
toepassing van composieten.
W.H.M. van Dreumel "Modern fibre
reinforced composites Wth 12"',
W.H . M. van Dreumel . De gestaalde
kracht van een composiet,
Technovisie V5, 1985.
Werkwijze
Het scheurgedrag van mechanische
verbindingen in aramide laminaten
onder cyclische belasting en
het relaxatiegedrag van
opgedampte verbindingen in glasfiber laminaten zijn onderzocht.
Resultaat
Twee plak testen voor lijmverbindingen in composite strukturen
zijn geevalueerd in samenwerking
met Fokker.
Faculteit: Lucht- en
Ruimtevaarttechniek
Vakgroep
Produktie en
materialen
Adres
Kluyverweg 1
Plaats
2629 HS Delft
62
. Contactpersoon voor dit
onderzoek: prof.dr.ir. Schijve
Telefoon : 015-785340
LIJMVERBINDINGEN VAN METALEN
VLIEGTUIGCONSTRUCTIES
Doel/subtitel
Toepassing
De toepassing van gelijmde
verbindingen in zogenaamde
primaire construkties.
Begonnen is met een studie naar
de automatisatie van
lijmverbindings-produktietechnologie.
Probleemstelling
Een van de voordelen vn gelijmde
metaal-verbindingen in metaalconstrukties is de hoge weerstand
tegen scheurgroei en de hoge
eindsterkte vergelegen met
machinaal bewerkte delen.
Werkwijze
NDO-technieken, statische en
dynamische sterkte en
duurzaamheid zijn belangrijke
aspecten voor de toepassing van
gelijmde verbindingen.
Resultaat
Het onderzoekswerk was gericht op
het visco-elastich gedrag van
structurele lijmen en op
vermoeiingsgedrag van gelijmde
verbindingen.
Faculteit: Lucht- en
Ruimtevaarttechniek
Vakgroep
Produktie en
materialen
Kluyverweg 1
Adres
Plaats
2629 HS Delft
63
Contactpersoon voor dit
onderzoek: prof . dr. ir . Schijve
Telefoon : 015-785340
VERMOEIING VAN
VLIEGTUIGMATERIALEN EN
CONSTRUKTIES
Doel/subtitel
Resultaat
Verbeteren van kwalitatieve en
kwantitatieve begrip van vermoeiingsproblemen van
vliegtuigen.
Fotografisch scheurgroei-onderzoek is verricht in samenwerking
met een Duits laboratorium. Een
onderzoek naar vlucht-simulatietests is afgerond .
Probleemstelling
Publicaties
Vermoeiing is belangrijk uit het
oogpunt van veiligheid en kosten
van het vliegtuig.
Dit geldt
vooral
voor civiele transport
vliegtuigen waar een lang leven
en een I'lichte"
Vogelesang & Gunnik :
An evaluation of the new materials for the next generation of
transport aircraft structures.
construktie
vereist worden .
Werkwijze
Onderzochte aspecten zijn voorspelling van vermoeiingsscheurgroei , vluchtsimulatie experimenten, beschadigingstolerantie
en milieu - effekten .
Faculteit: Luchten Ruimtevaarttechniek
Vakgroep
Produktie en
Materialen
Adres
Kluyverweg 1
Plaats
2629 HS Delft
64
Contactpersoon voor dit
onderzoek: ir . L . B. Vogelesang
Telefoon : 015-785145
'
ONTWIKKELING VAN GELAMINEERD EN
ARALL PLAAT MATERIAAL VOOR DE
VLIEGTUIGBOUW
Doel/subtitel
Toepassing
Onderzoek naar de toepasbaarheid
van ARALL in de vliegtuigbouw.
Ontwerp van ARALL vleugeldelen in
samenwerking met Fokker.
Probleemstelling
Publicaties
Gelamineerd metalen plaatmateriaal heeft goede schade-tolerantie eigenschappen. Een
superieur hybride materiaal kan
ver~regen worden door het lijmen
van alternerend aluminium plaat en
matten van aramide-vezel .
J . W. Davis : ARALL, from a
development to a commercial
material.
Vogelesang & Gunnik: ARALL, a
challenge for the next generation
of aircraft.
Werkwijze
De meetaspecten van mechanische
eigenschappen, duurzaamheid,
fysische eigenschappen en technologische problemen worden onderzocht in een grote verscheidenheid van onderzoeksproj e cten.
Faculteit: Luchten Ruimtevaarttechniek
Vakgroep
Produktie en
materialen
Adres
Kluyverweg 1
Plaats
2629 HS Delft
65
Contactpersoon voor dit
onderzoek: ir . L . B. Vogelesang
Telefoon : 015-785145
ONDERZOEK AAN SPANNINGSCORROSIE
Doel/subtitel
Publicaties
Te komen tot een groter begrip
van de gekombineerde aktie van
spanningen en omgevingseffekten
en tot de ontwikkeling van
nieuwe experimentele technieken .
J. Schijve, A.M. Vlutters, Ichsan
and Provo Kluit:
Crach growth in
Al alloy sheet material under
flight simulation loading.
J. Schijve, Comparison between
empirical and calculated stress
intensity factors of hole edge
cracks.
Probleemstelling
Hoge sterkte aluminium-legeringen
zijn gevoelig voor spanningscorrosie .
Rest- en ingebouwde spanningen in een vliegtuigconstructie kunnen leiden tot
scheurinitiatie en -groei.
Werkwijze
Er wordt gebruik gemaakt van
langzame rek- en konstruktie
deformatie-methoden.
Faculteit: Luchten ruimtevaarttechniek
Vakgroep
Produktie en
Materialen
Adres
Kluyverweg
Plaats
2629 HS Delft
66
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr. ir . Schijve
Telefoon : 015-785340
ATMOSFERISCHE CORROSIE
Doel/subtitel
Onderzoek naar corrosie-eigenschappen van conventionele en
nieuwe materialen en naar de
ontwikkeling van nieuwe beschermingsmethoden.
Probleemstelling
In de vliegtuigbouw is corrosie
een groot probleem in verhouding
tot vliegtuig-veiligheid en kosten . Corrosie-problemen vermeerderen zich zowel in aantal als in
moèilijkheid als gevolg van de
toepassing van nieuwe materialen
en van intensiever en langer
gebruik van vliegtuigen.
Werkwijze
In samenwerking met Transavia is
een onderzoek uitgevoerd naar de
optimalisatie van inspectieprocedures voor de civiele
luchtvaart. Met de KLM is gekeken
naar de problemen met preventieve
en corrigerende inspectie, met de
nadruk op corrosie.
Faculteit: Luchten ruimtevaarttechniek
Vakgroep
Produktie en
materialen
Adres
Kluyverweg 1
Plaats
2629 HS Delft
67
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof.dr.ir. J . Schijve
Telefoon : 015-785340
FACULTEIT DER
METAALKUNDE
69
NIET-DESTRUKTIEVE ULTRASONE
MEETMETHODE TWEE-DIMENSIONALE
SPANNINGSTOESTAND
Doel/subtitel
Resultaat/Toepassing
Een niet-destruktieve ultrasone
methode ter bepaling van de tweedimensionale spanningstoestand in
plaatvormige geometrieen onder
gebruikmaking van het akoestoelastische effekt.
Bij gebruik van transversale golven ontstaat de mogelijkheid tot
het bepalen van een door belasten
ontstane twee-dimensionale
spanningstoestand (2 normaalspanningen en een schuifspanning). Aanvulling v an de
meting met longitudinale golven
geeft onder bepaalde voorwaarden
een absolute spanningsbepaling.
Tot nu toe zijn veelbelovende
experimenten uitgevoerd aan
aluminium 2024-T351. Metingen aan
staal liggen in het verschiet.
Probleemstelling
Breukmechanisch onderzoek wordt
in een aantal gevallen bemoeilijkt door het ontbreken van
gegevens omtrent het heersende
spanningsveld. Met name doet dit
zich voor bij niet-verwaarloosbare plastische vervorming en
bij komplexe geometrieen en
belastingssituaties .
Werkwijze
Metingen worden gedaan met ultra sone transversale en eventueel
longitidudinale golven die zich
loodrecht op het plaatoppervlak
voortbewegen . Spanningen
beinvloeden de voortplanting van
deze golven. Dit wordt het
akoesto-elastisch effekt genoemd.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
70
Publicaties
1) Janssen, M. en Zuidema, J.,
Journalof Nondestructive
Evaluation, Vol 5, No 1, 1985,
pp . 45-52 .
2) Janssen, M. en Zuidema, J.,
in "Proceedings of the 6th ,
European Conference on
Fracture", (H.C. van EIst en
A. Bakker eds . ), Emas, Warley,
UK, 1986 .
Contactpersoon voor dit
onderzoek: M. Janssen
Telefoon : 015-785866
METALLISCHE GLAZEN
Toepassing
Doel/subtitel
Structuurrelax atie
glazen.
in metallische
Probleemstelling
Inzicht verk r ijgen in het mechanisme van de verandering van fysische eigenschappen die optreden
beneden de kristallisatietemperatuur van metallische glazen .
Metallische glazen bezitten ee
grote mechanische sterkte en zij
(indien
ferromagnetisch)
magne
tisch zeer zacht . Ze worden reed
toegepast in d e elektronische in
dustrie (onder andere in recorder
koppen).
Aan toepassing als kern
materiaal in distributietransfor
matoren wordt gewerkt.
Faciliteiten
Werkwijze
Meetopstellingen voor de hiernaas
genoemde fysische eigenschappen.
Meting
van de verandering van
elektrische weerstand,
elastische
constanten, viscositeit, inwendige Publicaties
energie, mechanische eigenschappen,
etc . als functie van temperatuur Overzichtsartikel:
en tijd .
A.
van den Beukel, in
Solidified Materiais" p .
ASM 1986.
Resultaat
"Rapidl
193-203
De kinetiek van-de veranderingen
kan kwantitatief beschreven worden
met door ons ontwikkeld fenomenologisch model.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
FCM
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
71
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr . ir. A. van den Beukei
Telefoon : 015-782054
HELIUM IN METALEN
Doel/subtitel
Toepassing
Interactie van helium met roosterfouten in metalen.
In
de wanden van
toekomstig
fusie-reactoren is het voorkomen
of beperken van genoemde defecten
van groot belang.
Het zoeken is
naar materialen die
voldoende
stra-ingsbestendig zijn . De toepassing is een zaak van lange
termijn.
Probleemstelling
In reactormaterialen, blootgesteld
aan hoge flux
hoogenergetische
deeltjesstraling, ontstaan schadelijke
defecten,
zoals bellen(helium) en blaren.
Het ontstaan
van deze defecten wordt vanaf het
begin bestudeerd.
Faciliteiten
Een THDS-apparaat.
Werkwijze
Publiciaties.
De gebruikte techniek is Thermische Helium Desorptie Spectrometrie (THOS). In dit apparaat wordt
in UHV een roosterfoutstructuur
aangebracht door bestraling
op
plastische vervorming en de interactie met helium bestudeerd.
W.Th.M. Buters en A. van den BeukeI Journ.Nucl.Mat. 137 (1985)5156 en 57-62.
Resultaat
De
vorming van macroscopischedefecten kan vanaf het
eerste
begin (een vacature) gevolgd en
begrepen worden.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
FCM
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
72
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof.dr.ir. A. van den Beukel
Telefoon : 015-782054
STATISTISCHE THEORIE VAN
LEGERINGEN
Doel/subtitel
Resultaat
Het macroscopisch gedrag van
legeringen, zowel in thermodynamisch evenwicht als in
niet-evenwicht, te beschrijven,
uitgaande van de bekend veronderstelde microscopische wissel
werkingen tussen de
samenstellende atomen.
Zelfs eenvoudige aannames voor de
wisselwerkingen (bijvoorbeeld alleen die tussen naaste buren)
leiden in veel gevallen tot aanvaardbare kwantitatieve beschrijvingen van het
(evenwichts-)
fasendiagram of van het kinetisch
gedrag
(diffusie,
ontmenging,
ordening) .
Werkwijze
Publicaties
Voor
evenwicht
wordt
gebruik
gemaakt
van een bekende benadering:
de "Cluster VariationMethod" van R. Kikuchi. Voor nietevenwicht is een nieuwe theorie
ontwikkels op basis van de theorie
van de Markov-processen. Daarnaast
worden computer-simulaties ut gevoerd
om
het effect van
de
gebruikte benaderingen te onderzoeken.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
FCM
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
73
C.M. van Baal, Physica lIlA (1982
591-606,
113A(1982) 117-125, 129
(1985) 601-625.
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir. C.M. van Baal
Telefoon: 015-786101
FYSISCHE CHEMIE VAN -DE VASTE
STOF; a. SILICATEN BIJ DIFFUSIE
IN (ME)TAAL-SILICIUM MULTILAGEN
Doel/subtitel
Resultaat
A. Dunne oppervlaktelagen en
korrelgrenzen.
Al Microstructuur en/of diffusie
en fasetransformaties in amorfe
en kristallijne multilagen.
a. Silicaten bij diffusie in
(me)taal-silicium multilagen.
Door de intensiteit van de multilaag-reflectie te meten als
functie van de verwarmingstemperatuur wordt gevonden dat bij
eerst verhitten een amorfe
structuur ontstaat en dat daarna
een kristallijne structuur ontstaat.
Dit geeft informatie over de
diffusie-coeficient .
Probleemstelling
Het diffusiegedrag van silicaten
in de proefstukken bij verschillende temperaturen.
Toepassing
Meer inzicht in de diffusiecoefficient.
Werkwijze
Proefstukken worden gemaakt volgens het opsputteren van afwisselend Mo- en Si- lagen op een
geoxideerd Si- eenkristal met
lOO-richting.
Een deel van de proefstukken
heeft een polykristallijne silaag tussen de Si02-laag en de
Mo/Si-mul tilaag.
Faculteit: Metaalkunde
Vakgroep
Fysische chemie van de
vaste stof
Adres
Rotterdamseweg 137
Plaats
2628 AL Delft
74
Faciliteiten
Rontgen micro-analyse
m.b . v. Jeol-JXA-50A
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr. ir . E.J. Mittemeijer
Telefoon : 015-782207
FYSISCHE CHEMIE VAN DE VASTE
STOF; b. LEGEREN VAN CU~CR
MULTILAGEN M.B.V. LASERSTRALING
Doel/subtitel
Resultaat
A. Dunne oppervlakte lagen en
korrelgrenzen.
AI Microstructuur en/of diffusie
en fasetransformaties in amorfe
en kristallijne multilagen.
b. Legeren van Cu-Cr multilagen
met behulp van laserstraling .
Een hoge trekspanning wordt door
de microstructuur voorspeld en
geobserveerd door de rongendiffractie. En wordt bevestigd door
hardheidsmetingen. In de Cu-rijke
kristallen zit 4,0 at % Cr in
vaste oplossing. Dit is 5 x het
maximum gewicht bij vaste
oplossing.
Probleemstelling
Het onderzoeken van het diffusiegedrag van Cu-Cr multilagen bij
laserbestraling.
Werkwijze
Cu-Cr multilagen op een Cusubstraat worden met een laser
met verschillende golflengtes
bestraald. Met behulp van
rontgenstraling wordt de
microstructuur onderzocht.
Toepassing
Het verkrijgen van ~egeringen met
een samenstelling die op de
gebruikelijke manier niet verkregen kan worden.
Faciliteiten
- laser
- rontgenmicro-analyse
met behulp van Jeol-JXA-50A
Publicaties
Diverse in "Journalof Material
Research" .
Faculteit: Metaalkunde
Vakgroep.
Fysische chemie van de
vaste stof
Adres
Rotterdamseweg 137
Plaats
2628 AL Delft
75
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof.dr.ir. E.J. Mittemeijer
Telefoon : 015-782207
FYSISCHE CHEMIE VAN DE VASTE
STOF; c. AMORFE METALLISCHE
LEGERINGEN BIJ DIFFUSIE IN
MULTILAGEN
Doel/subtitel
Resultaat
A. Dunne oppervlakte lagen en
korrelgrenzen.
AI Microstructuur en/of diffusie
en fasetransformaties in amorfe
en kristallijne multilagen .
c . Amorfe -metallische legeringen
bij diffusie in multilagen.
De eerste testresultaten bij
gesputterde Ni-Zr zijn veelbelovend.
Toepassing
Beter inzicht te krijgen in het
legeringsmechanisme.
Probleemstelling
Bepaalde legeringen, Au-La,
kunnen in amorfe vorm verkregen
worden door interdiffusie van de
kristallijne componenten bij temperaturen die ver beneden de
kristallisatietemperatuur van de
legering zijn.
Faciliteiten
Rontgen-diffractie;
elektronenmicroscoop;
calorische en elektrische weerstandsmetingen.
Er kunnen ook agressieve materialen zoals Ti en Zr behandeld
worden .
Werkwijze
Met behulp van opgesputterde en
opgedampte multilagen de fysische
en materiaalkundige aspecten
onderzoeken.
Vooral wordt er gekeken naar de
kinetische en structurele aspecten van het legeringsmechanisme
en van de tussen- en eindproducten.
Faculteit: Metaalkunde
Vakgroep
Fysische chemie van de
vaste stof.
Adres
Rotterdamseweg 137
Plaats
2628 AL Delft
76
Publicaties
Titels op aanvraag .
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr. ir . E.J. Mittemeijer
Telefoon : 015-782207
FYSISCHE CHEMIE VAN DE VASTE
STOF; d . GaAs-Al/GaAs MULTILAGEN
Doel/subtitel
Resultaat
A. Dunne oppervlaktelagen en
korrelgrenzen.
AI Microstructuur en/of diffusie
en fasetransformaties in amorfe
en kristallijne multilagen .
d. GaAs-Al/GaAs multilagen.
De CBED patronen in het platte
vlak tonen duidelijk e x tra diffractie-effecten behorend bij de
superrooster periode .
Deze effecten zijn te zien als
dubbele of tripele lijnen in het
patroon waarvan de herkomst nog
niet is verkregen.
Probleemstelling
Structuur onderzoek aan GaAsAl/GaAs multilagen .
Toepassing
Ontwikkeling van hoogefficiente
zonnecellen gebaseerd op III-Vcomponenten.
Werkwijze
Structuuronderzoek van GaAsAlGaAs superroosters.
Hiervoor wordt TEM en CBED
gebruikt . De proefstukken worden
zowel in het platte vlak als bij
gekruiste stand onderzocht.
Faculteit : Metaalkunde
Fysische chemie van de
Vakgroep
vaste stof
Rotterdamseweg 137
Adres
Plaats
2628 AL Delft
77
Faciliteiten
TEM-transmissie elektronen
microscoop.
CBED-convergente elektronenstraal
diffractie.
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr. ir. E.J. Mittemeijer
Telefoon : 015-782207
PASSIVERING VAN CR EN
FE/CR LEGERINGEN
Doel/subtitel
passivering
ringen.
Toepassing
van Cr en Fe/Cr lege-
Het onderzoek is van belang voor
de juiste toepassing van RVS in de
bouw, procesindustrie,
chemische
industrie, apparatenbouw etc.
Probleemstelling
Het passiveringsmechanisme van CR
en Fe/Cr legeringen is zeer onduidelijk.
Zowel de vorming als de
stabiliteit
van de huid wordt
nader onderzocht . Ook de invloed
van Mo op (re)passivering is onduidelijk en voor de praktijk
(roestvast staal) van belang.
Faciliteiten
Cyclische voltammetrie.
Potentiostaten etc.
Impedantie-apparatuur.
Oppervlakte-analyse-apparatuur.
Publicaties
Werkwijze
Met behulp van elektrochemische
technieken en oppervlakte-analysemethoden (XPS,
AES,
SIMS, RBS
etc.) wordt het passiveringsgedrag
in het laboratorium onder wisselende condities beproefd.
Resultaat
J.H.W . de Wit,
Frost diagrams,
Journalof Materials Education, 8,
6 (1986) 1
G.
Bakker, Elektrochemische meetmethoden bij corrosie- onderzoek,
NCC-Corrosiepublikatie 19 (1986).
J.H . W.
de Wit, Corrosietechnologie: Manipulatie van electrochemische reakties aan grensvlakken.
TU Delft, oratie,
jauari
1986.
De resultaten zullen in 1987
duidelijk gaan worden . Project is
in 1986 gestart .
Faculteit :
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
78
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr . J.H.W. de Wit
Telefoon : 015-782196
KWALITEIT VAN ORGANISCHE
COATINGS OP METALEN
Doel/subtitel
Toepassing
Evaluatie van de kwaliteit van
organische coatings op metalen.
De resultaten zullen worden toegepast door de verfindustrie,
coatings applicateurs en de
metaalindustrie.
Probleemstelling
Er bestaan momenteel geen
geschikte meetmethoden om de
kwaliteit van coatings snel te
testen op zodanige manier dat ook
voorspellingen voor de lange termijn gedragingen mogelijk zijn.
Faciliteiten
Volledig geautomatiseerde impedantiespektroskopie-apparatuur.
Werkwijze
In dit onderzoek wordt nagegaan
in hoerverre impedantie spektroskopie een geschikte methode
is om dit probleem op te lossen .
Resultaat
De resultaten zullen in
1987/1988 beschikbaar komen.
Project is in 1986 gestart.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
79
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Prof. dr. J.H.W . de Wit
Telefoon : 015-782196
CORROSIEBESTENDIGE ALUMINA
DEKLAGEN BIJ HOGE TEMPERATUREN
Doel/subtitel
Toepassing
Corrosiebestendige Alumina deklagen bij hoge temperaturen.
Aluminiumoxide deklagen on NiAl
legeringen worden toegepast op de
schoepen van turbines.
Probleemstelling
Faciliteiten
De beschermende werking van
aluminiumoxide deklagen hangt
nauw samen met de transportmechanismen in de oxidelaag. Deze
mechanismen zijn onvoldoende
bekend.
Oppervlakteanalyse apparatuur
(AES, XPS, SEM, EPMA, RBS, NRA)
en ovens tot 10000C.
Publicaties
Werkwijze
Door toevoegingen van Y en Ti aan
de legering of de deklaag wordt
het aangroeimechanisme veranderd.
Er wordt gestreefd naar optimalisering van de transport eigenschappen . Een en ander wordt met
een combinatie van oppervlakteanalysemethoden onderzocht.
Resultaat
Voorlopig is duidelijk dat Y het
zuurstof transport belemmert,
indien in concentraties kleiner
dan 0,5% toegevoegd .
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 Al Delft
80
E.W.A. Young and J.H . W. de Wit,
An180 tracer study on the growth
mechanism of alumina scales on
NiAl and NiAIY alloys, Oxidation
of Metals, 26, 5/6 (1986) 351 .
E.W.A. Young, H.E. Bishop, J.H.W.
de Wit, On the use of markers and
tracers to establish the growth
mechanism of alumina scales
during high temperature
oxidation, Surface and Interface
Analysis, 9 (1986) 163 - 168.
E. W.A . Young, High temperature
oxidation of al10ys . Oxidation
mechanism and experimental
methods . Proefschrift, 27 januari
1986,. R.U.U . Promoter: Prof. dr.
J.H . W. de Wit .
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Prof . dr. J.H.W. de Wit
Telefoon : 015-782196
ELECTROPLATING VAN Ni EN Cr
Toepassing
Doel/subtitel
Elektrodepositie van Ni en Cr.
passivering .
Cr-laagjes worden (bijvoorbeeld
bij zuigers/cylinders) op vele
plaatsen toegepast als slijtvaste
en corrosiebestendige laagjes.
Probleemstelling
De passivering van Cr-laagjes op
staal of Ni wordt beinvloed door
de onderliggende legering indien
het Cr-laagje dun is . Vooral bij
beschadiging van de passieve huid
en de repassivering onder praktische condities is dit van groot
belang.
Faciliteiten
Cyclische voltammetrie.
Potentiostaten etc.
Impedantie-apparatuur .
Oppervlakte-analyse apparatuur.
Werkwijze
Dunne Cr-laagjes worden elektrolytisch op staal aangebracht.
Vervolgens wordt het passiveringsgedrag als funktie van de
laagdikte onderzocht. De passieve
huid wordt tenslotte met opzet
beschadigd, waarna de repassivering wordt gevolgd.
Resultaat
De eerste resultaten laten de
invloed van de ondergrond zeer
duidelijk zien.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
81
Contactpersoon voor dit
onderzoek : Prof . dr. J . H. W. de Wit
Telefoon : 015-782196
LOCALE CORROSIEVORMEN
• Toepassing
Doel/subtitel
Lokale corrosievormen.
Probleemstelling
Corrosie is vooral ernstig indien
zij lokaal optreedt, zoals in
spleten en scheuren, omdat de
snelheid van aantasting daar aanzienlijk is .
Lokale corro sieverschijnselen
spelen een rol bij:
de procesindustrie
de bouw
energieopwekkingsinstallaties
etc.
Faciliteiten
Cyclische voltammetrie .
Potentiostaten etc .
Impedantie-apparatuur.
Werkwijze
"Slow strain ratel' apparatuur
Spleetcorrosieonderzoek wordt in
samenwerking met het KSLA uitgevoerd in een speciale opstelling
waarin kunstmatig spleten worden
aangebracht. Ten behoeve van het
spanningscorrosieonderzoek
(scheurvormend) staat "slow
strain rate" apparatuur ter
beschikking.
Resultaat
De resultaten zullen in de
komende jaren worden gepubliceerd.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
82
Publicaties
F. Blekkenhorst, G.M. Ferrari,
C.J. van der Wekken, F.P.
Ysseling, Development of high
strength low alloy steels for
marine application.
Br. Corros. J., 21, no. 3 (1986)
163-176.
C.J . van der Wekken: "A soution
pumping model for crack tip
acidification in corrosion
fatigue cracks during anodic
polarization of steel in
reaerated seawater". SONElectrochemie, Lunteren, 3/4-11'86; poster
C. J. van der Wekken, "Stress
corrosion cracking of stainless
steels in oxygen containing
solution at 200oC"; poster.
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Prof. dr. J .H.W de Wit
Telefoon : 015-782196
BOOGLASSEN VAN METALEN
Doel/subtitel
Booglassen is een belangrijke
verbindingstechniek die op grote
schaal wordt toegepast in de
metaalverwerkende industrie. Doel
van dit onderzoekprojekt is de
kennis met betrekking tot het
booglasproces te verdiepen en de
invloed van diverse interne en
externe factoren op het booglasproces te evalueren. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan
de invloed van:
-de lasparameters;
-de omgevingsdruk;
-externe magneetvelden.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
83
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Prof . dr. G. den Ouden
Telefoon: 015-782235
STRUCTUUR EN EIGENSCHAPPEN VAN DE
LASVERBINDING
Doel/subtitel
Tijdens het booglassen wordt het
te las'sen metaal aan een warmtecyclus onderworpen (opwarmen,
smelten, stollen, alkoelen). Door
deze warmtecyclus zullen zowel de
structuur als de eigenschappen
van de gelaste verbinding een
verandering ondergaan. Doel van
dit onderzoekproject is gedetailleerde informatie te verkrijgen
over de structuur van de lasverbinding (lasmetaal en warmtebeinvloede zone) in relatie tot
de lascondities en daarnaast het
verband vast te leggen tussen de
structuur en de mechanische
eigenschappen.
In dit project zal met name
aandacht worden besteed
aan lasverbindingen in ferritisch
staal, austenitisch staal, duplex
staal en aluminium .
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
84
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Prof. dr. G. den Ouden
Telefoon : 015-782235
DE OPNAME VAN STIKSTOF TIJDENS
HET LASSEN
Doel/subtitel
Een van de problemen die bij het
lassen kan optreden is de opname
in het lasmetaal van stikstof met
de omgeving . Deze stikstof heeft
in het algemeen een negatieve
invloed op de mechanische eigenschappen van de lasverbinding .
Doel van dit onderzoekproject is
kennis te verwerven over de
wijze waarop stikstof tijdens het
lassen in de las wordt opgenomen.
Het experimentele deel van het
onderzoek omvat de bepaling vn de
stikstofopname als functie van de
diverse lasparameters. Op basis
van de experimentele resultaten
zal een model worden opgesteld
waarmee de stikstof opname in
praktische situaties kan worden
voorspeld .
Faculteit :
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
85
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Prof. dr. G. den Ouden
Telefoon : 015-782235
HET VERBINDEN VAN KERAMIEK AAN
METAAL DOOR MIDDEL VAN DIFFUSIELASSEN
Doel/subtitel
Keramische materialen worden in
toenemende mate gebruikt voor
geavanceerde industriele toepassingen. Bij de meeste toepassingen gaat het om systemen/constructies waarvan ook metalen
deel uitmaken. In deze gevallen
zijn betrouwbare verbindingstechnieken van essentieel belang.
Een mogelijke verbindingstechniek
is diffusielassen. Een belangrijk
voordeel van deze techniek is dat
hierbij een verbinding ontstaat
die bestand is tegen zeer hoge
temperatuur. Doel van het onderzoekproject is de fundamentele
kennis en expertise op het gebied
van diffusielassen van keramiek/metaal combinaties te vergroten
en aldus de toepassingsmogelijkheden van keramische
materialen te verruimen. In het
bijzonder zal aandacht worden
gegeven aan combinaties van Si3N4
of SiC enerzijds en hoogwaardig
staal anderzijds.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
86
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Prof. dr. G. den Ouden
Telefoon : 015-782236
VERMOEIING EN
DREMPELWAARDE VERMOEIING
Doel/subtitel
Toepassing
a) Vermoeiing.
b) Drempelwaarde vermoeiing
a) Het streven is deze effecten
in scheurgroei voorspellingsmodellen te incorporeren .
b) Voor sommige toepassingen kan
staal goed vervangen worden
door nodulair gietijzer .
Probleemstelling
a) De betekenis van shearlips op
vermoeingsscheurgroei oppervlakken bij Al-legeringen
b) Drempelwaarde resultaten bij
nodulaire gietijzer soorten en
staal.
Faciliteiten
Twee computergestuurde
vermoeiingsbanken(resp . 25/l00kN
en 350kN dynamisch).
Werkwijze
Publicaties
Er wordt gewerkt met
gecontroleerde spannings
intensiteit (~ K) . Bij a) . met
constante ~ K, bij b). met
afnemende ~ K.
Titels op aanvraag.
Resultaat
Bij a) is een aanzienlijk effect
van d~ oppervlakte gesteldheid
(shearlips) op de scheurgroei
snelheid gevonden.
Bij b) is voor ferritisch
nodulair gietijzer een hogere
drempelwaarde dan voor staal
gevonden .
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC 2
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
87
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir. J . Zuidema
Telefoon : 015-782208
ELASTISCHE BREUKMECHANICA
Doel/subtitel
Toepassing
Elastische en elastischplastische breukmachanica.
Met name gelaste constructies
kunnen nooit volledig defect vrij
worden gefabriceerd. Kleine
defecten kunnen tijdens bedrijf
onder invloed van vermoeiingsbelastingen uitgroeien tot een
grootte die detectie tijdens
periodieke inspecties mogelijk
maakt. Breukmechanica dient een
antwoord te geven op de vraag of
een gedetecteerd defect gevaar
oplevert voor de veiligheid van
een constructie of niet.
Probleemstelling
Voor de veiligheidsbeoordeling
van gescheurde constructies dient
het materiaal gekarakteriseerd te
worden door proeven aan (kleine)
proef staven. De overdraagbaarheid
van de hiermee bepaalde materiaal
waarden naar een constructie
vormt de kern van het lopende
onderzoek.
Faciliteiten
Werkwijze
In het kader van een door het NIL
gecoordineerd landelijk projekt
wordt het gedrag van proef staven,
plaatgeometrieen en modelconstructies zowel experimenteel als
numeriek onderzocht.
Twee computergestuurde
vermoeiingsbanken (resp. 25/100kN
en 350 kN dynamisch) .
Uitgebreide ervaring met de
uitvoering van elastische en
elastisch-plastische eindige
elementen berekeningen.
Publicaties
Resultaat
Titels op aanvraag.
Het proef staaf- en plaatprogramma
is zojuist voltooid. In 1987 en
1988 zullen de modellen worden
getest en breukvoorspellingen
gebruikmakend van de met behulp
van de proefstaven verkregen
materiaalparameters worden
getoetst .
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Postbus
Plaats
Metaalkunde
TMC/2
Rotterdamseweg 137
5025
2600 GB Delft
88
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Prof. A. Bakker
Telefoon : 015-785418
KRIMPEIGENSCHAPPEN VAN
MATERIALEN
Doel/subtitel
Toepassing
Onderzoek krimpeigenschappen van
materialen.
Onder andere onderzoek naar de
krimpschade van materiaal in
gebruik; om een oordeel voor de
restlevensduur van een constructie of een onderdeel te
krijgen.
Probleemstelling
Bij hogere temperatuur veranderen
de eigenschappen van materialen.
De vraag is hoe, hoe groot en hoe
snel.
Werkwijze
Bij een (hoge) temperatuur worden
proefstaven belast met een constante kracht. De duur varieert
van uren tot meerdere jaren.
Faciliteiten
15 krimp banken in een
geconditioneerde ruimte .
Belasting : 0 - 4000 kg (40kN)
Temperatuur 20oC-800oC .
Een trekbank voor trekproeven bij
deze temperaturen.
Publicaties
N.J . L . Rapport
Restlevensduur 1986.
Resultaat
Krimp-krommen waaruit krimpsterkte en krimpgrenzen bepaald
kunnen worden .
Faculteit :
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
TMC
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
89
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir. K. van der Lee
Telefoon: 015-784721.
NITREREN EN NITROCARBONEREN VAN
IJZER, IJZERLEGERINGEN EN LAAGGELEGEERDE STAALSOORTEN
Doel/subtitel
Resultaat
Het aanbrengen van slijtvaste,
corrosievaste en vermoeiingsweerstand verhogende nitride of
carbonitride lagen op geharde of
veredelde stalen werkstukken.
Laaggroeikinetiek van het
nitreren van zuiver ijzer en
"eenvoudige" ijzerlegeringen werd
toegepast op technische nitreerstaalsoorten. Inzicht in de ontwikkeling van inwendige spanninge
tijdens het nitreren speelde een
belangrijke rol.
Probleemstelling
Kennis van de kinetiek van de
nitride iaaggroei is van belang
voor een goede sturing van de
nitreerprocesvoering in de praktijk. Technische nitreerstaalsoorten zijn zeer gecompliceerd.
Begonnen is met zuiver ijzer en
eenvoudige ijzerlegeringen. Probleem is de gewonnen inzichten
te vertalen naar het nitreren en
nitrocarboneren van technische
staalsoort en.
Toepassing
Nitreren van krukassen voor
vrachtwagens. Het onderzoek
geschiedde in nauwe samenwerking
met DAF Trucks.
Faciliteiten
Nitreer- en
nitrocarboneeropstellingen op
laboratorium en technische
schaal, dilatometer, calorimeter,
thermobalans.
Publicaties
Titels op aanvraag.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
PT
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
90
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir. C.M Brakman
Telefoon : 015-782197
COMPACTEREN EN WARMTEBEHANDELING
VAN SNEL UIT DE VLOEIBARE FASE
AFGESCHRIKTE ALUMINIUMLEGERING
Doel/subtitel
Resultaat
Snel vanuit de vloeibare fase
afgeschrikte aluminiumlegeringen
vertonen enkele zeer gunstige
eigenschappen: een verhoogde
vaste oplosbaarheid voor
legeringselementen en een zeer
kleine korrelgrootte. Beide
eigenschappen kunnen de mechanische eigenschappen zeer sterk
verbeteren. Snel afschrikken vanuit de vloeibare fase (=Liquid
Quenching) en vervolgens compacteren is een goede techniek ter
verkrijging van aluminiummatrix/
composieten. Doel is dus verbetering van de mechanische eigenschappen van aluminiumlegeringen
en aluminiummatrix/composieten.
Al-gietlegering wordt getransformeerd in een Al-kneedlegering
met een belangrijke verbetering
(circa 50%) van de mechanische
eigenschappen .
Later te behalen resuitaaat:
Al-legering met hogere sterkte,
bruikbaar bij hogere temperatuur .
Toepassing
Overal daar waar goede mechanische eigenschappen en/of hogere
gebruikstemperaturen belangrijk
zijn, zoals in:
zuigers in verbrandingsmotoren;
- onderdelen voor compressoren;
.vliegtuigbouw.
Probleemstelling
Faciliteiten
- Conservering van attractieve
eigenschappen vanaf vloeibaar
afschrikken tot finaal halfprodukt.
- Hechting van vloeibaar
afgeschrikte alumimium
legeringen of aluminiummatrix/
composieten tijdens compacteren.
De optimale warmtebehandeling
na compacteren .
Mechanische eigenschappen in
relatie tot procesparameters .
1. Extrusiepersen.
2. Optische microscopie .
3. Warmtebehandelingsapparatuur
4. Calorimeter.
5 . Alle overige faciliteiten van
het Laboratorium voor Metaalkunde
TU Delft: Rontgendiffractie,
rontgenmicroanalyse, electronenmicroscopie.
Publicaties
Titels op aanvraag.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
PT
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
91
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir . P . van Mourik
Telefoon : 015-781079
BOREREN VAN IJZER EN
IJZERLEGERINGEN
Doel/subtitel
Toepassing
Het verkrijgen van een zeer
harde, slijtvaste laag op
veredelde stalen werkstukken .
Nauwkeurig instellen van de
gewenste boridelaagdikte op
veredelde stalen werkstukken.
Probleemstelling
Faciliteiten
Op stalen werkstukken ontstaan
bij boreren altijd 2 boridelagen:
FeB aan de buitenkant en daaronder Fe2B. De opbouwsnelheid van
het lagensysteem wordt bepaald
door de boriumdiffusie in beide
lagen. De activeringsenergie voor
boriumdiffusie is dan de gezochte
grootheid:
Kameroven Degussa 65x40x25 cm
inhoud, maximaal 1100oC .
Boreerkisten,- ma teriaal inconel.
Meetmicroscoop Leitz.
Mannesmann microhardheidsapparatuur.
Resultaat
Met een eenvoudig model zijn de
FeB en Fe2B laaggroeiparameters
van elkaar gescheiden. Dit leidde
tot de bepaling van de boriumdiffusie activeringsenergie in
zowel FeB als Fe2B. De FeB uitkomst is geheen lieuw en de Fe2Bwaarde verschilt met de
literatuurwaarde .
Facul teit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Met.aalkunde
PT
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
92
Publicaties
"Boriding of Fe and Fe-C, Fe-Cr
and Fe-Ni alloys: borida layer
growth kinetics", C.M. Brakman,
A.W.J. Gommers and E.J.
Mittemeijer. Heat Treatment '87,
London.
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir. C.M. Brakman
Telefoon: 015-782197
ONTWIKKELING VAN FASETRANSFORMATIEMODELLEN VOOR VERDUNDE
IJZERLEGERINGEN EN LAAGGELEGEERDE
STALEN
Doel/subtitel
Toepassing
Ontwikkeling van fasetransformatiemodellen in termen van
metaalfysische parameters.
Het project loopt in samenwerking
met Hoogovens IJmuiden. Daar
heeft met al geruime tijd aan dit
project gewerk~.
Probleemstelling
Faciliteiten
Struktuur en eigenschappen van
warmgewalst staal worden bepaald
door de fasetransformaties die
optreden na het walsen. Met
behulp van te ontwikkelen modellen kan de afkoeling van het
gewalste staal gestuurd worden.
Optimale mechanische eigenschappen die bovendien binnen
nauwere toleraties liggen kunnen
zo bereikt worden .
Werkwijze
Bepaling van de transformatiekinetiek bij isotherme omzetting
van austeniet in ferriet en perliet . Later ook: bainiet en martensiet. Dan: opbreken van het
continu koelingsproces dat werkelijk optreedt in een groot aantal
isotherme stapjes. Computers zijn
daarbij nodig .
Dilatometers met controleerbare
opwarmen afkoelsnelheden, calori ~
meters, metaalmicroscopen .
Publicaties
"Accelerated cooling and the
transformation of steel", A.
Hukrmans, G.A. Duit, Th . M.
Hoogendoorn and F. Hollander.
International Conference on
Accelerated Cooling of Steel,
Pittsburgh, U.S.A., 19-21
augustus '85.
Resultaat
Onderzoek pas gestart.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
PT
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
93
Contactpersoon voor dit
onderzoek: Ir . C.M. Brakman
Telefoon : 015-782197
POEDER-METALLURGISCHE (P/M)
PROCES-TECHNOLOGIE VAN NIEUWE
MATERIALEN VOOR HOGE PRESTATIETOEPASSINGEN
Doel/subtitel
Resultaat
1. Drempelwaarden voor extursie
parameters voor metaalpoeders
en composieten.
2. Verwerking van P/M 7xxx series
aluminium staafjes voor
warmbehandeling (conventionele
P/M benadering-OSPREY proces) .
3 ; P/M snel gestold Al-Si-x
materiaal voor draad en hoge
temperatuur toepassingen.
-Optimalisering van de staafjes
verwerking, voorafgaand aan
extrusie voor de (P/M route met
ontgassen, OSPREY proces).
-Optimalisering van dynamisch
vacuum voorverwarmen van P/M Alsi-x legering. Voor wat betreft
de stroming van de Si kristallen
en de omvang van de waterstof
evolutie.
-Optimalisering van de extrusieparameters (spanningsgraad,
reductiegehalte, vormgeving van
de vorm).
Probleemstelling
Het onderzoek benadrukt het
belang van de verwerking van P/M
materialen (op dit moment P/M
aluminiumlegeringen) welke het
meest genegeerde gebied is voor
wat betreft de nieuwe materialen.
Men moet erkennen dat het
beperkte onderzoek naar de
verwerking van P/M aluminium
legeringen de grootste reden is
dat de stap naar commercialisering van deze materialen
teleurstellend verloopt.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
PT
Rotterdamseweg 137
2625 AL Delft
94
Toepassing
Produktie van P/M halfprodukten
voor warmtebehandeling: hoog
prestatie materialen, waarvoor
het onmogelijk is om ze met
coquille technologie te maken als
gevolg van segregatieve en
stromingsmicrostructuur
(samenwerking met OSPREY ltd,
Engeland).
-produktie van slijt- en hoge
temperatuursbestendige
componenten voor de
automobielindustrie (samenwerking
met Showa-Denko, Japan).
-Hoge sterkte componenten voor de
vliegtuigindustrie (P/M 7xxx
series Aluminium-legeringen).
-Extrusie van poeders en
composietmaterialen.
Contactpersoon voor dit
onderzoek: dr. ir. J . Duszczyk
Telefoon : 015-782218
ROERGIETEN
Doel/subtitel
Toepassing
Het vinden van modellen en
instrumenten om roergiet processen te begrijpen en te doen
plaatsvinden.
Toepassing in verschillende
gietprocessen vooral met
aluminium.
Faciliteiten
Probleemstelling
Het thixotropische gedrag van
legeringen die geroerd worden
gedurende het stollen kan
gebruikt worden in verschillende
giet processen. Voordelen zijn
verminderde microporositeit als
gevolg van verminderde slink en
verbeterde navoeding;
vermindering van thermoshock van
permanente vormen en mallen;
een meer homogene microstruktuur.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
95
Vijf induktie ovens met als
capaciteiten 2-25 ltr en vermogen
15-120 kW. Hete lucht ovens met of
zonder hete lucht circulatie 101000 ltr, tot 12000C
Een spuitgietmachine met een
sluitdruk van 150 ton .
Publicaties
Jongenburger, Nieswaag en Roock;
Roergieten bij b
continue gieten van Al.
Molenaer, Sakemans, Latgerman;
Analysis of Process Limits for
Continous Thixotropie Slurry
Casting.
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr. ir. F.J. Kievits.
Telefoon : 015-782235
SPUITGIETEN
Doel/subtitel
Faciliteiten
Het onderzoeken en begrijpen van
de procesvariabelen bij het
spuitgieten onder andere via
simulatie.
Spuitgiemachine met een
sluitkracht van 150 ton.
Verschillende smeltovens.
Probleemstelling
Om dit te bew~rkstelligen is een
spuitgietmachine geinstalleerd
zodat de invloed van de
procesvariabelen onderzocht kan
worden. Hier maast . wordt de
toepasbaarheid van verschillende
roergietlegeringen in het
spuitgiet proces onderzocht.
Werkwijze
Een simulatiemachine met transparante vorm is geconstrueerd.
Met deze machine is het mogelijk
om de vloeistroom tijdens het
vormvullen te bestuderen.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
96
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof.dr.ir . F.J. Kievits
Telefoon : 015-782235
DC-GIETEN
Doel/subtitel
Faciliteiten
Het voorkomen van ontmenging van
Al-legeringen tijdens DC-gieten.
Verschillende smeltovens .
Een dubbele DC-gietmachine voor
Al-legeringen 20 x 150 cm max .
Probleemstelling
DC-gieten van Al-legeringen
veroorzaakt regelmatig flinke
inverse ontmenging . Wat het
noodzakelijk maakt om een huid
van enkele mm af te pellen
voordat er gewalsd of eextrudeerd
kan worden.
Werkwijze
Roergieten kan dit probleem
misschien oplqssen en kan ook de
hoeveelheid Al-legeringen die
gewalsd of geextrudeerd kunnen
worden uitbreiden.
Faculteit :
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
97
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr. ir. F . J . Kievits.
Telefoon : 015-782235
DUNNE WAND GIETEN
Doel/subtitel
Faciliteiten
Het maken van dunwandige Aluminium zandgietstukken met goede
mechanische eigenschappen.
Lage druk gietmachine
computergestuurd, lucht bestuurd,
2,5 atm, gieten van meerdere
kilo's materiaal mogelijk.
Probleemstelling
Belangrijke kwaliteitsvariabelen
zijn: struktuur, porositeit, aanwezigheid van insluitsels, kwaliteit van het oppervlak en gevoeligheid voor warmtebehandeling.
Werkwijze
~
Om het gieten mogelijk te maken,
is een nieuwe computergestuurde
lage druk gietmachine gekonstrueerd .
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
98
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof.dr.ir. F.J. Kievits
Telefoon : 015-782235
SPACE-LAB PROJECT
Doel/subtitel
Faciliteiten
Stolling onder microzwaartekrachtt .
Space-Iab.
Publicaties
Probleemstelling
Gerichtte stolling van eutectisch
FeC-Iegeringen onder micro~zwaar­
tekracht opent speciale mogelijkheden om de gerichte groei van
grafiet en de uitscheiding van
zwavel te bestuderen.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
99
T. Luyendijk en H. Nieswaag
Eerste resultaten van het
gietijzer experiment in Spacelab.
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr . ir. F.J. Kiev i ts .
Telefoon : 015-782235
CAD/CAM VOOR GIETMODELLEN
Doel/subtitel
Toepassing
Introduceren van CAD/CAM
technieken in het modelleren .
Nog geen.
Probleemstelling
CAD/CAM-technieken kunnen de tijd
benodigd tussen tekenen en testgieten terug brengen van weken
tot uren.
Werkwijze
Het sipsurf-programma wordt
gebruikt om een CAD/CAM systeem
te ontwerpen voor een produktielijn voor modellen.
Stollingssimulatie geeft informatie over strukturen en verwachte
porositeit . Hiervan uit kan samen
met het testgieten gehermodelleerd worden.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Me·taalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
100
Contactp.ersoon voor dit
onderzoek:
Prof.dr.ir. F. J . Kievits.
Telefoon : 015-782235
ELEKTRONENSTRAAL OPPERVLAKTE
LEGEREN VAN CONTACT-MATERIALEN
Doel/subtitel
Resultaat
Het verbeteren van de eigenschappen van contact-materialen die
gebruikt worden in middelgrote
vacuum onderbrekers. Gesinterde
CuCr legeringen worden veel
gebruikt.
Elektrische testen worden in de
industrie gedaan. Het onderzoek
wordt gesteund met een bijdrage
van de EEG. (contract SUM 028/VL)
Werkwijze
In dit onderzoeksprogramma wordt
elektronenstraal smelten van het
metaaloppervlak gebruikt om het
oppervlak te legeren.
Dit kan op drie manieren
gebeuren.
1.0ppervlakte smelten van
gesinterd CuCr.
2.0ppervlakte smelten van puur Cu
bedekt met een laagje X.
3.0ppervlakte smelten van Cu
gekombineerd met verdamping van
X tegelijkertijd. Verschillende
X zijn uitgeprobeerd.
Microstructuur verschijnselen
worden bestudeerd als functie
van de procesvariabelen.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
101
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof.dr.ir. F.J. Kievits.
Telefoon : 015-782235
HERGEBRUIK VAN ALUMINIUM UIT
METAALSCHROOT DOOR SNELLE
STOLLING
Doel/subtitel
Toepassing
Hergebruik van aluminiumschroot
op economische grondslag onderzoeken.
Het opschalen en economische
mogelijkheden zijn onderwerp van
verdere studie. Het proces verbeterd de eigenschappen van deze
legeringen, 20, dat ze concurrerend worden met andere
legeringen. Het onderzoeksprogramma wordt gesteund door de
EEG.
Werkwijze
Al-schroot van oude auto's wordt
in het laboratorium bewerkt:
1 . smelten,
2 . snelle stolling door middel
van flits gieten,
3 . snijden van de linten,
4. compaktoren,
5. extrasie,
6. warmtebehandeling.
Microstrukturen en mechanische
eigenschappen worden bestudeerd
' als een funktie van de proces
variabelen. lik de invloed van de
concentratie-variabelen en het
vermogen van een aneduseren
worden onderzocht .
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
102
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof. dr . ir. F . J. Kievits
Telefoon : 015-782235
SNELLE STOLLING VAN ALUMINIUM
LEGERINGEN
Publicaties
Werkwijze
Het onderzoek valt uiteen in vier
gedeelten:
1 . DSC (differntial Scanning Calorimetry)-studies van binair AI-Xlegeringen.
2 . Kic en Iic-metingen op k a me rtemperatuur en op lage tempe, ratuur .
3 . Produktie van snippers en
poeders geschikt voor inbedding in
polymeren.
4.Produktie van snippers en
poeders en vasthouden via HIPping (samenwerking met TNO) en
vasthouden via hete druk (slijtage ongevoelige legeringen voor
testen onder werk-omstandigheden).
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Metaalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
103
Katgerman: Effects of proces
conditions during meltspinning on
soldification monphology of
aluminium alloys.
Contactpersoon voor d i t
onderzoek :
Prof.dr.ir. F.J. Kievits.
Telefoon : 015-782235
COMPOSIETEN
Probleemstelling
Publicaties
Het onderzoek aan composieten is
tegenwoordig geconcentreerd op
het AI-legering/SiC-deeltjes
systeem. Onderzoeks onderwerpen
zijn de effekten van de
verschillende proces parameters .
De hechting tussen materie en
deeltjes, de mechanische
eigenschappen, de slijt
eigenschappen om de invloed van
materie en deeltjes en type.
Productie via drie routen:
1. Oppervlakte smelten door elektronen straal bombardenment
door laser-bestraling (met
TNO).
2. Introductie van deeltjes
tijdens roeren van Al-legering
in de semi-gestdlde staat .
3. Introduktie van deeltjes in
combinatie met smelt spinnen
(uit Pechiney)
Van Rooyen, Van der Pers,
Katgerman, De Keijser,
Mittemeijer; Relation between
solidification morphology and
texture of melt-spin Al and AIlegeringen.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Contactpersoon voor dit
onderzoek:
Prof.dr . ir . F.J. Kievits
Telefoon : 015-782235
Metaalkunde
Stollingstechniek
Rotterdamseweg 137
2628 AL Delft
104
FACULTEIT VAN HET
INDUSTRIEEL ONTWERPEN
105
VERMOEIING BIJ KUNSTSTOF
PRODUCTEN
Doel/subtitel
Faciliteiten
Verkrijgen van ontwerpregels voor
kunststof produkt en in samenhang
met vermoeiing en rekening houdende met de temperatuur. Onderzoeken van de toepasbaarheid en
de geldigheid van de bestaande
grenzen voor breukmechanica en
deze toetsen door experiment.
Elektromechanische vermoeiingsapparatuur 400 N, verschillende
golfvormen, 16 Ha, 100 oC
Hydraulische vermoeiingsmogelijkheid trek-druk, amplitude max. 13
kV resp. 50 Nm max . freq. 50Hz
Temperatuur tussen -15 en 60 oC.
Hydrauliche vemoeiingsapparatuur
100 kN, verschillende golfvormer.
Probleemstelling
Publicaties
Er is een groot manco bij het
voorspellen van vermoeiingseigenschappen, speciaal als er temperatuursveranderingen aanwezig
zijn.
Werkwijze
Experimenten met isothermische
omstandigheden geven een model
voor de activeringsenergie.
Testen met variabele temperatuur
en frequenties moeten de toepasbaarheid van het model
onderzoeken.
J.A.M . Remmerswaal: Prediction of
the influence of temperature on
farigue polymers. Proc . of the 6
th Eur. Conf. on Fracture 1520june 1986 Amsterdam pp.20492064.
J.A.M. Remmerswaai:
Bedrijfszekerheid van Kunststof
produkten bij vermoeiing.
De Constructeur spec. uitgave
dec. 1986
J.A.M. Remmerswaal:
Vermoeiing van kunststof (2) TU
Delft (1982)
Resultaat
Naast het tijd-temperatuur
principe is ook de cyclische
frequentie belangijk,
Faculteit :
Vakgroep
Adres
Plaats
Industrieel Ontwerpen
Konstruktie
Oude Delft 39a
2611 BB Delft
106
Contactpersoon voor dit
onderzoek : ir. J.A.M. Remmerswaal
Telefoon : 015-781334
VEROUDERING VAN KUNSTSTOF
PRODUKT EN
Doel/subtitel
Faciliteiten
Verkrijgen van ontwerpregels voor
kunststof produkt en die zijn
blootgesteld aan U. V.-straling .
Onderzoek wordt geconcentreerd op
het effect van veroudering op de
slagvastheid van spuitgegoten
P . P.
U.V . verouderingsapparatuur Xe
lamp intensiteit 765 W/m2
Kerfslag apparatuur
Drie-puntsbuigproef
Stereo-microscopie
Publicaties
Probleemstelling
Polymeren vormen onder bestraling
van U. V. licht een brosse oppervlakte-laag. Dit zorgt voor overg a ng van taaie naar brosse breuk.
Werkwijze
G.E. Schoolenberg : belastbaarheid
van gedegradeerde kunststoffen.
Constructeur 24 (1986) no 12
extra ed. pp. 40-43
G.E. Schoolenberg: Fracture
phenomena of U.V. light degradede
polypropylenc (P?) polymer
Conf. of Fract . 15-20 june 1986
Amsterdam p. 30-34 .
Monsters zijn bestraald met U.V .
licht. De vorming van de
oppervlakte-laag is bestudeerd
door de microscoop alsmede het
effect op de driepuntsbuigproef .
Resultaat
Er zijn drie breukmechanismen
gevonden, afhankelijk va n de mate
van verval en de belastingssnelheid . Een ervan kon worden
beschreven in een breukmechanisch
model.
Faculteit:
Vakgroep
Adres
Plaats
Industrieel Ontwerpen
Konstruktie
Oude Delft 39a
2611 BB Delft
107
Contactpersoon voor dit
onderzoek :
Ir . G.E. Schoolenberg
Telefoon: 015-783765
INTERUNIVERSITAIR
REACTOR INSTITUUT
109
GAS DEFECT COMPLEXEN IN METALEN
Doel/subtitel
Resultaat
Vacature mechanismen onderzoeken
van vacatures die gevormd zijn
door gas in metalen.
Bij het eerste experiment ontstaat geen bellengroei maar
heliumplaatjes die associeren met
de al aanwezige bellen. Hieruit
kan men concluderen dat het
lusvormingsprincipe niet werkt
bij afmetingen van 1-2 nm.
Bij het tweede experiment werden
alleen zelf-interstitiele
clusters gevonden die zich ontwikkelen als schroefdislocaties
met bargersvector evenwijdig aan
(110) en zodoende afglijden naar
het oppervlak.
Probleemstelling
De vrijkoming van Heliumatomen
bij met helium gedecoreerde momovacatures (tot 6 helium atomen)
gebeurt bij twee specifieke
temperaturen, bij nikkel bij 700
en groter .
Bij de laagste temperatuur ontsnappen allen op een na. Bij de
hoogste temperatuur ontsnapt de
laatste helium volgens een eerste
orde desorptie.
Faciliteiten
TEM microscoop
THDS desorptie spectrometer.
Werkwijze
In een gecombineerd TEM-THDS
experiment werd getracht te
observeren, bellengroei van overdruk heliumbellen door het lusvormingsmechanisme . Een concentratie van 500 He/bel werd gevuld
met 2000 He/bel. Ook werd met TEM
observatie zelf-interstitiele
clustars getracht te zien door
gecontroleerde produktie van
zelfinterstitielen op geintroduceerde nucleatieplaatsen.
IRI
Vakgroep
Adres
Plaats
Interuniversitair
Reactor Instituut
Reactorfysica
Mekelweg 15
2629 JB Delft
110
Publicaties
G.J. v.d. Kolk, A. v. Veen. L.M.
Caspers, J . Th.M. de Hosson:
Binding of helium to metallic
imparities in tungsten:
expiriments and computer
simu1ations.
J of Nucl. Mat. 127 (1985) pp.
56-66
G.J. v.d. Kolk, A. v.d. Veen,
J . Th.M. de Hosson
Clustering phenomena of implants
in tungsten observed with THDS
Nuc1. Instr. and Meth. B6 (1985)
Contactpersoon voor dit
onderzoek: prof. dr. ir. H.v. Dam
Telefoon : 015-782801
EDELE GASSEN IN HALF-GELEIDERS
Doel/subtitel
Resultaat
Onderzoek naar het gedrag van
edele gassen He, Ne en Ar in
halfgeleiders als Silicium.
Bij Ar veran~ert het ontsnappingsmechanisme drastich als het
Si amorf wordt.
Rekristallisatie (circa 900 K)
leidt tot onmiddelijke vrijkoming
van het grootst gedeelte van het
geimplanteerde Ar.
Bij kristallijn Si (circa 520 K)
komt het Ar pas bij veel hogere
temperatuur vrij
Bij He is een lagere vrijkomingstemperatuur (400-600 K) gevonden
bij lage He stromen.
Bij hogere stromen loopt de temperatuur op tot circa 1200 K.
Probleemstelling
Si(lll) is bestraald met He en Ar
ionen, waarbij de invloed van
kristalliniteit en de invloed van
verschillende ionenstromen is
bekeken.
Werkwijze
Si(lll) wordt bestraald met He en
Ar ionen.
TEM onderzoek is gedaan op He,
Ne, en Ar ionen in Si en diamant.
Faciliteiten
Gas desorptiespectrometer
TEM elektronen microscoop
Publicaties
G.J. v.d. Kolk, K.Post, A. v.
Veen, F. Pleiter, J.Th.M. de
Hosson: Rad. Eff . 84 (1985) pp
131-158
IRI
Vakgroep
Adres
Plaats
Interuniversitair
Reactor Instituut
Reactorfysica
Mekelweg 15
2629 JB Delft
111
Contactpersoon voor dit
onderzoek: prof.dr.ir. H. v. Dam
Telefoon : 015-782801
WATERSOF IN WOLFRAAM
Doel/subtitel
Faciliteiten
Bestudering van waterstof met
vacatures en holtes die veroorzaakt zijn door MeV elektronen
bestraling.
Gas-desorptiespectrometers.
Werkwijze
De bestudering van waterstof met
vacatures in holtes gesch i edt
aan de hand van de veranderingen
in de positron-levensduur tijdens
de injectie van waterstofinonen
en de daarop volgende verhitting.
Resultaat
De poitron-Ievensduur neemt af
van 450 ps tot 300 ps als de
holtes gevuld raken met
waterstof . Vrijkomen van het
moleculaire waterstof uit de
holtes vindt plaats bij 450 K,
het atomische bij 600 K.
IRI
Vakgroep
Adres
Plaats
Interuniversitair
Reactor Instituut
Reactorfysica
Mekelweg 15
2629 JB Delft
112
Publicaties
A. v . Veen, J . de Vries, D.
Segers , G.J . Rozing:
Hydrogen defect interaction in
tungsten observed with PA . In:
Positron Annihilution Singapore
(1985) pp 543-545 .
J . de Vries, A. v. Veen, A.P. de
Lima, W. Lourens:
Thermal annealing of proton and
electron irradiated tungsten
observed with positron
annihilation.
In: Positron Annihilation
Singapore (1985) pp.470-472
Contactpersoon voor dit
onderzoek: prof. dr . ir. H. v. Dam
Telefoon : 015-782801
VARIABELE ENERGIE POSITRONS
Doel/subtitel
Toepassing
Het meten van diepteprofielen
van defecten die geproduceerd
zijn door KeV ionen.
Niet-destructieve analyse van
materialen tot om een diepte van
1 mmo
Werkwijze
Faciliteiten
In een gezamenlijk onderzoek met
de positron groep van K.L.Lynn
aan het Braakhaven Nat. Lab . werd
een ionstraal systeem uit Delft
gekoppeld aan een daar aanwezig
VED apparaat. Diepteprofielen
werden gemeten door het
analyseren van de
terugdiffunderende fractie van
geimplanteerde positrons. Gemeten
werd bij energieen van 0-20KeV .
Positron annihilatie levensduur
spectrometers
VED apparaat .
Publicaties
B. Nielsen, A. v. Veen, K.G.
Lynn: Sub-surface defects,
studied bij variable energy
positrons .
In: Positron Annihilation
Singapore (1985) pp 836-838
Resultaat
Een nieuwe methode is ontwikkeld
om de vertakking van aan het
oppervlak arriverende positronen
in positronium, oppervlakte
gebonden positrons en opnieuw
geemmiteerde positronen te onderzoeken.
Deze oppervlaktevertakking
blijkt sterk afhankelijk van de
oppervlaktecondities.
IRI
Vakgroep
Adres
Plaats
Interuniversitair
Reactor Instituut
Reactorfysica
Mekelweg 15
2629 JB Delft
113
Contactpersoon voor dit
onderzoek: prof.dr.ir. H. v. Dam
Telefoon : 015-782801
aEREKENINGEN VAN DEFECTEN
Doel/subtitel
Resultaat
Beschrijving van de metaalmetaalinteracties en gas-metaalinteracties en wel een betere dan
het paar-potentiaal concept.
De resultaten corresponderen over
het algemeen met de experimenten
(activeringsenergieen voor defect
reacties)
Probleemstelling
Nieuwe methoden voor defectberekeningen zijn geintroduceerd
voor berekeningen van defectenergieen en defectconfiguraties.
Werkwijze
Verschillende berekeningen zijn
uitgev oerd voor defecten, dicht
tegen het vrije oppervlak van
molybdeen en wolfraam .
IRI
Vakgroep
Adres
Plaats
Interuniversitair
Reactor Instituut
Reactorfysica
Mekelweg 15
2629 JB Delft
114
Contactpersoon voor dit
onderzoek : prof . dr . ir. H. v. Dam.
Telefoon : 015-782801
- ---""--
IS Delftse Universitaire Pers