ΜΕΛΕΤΗ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

by user

on 15 сентября 2016

Category: Documents

>> Downloads: 5

views

Report

Comments

Description

Download ΜΕΛΕΤΗ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

ΜΕΛΕΤΗ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ Ι∆ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΜΕΛΕΤΗ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ
ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ
ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:
ΒΑΛΙΑΝΑΤΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑ
ΧΑΝΙΑ
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2003
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ .................................................................................................................. 1
ΠΡΟΛΟΓΟΣ.......................................................................................................................... 6
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ........................................................................................................................ 7
1.1 Γενικά .............................................................................................................................. 7
1.2 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ............................................... 11
1.3 Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ..................... 14
1.3.1 ΟΙ ∆ΥΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ ........................................................................................... 17
1.4. ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ∆ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ Ε∆ΑΦΙΚΑ ΠΡΟΦΙΛ........................................ 19
1.5 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ
ΒΛΑΒΩΝ ............................................................................................................................ 21
1.5.1 Μέγιστες Επιταχύνσεις............................................................................................... 21
1.5.2 Εδαφικές Ταχύτητες ................................................................................................... 23
1.6. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ. ................... 24
1.7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ..................................................................................................... 26
2. ΤΟΠΙΚΕΣ Ε∆ΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ............................................................................. 29
2.1 ΓΕΝΙΚΑ ........................................................................................................................ 29
2.2 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ∆ΟΙ ...................................................................................... 29
2.3 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ∆ΟΙ ........................................................................................ 30
3. ΑΝΕΒΑΣΜΑ ΤΗΣ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΟΥ Ε∆ΑΦΟΥΣ. 31
3.1 Οµογενές εδαφικό στρώµα επάνω σε στερεό υπόβαθρο............................................... 31
4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΕΒΑΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ .............................................. 33
4.1 Το πρόγραµµα PROSHAKE ........................................................................................ 33
5. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ .................................................. 45
6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ........................................................................................................ 49
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι – ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (Ε.Α.Κ.)............ 51
1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ .................................................................................................................... 51
1.1
ΕΙΣΑΓΩΓΗ.............................................................................................................. 51
1.1.1
Αντικείµενο και πεδίο εφαρµογής ....................................................................... 51
1.1.2
Περιεχόµενο του Κανονισµού ............................................................................. 52
1.1.3
Συσχέτιση µε άλλους Κανονισµούς - Προϋποθέσεις .......................................... 52
1.2
ΘΕΜΕΛΙΩ∆ΕΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ....................... 52
1.2.1
Απαίτηση αποφυγής καταρρεύσεως.................................................................... 52
1.2.2
Απαίτηση περιορισµού βλαβών........................................................................... 53
1.2.3
Απαίτηση ελάχιστης στάθµης λειτουργιών ......................................................... 53
1.3
ΓΕΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ .................................................................... 53
1.3.1
Γενικά κριτήρια αποφυγής καταρρεύσεως .......................................................... 53
1.3.2
Γενικά κριτήρια περιορισµού βλαβών................................................................. 54
1.3.3
Γενικά κριτήρια ελάχιστης στάθµης λειτουργίας................................................ 54
2.1
ΓΕΝΙΚΑ .................................................................................................................. 55
2.2
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΣΕΙΣΜΙΚΩΝ ∆ΙΕΓΕΡΣΕΩΝ .................................................... 55
2.2.1
∆ιεύθυνση και στάθµη εφαρµογής ...................................................................... 55
2.2.2
Καθορισµός σεισµικών διεγέρσεων .................................................................... 55
2.3
ΦΑΣΜΑΤΑ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ .................................................................................. 56
2.3.1
Οριζόντιες συνιστώσες ........................................................................................ 56
2.3.2
Κατακόρυφη συνιστώσα ..................................................................................... 57
Σελίδα 2
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
2.3.3
Σεισµική επιτάχυνση εδάφους............................................................................. 57
2.3.4
Συντελεστής σπουδαιότητας κτιρίων .................................................................. 57
2.3.5
Συντελεστής συµπεριφοράς q.............................................................................. 58
2.3.6
Κατάταξη εδαφών................................................................................................ 58
2.3.7
Συντελεστής θεµελίωσης..................................................................................... 58
KEΦAΛAIO 3 - ΣEIΣMIKH AΠOKPIΣH KATAΣKEYΩN............................................. 64
3.1.1
Βάσεις υπολογισµού............................................................................................ 64
3.1.2
Μέθοδοι υπολογισµού ......................................................................................... 64
3.2
ΠPOΣOMOIΩΣH .................................................................................................... 65
3.2.1
Ελευθερίες κίνησης ............................................................................................. 65
3.2.2
Προσοµοίωση των µαζών.................................................................................... 65
3.2.3
Προσοµοίωση δυσκαµψίας φερόντων στοιχείων................................................ 65
3.3
ΕΚΚΕΝΤΡΟΤΗΤΕΣ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ .................................................................... 66
3.3.1
Τυχηµατική εκκεντρότητα................................................................................... 66
3.3.2
Εφαρµογή δυναµικής φασµατικής µεθόδου........................................................ 66
3.3.3
Εφαρµογή απλοποιηµένης φασµατικής µεθόδου ................................................ 67
3.4
∆ΥΝΑΜΙΚΗ ΦΑΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ.............................................................. 68
3.4.1
Γενικά .................................................................................................................. 68
3.4.2
Αριθµός σηµαντικών ιδιοµορφών ....................................................................... 69
3.4.3
Επαλληλία ιδιοµορφικών αποκρίσεων ................................................................ 69
3.4.4
Χωρική επαλληλία............................................................................................... 69
3.5
ΑΠΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΦΑΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ .................................................. 70
3.5.1
Γενικά - Πεδίο εφαρµογής................................................................................... 70
3.5.2
Ισοδύναµα σεισµικά φορτία ................................................................................ 71
3.5.3
Χωρική επαλληλία............................................................................................... 72
3.6
ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΣΕΙΣΜΙΚΗ ∆ΙΕΓΕΡΣΗ.............................................................. 73
3.7
ΠPOΣAPTHMATA KTIPIΩN................................................................................ 73
KEΦAΛAIO 4 - KPITHPIA ΣXE∆IAΣMOY KAI KANONEΣ EΦAPMOΓHΣ............... 74
4.1
AΠOΦYΓH KATAPPEYΣHΣ ................................................................................ 74
4.1.1
Κριτήρια .............................................................................................................. 74
4.1.2
∆ράσεις υπολογισµού .......................................................................................... 74
4.1.2.1 Σεισµικός συνδυασµός δράσεων ......................................................................... 74
4.1.2.2
Επιρροές 2ας Τάξεως.......................................................................................... 75
4.1.3
Έλεγχοι αντοχής .................................................................................................. 76
4.1.4
Εξασφάλιση ικανότητας απελευθέρωσης ενέργειας (πλαστιµότητας) στο σύνολο
του δοµήµατος- Γενικοί κανόνες ικανοτικού σχεδιασµού. ................................................. 76
4.1.4.1
Αποφυγή Σχηµατισµού Μηχανισµού Ορόφου ................................................ 78
4.1.4.2
Εξαιρέσεις από τον κανόνα αποφυγής πλαστικών αρθρώσεων σε
υποστυλώµατα. .................................................................................................................... 79
4.1.5
Ειδικές Απαιτήσεις για Κτίρια από Οπλισµένο Σκυρόδεµα................................ 80
4.1.6
Ειδικές Απαιτήσεις για Κτίρια από Χάλυβα ....................................................... 80
4.1.7
Ελαχιστοποίηση Αβεβαιοτήτων Σεισµικής Συµπεριφοράς................................. 81
4.1.7.1 ∆ιαµόρφωση του Στατικού Συστήµατος ............................................................. 81
4.1.7.2
Επαφή µε Γειτονικά Κτίρια ............................................................................. 82
4.2
ΠEPIOPIΣMOΣ BΛABΩN..................................................................................... 83
4.2.1
Φέρων Οργανισµός.............................................................................................. 83
4.2.2
Οργανισµός Πλήρωσης ....................................................................................... 83
4.2.3
Προσαρτήµατα .................................................................................................... 83
KEΦAΛAIO 5 - ΘEMEΛIΩΣEIΣ, ANTIΣTHPIΞEIΣ, ΓEΩKATAΣKEYEΣ ................... 84
KATAΛΛHΛOTHTA YΠE∆AΦOYΣ ΘEMEΛIΩΣHΣ .................................................... 84
5.1.1
Γενικές απαιτήσεις............................................................................................... 84
Σελίδα 3
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
5.1.2
Γειτνίαση Ενεργών Σεισµοτεκτονικών Pηγµάτων .............................................. 85
5.1.3
Ευστάθεια Πρανών .............................................................................................. 85
5.1.4
Κίνδυνος Ρευστοποιήσεως .................................................................................. 85
5.2
ΘΕΜΕΛΙΩΣΕΙΣ ...................................................................................................... 86
5.2.1
Κριτήρια και Κανόνες Εφαρµογής ...................................................................... 86
5.2.2
∆ράσεις Σχεδιασµού ............................................................................................ 86
5.2.3
Αντοχή του Εδάφους ........................................................................................... 87
5.2.3.1 Βασική Απαίτηση ................................................................................................ 87
5.2.3.2
Επιφανειακές Θεµελιώσεις................................................................................. 87
5.2.4
Ελαχιστοποίηση αβεβαιοτήτων ........................................................................... 91
5.2.4.1 Γενικά .................................................................................................................. 91
5.2.4.2 Συνδετήριες δοκοί................................................................................................ 92
5.2.4.3 Θεµελιώσεις φερόντων τοιχωµάτων της ανωδοµής ............................................ 92
5.3
ANTIΣTHPIΞEIΣ.................................................................................................... 93
5.4
ΠPANH - ANAXΩMATA...................................................................................... 95
5.4.1
Πρανή .................................................................................................................. 95
5.4.2
Αναχώµατα .......................................................................................................... 95
5.4.3
Έλεγχος Ευστάθειας ............................................................................................ 96
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................................................... 101
Σελίδα 4
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σελίδα 5
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ένα από τα θαύµατα που γεννά η Γη είναι αυτό της σεισµικής δόνησης. Μια
σεισµική δόνηση µπορεί να τροµάξει και να κόψει την ανάσα σε κάθε άνθρωπο.
Στην εργασία αυτή δεν θα µπούµε σε λεπτοµέρειες για το πως δηµιουργούνται οι
σεισµοί. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να γίνει µια µελέτη για τον τρόπο που
συµπεριφέρεται το έδαφος σε µια σεισµική κίνηση.
Είναι πλέον ανάγκη να καταλάβουµε όλοι ότι ο σεισµός δεν σκοτώνει!!
Σκοτώνουν όµως οι πρόχειρες και µη µελετηµένες κατασκευές!!
Με την εργασία αυτή θα τονίσουµε πως µπορούµε να µελετήσουµε την
ενίσχυση της σεισµικής κίνησης από το υπόβαθρο στην επιφάνεια, και το ρόλο που
έχει στην ενίσχυση αυτή το εδαφικό στρώµα.
Στην προσπάθεια µου αυτή να τελειώσω την εργασία µου συνάντησα πολλές
δυσκολίες. Είχα όµως δίπλα µου άτοµα που µε βοήθησαν και δεν θα µπορούσα να
µην ευχαριστήσω:
Τους καθηγητές µου:
Βαλιαννάτο Φίλιππο
Σουπιό Παντελή
Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους µε στήριξαν όλα τα χρόνια
των σπουδών µου καθώς και τους αγαπηµένους µου γονείς που µε βοήθησαν
ψυχικά και οικονοµικά σε αυτή την προσπάθεια να ολοκληρώσω τις σπουδές µου.
Σας ευχαριστώ
Ουρανία Γεωργίου
Σελίδα 6
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1 Γενικά
Η Ελλάδα είναι µια χώρα µε εξαιρετικά υψηλή σεισµικότητα οι σεισµοί
στον Ελλαδικό χώρο λέγεται ότι αγγίζει το 50% της Ευρώπης. Για το λόγο αυτό
είναι απαραίτητη η µελέτη των σεισµών αλλά και των συνεπειών τους. Αφού αυτές
έχουν υψηλό κόστος αποκατάστασης των ζηµιών και εκτός αυτού πολλές φορές και
τραγικό.
Σχήµα 1. Η σεισµικότητα στον Ελλαδικό χώρο
Ένα σηµαντικό γεγονός είναι πως αφού η βραχείας διάρκειας πρόγνωση των
σεισµών δεν είναι δυνατή έτσι είναι σηµαντικότερο το γεγονός να γίνεται ορθή
επεξεργασία των σεισµολογικών και γεωλογικών πληροφοριών, για τις θέσεις στις
οποίες υπάρχουν κατασκευές, οι οποίες συλλέγονται από την µελέτη της σύστασης
του εδάφους και από την µελέτη σεισµικής επικινδυνότητας. Αυτή η µελέτη είναι
σηµαντική για κάθε Μικροζωνική Μελέτη.
Το πρώτο στάδιο της µελέτης είναι η συλλογή των στοιχείων εδαφικών
σχηµατισµών για την περιοχή, αφού το έδαφος κατέχει σηµαντικό ρόλο στην
διάδοση της σεισµικής κίνησης. Αυτό προκύπτει από τις καταστροφές που
παρατηρήθηκαν κατά τους τελευταίους σεισµούς. Όπως προαναφέρθηκε η
΄Ελλάδα είναι µια σεισµογενής χώρα είναι λοιπόν ανάγκη να µελετήσουµε τα αίτια
εκείνα που προκαλούν την διαφοροποίηση στην σεισµική κίνηση και σχετίζονται
µε τα χαρακτηρίστηκα της σεισµικής πηγής, τον τρόπο διάδοσης των σεισµικών
κυµάτων και τα γεωλογικά χαρακτηριστικά στην θέση καταγραφής.
Σελίδα 7
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 2. Η θέση της Ελλάδας και τα µεγαλύτερα ρήγµατα.
Το πρώτο στάδιο της µελέτης είναι η συλλογή των στοιχείων εδαφικών
σχηµατισµών για την περιοχή, αφού το έδαφος κατέχει σηµαντικό ρόλο στην
διάδοση της σεισµικής κίνησης. Αυτό προκύπτει από τις καταστροφές που
παρατηρήθηκαν κατά τους τελευταίους σεισµούς. Όπως προαναφέρθηκε η
΄Ελλάδα είναι µια σεισµογενής χώρα είναι λοιπόν ανάγκη να µελετήσουµε τα αίτια
εκείνα που προκαλούν την διαφοροποίηση στην σεισµική κίνηση και σχετίζονται
µε τα χαρακτηρίστηκα της σεισµικής πηγής, τον τρόπο διάδοσης των σεισµικών
κυµάτων και τα γεωλογικά χαρακτηριστικά στην θέση καταγραφής.
Το φυσικό µέγεθος r, εδαφική ταχύτητα, που καταγράφεται σε ένα σταθµό
µπορεί να γραφτεί σε συνάρτηση µε το χρόνο t σαν το αποτέλεσµα τριών
παραγόντων,
r (t)= e(t)* p(t)*s(t)
όπου e(t) είναι η συνάρτηση της πηγής, p(t) η συνάρτηση που χαρακτηρίζει τον
τρόπο διάδοσης και s(t) η επίδραση των τοπικών εδαφικών συνθηκών. Στο πεδίο
των συχνοτήτων η σχέση γράφεται µε µορφή γινοµένου
R(f)= E(f) • P(f) •S(f)
Όπου R(f), E(f), P(f) και S(f) είναι οι µηχανισµοί Fourier των συναρτήσεων r(t),
e(t), p(t) και s(t), αντίστοιχα.
Στην εξίσωση αυτή ο πρώτος παράγοντας είναι η συνάρτηση της σεισµικής
πηγής, η οποία αποτελεί σύνθεση πολλών παραµέτρων όπως είναι η σεισµική ροπή,
τα χαρακτηριστικά της διάρρηξης και το φασµατικό περιεχόµενο της εκλυόµενης
ενέργειας.
Σελίδα 8
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Ο δεύτερος παράγοντας p(t) αφορά το δρόµο διάδοσης των σεισµικών
κυµάτων από τον σεισµογόνο χώρο µέχρι τη θέση καταγραφής τους. Ο δρόµος
διάδοσης σχετίζεται µε το πλάτος των σεισµικών κυµάτων το οποίο µειώνεται µε
την απόσταση από την πηγή, εξαιτίας της γεωµετρικής διασποράς και της
ανελαστικής απόσβεσης. Η διαδροµή της πορείας των σεισµικών κυµάτων
περιγράφεται από τους νόµους γεωµετρικής και φυσικής οπτικής.
Ο τρίτος παράγοντας s(t), της επίδρασης των τοπικών εδαφικών συνθηκών
στη σεισµική κίνηση εισάγει την επιρροή της τοπικής γεωλογίας στη διαµόρφωση
του κυµατικού πεδίου στην θέση καταγραφής. Η περιορισµένη τοπικά γεωλογία
συνίσταται στις επιφανειακές γεωλογικές αποθέσεις και τα τοπογραφικά ανάγλυφα.
Μια τοποθεσία µπορεί να χαρακτηριστεί από δυο παράγοντες την γεωµετρία της
επίπεδης στρωµατογραφίας, δηλαδή το πάχος και οι ασυνέχειες των γεωλογικών
σχηµατισµών καθώς και το ανάγλυφο της τοπογραφίας, όπου το σχήµα του έχει
ιδιαίτερη σηµασία.
Οι επιφανειακές αποθέσεις, που προκύπτουν από µακροχρόνιες διαδικασίες
διάβρωσης, µεταφοράς φερτών υλικών, αλλαγής παραποτάµιων κλιτύων,
προσχώσεων σχηµατίσου λεκανών, κλπ, σωρεύονται κατά στρώσεις πάνω σε
συνεκτικούς και άκαµπτους σχηµατισµούς και είναι υπαίτιες των σηµαντικών
ενισχύσεων και της χωρικής µεταβολής της εδαφικής κίνησης, στην επιφάνεια.
Η τοπογραφία επηρεάζει επίσης τη σεισµική κίνηση. Σε περιοχές µε κυρτές
επιφάνειες όπως οροσειρές, όρη, λόφοι, σηµαντική ενίσχυση παρατηρείται στις
κορυφές παρά στους πρόποδες τους, ενώ σε κοιλάδες, λεκάνες, φαράγγια, κλπ, η
ενίσχυση εντοπίζεται διαφοροποιηµένη στα πλευρικά τοιχώµατα παρά στον
πυθµένα τους.
Σχήµα 3. Κατάλογος σεισµών στην Ελλάδα (Γεωδυναµικό Ινστιτούτο)
Σελίδα 9
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Η επίδραση των τοπικών εδαφικών συνθηκών εξαρτάται και από άλλες
παραµέτρους, όπως είναι ο βαθµός έντασης της κίνησης, δηλαδή αν πρόκειται για
ισχυρή ή ασθενή. Όποτε σε συνδυασµό µε την τοπική γεωλογία µπορεί να εισάγει ή
όχι µη γραµµικά φαινόµενα. Γενικά υπάρχει µια µεγάλη ποικιλία ταξινοµήσεων
των επιδράσεων της τοπικής γεωλογίας στη σεισµική κίνηση, γεγονός που
επιβεβαιώνει την πολυπλοκότητα και µη επαρκή κατανόηση, µέχρι στιγµής, της
φυσικής του φαινοµένου.
Από τις πρώτες προσπάθειες υπολογισµού των παραµέτρων της επίδρασης
των τοπικών εδαφικών συνθηκών στη σεισµική κίνηση, ήταν αυτή που
χρησιµοποιήθηκε για το σεισµό που έπληξε το San Francisco. Αρχικά
χρησιµοποιήθηκαν πληροφορίες από µακροσεισµικές παρατηρήσεις και στη
συνέχεια από ενόργανες καταγραφές, οι οποίες έδειξαν την προφανή επιρροή των
τοπικών συνθηκών στη σεισµική απόκριση σε µια συγκεκριµένη τοποθεσία.
Την τελευταία όµως δεκαετία πολλοί ερευνητές ασχολήθηκαν µε την
εκτίµηση της επίδρασης των τοπικών συνθηκών µε πειραµατικών τεχνικών
υπολογισµού της σεισµικής απόκρισης των επιφανειακών σχηµατισµών. Η τάση
αυτή έχει γεννηθεί από τα καταστροφικά αποτελέσµατα µεγάλων σεισµών των
τελευταίων χρόνων σε όλο τον κόσµο αλλά και στην Ελλάδα. Όπως οι σεισµοί του
Michoacan (Μεξικό) το 1985, Της Αρµενίας το 1988, της Loma Prieta το 1989, του
Northidge το 1994, του Kode to 1995.
Πρωταρχική σηµασία στον καθορισµό της πιθανής σεισµικής διέγερσης σε
µια περιοχή έχει η πρόβλεψη του ενδεχόµενου ρόλου των γεωµετρικών µηχανικών
χαρακτηριστικών του εδάφους της. Πράγµατι, τόσο η ένταση όσο και το φασµατικό
περιεχόµενο των εδαφικών κραδασµών που διεγείρουν τις κατασκευές φέρουν σε
κάποιον τουλάχιστον βαθµό τη σφραγίδα των εδαφικών χαρακτηριστικών.
∆ιαφορές που παρατηρούνται στην έκταση των σεισµικών βλαβών από γειτονιά σε
γειτονιά σε µια πόλη, συχνά αποδίδονται ακριβώς στις διαφορετικές εδαφικές
συνθήκες. Ξακουστά ιστορικά παραδείγµατα: οι µεγάλες τοπικές ανοµοιοµορφίες
στις καταστροφές του Τόκιο απ' τον σεισµό του Κantο 1923 (Ohsaki 1969), η
επιλεκτική καταστροφή υψηλών κτιρίων ανάλογα µε το βάθος των εδαφικών
σχηµατισµών στο Καράκας, κατά τον οµώνυµο σεισµό του 1967, η θεαµατική
επίδραση της αργίλου της Πόλης του Μεξικού στην έκταση του σεισµικού
κραδασµού που τόσο πολύ έβλαψε υπερδεκαόροφα κτίρια σε µερικές (µόνον)
περιοχές στο κέντρο της Πόλης αυτής, στον σεισµό του 1985 (Safak, 1988) και η
ενίσχυση του εδαφικού κραδασµού από τους µαλακούς αργιλικούς σχηµατισµούς
του San Francisco και του Oakland 100 χιλιόµετρα από το ρήγµα του σεισµού
Loma Prieta το 1989.
Φαίνεται πως το έδαφος παίζει σε κάποιον τουλάχιστο βαθµό τον ρόλο ενός
κυµατικού "φίλτρου", ενισχύοντας λόγω πολλαπλών ανακλάσεων εκείνες τις
συνιστώσες των διερχοµένων σεισµικών κυµάτων των οποίων οι συχνότητες
προσεγγίζουν τις δικές του (εδαφικές) ιδιοσυχνότητες (συντονισµός). Ο όρος
"εδαφική ενίσχυση" χρησιµοποιείται συχνά για να περιγράψει κάποια τέτοια
φαινόµενα συντονισµού. Πλήθος παρατηρήσεων έχει δείξει ότι έτσι συνήθως
ενισχύονται οι χαµηλόσυχνες αρµονικές όταν επαναλαµβάνονται για κάµποσους
κύκλους. Αντίθετα, οι υψίσυχνες συνιστώσες συχνά αποδυναµώνονται κατά την
διέλευσή τους µέσα από µαλακούς και βαθύς εδαφικούς σχηµατισµούς.
Σελίδα 10
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Ωστόσο η πρακτική σπουδαιότητα της εδαφικής επίδρασης αποτέλεσε
αµφιλεγόµενο θέµα της αντισεισµικής µηχανικής. Όχι διότι υπάρχει καµία
αµφιβολία ότι όντως οι σεισµικοί επιφανειακοί κραδασµοί φέρουν την σφραγίδα
και του υποκειµένου εδαφικού προφίλ. Αλλά διότι µερικές φορές ο ρόλος του
εδάφους φαίνεται να είναι δευτερεύων µπροστά στις µεγάλες αβεβαιότητες ως προς
την ένταση και το φασµατικό περιεχόµενο του προσπίπτοντος σεισµικού
κυµατισµού, στη βάση του σχηµατισµού. Έτσι οι διαφοροποιήσεις εξαιτίας του
εδαφικού προφίλ ενδέχεται να επισκιάζονται απ' τις τόσο δυσπρόβλεπτες διαφορές
στον µηχανισµό της σεισµικής διάρρηξης, στον προσανατολισµό της περιοχής ως
προς το ρήγµα και την διεύθυνση διαρρήξεως, και στην γεωλογία της σεισµογενούς
ζώνης και της κυµατικής διαδροµής. Ακόµη και η τοπογραφία της περιοχής και η
γεωµετρία της ευρύτερης εδαφικής λεκάνης ενδέχεται να επηρεάζουν την σεισµική
κίνηση σε βαθµό ανάλογο ή και µεγαλύτερο απ' ό,τι το υποκείµενο εδαφικό προφίλ.
Σ' όλα αυτά ας προστεθεί και η αβεβαιότητα ως προς το µέγεθος και την απόσταση
του σεισµού σχεδιασµού, τα οποία συνήθως µόνον πιθανοτική εκτίµηση
επιδέχονται.
Πρόσφατη εµπειρία από πλήθος ενόργανων σεισµικών καταγραφών φαίνεται
να υπογραµµίζει την υπόθεση ότι η "εδαφική ενίσχυση" δεν είναι το δεσπόζον
φαινόµενο σε θέσεις που βρίσκονται πολύ κοντά σε σεισµικές πηγές µεγάλης
έκτασης, και όπου η εδαφική απόκριση είναι εντόνως µη γραµµική. Για
παράδειγµα, συγκριτική µελέτη40 περίπου επιταχυνσιογραµµάτων καταγραµµένων
στο "εγγύς πεδίον" (δηλ. σε λιγότερο από 15 km απ' το ρήγµα) του σεισµού της
Imperial Valley 1979 (Μs = 6.9) αποκάλυψε τεράστιες διαφορές στους κραδασµούς
σε θέσεις µε παρόµοιο εδαφικό προφίλ και µε την ίδια απόσταση απ' το ρήγµα. Η
κατεύθυνση διαδόσεως της διάρρηξης ήταν στην περίπτωση αυτή πολύ
σπουδαιότερος, ίσως ο καθοριστικός, παράγων: οι καταγραφές σε θέσεις προς τη
µεριά των οποίων κατευθύνθηκε η διάρρηξη χαρακτηρίζονται από µικρή µεν
διάρκεια, αλλά περιλαµβάνουν ένα είδος "πλήγµατος" µεγάλης περιόδου, οι
καταστροφικές συνέπειες του οποίου σε ελαστοπλαστικές κατασκευές έχουν
επανειληµµένα διαπιστωθεί (Bertero, 1978), το "πλήγµα" αυτό δεν παρατηρείται σε
θέσεις από τις οποίες αποµακρύνεται η διάρρηξη. Επειδή δε είναι πολύ δυσχερής η
ποσοτική πρόβλεψη των συνεπειών ενός τόσο σηµαντικού φαινοµένου, είχε παλιά
εκφρασθεί η άποψη ότι ο κραδασµός αντισεισµικού σχεδιασµού δεν πρέπει να
διαφοροποιείται από θέση σε θέση ανάλογα µε το επικρατούν εδαφικό προφίλ. 'Η µ'
άλλα λόγια, ότι ένα και µοναδικό φάσµα σχεδιασµού θα επαρκούσε για την σωστή
αντισεισµική θωράκιση των κατασκευών σε µια αρκετά µεγάλη περιοχή (π.χ. σε
µια µικρή πόλη), στο «εγγύς πεδίον».
Φαίνεται πως ο δρόµος για να φωτιστούν όλες οι πτυχές του πολύπλοκου
αυτού προβλήµατος δεν είναι άλλος απ΄ τη συστηµατική καταγραφή και
τεκµηριωµένη ανάλυση σεισµικών περιστατικών. Ο σεισµός της Καλαµάτας
προσέφερε την ευκαιρία για µια τέτοια µελέτη.
1.2 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α
Με αφορµή τον σεισµό της Καλαµάτας το 1986 όπως προαναφέραµε, έγιναν
πολλές µελέτες στον Ελλαδικό χώρο για την επίδραση των εδαφικών τοπικών
Σελίδα 11
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
συνθηκών στην µεταφορά της σεισµικής κίνησης, µε σκοπό την µείωση των
καταστροφών.
Είναι γεγονός πως σεισµοί µικρού µεγέθους σε κοντινή απόσταση από
κατοικηµένες γίνονται καταστροφικοί. Ζωντανό παράδειγµα ο σεισµός της
Καλαµάτας: αν και µόνον µεγέθους Μs ≈ 6, προξένησε ανυπολόγιστες βλάβες στην
πόλη και σε πέντ' έξι γειτονικά χωριά, ενώ οι εδαφικές επιταχύνσεις ανήλθαν
τουλάχιστον στο 1l3 του g. Ας σηµειωθεί ότι ένα µήνα µετά τον σεισµό της
Καλαµάτας, στις 10-10-1986, σεισµός µεγέθους µόλις Μ ≈ 5.4 συγκλόνισε το San
Salvador : 1500 νεκροί, 10000 τραυµατίες, ανυπολόγιστες ζηµιές στις κατασκευές,
ενώ κάµποσες απ' τις καταγραφείσες εδαφικές επιταχύνσεις ξεπέρασαν το
απίστευτο (τότε) 0.69 g! (Σιγά σιγά όµως τα τελευταία χρόνια τόσο υψηλές
επιταχύνσεις έχουν αρχίσει να είναι συνηθισµένο φαινόµενο).
Άλλα παραδείγµατα µελετών σε περιοχές επίδρασης των εδαφικών
στρωµάτων στην ενίσχυση των σεισµικών κυµάτων έχουν γίνει σε πολλές περιοχές
του Ελλαδικό χώρου όπως είναι η λεκάνη Αλµυρού, στην περιοχή της Κυλλήνης,
στην περιοχή της Θεσσαλονίκης αλλά και στην περιοχή της Αθήνας.
Η σεισµική διάρρηξη της 13ης Σεπτεµβρίου 1986 γεννήθηκε σε κεκλιµένο
νεοτεκτονικό ρήγµα που κείται ακριβώς κάτω απ' την πόλη της Καλαµάτας. Καθ’
όλες τις ιστορικές ενδείξεις το ρήγµα αυτό δεν είχε ενεργοποιηθεί κατά τους
τελευταίους δυο-τρεις αιώνες. Έτσι, κατά τον Ελληνικό Αντισεισµικό Κανονισµό, η
Καλαµάτα ανήκε στην σεισµική ζώνη ΙΙ, και η αντισεισµική της θωράκιση δεν ήταν
η καλύτερη δυνατή. Ατυχώς, όµως, και σ' άλλα µέρη της γης σεισµογενείς ζώνες
µακριά απ' τα σύνορα τεκτονικών πλακών επιδεικνύουν µια τέτοια ιδιότυπη
συµπεριφορά: ενώ δηλαδή επί πολλά (χιλιάδες ίσως) χρόνια ενδέχεται να έχουν
παραµείνει αδρανείς, ξαφνικά ενεργοποιούνται και γεννούν απροσδόκητους και
καταστρεπτικούς σεισµούς (Γκαζέτας, 1987)
Σχήµα 4. Άποψη του χωριού Ελαιοχώρι που βρίσκεται στη συµβολή δυο ενεργών
ρηγµάτων και το οποίο καταστράφηκε από το σεισµό της Καλαµάτας το 1986.
Σελίδα 12
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Το επίκεντρο του Σεισµού τοποθετήθηκε 12 km περίπου βορείως της
Καλαµάτας, ενώ το επίκεντρο του µεγαλύτερου µετασεισµού, µεγέθους Μs ≈ 5,
απείχε µόλις 1 km απ' το κέντρο της πόλης. Το άνω µέρους του Σχήµατος 4 δείχνει
τις θέσεις των επικέντρων του σεισµού και των µετασεισµών, όπως
προσδιορίσθηκαν απ' το Εργαστήριο Γεωφυσικής του ΑΠΘ (Papazachos, 1988). Η
πιθανή θέση του ρήγµατος προσδιορίσθηκε µε βάση:
• λεπτοµερείς υπαίθριες µετρήσεις των επιφανειακών εκδηλώσεων της
διάρρηξης
• την γεωτεκτονική δοµή και ιστορία της περιοχής και
• την κατανοµή των εστιών του Σεισµού και των µετασεισµών (Papazachos et
al, 1988).
Σχήµα 5. Καλαµάτα Σεπτέµβριος 1986. θέσεις εστιών και επικέντρων ( προβολών
των εστιών στην επιφάνεια της γης ) του σεισµού Μ ≈ 6 της 13 / 9 / 1986 ( µεγάλο
αστέρι ), του κυρίου µετασεισµού Μ ≈ 5 της 15 / 9 / 1986 ( µικρό αστέρι ), και τον
µετασεισµών µεγέθους Μ > 2 ( κύκλοι ). ∆είχνεται η πιθανή θέση του ρήγµατος και
η επιφανειακές του προεκτάσεις ( Παπαζάχος 1988 ).
Οι διαστάσεις του ενεργοποιηθέντος ρήγµατος ήταν περίπου 10 km επί 15
km, όπως άλλωστε θα ανέµενε κανείς για έναν σεισµό µεγέθους 6. Μεγάλη
σηµασία έχει επίσης το γεγονός ότι η σεισµική διάρρηξη ήταν κανονικής µορφής,
που σηµαίνει ότι η υπερκείµενη του ρήγµατος "πλάκα" διολίσθησε προς τα κάτω,
όπως ενδεικτικά φαίνεται στο Σχήµα 5. Η διολίσθηση αυτή ήταν της τάξεως των
10 εκατοστών.
Παρατηρείστε ακόµη ότι τα επίκεντρα της µετασεισµικής ακολουθίας
σχηµατίζουν δύο ξεχωριστές οµάδες. Η µεταξύ τους ζώνη φαίνεται να αντιστοιχεί
σε "λείο" τµήµα του ρήγµατος που υπέστη πλήρη θραύση κατά τον Σεισµό της
13ης Σεπτεµβρίου. Οι σεισµολογικές παρατηρήσεις τού καθηγητή κ. Παπαζάχου
Σελίδα 13
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
(Papazachos, 1988) καταλήγουν στο συµπέρασµα ότι η διάρρηξη πρωτάρχισε στην
εστία τού Σεισµού (8 km βαθιά και 12 km (βορείως της Καλαµάτας) και διαδόθηκε
σε δύο κατευθύνσεις: προς τα νότιο ανατολικά και προς την επιφάνεια της γης.
Η κατανοµή της έντασης των βλαβών σε χωριά και οικισµούς που κείνται
εντός 15 km απ' το επίκεντρο σκιαγραφείται στο Σχήµα 6. Είναι προφανής η
µεγάλη ανοµοιοµορφία. Χωριά σ' απόσταση λίγων µόλις χιλιοµέτρων βόρεια και
δυτικά απ' το επίκεντρο υπέφεραν ελάχιστα. Ανύπαρκτες οι δοµικές βλάβες στην
Μεσσήνη, για παράδειγµα. Αντίθετα οικισµοί στα νότια και ανατολικά του
επικέντρου (Καλαµάτα, Γιαννιτσάνικα, Ελαιοχώρι, Καρβέλι) υπέφεραν
καταστροφικές βλάβες. Αλλά πιο νότια ακόµη, στην προέκταση και πίσω απ' το
ρήγµα, τα παραλιακά χωριά στους πρόποδες του Ταϋγέτου παρέµειναν σχετικώς
ανέπαφα.
Η θέση και ο µηχανισµός της σεισµικής πηγής ευθύνονται ασφαλώς σε
µεγάλο βαθµό για την ανοµοιόµορφη αυτή κατανοµή. Πιο συγκεκριµένα, ο προσανατολισµός του ρήγµατος (βύθιση υπό γωνία 40° ως προς την οριζόντια), η θέση
του (επιφανειακή εκδήλωση ανατολικά του επικέντρου και της Καλαµάτας), ο
τύπος της διάρρηξης ("κανονική"), και η κατεύθυνση διαδόσεως της διάρρηξης
(από την εστία προς νότο και ανατολικά) µπορεί να εξηγήσουν ποιοτικά την
ένταση και κατανοµή των βλαβών του Σχήµατος 6.
Σχήµα 6. Κατανοµή των βλαβών σε οικισµούς της Μεσσηνίας. Μεγάλες βλάβες
παρατηρήθηκαν µόνο σε µια ζώνη 4 – 5 km αριστερά από την επιφανειακή
προέκταση του ρήγµατος.
1.3 Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Τα Σχήµατα 7 και 8 συνθέτουν κατά τρόπον συνοπτικό τα αποτελέσµατα
λεπτοµερέστερων χαρτογραφήσεων της έντασης των βλαβών στις διάφορες
συνοικίες της Καλαµάτας: Το Σχήµα 7 (α & β) για τις δύσκαµπτες κατασκευές και
το Σχήµα 8 για τις σχετικά εύκαµπτες. Συνάγουµε τα εξής συµπεράσµατα:
Σελίδα 14
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
• Ολίγο-όροφα κτίρια µε κάθε είδος φέροντος οργανισµού και µε εκτιµούµενη
ιδιοπερίοδο Τ, ≤0.30 s : Οι µεγαλύτερες βλάβες παρατηρήθηκαν στα
Γιαννιτσάνικα, όπου το 80 % περίπου του συνόλου υπέστη "σοβαρές"
δοµικές βλάβες. Σχεδόν εξίσου εκτεταµένες υπήρξαν οι βλάβες στην Παλιά
Πόλη (75 %), κατά τι µικρότερες στις κεντρικές συνοικίες (60 %), και
ελάχιστες στην Παραλία (15 %). ∆υτικά του ποταµού Νέδοντα, απέναντι απ'
το Κέντρο και την Παλιά Πόλη η έκταση των βλαβών ήταν µικρή έως
µέτρια.
Σχήµα 7. (α) Κατανοµή στον χάρτη της Καλαµάτας της έντασης των βλαβών σε
δύσκαµπτα κτίρια όλων των κατηγοριών (από σκυρόδεµα, τοιχοποιία, ή ανάµικτα).
Τα ποσοστά, αναφερόµενα σε δοµικές βλάβες επί του συνόλου των κτιρίων της
αντίστοιχης περιοχής, έχουν σχετική µόνον ακρίβεια. (β) Η κατανοµή των βλαβών
στις εκκλησίες της Καλαµάτας (Φαρδής, 1987) συµβαδίζει σε γενικές γραµµές µε
την εικόνα του σχήµατος 3α για τις κτιριακές κατασκευές µικρών ιδιοπεριόδων .
Η ανωτέρω εικόνα επιβεβαιώνει και συµπληρώνει το Σχήµα 3β που
αναφέρεται στις βλάβες των 22 εκκλησιών της πόλης (Φαρδής, 1987). Έτσι, οι δύο
σύγχρονες εκκλησίες στα Γιαννιτσάνικα κατέρρευσαν, οι γενικώς παλιότερες
εκκλησίες της Παλιάς Πόλης έπαθαν ανυπολόγιστες ζηµιές, ενώ οι τρεις της
Παραλίας παρέµειναν πρακτικώς ανέπαφες. Στο ευρύτερο Κέντρο οι βλάβες ήταν
µεγάλες' δυτικά δε του Νέδοντα µικρές έως µέτριες.
Σελίδα 15
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 8. Κατανοµή στον χάρτη της Καλαµάτας της έντασης των βλαβών σε
γενικώς εύκαµπτα κτίρια οπλισµένου σκυροδέµατος (Στα Γιαννιτσάνικα δεν
υπήρχαν κτίρια αυτής της κατηγορίας ).
Και οι 22 αυτές εκκλησίες εκτιµήθηκε ότι: (ι) είχαν µικρές ιδιοπεριόδους,
της τάξεως του 0.10 - 0.20 δευτερόλεπτα, και (ιι) λίγο διέφεραν µεταξύ τους από
άποψη σεισµικής τρωτότητας (Φαρδής, 1987). Εποµένως οι βλάβες τους
επηρεάσθηκαν κυρίως απ' την µέγιστη τιµή της εδαφικής επιτάχυνσης στην οποία
υποβλήθηκαν. Άρα η κατανοµή των ζηµιών του Σχήµατος 8β αντανακλά περίπου
την κατανοµή των κορυφαίων τιµών των επιταχύνσεων (και των φασµατικών
τιµών σε µικρές περιόδους).
Η κατανοµή των βλαβών στα πολυώροφα κτίρια οπλισµένου σκυροδέµατος
(Σχήµα 9) συµβαδίζει γενικά µε την προαναφερθείσα κατανοµή στις δύσκαµπτες
κατασκευές (Σχήµα 8), µε µια όµως εξαίρεση. Οι βλάβες είναι τώρα µεγαλύτερες
στο Κέντρο (40 %) και όχι στην Παλιά Πόλη (25 %). Βέβαια, ενδέχεται κανείς να
αποδώσει την αντιστροφή αυτή στην αυξηµένη τρωτότητα των κτιρίων τύπου
"πυλωτής" (ανυπαρξία τοίχων πληρώσεως στο ισόγειο): τέτοια κτίρια, ενώ
αποτελούν συνηθισµένο φαινόµενο στο Κέντρο, σπανίζουν στην Παλιά Πόλη.
Πιστεύουµε ωστόσο ότι αυτή η διαφορά αντισταθµίζεται σε γενικές γραµµές απ'
την πιο προχωρηµένη ηλικία των κτιρίων τής Παλιάς Πόλης. Έτσι, η κατανοµή
βλαβών του Σχήµατος 8 αντανακλά σε πρώτη προσέγγιση την κατανοµή των
φασµατικών επιταχύνσεων των κραδασµών για περιόδους 0.40 < Τ < 0.70
δευτερόλεπτα. Ατυχώς δοµήµατα σ' αυτό το εύρος περιόδων δεν υπήρχαν στα
Γιαννιτσάνικα.
Γενικό συµπέρασµα (σε απλές γραµµές): µε µικρές εξαιρέσεις, η ένταση
των βλαβών αυξάνει µεν καθώς προχωρούµε από ∆υσµάς προς Ανατολάς, κάθετα
προς το ρήγµα, µειώνεται όµως από βορρά προς Νότο, µε ελάχιστες τις ζηµιές
στην Παραλία.
Σελίδα 16
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 10. Κατάρρευση πολυκατοικίας κατά το σεισµό της Καλαµάτας το 1986.
1.3.1 ΟΙ ∆ΥΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ
∆ύο επιταχυνσιογράφοι κατέγραψαν τους κραδασµούς στην βάση δυο
κτιρίων, σε γειτονικές τοποθεσίες στο Κέντρο της Πόλης :
1. Στο υπόγειο του 4ορόφου του παλιού ΟΤΕ (επιταχυνσιογράφος
Γεωδυναµικού Ινστιτούτου)
2. Στο υπόγειο του 8ορόφου κτιρίου τής Νοµαρχίας (επιταχυνσιογράφος
ΙΤΣΑΚ)
Κι' ακόµη ένας επιταχυνσιογράφος, εγκατεστηµένος επίσης σε κεντρικό
οίκηµα κατέγραψε τον κραδασµό του κυρίου µετασεισµού (Μ5 ≈ 5).
Συνοπτική σύγκριση των δύο κυριότερων καταγραφών (Σεισµού και κυρίου
Μετασεισµού} στις δύο θέσεις (Ι και ΙΙ) γίνεται στο Σχήµα 11. Εδώ αφενός µεν
δίνονται οι κορυφαίες τιµές της εκάστοτε οριζόντιας και κατακόρυφης επιτάχυνσης,
αφετέρου δε συγκρίνονται γραφικά τα φάσµατα αποκρίσεως των οριζοντίων
συνιστωσών των επιταχύνσεων µε κατεύθυνση περίπου Βορρά-Νότο.
Σελίδα 17
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 11. Σύγκριση των κορυφαίων τιµών (Αη και Αν) και των φασµάτων τι
οριζόντιας επιτάχυνσης των καταγραφών στον Παλιό ΟΤΕ και στη Νοµαρχία
Κάµποσες οµοιότητες αλλά και αξιοσηµείωτες διαφορές παρατηρούνται
µεταξύ των καταγραφών στις θέσεις Ι και ΙΙ :
• Τόσο οι κορυφαίες όσο και οι φασµατικές τιµές είναι της ίδιας τάξεως
µεγέθους. Άλλωστε ούτε οι βλάβες στις αντίστοιχες θέσεις
διαφοροποιήθηκαν.
• Η κατακόρυφη συνιστώσα της επιτάχυνσης στην Θέση Ι (Π. ΟΤΕ) έχει
κορυφαία τιµή διπλάσια περίπου της αντίστοιχης κορυφαίας τιµής στη θέση
ΙΙ (Νοµαρχία): 0.39 g έναντι 0.22 g. (Οι τιµές αυτές, φυσικά, πριν απ' την
διόρθωση-επεξεργασία). Προκαταρκτικές αναλύσεις φαίνεται να αποδίδουν
την διαφορά αυτή στον επηρεασµό της δεύτερης τιµής από την µεγάλη µάζα
του κτιρίου της Νοµαρχίας.
• Το φασµατικό περιεχόµενο των οριζόντιων συνιστωσών τής επιτάχυνσης
είναι λίγο διαφορετικό στις δύο θέσεις: Το φάσµα επιταχύνσεως στην θέση
ΙΙ (Νοµαρχία) παρουσιάζει µιαν οξεία αιχµή στην περίοδο Τ µ 0.32 s, µε
µέγιστη τιµή maxSa = 1.25 και ηµι-εύρος ∆Τ = 0.10 s. Αντίθετα το φάσµα
στην θέση Ι (Π. ΟΤΕ) παρουσιάζει έναν περίπου οριζόντιο κλάδο σε αρκετά
µεγάλο εύρος περιόδων (από 0.10 έως 0.50 s) µε µικρό-διακυµάνσεις περί
την τιµή Sa = 0.90 ,g.
• Στην περιοχή σχετικά µεγάλων περιόδων (0.75 s < Τ < 1.50 s) οι
φασµατικές επιταχύνσεις στη θέση Ι (Π. ΟΤΕ) είναι µιάµιση έως δύο φορές
µεγαλύτερες απ' τις αντίστοιχες τιµές στην θέση ΙΙ (Νοµαρχία).
• Τέλος σηµειώστε µια χαρακτηριστική οµοιότητα των δύο καταγραφών (η
οποία όµως δεν είναι αντικείµενο του Σχήµατος 10): Στην κρίσιµη περιοχή
ιδιοπεριόδων, Τ ≈ 0.20 s - 0.40 s, οι φασµατικές επιταχύνσεις των
συνιστωσών µε κατεύθυνση βορρά-νότο (δηλ. αυτές που δείχνονται στο
σχήµα) είναι περίπου µιάµιση φορά µεγαλύτερες από τις αντίστοιχες
Σελίδα 18
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
επιταχύνσεις των συνιστωσών µε κατεύθυνση ανατολή-δύση (που δεν
δείχνονται εδώ). Και στις δύο καταγραφές. Τούτο όµως θα µπορούσε κανείς
να το αναµένει: Στο "εγγύς πεδίον" η δεσπόζουσα συνιστώσα της κίνησης
είναι πάντα παράλληλη προς το επίπεδο του ρήγµατος, το οποίο εδώ είναι
σχεδόν παράλληλο προς τον άξονα βορράς-νότος (Aki & Rίchards, 1980).
• Οι κορυφαίες τιµές των οριζόντιων καταγραφών κατά τον κύριο µετασεισµό
(Ms≈5) είναι του ιδίου περίπου (υψηλού) επιπέδου µε τις αντίστοιχες τιµές
των καταγραφών του Σεισµού (Μs ≈ 6). ∆εν ισχύει όµως το ίδιο και για τις
κατακόρυφες συνιστώσες.
Είναι ασφαλώς κρίµα που δεν υπήρξαν περισσότερες καταγραφές του
κύριου κραδασµού. Θα µαθαίναµε πολύ περισσότερα για τον ρόλο του εδάφους εάν
είχαµε και µία έστω καταγραφή σε επιφανειακή εκδήλωση βράχου.
1.4. ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ∆ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ Ε∆ΑΦΙΚΑ ΠΡΟΦΙΛ
Σκοπός της εδαφοδυναµικής έρευνας ήταν να δείξει εάν και κατά πόσον:
1. Οι παρατηρηθείσες διαφορές στην ένταση των βλαβών από περιοχή σε
περιοχή και στα χαρακτηριστικά των δύο καταγραφών µπορεί καταρχήν να
αποδοθούν σε διαφορές των εδαφικών προφίλ ("ερµηνεία" των γεγονότων").
2. Οι ανωτέρω διαφορές θα µπορούσαν να είχαν προβλεφθεί (µε γνωστά το
µέγεθος και την απόσταση του σεισµού) µε κατάλληλη ανάλυση της
απόκρισης των εδαφικών σχηµατισµών ("πρόβλεψη" των γεγονότων).
Ας δούµε λοιπόν πρώτα – πρώτα εάν όντως είναι διαφορετικά και κατά πόσο
τα εδαφικά προφίλ.
Σχήµα 12. Γεωτεχνική κατά πλάτος τοµή της Καλαµάτας, από Βορά προς Νότο.
Συγκρίνονται δύο ακραία εδαφικά προφίλ και οι αντίστοιχες κατανοµές της
ταχύτητας του διατµητικού κύµατος Vs, (συναρτήσει του βάθους).
Σελίδα 19
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Στο χρονικό διάστηµα Οκτώβριος 1986 - Φεβρουάριος 1987 εκτελέσθηκε
ένα ολοκληρωµένο κι εκτεταµένο πρόγραµµα γεωτεχνικής διερεύνησης του
υπεδάφους της Καλαµάτας (Σαµπατακάκης κ.α., 1987). Γεωτρήσεις, δοκιµές
Κρουστικής ("Τυποποιηµένης") ∆ιείσδυσης, και στατικές πενετροµετρήσεις σε
πάνω από 100 συνολικά θέσεις έδωσαν µιαν αρκετά σαφή εικόνα των εδαφικών
συνθηκών στην Πόλη. Επιπλέον, επειδή η δυναµική συµπεριφορά ενός εδαφικού
υλικού µόνον χονδροειδώς µπορεί να εκτιµηθεί απ' το µέγεθος της αντίστασης του
σε κρουστική ή στατική διείσδυση, η επιτόπια διερεύνηση συµπληρώθηκε µε
δοκιµές CROSSHOLE σε 10 περίπου θέσεις (Αθανασόπουλος 1987). Για κάθε
εδαφική στρώση οι δοκιµές αυτές παρέχουν απευθείας την ταχύτητα Vs,max του
διατµητικού κύµατος.
Σχήµα 13. Γεωτεχνική κατά πλάτος τοµή της Καλαµάτας, από ∆υτικά προς
Ανατολικά. Συγκρίνονται 6 εδαφικά προφίλ και οι αντίστοιχες κατανοµές της
ταχύτητας του διατµητικού κύµατος Vs,max συναρτήσει του βάθους. Η σχετική
οµοιοµορφία του εδάφους στην κατεύθυνση αυτή είναι προφανείς.
Τα Σχήµατα 12 και 13 συγκεφαλαιώνουν τα αποτελέσµατα της γεωτεχνικής
διερεύνησης υπό την µορφή δύο κατά µήκος τοµών (στις διευθύνσεις Βορράς Νότος και Ανατολή-∆ύση) και τεσσάρων χαρακτηριστικών, αν και ελαφρώς
εξιδανικευµένων εδαφικών προφίλ.
Σελίδα 20
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Παρατηρείστε ότι το έδαφος στο µεγαλύτερο τµήµα της πόλης (όπου και οι
περισσότερες βλάβες από τον σεισµό) αποτελείται από εναλλασσόµενες στρώσεις
ιλυώδους αµµοχαλίκου, αµµoϊλύος και αµµοχαλικώδους αργίλου, µέσης έως
µεγάλης σχετικής πυκνότητας/ σκληρότητας. Το συνολικό πάχος των εδαφικών
αυτών στρώσεων µεταβάλλεται από θέση σε θέση : είναι µέγιστο στην Παραλία
(περί τα 50-60 µέτρα) και ελάχιστο στην άνω Παλιά Πόλη (µερικά µόλις µέτρα).
Στο κέντρο της πόλης είναι περί τα 30 µέτρα. Κάτω από τις εδαφικές αυτές
στρώσεις βρίσκεται µάργα, άγνωστου µέχρι στιγµής πάχους. (Πάντως στο κέντρο
της πόλης η µάργα αυτή φθάνει σε βάθος τουλάχιστον 60 - 80 περίπου µέτρων).
∆είτε επίσης ότι από Βορρά προς Νότο παρατηρείται µια βαθµιαία αύξηση των
λεπτόκοκκων, εις βάρος των χονδρόκοκκων, στρώσεων απόλυτη φυσικό άλλωστε
από ποτάµιες προσχώσεις.
Εξαίρεση απ' την γενική καλή εικόνα αποτελεί, ίσως µόνον, η παραλία. Οι
δύο σχετικές γεωτρήσεις δείχνουν την ύπαρξη στρώσεων ιλυώδους άµµου και
αµµώδους αργίλου οι οποίες είναι αρκετά χαλαρότερες / µαλακότερες από τις
εδαφικές στρώσεις στις άλλες περιοχές της πόλης. Ο υδροφόρος ορίζοντας
απαντάται µόλις ένα-δύο µέτρα απ' την επιφάνεια, ενώ το βάθος του στην θέση της
Νοµαρχίας είναι περί τα 12 m. Συγκρίνετε τώρα τα προφίλ της διατµητικής,
ταχύτητας στην παραλία και σε µία θέση µεταξύ Κέντρου και Παλιάς Πόλης, και
θα διαπιστώσετε τις πράγµατι σηµαντικές διαφορές δυστροπίας. Στην Παραλία η
µέση τιµή της Vs στα άνω 15 m δεν ξεπερνάει τα 200 m/s, ενώ στην δεύτερη θέση
είναι τουλάχιστον δύο φορές µεγαλύτερη. Άρα είναι καταρχήν δυνατόν η
παρατηρηθείσα διαφορετική ένταση των βλαβών µεταξύ Κέντρου και Παραλίας να
οφείλεται στο έδαφος.
Οι απαντούµενες εδαφικές διαφορές στην κατά µήκος τοµή από ∆ύση προς
Ανατολή είναι λιγότερο εµφανείς. Μικρή εξαίρεση: οι σχηµατισµοί περί τον
Νέδοντα παρουσιάζουν µίαν ελαφρώς αυξηµένη χαλαρότητα. Πώς, λοιπόν, να
αποδοθεί στο έδαφος η συστηµατική αύξηση των βλαβών απ' τα δυτικά στα
ανατολικά;
1.5 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΒΛΑΒΩΝ
1.5.1 Μέγιστες Επιταχύνσεις
Η προβλεπόµενη κατανοµή των κορυφαίων τιµών, max αs των εδαφικών
επιταχύνσεων στον άξονα Βορράς-Νότος, κατά µήκος της Καλαµάτας
απεικονίζεται στο Σχήµα 12. Εντυπωσιάζει αµέσως η προφανής εξασθένιση
κραδασµού στην Παραλία, όπου η Αs = max [αs (t)] κατά µέσον όρο είναι µόλις το
40% των max As στο κέντρο και στην παλιά πόλη. (Οι µικροδιαφορές στις δύο
τελευταίες θέσεις είναι στατιστικώς ασήµαντες).
Εκ πρώτης όψεως, λοιπόν, η θεωρητική πρόβλεψη τού σχήµατος 13
συµβαδίζει πλήρως µε τα γεγονότα της 13ης Σεπτεµβρίου. Σε όλες µας τις
αναλύσεις (άρα, µε µικρή αβεβαιότητα) η κορυφαία επιτάχυνση στην Παραλία
ήταν µικρότερη τού 0,20 g, γεγονός που θα δικαιολογούσε τις σχετικά ασήµαντες
βλάβες των δύσκαµπτων δοµηµάτων στην περιοχή αυτή. Επίσης κορυφαίες
Σελίδα 21
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
επιταχύνσεις της τάξεως τού 0,40 g στην περιοχή κέντρου - παλιάς πόλης είναι
τελείως σύµφωνες µε το 0,30 g των καταγραφών, δεδοµένου µάλιστα ότι οι
προβλέψεις του σχήµατος 12 είναι για την ελεύθερη επιφάνεια και όχι για υπόγειο
κτιρίου όπως οι καταγραφές. Υπενθυµίζεται ότι η αναπόφευκτη δυναµική
αλληλεπίδραση κτιρίου – υπεδάφους στη δεύτερη περίπτωση τείνει να
αποδυναµώσει τις υψίσυχνες συνιστώσες του πρωτογενούς κραδασµού, απ’ τις
οποίες πρωτίστως εξαρτάται η κορυφαία επιτάχυνση στο «εγγύς πεδίον».
Σχήµα 13. Θεωρητικώς υπολογισθείς κατανοµή της κορυφαίας τιµής της εδαφικής
επιτάχυνσης κατά µήκος της Καλαµάτας, από Βορρά προς Νότο, µε οµοιόµορφη
διέγερση στο υπόβαθρο. ∆είχνεται η διασπορά του συνόλου των αποτελεσµάτων. Η
επιτάχυνση στην παραλία προέκυψε 0,20g, γεγονός που δικαιολογεί την µικρή
έκταση των βλαβών στα δύσκαµπτα δοµήµατα της περιοχής αυτής.
Εάν σας ξάφνιασε το σχήµα 13, µε την πρόβλεψη µικρότερης έντασης στα
χαλαρότερα εδάφη, δείτε στο σχήµα 14 ότι κάτι τέτοιο είναι απολύτως σύµφωνο µε
τη διαθέσιµη εµπειρική µαρτυρία. Όντως δηλ. σε ισχυρούς κραδασµούς ( > 0,20 –
0,40 g ) η κορυφαία επιτάχυνση στην επιφάνεια (Ας) µαλακών σχηµατισµών είναι
κατά µέσω όρο µικρότερη από την αντίστοιχη τιµή (Αr) σε επιφάνεια «βράχου».
Σελίδα 22
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 14. Το ότι η κορυφαία τιµή της επιτάχυνσης Αs, στην επιφάνεια χαλαρού
εδαφικού σχηµατισµού, είναι αρκετά µικρότερη της αντίστοιχης τιµής στην
επιφάνεια του «βράχου», Αr, δεν αποτελεί αποκλειστική ιδιαιτερότητα του σεισµού
της Καλαµάτας. Όπως δείχνει το γράφηµα, η διαθέσιµη διεθνής εµπειρία µαρτυρεί
ότι τούτο αποτελεί τον κανόνα σε ισχυρές σεισµικές δονήσεις για µαλακούς –
εύκαµπτους εδαφικούς σχηµατισµούς ( κατηγορία ≥ Γ ).
1.5.2 Εδαφικές Ταχύτητες
Η "προβλεπόµενη" κορυφαία τιµή της εδαφικής ταχύτητας στην Παραλία
είναι, κατά µέσον όρο, 1.50 φορές µεγαλύτερη απ' τις αντίστοιχες τιµές στο
Κέντρο -και πάλι σε αρµονία µε την διεθνή εµπειρία. Το Σχήµα 15 συγκρίνει
ολόκληρα τα "προβλεπόµενα" εταχυνσιογραφήµατα, V(t) στις προαναφερθείσες
θέσεις. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το µεγάλης-διάρκειας "πλήγµα" ταχύτητας µεταξύ
1.0 και 2.3 δευτερολέπτων, το οποίο προβλέπεται για την Παραλία. Είναι βάσιµη η
υποψία ότι σ' ένα τέτοιο πλήγµα ταχύτητας οφείλεται η εκτεταµένη αστοχία του
κρηπιδότοιχου στο λιµάνι της Καλαµάτας. ∆ιότι το µέγεθος των παραµενουσών
σεισµικών παραµορφώσεων ενός τέτοιου τοίχου αντιστηρίξεως είναι ανάλογο προς
το τετράγωνο της µέγιστης ταχύτητας τού κραδασµού. Οι δε "δηλητηριώδεις"
συνέπειες της µεγάλης διάρκειας ενός τέτοιου πλήγµατος στην απόκριση
ελαστοπλαστικών συστηµάτων έχουν αποδειχθεί κατ' επανάληψη (Bertero 1978,
Κόττα κ.α. 1988).
Συµπέρασµα λοιπόν: Η αστοχία του κρηπιδοτοίχου, σε µία περιοχή που
ελάχιστα υπέφερε από τον σεισµό, αποτελεί µία ακόµα ένδειξη ότι η αριθµητική
προσοµοίωση οδηγεί σε ρεαλιστικά αποτελέσµατα για την παραλία.
Σελίδα 23
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 15. Σύγκριση θεωρητικώς υπολογισθέντων επιταχυνσιογραφιµάτων για την
παραλία και τον παλιό Ο.Τ.Ε.
1.6. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ
ΠΗΓΗΣ.
ΚΑΙ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΤΗΣ
Όπως αναφέρθηκε, η σηµαντική αύξηση της έντασης των βλαβών από δυσµάς
προς ανατολάς, τόσο σε οικισµούς στην ευρύτερη "εγγύς" περιοχή (Σχήµα 6) όσο
και στην στενότερη περιοχή τής Καλαµάτας (Σχήµατα 7, 8), δεν µπορεί να
αποδοθεί σε διαφορές των τοπικών εδαφικών συνθηκών. Για παράδειγµα, στο
Σχήµα 12 συγκρίνονται τα εδαφικά προφίλ ταχύτητας VS και αριθµού κτύπων Ν
σε κρουστική διείσδυση, για πέντε θέσεις µιας κατά πλάτος τοµής τής Καλαµάτας.
Είναι εµφανής η έλλειψη αξιοσηµείωτων διαφορών (π.χ. µεταξύ Γιαννιτσάνικων,
Κέντρου, και ∆υτικής Πόλεως), στις οποίες θα µπορούσαν να οφείλονται οι
αντίστοιχες διαφορές στην ένταση των βλαβών.
Σελίδα 24
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 16. Προσπάθεια ποιοτικής ερµηνείας των συνεπειών του προσανατολισµού
του ρήγµατος και της κατεύθυνσης διαδόσεως της σεισµικής διάρρηξης ως προς
την Καλαµάτα.
Με αναφορά στο ενδεικτικό Σχήµα 16, µπορεί να υποστηριχθεί µε πειστικότητα ότι
η θέση κι ο µηχανισµός της σεισµικής πηγής ευθύνονται σε µεγάλο βαθµό για την
ανοµοιόµορφη αυτή κατανοµή. Πιο συγκεκριµένα, ο προσανατολισµός του
ρήγµατος (βύθιση υπό γωνία 40° ως προς την οριζόντια), η θέση του (επιφανειακή
εκδήλωση 3-4 km ανατολικά της Καλαµάτας), ο τύπος της διάρρηξης ("κανονική")
και η κατεύθυνση διαδόσεως της διάρρηξης (από την εστία προς νότο και
ανατολικά) µπορεί να εξηγήσουν ποιοτικά τον τρόπο κατανοµής των βλαβών. Ας
σηµειωθεί επιπλέον ότι λόγω της κλίσης του ρήγµατος ως προς την οριζόντια δεν
αποκλείεται και κάποια "παγίδευση" των σεισµικών κυµάτων (µέσω πολλαπλών
ανακλάσεων) στην άνω γωνία της διολισθαίνουσας πλάκας όπου βρίσκονται π.χ.
τα Γιαννιτσάνικα.
Η κατεύθυνση διαδόσεως της σεισµικής διάρρηξης έχει επανειληµµένα
αποδειχθεί καθοριστικής σηµασίας στο "εγγύς πεδίον". Αιτία: ένα φαινόµενο
ποιοτικώς όµοιο µε το φαινόµενο Dopple της οπτικής και ακουστικής. Η
κινούµενη πηγή (δηλ. η διάδοση τής διάρρηξης στο επίπεδο του ρήγµατος)
εκπέµπει κάθε χρονική στιγµή κυµατικά "σήµατα" τα οποία σ' έναν "δέκτη" που
βρίσκεται στην κατεύθυνση διαδόσεως φθάνουν σχεδόν ταυτόχρονα (διότι αυτά
που εκπέµπονται τελευταία έχουν µικρότερη απόσταση να διανύσουν). Είναι άρα
δυνατή η "ενισχυτική συµβολή" των κυµάτων αυτών µε αποτέλεσµα το
καταγραφόµενο "σήµα" να είναι σχετικά µεγάλης έντασης. Αντίθετα, σε "δέκτη"
ευρισκόµενο σε κατεύθυνση αντίθετη προς την διάδοση της διάρρηξης τα
Σελίδα 25
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
εκπεµπόµενα σεισµικά "σήµατα" φθάνουν σε εντελώς διαφορετικούς χρόνους
(αυτά που εκπέµπονται τελευταία έχουν να διανύσουν µεγαλύτερη απόσταση).
Αποτέλεσµα: σχετικώς µικρή ένταση (αλλά µεγάλη διάρκεια) του τελικού
"σήµατος".
Το όλο φαινόµενο αποδίδεται µε τον όρο "κατευθυντικότητα" (directivity).
Η σπουδαιότης του έχει αποδειχθεί µέσω καταγραφών "εγγύς πεδίου" στους
σεισµούς Kern County 1952, Parkfield 1966, San Fernando 1971, και Imperial
Valley 1979 στην Καλιφόρνια (Singh, 1985) καθώς και στους πρόσφατους
σεισµούς Tabas 1978 στο Ιράν και San Salvador 1986 στην Κεντρική Αµερική.
Είναι βάσιµη λοιπόν η υποψία ότι το ίδιο φαινόµενο λειτούργησε έως έναν βαθµό
και στο σεισµό τής Καλαµάτας, όπου συνέτεινε στην περαιτέρω αύξηση τής
έντασης των βλαβών στην πόλη και τα ανατολικά της περίχωρα. Ποσοτική
διερεύνηση των συνεπειών της κατευθυντικότητας (έργο δυσχερές αλλ' όχι
αδύνατο στην παρούσα φάση εξελίξεως της επιστήµης) θα αποτελούσε συµβολή
στην πρόοδο της σεισµολογίας - αντισεισµικής µηχανικής στη χώρα µας. Ευτυχώς
(για την επιστήµη) στους πρόσφατους σεισµούς του Αιγίου (1995), Kobe (1995),
και Northridge (1994) η εκδήλωση του φαινοµένου της κατευθυντικότητας ήταν
σαφής και καταστροφική.
1.7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.
Οι ανοµοιοµορφίες στην κατανοµή των βλαβών κατά τον σεισµό της
Καλαµάτας 1986 οφείλονται τόσο της διαφορές των τοπικών εδαφικών συνθηκών
όσο και στον προσανατολισµό και θέση του ρήγµατος, και στην κατευθυντικότητα
της διάρρηξης.
Ο ρόλος του εδάφους φαίνεται πως υπήρξε ιδιαίτερα σηµαντικός στην
Παραλία της Καλαµάτας: οι χαλαρές κορεσµένες εδαφικές στρώσεις που
συναντώνται κοντά στην επιφάνεια της περιοχής αυτής είχαν ευεργετική επίδραση
στην αναµφισβήτητη εξασθένιση τού διερχόµενου σεισµικού κραδασµού.
Αποτέλεσµα: Οι ζηµιές στην παραλία ήσαν ελάχιστες (αντίθετα απ' την λογική τού
(τότε) ισχύοντος αντισεισµικού κανονισµού).
Μια επιτυχής (από σκοπιά "µηχανικού") πρόβλεψη της έντασης και των
φασµατικών του κραδασµού σε διάφορες θέσεις της πόλης, προϋποθέτει τον
προσδιορισµό χαρακτηριστικών όπως,
• την ρεαλιστική εκτίµηση του "διεγείροντας" κραδασµού στις αντίστοιχες
θέσεις του "βραχώδους" υποβάθρου
• την γνώση της δυσκαµψίας των εδαφικών στρώσεων, κατά προτίµηση µέσω
επιτόπου µετρήσεων της ταχύτητας Vs.ma, και
• την κατάλληλη προσοµοίωση της διέγερσης τού σεισµικού κυµατισµού
διαµέσου των εδαφικών στρώσεων.
Η πρώτη απ' τις ανωτέρω προϋποθέσεις απαιτεί ενδεχοµένως όχι µόνον
γνώση του µεγέθους τού σεισµού και της απόστασης απ' το ρήγµα, αλλά και
(ποιοτική τουλάχιστον) εκτίµηση του ρόλου των άλλων σεισµολογικών
παραγόντων που προαναφέρθηκαν.
Σελίδα 26
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Αξίζει τέλος να αναφερθεί ότι προκαταρκτική συγκριτική ανάλυση πλήθους
(µετασεισµικών) "µετρήσεων" της εδαφικής απόκρισης µε την τεχνική των
µικροδονήσεων, δείχνει ότι η τεχνική αυτή αδυνατεί να προβλέψει µε αξιοπιστία
τα χαρακτηριστικά του σεισµικού κραδασµού σε διάφορες θέσεις µιας πόλης
(Bouckovalas & Krikeli, 1991).
Άλλα παραδείγµατα µελετών σε περιοχές επίδρασης των εδαφικών
στρωµάτων στην ενίσχυση των σεισµικών κυµάτων έχουν γίνει σε πολλές περιοχές
του Ελλαδικό χώρου όπως είναι η λεκάνη Αλµυρού, στην περιοχή της Κυλλήνης,
στην περιοχή της Θεσσαλονίκης αλλά και στην περιοχή της Αθήνας.
Από την µελέτη της λεκάνης του Αλµυρού για δυο µεγάλους σεισµούς οι
Kouskouna (1989) κατέληξαν ότι οι µεγαλύτερες τιµές εντάσεων εµφανίζονται σε
περιοχές στις οποίες το πάχος των ιζηµάτων είναι µεγάλο σε σύγκριση σε σχέση µε
τις περιοχές που βρίσκονται στο βράχο. Στην περιοχή της Κυλλήνης το επίκεντρο
του ισχυρού σεισµού (Μs= 6.0) του 1988, το αποτέλεσµα ήταν πως οι τοπικές
εδαφικές συνθήκες αλλά και οι χαλαροί σχηµατισµοί καθώς και το επίπεδο του
νερού είχαν σαν συνέπεια την ενίσχυση της κίνησης. Στην Θεσσαλονίκη
χρησιµοποιήθηκάν τα δεδοµένα του δικτύου των σεισµογράφων για την µελέτη της
σεισµικής κίνησης και την επίδραση των εδαφικών στρωµάτων. Επίσης ένα ακόµα
παράδειγµα του ρόλου του εδάφους στην ενίσχυση της σεισµικής κίνησης είναι ο
σεισµός των Αλκυονίδων το 1981στο Κορινθιακό κόλπο προκάλεσε σηµαντικές
ζηµίες στην Περιοχή του Χαϊδαρίου και της Ανθούπολης.
Σχήµα 17. Η θέση της Ελλάδας σε σχέση µε τα σεισµικά τόξα.
Σελίδα 27
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σελίδα 28
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
2. ΤΟΠΙΚΕΣ Ε∆ΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
2.1 ΓΕΝΙΚΑ
Από τα παραπάνω θα µπορούσαµε εύκολα να καταλήξουµε στο γνωστό
συµπέρασµα ότι δηλαδή κάθε τύπος εδάφους αποκρίνεται µε διαφορετικό τρόπο σε
µια σεισµική κίνηση. Συµπεραίνουµε λοιπόν πως τα µαλακά σχετικά νέα εδαφικά
στρώµατα προκαλούν µεγαλύτερη ενίσχυση της σεισµικής κίνησης σε σχέση µε τα
πιο παλιά και συµπαγή εδαφικά στρώµατα. Η ανάλυση της επίδρασης των τοπικών
συνθηκών αλλά και χαρακτηριστικών των εδαφικών στρωµάτων στην ενίσχυση της
σεισµικής κίνησης αλλά και της συµπεριφοράς των κατασκευών, σε περιοχές
µεγάλης σεισµικής επικινδυνότητας άλλα και σε µεγάλες πόλεις γίνεται αναγκαία
µε σκοπό των διαχωρισµό των περιοχών αυτών.
Σχήµα 18. Η επίδραση των εδαφικών στρωµάτων στο ανέβασµα της κίνησης.
Ποιες είναι όµως αυτές οι µέθοδοι µε της οποίες θα µπορούσαµε να
µελετήσουµε την επίδραση των τοπικών συνθηκών;
Οι µέθοδοι που έχουν αναπτυχθεί για το σκοπό αυτό είναι πολλές,
χωρίζονται όµως σε δυο µεγάλες κατηγορίες τις πειραµατικές και τις αριθµητικές.
Κατά τις πειραµατικές µεθόδους χρησιµοποιούνται στοιχεία όπως
επιταχυνσιογράµµατα, σεισµογράµµατα και µετρήσεις. Ενώ στις αριθµητικές
χρησιµοποιούνται θεωρητικοί υπολογισµοί της απόκρισης των επιφανειακών
στρωµάτων µε βάση πραγµατικά ή θεωρητικά δεδοµένα για το είδος της πηγής.
2.2 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ∆ΟΙ
Σε µια µικρή αναφορά στις πειραµατικές µεθόδους θα πρέπει να
αναφέρουµε τις 5 µεθόδους που χρησιµοποιούνται αυτές είναι:
• Μέθοδος Μακροσεισµικών Παρατηρήσεων
Σελίδα 29
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
• Μέθοδος του Κλασσικού Φασµατικού Λόγου (SSR)
• Μέθοδος του Λόγου της Οριζόντιας προς την Κατακόρυφη Φασµατική
Συνιστώσα.
• Μέθοδος Γενικευµένης Αντιστροφής ∆εδοµένων Φασµατικών Πλάτων.
• Μέθοδος των κυµάτων ουράς (coda waves).
Τα πλεονεκτήµατα των πειραµατικών µεθόδων είναι ότι µπορούν να
εφαρµοστούν τα δεδοµένα από µικρές σεισµικές κινήσεις, σεισµούς, µετασεισµούς
αλλά και από µεγάλους σεισµούς αυτό έχει το πλεονέκτηµα ότι µπορούµε να
συλλέξουµε πολλές πληροφορίες έτσι ώστε να έχουνε επάρκεια των δεδοµένων. Το
µειονέκτηµα όµως είναι το µεγάλο κόστος των µετρήσεων αυτόν, αφού απαιτητέ η
έκθεση των οργάνων για µεγάλο χρόνο στο ύπαιθρο άλλα και η κάλυψη µεγάλης
περιοχής µε πολλά όργανα.
2.3 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ∆ΟΙ
Μονοδιάστατες 1D αναλύσεις που αντιστοιχούν σε οµοιώµατα εδαφικής
στήλης αναπτύχθηκαν την δεκαετίας του 70 και εφαρµόζονται στην γεωτεχνική
µηχανική. Στην συνέχεια µε την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών είχαµε
την περαιτέρω ανάπτυξη των αριθµητικών µεθόδων.
Οι αριθµητικές µέθοδοι χωρίζονται σε 7 κατηγορίες. Αυτές είναι :
• Μέθοδος ανάπτυξης της κυµατικής συνάρτησης
• Μέθοδος των πεπερασµένων διαφορών
• Μέθοδος των πεπερασµένων στοιχείων
• Μέθοδος διακριτού κυµατάριθµου
• Μέθοδος του συνοριακού ολοκληρώµατος
• Μέθοδος discrete wavenumber bounbary element
• Μέθοδοι που βασίζονται στη θεωρία των ακτινών.
Τα πλεονεκτήµατα των αριθµητικών είναι η ευελιξία και η
προσαρµοστικότητα τους αφού επιτρέπουν την εκτίµηση της αβεβαιότητας και της
απόκρισης µιας δεδοµένης θέσης. Το µειονέκτηµα όµως είναι το ίδιο και εδώ όπως
και στις πειραµατικές µεθόδους και είναι φυσικά το κόστος των γεωλογικών και
γεωφυσικών δεδοµένων που απαιτούνται.
Σελίδα 30
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
3. ΑΝΕΒΑΣΜΑ ΤΗΣ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ
ΤΟΥ Ε∆ΑΦΟΥΣ.
Κατά την µελέτη του ανεβάσµατος της σεισµικής κίνησης µελετάµε την
κίνηση του σεισµικού κύµατος από το υπόβαθρο στην επιφάνεια του εδάφους.
Κατά την πρόσπτωση του κύµατος στους χαλαρούς σχηµατισµούς θα πρέπει να
ικανοποιείται η γενική εξίσωση της κυµατικής. Η οποία είναι:
ρ
∂ 2u
∂ 2u
∂ 3u
η
=
G
+
∂t 2
∂x 2
∂x 2 ∂t
(1)
Λύνοντας την παραπάνω κυµατική εξίσωση προκύπτει:
u ( x, t ) = Ee i (kx +ωt ) + Fe − i (kx −ωt )
(2)
Στη παραπάνω λύση ο πρώτος όρος είναι το προσπίπτον κύµα καθώς προς
τα επάνω και ο δεύτερος όρος το ανακλώµενο κύµα καθώς διαδίδεται προς τα
κάτω.
3.1 Οµογενές εδαφικό στρώµα επάνω σε στερεό υπόβαθρο
Έστω η απλή περίπτωση που παρουσιάζεται στην εικόνα 19 όπου το σεισµικό
υπόβαθρο βρίσκεται κάτω από οµογενές εδαφικό στρώµα πάχους h.
h
Σχήµα 19:Χαλαρό στρώµα επάνω
σε σταθερό υπόβαθρο.
Υπόβαθρο
Αν η ug(t) περιγράφει τη σεισµική κίνηση στο υπόβαθρο, και έστω η u(x,t) η
συνάρτηση η οποία περιγράφει την εδαφική µετατόπιση σε τυχαίο σηµείο του
εδαφικού στρώµατος.
Από την εξίσωση κυµατικής και µε βάση τις αρχικές συνθήκες η τελική
εξίσωση της ενίσχυσης Η του εδαφικού σχηµατισµού δίνεται από το λόγο του
πλάτους της επιτάχυνσης στην επιφάνεια ως προς το υπόβαθρο δίνεται από την
σχέση.
H =
u (x , t )
1
2
=
= ikh
u g (t )
συν kh
e
+ e − ikh
(3)
Το ίδιο εφαρµόζεται και στην περίπτωση περισσοτέρων στρωµάτων. Στην
περίπτωση αυτή θα πρέπει να επαληθεύεται η εξίσωση (2) για κάθε στρώµα
ξεχωριστά. Έτσι προκύπτει ότι :
Σελίδα 31
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
H n ,m (ω ) =
Ουρανία Γεωργίου
u m ( x, t ) em (ω ) + f m (ω )
=
u n ( x, t ) en (ω ) + f n (ω )
(4)
Σελίδα 32
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΕΒΑΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ
Μετά από την εκτενή µελέτη για τις εδαφικές κινήσεις έχουν αν αναπτυχθεί
πολλοί αλγόριθµοι οι οποίοι επιτρέπουν την ποσοτική εκτίµηση της επίδρασης των
επιφανειακών χαλαρών εδαφικών σχηµατισµών σε σχέση µε την συχνότητα και τα
πλάτη των σεισµικών κινήσεων κατά τη διάδοση τους από το σεισµικό υπόβαθρο
στην επιφάνεια του εδάφους. Στην συνέχεια γίνεται µια απλή αναφορά σε κάποια
προγράµµατα τα οποία χρησιµοποιούνται ευρέως.
• Shake
• Desra
• Ample
Σε αυτή της εργασία θα γίνει µια αναφορά σε µια νέα έκδοση του
προγράµµατος Shake το Proshake, η έκδοση αυτή είναι εξελιγµένη για windows.
4.1 Το πρόγραµµα PROSHAKE
Το πρόγραµµα PROSHAKE είναι ένα σχετικά νέο πρόγραµµα λειτουργεί σε
περιβάλλον windows. Το πρόγραµµα αυτό παρέχει πολλές δυνατότητες στον
χρήστη για το ανέβασµα της σεισµικής κίνησης, επίσης είναι παρά πολύ εύχρηστο.
Παρακάτω δίνονται µερικές πληροφορίες για την λειτουργία του
προγράµµατος PROSHAKE.
Στο Σχήµα 20 φαίνεται το αρχικό παράθυρο διαλόγου του προγράµµατος.
Σχήµα 20. Οθόνη έναρξης του λογισµικού.
Σελίδα 33
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Αρχικά θα πρέπει να εισάγουµε τα χαρακτηριστικά του εδάφους. Έτσι στο
παράθυρο διαλόγου που εµφανίζεται επιλέγοντας το button input manager και στην
συνέχεια το button profile, αναφέρουµε το όνοµα του αρχείου στην θέση profile
title, τον αριθµό των στρωµάτων (layers) του εδάφους στην θέση No of Layers. Το
βάθος του υδροφόρου ορίζοντα σε µέτρα ή πόδια στην θέση Depth of water table.
Βάθος υδροφόρου ορίζοντα
Αριθµός στρωµάτων
Επιλογή στρώµατος
Χαρακτηρίστηκα
στρώµατος
Σχήµα 21. Επόµενο παράθυρο χρήσης του λογισµικού ProSHAKE. Στο
συγκεκριµένο παράθυρο εισάγετε η γεωµετρία του πειράµατος.
Στο ίδιο παράθυρο διαλόγου εµφανίζονται buttons από τα οποία µπορούµε
να επιλέξουµε το στρώµα (layer) του εδάφους για το οποίο θα εισάγουµε τις
παρακάτω πληροφορίες στο ίδιο παράθυρο διαλόγου.
Έτσι για το πρώτο στρώµα του εδάφους θα πρέπει να συµπληρώσουµε τις
παρακάτω πληροφορίες. Στην θέση Material Name δίνουµε την περιγραφή του
υλικού του στρώµατος π.χ. άµµος , άργιλος κτλ. Στις θέσεις Modulus reduction
curve και Damping curve χαρακτηρίζουµε το υλικό του στρώµατος σύµφωνα µε
τα ήδη υπάρχοντα στοιχεία του προγράµµατος. Στις θέσεις thickness δίνουµε το
Σελίδα 34
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
πάχος του στρώµατος σε µέτρα ή πόδια. Για την θέση Unit Weight την µονάδα
βάρους .
Για την θέση max shear Modulus χρησιµοποιούµε την τιµή του Gmax,
καθώς επίσης στην θέση shear wave velocity δίνουµε την τιµή της ταχύτητας του
στρώµατος σε m/sec ή ft/sec.
Αυτή η διαδικασία πρέπει να γίνει για όλα τα στρώµατα του εδάφους δηλαδή
θα πρέπει να εισάγουµε τα χαρακτηριστικά κάθε στρώµατος ξεχωριστά. Σε αυτή
την διαδικασία θα πρέπει να προσθέσουµε και τα χαρακτηριστικά του µητρικού
πετρώµατος. Στο παράδειγµα που ακολουθεί χρησιµοποιούµε έδαφος τριών
στρωµάτων.
Εισαγωγή
στρώµατος
δεύτερου
Σχήµα 22. Εισαγωγή νέων στρωµάτων
Σελίδα 35
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Εισαγωγή του µητρικού
πετρώµατος
Σχήµα 23. Εισαγωγή του µητρικού πετρώµατος
Από την επιλογή summary data µπορούµε να δούµε συνολικά ένα πίνακα µε
τα χαρακτηριστικά των στρωµάτων που περάσαµε παραπάνω.
Χρησιµοποιώντας το Button View Profile µπορούµε να δούµε σε ένα
παράθυρο διάλογου το προφίλ των εδαφικών στρωµάτων εισάγαµε στο πρόγραµµα.
Για το παράδειγµα µας το προφίλ αυτό φαίνεται παρακάτω στο Σχήµα 24.
Σχήµα 24. Γραφική παρουσίαση του αρχικού µοντέλου.
Σελίδα 36
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Στην συνέχεια θα πρέπει να εισάγουµε την κίνηση, δηλαδή τα
χαρακτηρίστηκα του σεισµού. Αφού επιλέξουµε το Input Motion εµφανίζεται το
παρακάτω παράθυρο διαλόγου στο οποίο θα εισάγουµε το αρχείο της σεισµικής
κίνησης.
Προσοχή: Η σεισµική κίνησης η οποία θα εισάγουµε πρέπει να είναι
καταγεγραµµένη σε µητρικό πέτρωµα.
Στην θέση Number Motion δίνουµε τον αριθµό των σεισµικών κινήσεων.
Από το πλήκτρο open εισάγουµε το αρχείο της κίνησης ενώ στην θέση object
motion location δίνουµε τον αριθµό των κινήσεων ενώ θα πρέπει να
ενεργοποιήσουµε και το outcrop. Στην θέση animation επιλέγουµε yes. Οι θέσεις
No of acceleration values, Peak acceleration , time step, cutoff frequency και no of
terms in Fourier series συµπληρώνονται αυτόµατα εισάγοντας το αρχείο της
σεισµικής κίνησης.
Εισαγωγή
σεισµικής κίνησης
Σχήµα 25. Εισαγωγή της σεισµικής κίνησης του υποβάθρου.
Από τα buttons object motion plots µπορούµε να δούµε τα διαγράµµατα της
ταχύτητας, της επιτάχυνσης, το φάσµα Fourier κτλ. για το αρχείο της σεισµικής
κίνησης που εισάγαµε.
Σελίδα 37
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Στην συνέχεια παρουσιάζονται τα διαγράµµατα της ταχύτητας, επιτάχυνσης
κτλ, που προκύπτουν για την συγκεκριµένη σεισµική κίνηση.
Καµπύλη
επιτάχυνσης
Σχήµα 26. Παραγόµενη καµπύλη επιτάχυνσης.
Σελίδα 38
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Καµπύλη
ταχύτητας
Σχήµα 27. Παραγόµενη καµπύλη ταχύτητας.
Καµπύλη
φάσµατος
Fourier
Σχήµα 28. Παραγόµενη καµπύλη φάσµατος.
Σελίδα 39
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Στην συνέχεια θα πρέπει να σώσουµε το αρχείο που δηµιουργήσαµε µε
κάποιο όνοµα. Αφού επιλέξουµε το solution manager ανοίγουµε το αρχείο .dat
µορφής που δηµιουργήσαµε νωρίτερα.
Σε αυτή την διαδικασία ουσιαστικά τρέχει ο αλγόριθµος που χρησιµοποιεί το
συγκεκριµένο πρόγραµµα. Το αρχείο που προκύπτει έχει την κατάληξη .lyr .
Αυτό το αρχείο µπορεί να διαβαστεί µόνο από το output manager. Η επιλογή
αυτή του προγράµµατος µας δίνει την δυνατότητα να δούµε την ενισχυµένη ή µη
σεισµική κίνηση από τα εδαφικά στρώµατα.
Από το output manager και επιλέγοντας το ground motion plots προκύπτουν
οι παρακάτω καµπύλες για την εδαφική κίνηση.
Σε αυτό το παράθυρο µπορούµε να επιλέξουµε κάποιο από τα διαγράµµατα
όπως αυτά της επιτάχυνσης και της ταχύτητας.
Σχήµα 29. Παράθυρο εξαγωγής δεδοµένων.
Σελίδα 40
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 30. Τελικό υπολογιζόµενο διάγραµµα διατµητικής τάσης.
Σχήµα 31. Τελικό υπολογιζόµενο διάγραµµα του πλάτους του φάσµατος Fourier.
Σελίδα 41
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Μια ακόµα επιλογή διαγραµµάτων είναι αυτή των διαγραµµάτων φάσµατος
απόκρισης τα οποία παρουσιάζονται στα επόµενα σχήµατα.
Σχήµα 32. Πίνακας επιλογής φασµάτων απόκρισης.
Σελίδα 42
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 32. Παρουσίαση του τελικού φάσµατος απόκρισης.
Επίσης επιλέγοντας το µενού animation µπορούµε να δούµε την κίνηση σε
όλο το χρονικό διάστηµα του σεισµού.
Στο παράρτηµα παρουσιάζεται το manual του προγράµµατος για την
περαιτέρω µελέτη του.
Σελίδα 43
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σελίδα 44
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
5. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ
Ο Νέος Ελληνικός Αντισεισµικός Κανονισµός (Ν.Ε.Α.Κ.) αφορά στον
σχεδιασµό των κατασκευών για την αντιµετώπιση του σεισµικού φαινοµένου ενώ
περιέχει υποχρεωτικές διατάξεις οι οποίες καθορίζουν:
• τις ελάχιστες σεισµικές δράσεις σχεδιασµού και τους αντίστοιχους
συνδυασµούς δράσεων,
• τις απαιτήσεις συµπεριφοράς για τους παραπάνω συνδυασµούς δράσεων,
καθώς και τα κριτήρια ελέγχου της ασφάλειας,
• τις µεθόδους υπολογισµού της εντάσεως και παραµορφώσεως των
κατασκευών,
• τις ειδικότερες κατασκευαστικές διατάξεις.
Σύµφωνα µε το Ν.Ε.Α.Κ. που εφαρµόζεται από το 1995, ο σχεδιασµός, η
κατασκευή και η χρήση µιας δοµικής κατασκευής θεωρούνται ότι πρέπει να
αντιµετωπίζουν επαρκώς το σεισµικό κίνδυνο, δηλαδή εξασφαλίζουν περιορισµένες
και επιδιορθώσιµες βλάβες στα στοιχεία του φέροντα οργανισµού από το σεισµό
σχεδιασµού, ενώ ελαχιστοποιούν τις βλάβες για σεισµούς µικρότερης έντασης και
µε µεγαλύτερη πιθανότητα εµφάνισης.
Τρεις είναι οι βασικοί στόχοι του Κανονισµού:
Η πιθανότητα κατάρρευσης της κατασκευής (ή τµηµάτων της) είναι επαρκώς
µικρή και συνδυάζεται µε τη διατήρηση της ακεραιότητας και της επαρκούς
εναποµένουσας αντοχής µετά τη λήξη της σεισµικής ακολουθίας. Οι βλάβες σε
στοιχεία του φέροντος οργανισµού από το σεισµό σχεδιασµού είναι περιορισµένες
και επιδιορθώσιµες, ενώ οι βλάβες για σεισµούς µικρότερης έντασης και µε
µεγαλύτερη πιθανότητα εµφάνισης ελαχιστοποιούνται. ∆ιασφαλίζεται µια ελάχιστη
στάθµη λειτουργιών της κατασκευής, ανάλογα µε τη χρήση και τη σηµασία της,
όταν αυτή πληγεί από σεισµό µε τα χαρακτηριστικά σεισµού σχεδιασµού.
Σελίδα 45
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 34: Οι συνέπειες των εδαφικών δονήσεων στις κατασκευές και µερικές
µέθοδοι αντισεισµικής κατασκευής. (α-γ) απλές κατασκευές, (δ-ζ) πολύπλοκες
κατασκευές, (η-ι) προβληµατικές περιοχές θεµελίωσης, (κ-µ) µέθοδοι δοκιµής
ενίσχυσης.
Σύµφωνα µε τα γενικά κριτήρια σχεδιασµού προβλέπεται ότι:
Οι σεισµικές δράσεις υπολογισµού για το σχεδιασµό των κατασκευών
διακρίνονται (i) σε συνολικές δράσεις οι οποίες ασκούνται πάνω στο σύνολο της
κατασκευής και (ii) σε τοπικές δράσεις οι οποίες ασκούνται σε ορισµένα φέροντα ή
µη φέροντα στοιχεία ή σε ορισµένες εγκαταστάσεις.
Σελίδα 46
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Εκτελείται επαρκής έλεγχος σε όλες τις φάσεις και χρήσεις της κατασκευής,
δηλαδή έλεγχος µελέτης και έλεγχος κατά τη διάρκεια κατασκευής και
χρησιµοποίησης της.
Η αποφυγή καταρρεύσεων υπό την επίδραση του σεισµού σχεδιασµού
επιτυγχάνεται µε την:
• Εξασφάλιση της αξιοπιστίας µεταφοράς στο έδαφος των δράσεων κάθε
εδραζόµενου στοιχείου της ανωδοµής, χωρίς να προκαλούνται µεγάλες
παραµένουσες παραµορφώσεις.
• Εξασφάλιση της απαιτούµενης αντοχής σε όλα τα φέροντα στοιχεία του
δοµήµατος.
• Έλεγχος του πλαστικού µηχανισµού απόκρισης του φορέα στο σεισµό
σχεδιασµού.
• Εξασφάλιση µιας ελάχιστης στάθµης πλαστικότητας σε κάθε κρίσιµη
περιοχή στην οποία υπάρχει έστω και µια µικρή πιθανότητα σχηµατισµού
πλαστικής αρθρώσεως. Τέτοιες περιοχές θεωρούνται π.χ. η βάση και η
κορυφή όλων των στύλων πλαισίων ανεξάρτητα από την εκτέλεση ή όχι
αντίστοιχων ελέγχων.
Αναγκαία λήψη µέτρων προστασίας, τόσο του υπό µελέτη κτιρίου όσο και
των τυχόν υφιστάµενων γειτονικών κτιρίων, από δυσµενείς συνέπειες
προσκρούσεων κατά τη διάρκεια του σεισµού.
Για τον περιορισµό των βλαβών σε µια κατασκευή από την εκδήλωση
σεισµικής δραστηριότητας, εκτός των κριτηρίων που αναφέρθηκαν παραπάνω, θα
πρέπει να ικανοποιούνται και τα ακόλουθα:
Οι σχετικές µετακινήσεις των ορόφων πρέπει να είναι µικρότερες από
ορισµένες τιµές που θα θεωρούνται ότι αντιστοιχούν σε ανεκτό βαθµό βλάβης των
µη φερόντων στοιχείων και ειδικότερα του οργανισµού πλήρωσης.
Πρέπει να εξασφαλίζεται επαρκής αντοχή των σηµείων στηρίξεως των κάθε
είδους εγκαταστάσεων και προσαρτηµάτων της κατασκευής που να αντιστοιχεί σε
ανεκτό βαθµό βλάβης τους ανάλογα µε τη λειτουργία και τη σπουδαιότητα της
κατασκευής και των προσαρτηµάτων της.
Μια καλή προσπάθεια προσέγγισης και επίλυσης του προβλήµατος των
καταστροφών από τους σεισµούς είναι ο χωρισµός της Ελλάδας σε τέσσερις ζώνες
σεισµικής επικινδυνότητας (Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV), σύµφωνα µε το Νέο Αντισεισµικό
Κανονισµό, καταρτίζοντας έτσι το Χάρτη Σεισµικής Επικινδυνότητας.
Σελίδα 47
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 35. ΝΕΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝ∆ΥΝΟΤΗΤΑΣ (Ο.Α.Σ.Π.)
Σελίδα 48
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η Ελλάδα είναι µια από τις έξι περισσότερο σεισµογενής χώρες. Είναι
γεγονός ότι σε ορισµένες περιοχές συµβαίνουν καθηµερινά ένας ή και περισσότεροι
µικροσεισµοί. Τι συµβαίνει όµως σε αυτή την στιγµή ενός µεγάλου σεισµού;
<<Ανυπολόγιστες ζηµιές και αθώα θύµατα.>> Η πρόγνωση ενός σεισµού είναι µια
δύσκολη και περίπλοκη υπόθεση, άλλωστε η πρόγνωση ενός σεισµού είναι
δύσκολο να επηρεάσει την σταθερότητα του εδάφους και της κατασκευής.
Για το λόγο αυτό γίνεται απαραίτητη ή ανάγκη για εµάς να µελετήσουµε την
συµπεριφορά του εδάφους σε µια σεισµική κίνηση, για ολόκληρο τον Ελλαδικό
Χώρο άλλα κυρίως στις περιοχές που βρίσκονται σε σηµεία µεγάλης σεισµικής
επικινδυνότητας.
Σχήµα 36. Γεωλογικός χάρτης της Ελλάδας (Ι.Γ.Μ.Ε)
Μετά την παραπάνω µελέτη παρατηρούµε ότι µεγάλο ρόλο στην ενίσχυση
της σεισµικής κίνηση κατέχουν οι εδαφικοί σχηµατισµοί. Παρατηρήσαµε λοιπόν
ότι οι χαλαροί εδαφικοί σχηµατισµοί, τα νεότερα δηλαδή πετρώµατα, είναι αυτά
που προκαλούν τη µεγαλύτερη ενίσχυση στην συχνότητα της σεισµικής κίνησης.
Παρατηρώντας τον χάρτη της σεισµικής επικινδυνότητας καθώς και τον
παραπάνω γεωλογικό χάρτη µπορούµε να εντοπίσουµε εύκολα τις περιοχές στις
οποίες είναι απαραίτητο να γίνει σύντοµα αυτός ο έλεγχος. Έτσι ώστε κυρίως σε
κατοικηµένες περιοχές και αστικά κέντρα οι νέες κατασκευές να « σταθούν στο
ύψος τους » στον επόµενο δυνατό σεισµό!.
Σελίδα 49
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σελίδα 50
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι – ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ
(Ε.Α.Κ.)
1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η παρούσα έκδοση του Ελληνικού Αντισεισµικού Κανονισµού (Ε.Α.Κ.)
αποτελεί αναθεώρηση του ισχύοντος Νέου Ελληνικού Αντισεισµικού Kανονισµού
(Ν.Ε.Α.Κ.), όπως αυτός τροποποιήθηκε στο ΦΕΚ 613Β/12-10-1992 και
συµπληρώθηκε µε τροποποιήσεις που δηµοσιεύτηκαν στο ΦΕΚ 534Β/20-6-1995.
Σύµφωνα µε τη διεθνή πρακτική κατά την οποία οι Κανονισµοί αναθεωρούνται,
συνήθως ανά χρονικά διαστήµατα περίπου 4 ετών, έτσι και ο Ν.Ε.Α.Κ.
αναθεωρείται µετά από 4 χρόνια εφαρµογής του.
Η αναθεώρηση αυτή περιλαµβάνει τροποποιήσεις και συµπληρώσεις που
κρίθηκαν αναγκαίες:
α).
µετά από σηµαντικές παρατηρήσεις, σχόλια και επιστηµονικές απόψεις που
διατυπώθηκαν κατά τη διάρκεια εφαρµογής του Ν.Ε.Α.Κ.
β).
για την προσαρµογή στους αντιστοίχους Ευρωκώδικες EC8 (Αντισεισµικός)
και EC7 (Θεµελιώσεων).
Στα πλαίσια της παραπάνω πρακτικής, η Μόνιµη Επιστηµονική Επιτροπή
Υποστήριξης (Μ.Ε.Ε.Υ.) του Ε.Α.Κ. συνεχίζει το έργο της, ούτως ώστε στην
επόµενη αναθεώρησή του να συµπεριλάβει όλες τις νεώτερες γνώσεις, στοιχεία και
εµπειρίες που θα προκύψουν.
1.1
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1.1 Αντικείµενο και πεδίο εφαρµογής
[1]
Ο Κανονισµός αυτός αφορά τον σχεδιασµό των δοµηµάτων έναντι σεισµού.
Ο Κανονισµός, ως έχει, δεν καλύπτει τα έργα για τα οποία προβλέπεται µερική ή
πλήρης αντισεισµική µόνωση. Πρόσθετες διατάξεις σχετιζόµενες µε επιµέρους
υλικά περιλαµβάνονται στους αντίστοιχους Κανονισµούς.
[2]
Τα κριτήρια και οι κανόνες σχεδιασµού που περιλαµβάνονται στον
Κανονισµό έχουν γενικότερη εφαρµογή ενώ οι κανόνες εφαρµογής αναφέρονται
κυρίως σε κτίρια. Για άλλες ειδικές κατηγορίες δοµηµάτων ή για έργα για τα οποία
προβλέπεται µερική ή πλήρης αντισεισµική µόνωση απαιτείται συµπλήρωση του
Κανονισµού µε πρόσθετες διατάξεις.
[3]
Έργα υψηλού κινδύνου για τον πληθυσµό, όπως πυρηνικοί αντιδραστήρες
και φράγµατα, δεν καλύπτονται από τον Κανονισµό.
[4]
Η διαδικασία αντισεισµικού σχεδιασµού που προτείνεται στον Κανονισµό
αυτό αποτελεί ένα σύνολο κανόνων µέγιστης αποδεκτής απλούστευσης, µε την
εφαρµογή του οποίου θεωρείται ότι ικανοποιούνται οι θεµελιώδεις συνθήκες
επάρκειας µιας κατασκευής. Εκτός των αναφεροµένων στον Κανονισµό αυτό θα
µπορούσε επίσης να γίνει αποδεκτή, µετά και από σύµφωνη γνώµη της αρµόδιας
∆ηµόσιας Αρχής, η εφαρµογή ακριβέστερων µεθόδων σχεδιασµού και ανάλυσης
ενός δοµήµατος, σύµφωνα µε τις οποίες η επαλήθευση των συνθηκών αυτών θα
είναι άµεσα εµφανής. Οι παραπάνω εναλλακτικές µέθοδοι ανάλυσης θα πρέπει να
βασίζονται στις θεµελιωµένες και αναγνωρισµένες αρχές της επιστήµης, σε
Σελίδα 51
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
συνδυασµό και µε την επίτευξη του αυτού επιπέδου ασφαλείας µε το επιδιωκόµενο
από τον παρόντα Κανονισµό.
[5]
Η εφαρµογή του Κανονισµού αυτού προϋποθέτει άτοµα που διαθέτουν τις
απαραίτητες τεχνικές γνώσεις και σχετικά προσόντα.
1.1.2 Περιεχόµενο του Κανονισµού
[1]
Ο Κανονισµός αυτός περιέχει υποχρεωτικές διατάξεις, οι οποίες καθορίζουν:
τις ελάχιστες σεισµικές δράσεις σχεδιασµού και τους αντίστοιχους συνδυασµούς
δράσεων,
τις απαιτήσεις συµπεριφοράς για τους παραπάνω συνδυασµούς δράσεων, καθώς και
τα κριτήρια ελέγχου της ασφάλειας,
τις µεθόδους υπολογισµού της εντάσεως και παραµορφώσεως των κατασκευών και
τις ειδικότερες κατασκευαστικές διατάξεις των φορέων και των υλικών.
[2]
H αρµόδια ∆ηµοσία Αρχή συγχρόνως και κατά αντιστοιχία προς τα άρθρα
του Κανονισµού αυτού, δηµοσιεύει και Σχόλια, τα οποία αναφέρονται σε θέµατα
ειδικότερης σηµασίας, παρατηρήσεις που βοηθούν στην κατανόηση του κειµένου ή
εξασφαλίζουν τη συσχέτιση των παραγράφων, ή τέλος, µεθόδους περιορισµένης
ισχύος που µπορεί να εφαρµόζονται υπό ορισµένες προϋποθέσεις.
1.1.3 Συσχέτιση µε άλλους Κανονισµούς - Προϋποθέσεις
[1]
O Κανονισµός αυτός ισχύει παράλληλα µε τους Κανονισµούς σχεδιασµού
δοµηµάτων µε συγκεκριµένο υλικό (σκυρόδεµα, τοιχοποιία, χάλυβας, ξύλο κ.λπ.),
οι οποίοι περιλαµβάνουν και τα αντίστοιχα ειδικά κριτήρια, καθώς και
λεπτοµερέστερους πρακτικούς κανόνες διαστασιολόγησης για σεισµική
καταπόνηση.
[2]
H αξιοπιστία των διατάξεων του Κανονισµού αυτού επηρεάζεται σε µεγάλο
βαθµό από την πιστή τήρηση των διατάξεων των ειδικών για κάθε υλικό
Κανονισµών για τις µη σεισµικές δράσεις.
[3]
Σε δοµήµατα που έχουν µελετηθεί και σχεδιασθεί µε τον παρόντα
Κανονισµό δεν επιτρέπονται οι τροποποιήσεις φερόντων ή µη φερόντων
στοιχείων, καθώς και η αλλαγή χρήσεως τους, χωρίς προηγούµενη µελέτη των
συνεπειών από τις παραπάνω αλλαγές.
1.2
ΘΕΜΕΛΙΩ∆ΕΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
[1]
O σχεδιασµός, η κατασκευή και η χρήση ενός δοµήµατος θεωρούνται ότι
αντιµετωπίζουν επαρκώς το σεισµικό κίνδυνο, δηλαδή εξασφαλίζουν περιορισµένες
και επιδιορθώσιµες βλάβες στα στοιχεία του φέροντα οργανισµού υπό το σεισµό
σχεδιασµού, ενώ ελαχιστοποιούν τις βλάβες για σεισµούς µικρότερης έντασης και
µε µεγαλύτερη πιθανότητα εµφάνισης, όταν κατά την επιβολή των σεισµικών
δράσεων “σχεδιασµού” (βλ. Κεφ. 2) µε αποδεκτώς µικρή πιθανότητα υπερβάσεώς
τους κατά τη διάρκεια της ζωής του δοµήµατος, ικανοποιούνται οι ακόλουθες
απαιτήσεις σεισµικής συµπεριφοράς.
1.2.1 Απαίτηση αποφυγής καταρρεύσεως
[1]
Η πιθανότητα καταρρεύσεως του δοµήµατος (ή τµηµάτων του) πρέπει να
είναι επαρκώς µικρή, όπως ορίζεται στα επιµέρους κριτήρια που περιέχονται στον
Σελίδα 52
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
παρόντα Κανονισµό και στους επιµέρους Κανονισµούς, και να συνδυάζεται µε
διατήρηση της ακεραιότητας και επαρκούς εναποµένουσας αντοχής µετά τη λήξη
της σεισµικής ακολουθίας.
1.2.2 Απαίτηση περιορισµού βλαβών
[1]
Οι βλάβες σε στοιχεία του φέροντα οργανισµού υπό το σεισµό σχεδιασµού
πρέπει να είναι περιορισµένες και επιδιορθώσιµες, ενώ οι βλάβες για σεισµούς
µικρότερης έντασης και µε µεγαλύτερη πιθανότητα εµφάνισης πρέπει να
ελαχιστοποιούνται.
1.2.3 Απαίτηση ελάχιστης στάθµης λειτουργιών
[1]
Πρέπει να διασφαλίζεται µία ελάχιστη στάθµη λειτουργιών του δοµήµατος,
ανάλογα µε την χρήση και τη σηµασία του, όταν το δόµηµα υποστεί σεισµό µε τα
χαρακτηριστικά του σεισµού σχεδιασµού.
1.3
ΓΕΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ
[1]
Οι σεισµικές δράσεις υπολογισµού για τον σχεδιασµό των κατασκευών
διακρίνονται:
σε συνολικές δράσεις, οι οποίες ασκούνται επάνω στο σύνολο της κατασκευής και
σε τοπικές δράσεις, οι οποίες ασκούνται σε ορισµένα µόνο φέροντα ή µη φέροντα
στοιχεία ή σε ορισµένες εγκαταστάσεις (προσαρτήµατα).
[2]
Εκτελείται επαρκής ποιοτικός έλεγχος σε όλες τις φάσεις παραγωγής και
χρήσεως του δοµήµατος, δηλαδή έλεγχος µελέτης και έλεγχος κατά τη διάρκεια
κατασκευής και χρησιµοποιήσεως του δοµήµατος.
[3]
Οι απαιτήσεις της παρ. 1.2. θεωρούνται ότι ικανοποιούνται, εάν
ικανοποιηθούν όλα συγχρόνως τα επόµενα κριτήρια, σε αντιστοιχία µε τις σχετικές
απαιτήσεις.
1.3.1 Γενικά κριτήρια αποφυγής καταρρεύσεως
Η απαίτηση της παρ. 1.2.1. θεωρείται ότι ικανοποιείται όταν, υπό την επίδραση του
σεισµού σχεδιασµού (βλ. Κεφ. 2):
[1]
Εξασφαλίζεται µε αξιοπιστία η µεταφορά στο έδαφος των δράσεων κάθε
εδραζόµενου στοιχείου της ανωδοµής, χωρίς να προκαλούνται µεγάλες
παραµένουσες παραµορφώσεις.
[2]
Εξασφαλίζεται η απαιτούµενη αντοχή σε όλα τα φέροντα στοιχεία του
δοµήµατος, λαµβανοµένων υπόψη και των επιρροών 2ας τάξεως, όπου χρειάζεται.
[3]
Ελέγχεται ικανοποιητικά, ο πλαστικός µηχανισµός απόκρισης του φορέα στο
σεισµό σχεδιασµού µε τα ακόλουθα ειδικότερα κριτήρια:
Τον ικανοτικό σχεδιασµό που στοχεύει στο να εξασφαλισθεί η δηµιουργία ενός
αξιόπιστου ελαστοπλαστικού µηχανισµού, ως προς τον αριθµό και τη θέση των
πλαστικών αρθρώσεων και παράλληλα στο να αποφευχθούν ψαθυρές µορφές
αστοχίας των µελών, καθώς και συγκέντρωση των πλαστικών αρθρώσεων σε λίγα
µόνο µέλη του φορέα (π.χ. µαλακός όροφος).
Την εξασφάλιση ικανοποιητικής σχέσης µεταξύ διαθέσιµης και απαιτούµενης
τοπικής πλαστιµότητας στις θέσεις των πλαστικών αρθρώσεων.
Σελίδα 53
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Στον Κανονισµό αυτό υποδεικνύεται ως µέγιστη αποδεκτή απλούστευση, µια
διαδικασία σχεδιασµού µε την οποία εξασφαλίζεται ικανοποιητικός βαθµός τοπικής
πλαστιµότητας, ώστε να θεωρείται ότι ικανοποιείται έµµεσα το κριτήριο αυτό,
χωρίς να απαιτείται άµεσος υπολογισµός της απαιτούµενης και της διαθέσιµης
τοπικής πλαστιµότητας.
[4]
Εξασφαλίζεται µία ελάχιστη στάθµη πλαστιµότητας σε κάθε κρίσιµη
περιοχή στην οποία υπάρχει έστω και µικρή πιθανότητα σχηµατισµού πλαστικής
αρθρώσεως. Τέτοιες περιοχές θεωρούνται π.χ. η βάση και η κορυφή όλων των
στύλων πλαισίων ανεξάρτητα από την εκτέλεση ή όχι αντιστοίχων ικανοτικών
ελέγχων.
[5]
Η συµπεριφορά του δοµήµατος είναι σε επαρκή βαθµό συνεπής µε τα
χρησιµοποιούµενα προσοµοιώµατα (για ανάλυση και διαστασιολόγηση),
επιζητείται δηλαδή η ελαχιστοποίηση των αβεβαιοτήτων οι οποίες συνδέονται µε
αυτά τα υπολογιστικά µέσα.
[6]
Πρέπει επίσης να λαµβάνονται µέτρα προστασίας, τόσο του υπό µελέτη
κτιρίου, όσο και των τυχόν υφισταµένων γειτονικών κτιρίων, από δυσµενείς
συνέπειες προσκρούσεων κατά την διάρκεια του σεισµού.
1.3.2 Γενικά κριτήρια περιορισµού βλαβών
Η απαίτηση της παρ. 1.2.2. θεωρείται ότι ικανοποιείται όταν επιπλέον των
κριτηρίων της παρ. 1.3.1. ικανοποιούνται και τα επόµενα δύο πρόσθετα κριτήρια:
[1]
Οι σχετικές µετακινήσεις των ορόφων υπό την επίδραση ενός σεισµού
µικρότερης έντασης και µεγαλύτερης συχνότητας εµφάνισης από τον σεισµό
σχεδιασµού πρέπει να είναι µικρότερες από ορισµένες τιµές, που θεωρούνται ότι
αντιστοιχούν σε ανεκτό βαθµό βλάβης των µη φερόντων στοιχείων και ειδικότερα
του οργανισµού πληρώσεως.
[2]
Πρέπει να εξασφαλίζεται επαρκής αντοχή των στοιχείων στηρίξεως των
κάθε είδους εγκαταστάσεων και προσαρτηµάτων του δοµήµατος, που να
αντιστοιχεί σε ανεκτό βαθµό βλάβης τους, ανάλογα µε την λειτουργία και την
σπουδαιότητα του δοµήµατος και των προσαρτηµάτων.
1.3.3 Γενικά κριτήρια ελάχιστης στάθµης λειτουργίας
[1]
Γενικά ο Κανονισµός δεν προβλέπει εξειδικευµένα κριτήρια για την
ικανοποίηση αυτής της συγκεκριµένης απαίτησης της παρ. 1.2.3. Τέτοια κριτήρια
µπορεί να υπάρξουν στις περιπτώσεις ειδικών δοµηµάτων (κτίρια νοσοκοµείων,
πυροσβεστικών σταθµών, κλπ.).
[2]
Όταν δεν υπάρχουν εξειδικευµένα κριτήρια τότε τα κριτήρια των παρ. 1.3.1.
και 1.3.2. που στοχεύουν στην ικανοποίηση των απαιτήσεων αποφυγής
κατάρρευσης και περιορισµού βλαβών θεωρείται ότι καλύπτουν έµµεσα και την
απαίτηση ελάχιστης στάθµης λειτουργίας.
Σελίδα 54
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
2.1
Ουρανία Γεωργίου
ΓΕΝΙΚΑ
[1]
Ως σεισµικές δράσεις σχεδιασµού θεωρούνται οι λόγω σεισµού
ταλαντωτικές κινήσεις του εδάφους, για τις οποίες απαιτείται να γίνεται ο
σχεδιασµός των έργων. Τις κινήσεις αυτές στα επόµενα θα ονοµάζουµε σεισµικές
διεγέρσεις ή σεισµικές δονήσεις του εδάφους.
[2]
Η ένταση των σεισµικών διεγέρσεων σχεδιασµού καθορίζεται συµβατικά µε
µία µόνη παράµετρο, την επιτάχυνση σχεδιασµού Α, ανάλογα µε την ζώνη
σεισµικής επικινδυνότητας της χώρας στην οποία βρίσκεται το έργο (βλ. παρ.
2.3.3).
[3]
Η εδαφική επιτάχυνση Α κλιµακώνεται περαιτέρω µέσα στην ίδια ζώνη
(τιµές γ I ⋅ A ), ανάλογα µε την κατηγορία σπουδαιότητας των έργων «κανονικού
κινδύνου» (βλ. παρ. 2.3.4).
2.2 ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΣΕΙΣΜΙΚΩΝ ∆ΙΕΓΕΡΣΕΩΝ
2.2.1 ∆ιεύθυνση και στάθµη εφαρµογής
[1]
Οι σεισµικές διεγέρσεις σχεδιασµού ορίζονται στην ελεύθερη επιφάνεια του
εδάφους.
[2]
Η σεισµική κίνηση τυχόντος σηµείου του εδάφους στο χώρο καθορίζεται µε
τη βοήθεια των δύο οριζόντιων και κάθετων µεταξύ τους συνιστωσών-της (µε
τυχόντα προσανατολισµό) και της κατακόρυφης συνιστώσας. Οι τρεις αυτές
συνιστώσες θεωρούνται στατιστικά ανεξάρτητες.
[3]
Στην έκταση της κάτοψης συνήθων κτιρίων όλα τα σηµεία του εδάφους
θεωρείται ότι εκτελούν την ίδια µεταφορική κίνηση. Η κίνηση αυτή θεωρείται
αµετάβλητη από την επιφάνεια του εδάφους µέχρι την στάθµη ή τις στάθµες
θεµελίωσης. Ειδικότερα, στην περίπτωση κτιρίου µε διάφορες στάθµες θεµελίωσης,
η σεισµική διέγερση σχεδιασµού υποτίθεται ενιαία σε όλες τις στάθµες.
2.2.2 Καθορισµός σεισµικών διεγέρσεων
[1]
Οι σεισµικές διεγέρσεις καθορίζονται µε τη βοήθεια φασµάτων απόκρισης
(σε όρους επιτάχυνσης) ενός µονοβάθµιου ταλαντωτή.
[2]
Οι δύο οριζόντιες συνιστώσες της σεισµικής διέγερσης του εδάφους
χαρακτηρίζονται µε το ίδιο «ελαστικό φάσµα» επιτάχυνσης R e , το οποίο δίδεται
στο Παράρτηµα Α.
[3]
Το φάσµα της κατακόρυφης συνιστώσας προκύπτει από το φάσµα των
οριζόντιων συνιστωσών, πολλαπλασιάζοντας τις τεταγµένες του µε το 0.70 .
[4]
Για την «ισοδύναµη» γραµµική ανάλυση των κατασκευών στην µετελαστική
περιοχή συµπεριφοράς τους, χρησιµοποιούνται τα «φάσµατα σχεδιασµού» R d της
παρ. 2.3, τα οποία προκύπτουν µε τροποποίηση των ελαστικών φασµάτων.
[5]
Σε ειδικές περιπτώσεις ελέγχου της σεισµικής απόκρισης µε εν χρόνω
ολοκλήρωση
επιταχυνσιογραφηµάτων,
τα
επιταχυνσιογραφήµατα
αυτά
καθορίζονται στο Παράρτηµα Α.
Σελίδα 55
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
2.3 ΦΑΣΜΑΤΑ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ
2.3.1 Οριζόντιες συνιστώσες
[1]
Τα φάσµατα σχεδιασµού των οριζόντιων συνιστωσών του σεισµού
καθορίζονται από τις παρακάτω εξισώσεις (Σχήµα 2.1):
R d (T )
A ⋅ γI
η ⋅ θ ⋅ β0
q
1
Α
Β
Γ
∆
0.25
0
T (sec)
0
0.2 0.4
0.6 0.8
1
Σχήµα 2.1: Φάσµα Σχεδιασµού:
1.2
2
3
R d (T )
η ⋅ θ ⋅ β0
[Σχεδίαση για
=2.5/2.0]
q
A ⋅ γI
Περιοχή Περιόδων Εξίσωση
0 ≤ T < T1 :
T1 ≤ T ≤ T2 :
T2 < T :
 T  η ⋅ θ ⋅ β 0 
− 1
R d (T) = γ I ⋅ A ⋅ 1 + 

 T1  q
η ⋅ θ ⋅ β0
(2.1.β)
R d (T ) = γ I ⋅ A ⋅
q
η ⋅ θ ⋅ β 0  T2 
R d (T ) = γ I ⋅ A ⋅
⋅ 
q
T
(2.1.α)
2/3
(2.1.γ)
όπου:
A = α⋅g
µέγιστη οριζόντια σεισµική επιτάχυνση του εδάφους (παρ. 2.3.3),
g
επιτάχυνση της βαρύτητας,
γI
συντελεστής σπουδαιότητας του κτιρίου (παρ. 2.3.4),
q
συντελεστής συµπεριφοράς της κατασκευής (παρ. 2.3.5),
η
διορθωτικός συντελεστής για ποσοστό κρίσιµης απόσβεσης ≠ 5%,
θ
συντελεστής επιρροής της θεµελίωσης (παρ. 2.3.7),
T1 και T2
χαρακτηριστικές περίοδοι του φάσµατος (Πίνακας 2.4),
β 0 = 2.5
συντελεστής φασµατικής ενίσχυσης και
Α, Β, Γ, ∆ κατηγορία εδάφους (παρ. 2.3.6).
[2]
Ο διορθωτικός συντελεστής απόσβεσης υπολογίζεται από τη σχέση:
η=
7
≥ 0.7
2+ζ
(2.2)
όπου οι τιµές της κρίσιµης απόσβεσης ζ(%) δίδονται στον Πίνακα 2.8 για
κάθε είδος κατασκευής. Σε ειδικές περιπτώσεις συστηµάτων που αποδεδειγµένα
Σελίδα 56
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
διαθέτουν ιδιαίτερα µεγάλη απόσβεση (π.χ. απόσβεση ακτινοβολίας στο υπέδαφος),
το κάτω όριο του συντελεστή “ η ” επιτρέπεται να µειωθεί µέχρι την τιµή 0.5,
ύστερα από συγκατάθεση του Κυρίου του Έργου και ειδική έγκριση της
Προϊσταµένης Αρχής της ελέγχουσας υπηρεσίας. Για την έγκριση αυτή απαιτείται η
σύνταξη λεπτοµερούς ειδικής µελέτης, µε την οποία αφενός µεν θα αιτιολογείται
πλήρως η προέλευση της αυξηµένης απόσβεσης (π.χ. εδαφοδυναµική µελέτη στην
περίπτωση της απόσβεσης ακτινοβολίας), αφετέρου δε θα γίνεται ποσοτική
αποτίµηση της συµµετοχής της στην συνολική απόσβεση του συστήµατος.
[3]
Αν δεν υπολογίζεται η ιδιοπερίοδος Τ, τότε το R d (T) θα λαµβάνεται από
την εξίσωση (2.1.β).
[4]
Σε κάθε περίπτωση απαιτείται:
R d (T )
≥ 0.25 .
Aγ i
(2.3)
2.3.2 Κατακόρυφη συνιστώσα
[1]
Το φάσµα της κατακόρυφης συνιστώσας καθορίζεται από τις εξισώσεις (2.1)
µε τις εξής µεταβολές:
αντί της οριζόντιας εδαφικής επιτάχυνσης Α χρησιµοποιείται η αντίστοιχη
κατακόρυφη συνιστώσα A v = 0.70 ⋅ A ,
αντί του συντελεστή συµπεριφοράς q χρησιµοποιείται ο συντελεστής
q v = 0.50 q ≥ 1.00 και
η τιµή του συντελεστή θεµελίωσης θ λαµβάνεται πάντοτε ίση µε 1.0.
2.3.3 Σεισµική επιτάχυνση εδάφους
[1]
Για την εφαρµογή του παρόντος Κανονισµού η Χώρα υποδιαιρείται σε
τέσσερις Ζώνες Σεισµικής Επικινδυνότητας Ι, II, III και IV, τα όρια των οποίων
καθορίζονται στον Χάρτη Σεισµικής Επικινδυνότητας της Ελλάδος (Σχήµα 2.2).
[2]
Στον Πίνακα 2.1 δίνεται κατάλογος οικισµών του ελληνικού χώρου και η
Ζώνη Σεισµικής Επικινδυνότητας στην οποία ανήκουν.
[3]
Σε κάθε Ζώνη Σεισµικής Επικινδυνότητας αντιστοιχεί µία τιµή σεισµικής
επιτάχυνσης εδάφους Α, σύµφωνα µε τον Πίνακα 2.2 .
[4]
Οι τιµές των σεισµικών επιταχύνσεων εδάφους του Πίνακα 2.2. εκτιµάται,
σύµφωνα µε τα σεισµολογικά δεδοµένα, ότι έχουν πιθανότητα υπέρβασης 10% στα
50 χρόνια.
2.3.4 Συντελεστής σπουδαιότητας κτιρίων
[1]
Τα κτίρια κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες σπουδαιότητας, ανάλογα
µε τον κίνδυνο που συνεπάγεται για τον άνθρωπο και τις κοινωνικοοικονοµικές
συνέπειες που µπορεί να έχει ενδεχόµενη καταστροφή τους ή διακοπή της
λειτουργίας τους.
[2]
Σε κάθε κατηγορία σπουδαιότητας αντιστοιχεί µία τιµή του συντελεστή
σπουδαιότητας γ I σύµφωνα µε τον Πίνακα 2.3.
Σελίδα 57
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
2.3.5 Συντελεστής συµπεριφοράς q
[1]
Ο συντελεστής αυτός εισάγει την µείωση των σεισµικών επιταχύνσεων της
πραγµατικής κατασκευής λόγω µετελαστικής συµπεριφοράς, σε σχέση µε τις
επιταχύνσεις που προκύπτουν υπολογιστικά σε απεριόριστα ελαστικό σύστηµα.
[2]
Μέγιστες τιµές του q δίδονται στον Πίνακα 2.6 ανάλογα µε το είδος του
υλικού κατασκευής και τον τύπο του δοµικού συστήµατος. Οι τιµές αυτές ισχύουν
υπό την βασική προϋπόθεση ότι για τον σεισµό σχεδιασµού έχουµε έναρξη
διαρροής του συστήµατος (πρώτη πλαστική άρθρωση) και µε την περαιτέρω
αύξηση της φόρτισης είναι δυνατός ο σχηµατισµός αξιόπιστου µηχανισµού
διαρροής µε την δηµιουργία ικανού αριθµού πλαστικών αρθρώσεων (πλάστιµη
συµπεριφορά).
[3]
Σε περίπτωση επιθυµητής ελαστικής συµπεριφοράς λαµβάνεται q = 1.
2.3.6 Κατάταξη εδαφών
[1]
Από άποψη σεισµικής επικινδυνότητας τα εδάφη κατατάσσονται σε πέντε
κατηγορίες Α, Β, Γ, ∆ και Χ, που περιγράφονται στον Πίνακα 2.5.
[2]
∆όµηση µόνιµων έργων σε εδάφη κατηγορίας Χ µπορεί να γίνει µόνο
ύστερα από λεπτοµερείς έρευνες και µελέτες και εφόσον ληφθούν κατάλληλα
µέτρα βελτίωσης των ιδιοτήτων του εδάφους και αντιµετωπισθούν ειδικά τα
συγκεκριµένα προβλήµατα που υπάρχουν (βλ. Κεφ. 5).
[3]
Σχηµατισµός πάχους µικρότερου των 5 m µπορεί να θεωρείται ότι ανήκει
στην αµέσως προηγούµενη κατηγορία εδάφους µε εξαίρεση την κατηγορία Χ.
2.3.7 Συντελεστής θεµελίωσης
[1]
Ο συντελεστής θεµελίωσης θ εξαρτάται γενικά από το βάθος και την
δυσκαµψία της θεµελίωσης.
[2]
Σε εδάφη Κατηγορίας Α ή Β ο συντελεστής θ λαµβάνει την τιµή 1.0. Σε
εδάφη κατηγορίας Γ ή ∆ ο συντελεστής θεµελίωσης θ επιτρέπεται να λαµβάνει τις
τιµές που δίνονται στον Πίνακα 2.7, όταν συντρέχει τουλάχιστον µία από τις
προϋποθέσεις που αναφέρονται σε αυτόν και εφόσον η προκύπτουσα φασµατική
επιτάχυνση σχεδιασµού δεν είναι µικρότερη από εκείνη που θα προέκυπτε για
έδαφος κατηγορίας Β.
Σελίδα 58
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Σχήµα 2.2: Χάρτης Ζωνών Σεισµικής Επικινδυνότητας της Ελλάδος
Πίνακας 2.1: Οι οικισµοί του Ελληνικού χώρου, οι οποίοι δίνονται στο Χάρτη
Ζωνών Σεισµικής Επικινδυνότητας. Η πρώτη στήλη δίνει το όνοµα του οικισµού, η
δεύτερη τον αύξοντα αριθµό στο Χάρτη και η τρίτη τη Ζώνη Σεισµικής
Επικινδυνότητας.
ΟΝΟΜΑ
Α/Α ΖΩΝΗ
ΟΝΟΜΑ
Α/Α ΖΩΝΗ
ΟΙΚΙΣΜΟΥ
ΟΙΚΙΣΜΟΥ
ΑΓΙΑ
49
II
ΚΟΜΟΤΗΝΗ
6
II
ΑΓΙΟΣ
132 III
ΚΟΝΙΤΣΑ
39
II
ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΑΓΙΟΣ
114 II
ΚΟΡΙΝΘΟΣ
80
III
ΚΥΡΗΚΟΣ
ΑΓΡΙΝΙΟ
66
II
ΚΥΘΗΡΑ
107 III
ΑΘΗΝΑ
74
II
ΚΥΜΗ
59
Ι
ΑΙΓΙΝΑ
79
II
ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ
89
III
ΑΙΓΙΟΝ
84
III
ΚΩΣ
121 III
ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥΠ 1
Ι
ΛΑΓΚΑ∆ΑΣ
18
III
ΟΛΗ
ΑΛΜΥΡΟΣ
55
III
ΛΑΜΙΑ
62
III
Σελίδα 59
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
ΟΝΟΜΑ
ΟΙΚΙΣΜΟΥ
ΑΜΑΡΙΟΝ
ΑΜΟΡΓΟΣ
ΑΜΦΙΛΟΧΙΑ
ΑΜΦΙΣΣΑ
ΑΝ∆ΡΑΒΙ∆Α
ΑΝ∆ΡΙΤΣΑΙΝΑ
ΑΝ∆ΡΟΣ
ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ
ΑΡΕΟΠΟΛΙΣ
ΑΡΙ∆ΑΙΑ
ΑΡΝΑΙΑ
ΑΡΤΑ
ΑΤΑΛΑΝΤΗ
ΒΑΜΟΣ
ΒΕΡΟΙΑ
ΒΟΛΟΣ
ΒΟΝΙΤΣΑ
ΓΑΙΟΣ
ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ
ΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ
ΓΡΕΒΕΝΑ
ΓΥΘΕΙΟ
∆ΕΛΒΙΝΑΚΙΟ
∆ΗΜΗΤΣΑΝΑ
∆Ι∆ΥΜΟΤΕΙΧΟ
∆ΟΜΟΚΟΣ
∆ΡΑΜΑ
Ε∆ΕΣΣΑ
ΕΛΑΣΣΩΝ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟ
ΛΗ
ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ
ΖΑΚΥΝΘΟΣ
ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
ΘΑΣΟΣ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΘΗΒΑ
ΘΗΡΑ
ΙΘΑΚΗ
ΙΣΤΙΑΙΑ
ΙΩΑΝΝΙΝΑ
ΚΑΒΑΛΑ
Ουρανία Γεωργίου
Α/Α
ΖΩΝΗ
Α/Α
ΖΩΝΗ
46
77
73
102
27
26
35
95
38
91
3
63
12
24
47
9
III
II
II
III
III
II
Ι
IV
II
Ι
III
II
III
III
Ι
III
III
III
Ι
II
II
II
II
II
Ι
III
II
Ι
II
II
ΟΝΟΜΑ
ΟΙΚΙΣΜΟΥ
ΛΑΡΙΣΑ
ΛΑΥΡΙΟ
ΛΕΒΑ∆ΙΑ
ΛΕΥΚΑ∆Α
ΛΕΧΑΙΝΑ
ΛΕΩΝΙ∆ΙΟΝ
ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ
ΜΕΓΑΡΑ
ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ
ΜΕΤΣΟΒΟ
ΜΗΘΥΜΝΑ
ΜΗΛΟΣ
ΜΟΙΡΑΙ
ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ
ΜΥΡΙΝΑ
ΜΥΤΙΛΗΝΗ
ΝΑΟΥΣΑ
ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ
ΝΑΥΠΛΙΟ
ΝΕΑ ZIXNH
ΝΙΓΡΙΤΑ
Ν. ∆Ω∆ΩΝΗ
ΞΑΝΘΗ
ΟΡΕΣΤΙΑ∆Α
ΠΑΛΙΟΥΡΙ
ΠΑΡΟΣ
ΠΑΤΡΑ
ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ
ΠΟΡΤΟΧΕΛΙ
ΠΡΕΒΕΖΑ
129
118
68
70
86
88
120
104
96
25
21
45
72
127
28
54
67
93
92
75
65
40
111
116
130
97
109
110
29
69
81
15
16
41
7
2
22
119
83
20
82
44
III
Ι
III
IV
III
II
II
II
II
II
III
Ι
III
II
III
III
Ι
III
II
II
II
II
II
Ι
Ι
Ι
III
II
II
III
115
116
42
131
11
19
71
117
103
60
37
8
Ι
IV
III
III
Ι
II
III
II
IV
III
II
II
ΠΤΟΛΕΜΑΪ∆Α
ΠΥΛΟΣ
ΠΥΡΓΟΣ
ΡΕΘΥΜΝΟ
ΡΟ∆ΟΣ
ΣΑΛΑΜΙΝΑ
ΣΑΜΗ
ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ
ΣΑΜΟΣ
ΣΑΠΠΑΙ
ΣΑΡΤΗ
ΣΕΡΡΕΣ
33
100
87
128
122
78
105
108
113
5
23
13
Ι
III
III
III
III
II
IV
II
III
Ι
II
Ι
Σελίδα 60
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
ΟΝΟΜΑ
ΟΙΚΙΣΜΟΥ
ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ
ΚΑΛΑΜΑΤΑ
ΚΑΛΑΜΟΣ
ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ
ΚΑΛΥΜΝΟΣ
ΚΑΝΤΑΝΟΣ
ΚΑΡ∆ΙΤΣΑ
ΚΑΡΠΑΘΟΣ
ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ
ΚΑΡΥΣΤΟΣ
ΚΑΣΤΕΛΙΟΝ
ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ
ΚΑΣΤΟΡΙΑ
ΚΑΤΕΡΙΝΗ
ΚΕΡΚΥΡΑ
ΚΙΛΚΙΣ
ΚΙΣΣΑΜΟΣ
ΚΟΖΑΝΗ
Ουρανία Γεωργίου
Α/Α
ΖΩΝΗ
85
98
76
52
136
126
53
123
64
61
133
135
31
36
101
17
125
32
III
III
II
II
II
III
III
III
II
Ι
III
III
Ι
Ι
III
III
III
II
ΟΝΟΜΑ
ΟΙΚΙΣΜΟΥ
ΣΗΤΕΙΑ
ΣΙΑΤΙΣΤΑ
ΣΙ∆ΗΡΟΚΑΣΤΡΟ
ΣΚΙΑΘΟΣ
ΣΚΥΡΟΣ
ΣΟΥΦΛΙ
ΣΠΑΡΤΗ
ΤΡΙΚΑΛΑ
ΤΥΛΟΣ
ΤΥΡΝΑΒΟΣ
ΦΑΡΣΑΛΑ
ΦΙΛΙΑΤΡΑ
ΦΙΛΙΑΤΤΑΙ
ΦΛΩΡΙΝΑ
ΧΑΛΚΙ∆Α
ΧΑΝΙΑ
ΧΙΟΣ
ΧΡΥΣΟΥΠΟΛΗ
Α/Α
ΖΩΝΗ
134
34
14
56
57
4
94
51
III
Ι
Ι
II
II
Ι
II
II
III
II
III
III
III
Ι
III
III
III
II
48
50
99
43
30
58
124
112
10
Πίνακας 2.2: Σεισµική επιτάχυνση εδάφους: A = α ⋅ g (g: επιτάχυνση βαρύτητας).
Ζώνη Σεισµικής Επικινδυνότητας
I
II
III
IV
α
0.12
0.16
0.24
0.36
Πίνακας 2.3: Συντελεστές Σπουδαιότητας
Κατηγορία Σπουδαιότητας
Σ1
Κτίρια µικρής σπουδαιότητας ως προς την ασφάλεια του
κοινού, π.χ. αγροτικά οικήµατα, υπόστεγα, στάβλοι κλπ.
Σ2
Συνήθη κτίρια κατοικιών και γραφείων, βιοµηχανικά κτίρια,
ξενοδοχεία κλπ.
Σ3
Εκπαιδευτικά κτίρια, κτίρια δηµόσιων συναθροίσεων,
αίθουσες αεροδροµίων και γενικώς κτίρια στα οποία
ευρίσκονται πολλοί άνθρωποι κατά µεγάλο µέρος του 24ώρου.
Κτίρια τα οποία στεγάζουν εγκαταστάσεις πολύ µεγάλης
οικονοµικής σηµασίας (π.χ. κτίρια που στεγάζουν
υπολογιστικά κέντρα, ειδικές βιοµηχανίες) κλπ.
Σ4
Κτίρια των οποίων η λειτουργία, τόσο κατά την διάρκεια του
σεισµού, όσο και µετά τους σεισµούς, είναι ζωτικής σηµασίας,
όπως κτίρια τηλεπικοινωνίας, παραγωγής ενέργειας,
νοσοκοµεία, πυροσβεστικοί σταθµοί, κτίρια δηµόσιων
επιτελικών υπηρεσιών.
Κτίρια που στεγάζουν έργα µοναδικής καλλιτεχνικής αξίας
(π.χ. µουσεία κλπ.).
Πίνακας 2.4: Τιµές των Χαρακτηριστικών Περιόδων T1 , T2 (sec)
γ1
0.85
1.00
1.15
1.30
Σελίδα 61
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Κατηγορία εδάφους
T1
T2
Ουρανία Γεωργίου
Α
0.10
0.40
Β
0.15
0.60
Γ
0.20
0.80
∆
0.20
1.20
Πίνακας 2.5: Κατηγορίες Εδάφους.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Α
Βραχώδεις ή ηµιβραχώδεις σχηµατισµοί εκτεινόµενοι σε
αρκετή έκταση και βάθος, µε τη προϋπόθεση ότι δεν
παρουσιάζουν έντονη αποσάθρωση
Στρώσεις πυκνού κοκκώδους υλικού µε µικρό ποσοστό
ιλυοαργιλικών προσµίξεων, πάχους µικρότερου των 70µ.
Στρώσεις πολύ σκληρής προσυµπιεσµένης αργίλου πάχους
µικρότερου των 70µ.
Β
Εντόνως αποσαθρωµένα βραχώδη ή εδάφη που από
µηχανική άποψη µπορούν να εξοµοιωθούν µε κοκκώδη.
Στρώσεις κοκκώδους υλικού µέσης πυκνότητας πάχους
µεγαλύτερου των 5µ. ή µεγάλης πυκνότητας πάχους
µεγαλύτερου των 70µ.
Στρώσεις σκληρής προσυµπιεσµένης αργίλου πάχους
µεγαλύτερου των 70µ.
Γ
Στρώσεις κοκκώδους υλικού µικρής σχετικής πυκνότητας
πάχους µεγαλύτερου των 5µ. ή µέσης πυκνότητας πάχους
µεγαλύτερου των 70µ.
∆
Έδαφος µε µαλακές αργίλους υψηλού δείκτη
πλαστιµότητας ( l p > 50 ) συνολικού πάχους µεγαλύτερου
των 10µ.
Χ
Χαλαρά λεπτόκοκκα αµµοϊλιώδη εδάφη υπό τον υδάτινο
ορίζοντα, που ενδέχεται να ρευστοποιηθούν (εκτός αν
ειδική µελέτη αποκλείει τέτοιο κίνδυνο, ή γίνει βελτίωση
των µηχανικών τους ιδιοτήτων)
Εδάφη που βρίσκονται δίπλα σε εµφανή τεκτονικά
ρήγµατα.
Απότοµες κλιτείς καλυπτόµενες µε προϊόντα χαλαρών
πλευρικών κορηµάτων.
Χαλαρά κοκκώδη ή µαλακά ιλυοαργιλικά εδάφη, εφόσον
έχει αποδειχθεί ότι είναι επικίνδυνα από άποψη δυναµικής
συµπυκνώσεως ή απώλειας αντοχής.
Πρόσφατες χαλαρές επιχωµατώσεις (µπάζα). Οργανικά
εδάφη.
Εδάφη κατηγορίας Γ µε επικινδύνως µεγάλη κλίση.
Πίνακας 2.6: Μέγιστες Τιµές Συντελεστή Συµπεριφοράς q.
ΥΛΙΚΟ
∆ΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
1.
α. Πλαίσια ή µικτά συστήµατα
q
3.50
Σελίδα 62
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
ΟΠΛΙΣΜΕΝΟ
ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ
2. ΧΑΛΥΒΑΣ
3.
ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ
4. ΞΥΛΟ
Ουρανία Γεωργίου
β. Συστήµατα τοιχωµάτων που λειτουργούν σαν
πρόβολοι
γ. Συστήµατα στα οποία τουλάχιστον το 50% της
συνο-λικής µάζας βρίσκεται στο ανώτερο 1/3 του
ύψους.
α. Πλαίσια
β. ∆ικτυωτοί σύνδεσµοι µε εκκεντρότητα *
γ. ∆ικτυωτοί σύνδεσµοι χωρίς εκκεντρότητα:
διαγώνιοι σύνδεσµοι
σύνδεσµοι τύπου V ή L
σύνδεσµοι τύπου Κ (όπου επιτρέπεται*)
* Βλέπε Παράρτηµα Γ.
α. Με οριζόντια διαζώµατα
β. Με οριζόντια και κατακόρυφα διαζώµατα
γ. Οπλισµένη (κατακόρυφα και οριζόντια)
α. Πρόβολοι
β. ∆οκοί – Τόξα – Κολλητά πετάσµατα
γ. Πλαίσια µε κοχλιώσεις
δ. Πετάσµατα µε ηλώσεις
3.00
2.00
4.00
4.00
3.00
1.50
1.00
1.50
2.00
2.50
1.00
1.50
2.00
3.00
Πίνακας 2.7: Συντελεστής Θεµελίωσης θ.
Προϋποθέσεις
1α. Το κτίριο διαθέτει ένα υπόγειο
0.90
1β. Η θεµελίωση του κτιρίου είναι γενική κοιτόστρωση
1γ.
Η θεµελίωση του κτιρίου είναι µε πασσάλους που φέρουν
δοκούς σύνδεσης στην κεφαλή
2α. Το κτίριο διαθέτει δύο τουλάχιστον υπόγεια
0.80
2β. Το κτίριο διαθέτει ένα τουλάχιστον υπόγειο και η θεµελίωση
είναι γενική κοιτόστρωση
2γ.
Η θεµελίωση του κτιρίου είναι µε πασσάλους που συνδέονται
µε ενιαίο κεφαλόδεσµο (όχι αναγκαστικά ενιαίου πάχους)
Παρατήρηση: Υπόγειος θεωρείται ένας όροφος όταν έχει περιµετρικά
τοιχώµατα έτσι, ώστε οι συνδεόµενες πλάκες να είναι πρακτικά αµετάθετες.
Πίνακας 2.8: Τιµές ποσοστού κρίσιµης απόσβεσης ζ.
Είδος Κατασκευής
Μεταλλική µε συγκολλήσεις
:
µε κοχλιώσεις
Σκυρόδεµα άοπλο
:
οπλισµένο
προεντεταµένο
Τοιχοποιία οπλισµένη
:
διαζωµατική
ζ%
2
4
3
5
4
6
5
Σελίδα 63
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ξύλινη:
κολλητή
κοχλιωτή
ηλωτή
Ουρανία Γεωργίου
4
4
5
KEΦAΛAIO 3 - ΣEIΣMIKH AΠOKPIΣH KATAΣKEYΩN
3.1.1 Βάσεις υπολογισµού
[1]
Μέσα στα πλαίσια του παρόντος Κανονισµού θεωρούνται κτιριακές κυρίως
κατασκευές, των οποίων η σεισµική απόκριση είναι είτε ελαστική-γραµµική είτε,
συνηθέστερα, εµφανίζει υλικές µη-γραµµικότητες και περιορισµένες γεωµετρικές
µη-γραµµικότητες (φαινόµενα 2ης τάξης).
[2]
Η σεισµική απόκριση σε όλες τις περιπτώσεις προκύπτει από µία
"ισοδύναµη" γραµµική ανάλυση µε την βοήθεια του κατάλληλου φάσµατος
σχεδιασµού και του αντίστοιχου συντελεστή συµπεριφοράς q.
[3]
Για τον υπολογισµό των πραγµατικών (µετελαστικών) µετακινήσεων του
συστήµατος, οι µετακινήσεις που προκύπτουν από τον γραµµικό υπολογισµό µε την
σεισµική δράση σχεδιασµού θα πολλαπλασιάζονται επί τον αντίστοιχο συντελεστή
συµπεριφοράς q.
[4]
Οι δύο οριζόντιες και κάθετες µεταξύ τους συνιστώσες του σεισµού µπορεί
να έχουν οποιοδήποτε προσανατολισµό ως προς την κατασκευή.
[5]
Επιτρέπεται, γενικά, η παράλειψη της κατακόρυφης συνιστώσας του
σεισµού, εκτός από τις περιπτώσεις φορέων από προεντεταµένο σκυρόδεµα και
δοκών που φέρουν φυτευτά υποστυλώµατα στις ζώνες σεισµικής επικινδυνότητας
ΙΙΙ και ΙV. Στις περιπτώσεις αυτές επιτρέπεται η προσοµοίωση και ανάλυση των
παραπάνω δοµικών στοιχείων σύµφωνα µε την παρ. 3.6, ανεξάρτητα από την
υπόλοιπη κατασκευή. Επίσης, σε κτίρια από φέρουσα τοιχοποιία, θα πρέπει να
διερευνάται, γενικά, η επίδραση της κατακόρυφης συνιστώσας του σεισµού.
3.1.2 Μέθοδοι υπολογισµού
[1]
Προβλέπεται η εφαρµογή των παρακάτω δύο µεθόδων γραµµικού
υπολογισµού της σεισµικής απόκρισης:
α).
∆υναµική φασµατική µέθοδος.
β).
Απλοποιηµένη φασµατική µέθοδος (Ισοδύναµη στατική µέθοδος).
Το πεδίο και ο τρόπος εφαρµογής των δύο αυτών µεθόδων καθορίζονται στις παρ.
3.4 και 3.5 αντίστοιχα.
[2]
Σε εντελώς ειδικές περιπτώσεις επιτρέπεται, συµπληρωµατικά προς τις
παραπάνω µεθόδους, η εφαρµογή άλλων δοκίµων µεθόδων υπολογισµού, όπως
γραµµική ή µη γραµµική ανάλυση µε εν χρόνω ολοκλήρωση
επιταχυνσιογραφηµάτων, κλπ. Οι µέθοδοι αυτές θα εφαρµόζονται υπό µορφή
πρόσθετων ελέγχων και προς την πλευρά της ασφάλειας.
[3]
Στην περίπτωση των κτιρίων για την εφαρµογή οποιασδήποτε µεθόδου
υπολογισµού χρησιµοποιείται, γενικά, χωρικό προσοµοίωµα της κατασκευής. Η
χρήση επίπεδου προσοµοιώµατος επιτρέπεται έπειτα από σχετική τεκµηρίωση της
αξιοπιστίας του.
Σελίδα 64
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
3.2 ΠPOΣOMOIΩΣH
3.2.1 Ελευθερίες κίνησης
[1]
O αριθµός και το είδος των ελευθεριών κίνησης εκλέγεται σε κάθε
περίπτωση µε κριτήριο την απόδοση µε επαρκή προσέγγιση όλων των σηµαντικών
παραµορφώσεων και δυνάµεων αδράνειας των φορέων.
[2]
Σε κτίρια που υπόκεινται σε οριζόντια σεισµική δράση και µε
εξασφαλισµένη τη διαφραγµατική λειτουργία των πλακών αρκεί η θεώρηση τριών
ελευθεριών κίνησης ανά όροφο (δύο µετατοπίσεις και µία στροφή).
[3]
Σε κτίρια στα οποία δεν είναι εξασφαλισµένη η παραπάνω διαφραγµατική
λειτουργία, απαιτείται η εισαγωγή ικανού αριθµού ελευθεριών κίνησης, µε
κατάλληλη διακριτοποίηση, για την απόδοση της παραµόρφωσης των πλακών µέσα
στο επίπεδο τους.
[4]
H στήριξη των φορέων στο έδαφος θεωρείται, γενικά, στερεά. Επιτρέπεται η
εισαγωγή πρόσθετων ελευθεριών κίνησης των σηµείων στήριξης (ελαστική
στήριξη).
3.2.2 Προσοµοίωση των µαζών
[1]
H διακριτοποίηση των κατανεµηµένων µαζών των κατασκευών σε ιδεατές
συγκεντρωµένες µάζες γίνεται µε τους παρακάτω όρους:
Kάθε σηµείο συγκέντρωσης µάζας εφοδιάζεται µε την µάζα και µε τις ροπές
αδράνειας µάζας του στερεού τµήµατος στο οποίο αντιστοιχεί, ανάλογα µε τον
αριθµό και το είδος των ελευθεριών κίνησης που διαθέτει.
H κατανοµή των συγκεντρωµένων µαζών στην έκταση της κατασκευής γίνεται µε
κριτήριο τη διατήρηση του κέντρου βάρους και των ροπών αδράνειας των
κατανεµηµένων µαζών.
Eπιτρέπεται η αιτιολογηµένη παράλειψη των ροπών αδράνειας µάζας και η
απαλοιφή των αντίστοιχων δυναµικών ελευθεριών κίνησης από το προσοµοίωµα.
[2]
Σε κτίρια που υπόκεινται σε οριζόντια σεισµική δράση και µε
εξασφαλισµένη τη διαφραγµατική λειτουργία των πλακών, επιτρέπεται η
συγκέντρωση της µάζας κάθε ορόφου και της αντίστοιχης ροπής αδράνειας µάζας
περί κατακόρυφο άξονα στο κέντρο βάρους του ορόφου.
[3]
Οι τιµές των µαζών προκύπτουν από τα κατακόρυφα φορτία G k + ψ 2 Q k ,
όπου G k και Q k είναι οι αντιπροσωπευτικές τιµές των µόνιµων και µεταβλητών
φορτίων και ψ 2 µειωτικός συντελεστής που δίδεται από τον Πίνακα 4.1.
3.2.3 Προσοµοίωση δυσκαµψίας φερόντων στοιχείων
[1]
Στο προσοµοίωµα της κατασκευής θα λαµβάνονται υπόψη όλα τα φέροντα
στοιχεία που έχουν σηµαντική συµβολή στη δυσκαµψία του συστήµατος. Στο
πλαίσιο της «ισοδύναµης» γραµµικής ανάλυσης που κινείται ο παρών κανονισµός,
η δυσκαµψία των στοιχείων πρέπει να αποδίδει µε επαρκή προσέγγιση την
παραµόρφωση υπό τις µέγιστες τάσεις που προκαλούνται από την σεισµική δράση
σχεδιασµού. Σε στοιχεία που αναπτύσσουν πλαστικές αρθρώσεις θα
χρησιµοποιείται η τέµνουσα δυσκαµψία στο υπολογιστικό σηµείο διαρροής.
[2]
Σε περίπτωση κατασκευών από οπλισµένο σκυρόδεµα οι δυσκαµψίες των
στοιχείων θα υπολογίζονται µε παραδοχή σταδίου II. Εάν δεν γίνεται ακριβέστερη
εκτίµηση, η καµπτική δυσκαµψία σταδίου II επιτρέπεται να λαµβάνεται για τα
Σελίδα 65
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
υποστυλώµατα ίση µε αυτήν του σταδίου I, χωρίς συνυπολογισµό της συµβολής
του οπλισµού (δυσκαµψία γεωµετρικής διατοµής), για τα τοιχώµατα ίση µε τα 2/3
της παραπάνω τιµής, και για τα οριζόντια στοιχεία ίση µε το 1/2, ενώ η στρεπτική
δυσκαµψία όλων των στοιχείων (εφόσον δεν αγνοείται) ίση µε 1/10 της αντίστοιχης
τιµής του σταδίου I.
[3]
Μέσα στα πλαίσια ισχύος των γραµµικών µεθόδων υπολογισµού που δέχεται
ο παρών κανονισµός προβλέπεται:
H χρήση γραµµικού προσοµοιώµατος µηχανικής συµπεριφοράς της κατασκευής µε
την εισαγωγή του κατάλληλου συντελεστή συµπεριφοράς q.
Η εξοµοίωση όλων των τύπων απόσβεσης (πλην της υστερητικής) µε µία
ισοδύναµη ιξώδη – γραµµική απόσβεση, η οποία εκφράζεται ως ποσοστό ζ(%) της
κρίσιµης ιξώδους απόσβεσης.
H λήψη κατασκευαστικών µέτρων για την υποβάθµιση ειδικών φαινοµένων µη
γραµµικότητας (βλ. παρ. 4.1.2.2, 4.1.7 και 5.2.4.).
[4]
Κατά την προσοµοίωση του εδάφους θεµελίωσης επιτρέπεται, γενικά, η
παράλειψη των αδρανειακών και αποσβεστικών του χαρακτηριστικών και η
θεώρηση µόνον των ελαστικών (ελατηριακές σταθερές).
3.3 ΕΚΚΕΝΤΡΟΤΗΤΕΣ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ
3.3.1 Τυχηµατική εκκεντρότητα
[1]
Για την αντιµετώπιση στρεπτικών επιπονήσεων ενός κτιρίου, οφειλοµένων
σε παράγοντες που δεν είναι πρακτικά εφικτό να προσοµοιωθούν, η µάζα m i ή η
σεισµική δύναµη Fi κάθε ορόφου θα λαµβάνεται µετατοπισµένη διαδοχικά
εκατέρωθεν του κέντρου βάρους, κάθετα προς την διεύθυνση της εξεταζόµενης
οριζόντιας συνιστώσας του σεισµού, σε απόσταση ίση µε την τυχηµατική
εκκεντρότητα e τi του ορόφου i.
[2]
H τυχηµατική εκκεντρότητα e τi λαµβάνεται ίση προς 0.05 ⋅ L i , όπου L i το
πλάτος του ορόφου κάθετα προς την εξεταζόµενη διεύθυνση.
3.3.2 Εφαρµογή δυναµικής φασµατικής µεθόδου
[1]
Κατά την εφαρµογή της µεθόδου αυτής οι µάζες m i των ορόφων θα
µετατοπίζονται διαδοχικά εκατέρωθεν του θεωρητικού κέντρου µάζας M i ,
σύµφωνα µε την προηγούµενη παράγραφο, οπότε προκύπτουν τέσσερα
διαφορετικά συστήµατα προς ανάλυση µε την υπόψη µέθοδο.
[2]
Εναλλακτικά, λόγω της εγγενούς αβεβαιότητας της τυχηµατικής
εκκεντρότητας, επιτρέπεται η αποτίµηση των αποτελεσµάτων-της, χωρίς
µετατόπιση των µαζών, µέσω πρόσθετης στατικής φόρτισης από οµόσηµα
στρεπτικά ζεύγη ίσα προς ± 2 ⋅ e τi ⋅ Fi σε κάθε όροφο. Η σεισµική δύναµη Fi του
ορόφου, αν δεν υπολογίζεται ακριβέστερα, µπορεί να λαµβάνεται από τη σχέση
(3.15) για κάθε διεύθυνση υπολογισµού. Τα προκύπτοντα από τη φόρτιση αυτή
αποτελέσµατα αθροίζονται αλγεβρικά µε τα αποτελέσµατα εφαρµογής της
δυναµικής φασµατικής µεθόδου κατά την θεωρούµενη διεύθυνση υπολογισµού.
Σελίδα 66
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
3.3.3 Εφαρµογή απλοποιηµένης φασµατικής µεθόδου
[1]
Κατά την εφαρµογή της µεθόδου αυτής, για κάθε κύρια διεύθυνση του
κτιρίου και σε κάθε διάφραγµα, οι σεισµικές δυνάµεις Fi εφαρµόζονται εκατέρωθεν
του κέντρου µάζας M i µε τις παρακάτω εκκεντρότητες σχεδιασµού ως προς τον
(πραγµατικό ή πλασµατικό) ελαστικό άξονα του κτιρίου (Σχήµα 3.1):
max e i = e fi + e τi
(3.1.α)
min e i = e ri − e τi
(3.1.β)
όπου: e τi η τυχηµατική εκκεντρότητα και e fi , e ri οι ισοδύναµες στατικές
εκκεντρότητες.
[2]
Ως πραγµατικός ή πλασµατικός ελαστικός άξονας του κτιρίου ορίζεται ο
κατακόρυφος άξονας που διέρχεται από τον πόλο στροφής Po του πλησιέστερου
προς την στάθµη z o = 0.8 ⋅ H διαφράγµατος (i o ) του κτιρίου, για στρεπτική φόρτιση
όλων των διαφραγµάτων µε τις οµόσηµες στρεπτικές ροπές M zi = + c ⋅ Fi , όπου Η το
ύψος του κτιρίου και c αυθαίρετος µοχλοβραχίονας των δυνάµεων Fi (π.χ. c=1).
[3]
Στη γενική περίπτωση, ο προσανατολισµός των κύριων διευθύνσεων x, y
του κτιρίου ως προς το τυχόν σύστηµα αναφοράς Po XY καθορίζεται µε την γωνία
α της σχέσης:
2 ⋅ u XY
(3.2)
u XX − u YY
όπου u XX , u YY και u XY = u YX οι µετατοπίσεις του σηµείου Po για τις παρακάτω
εϕ 2α =
φορτίσεις του κτιρίου µε τις σεισµικές δυνάµεις Fi :
Φόρτιση κατά X: u XX , u YX
Φόρτιση κατά Y: u XY , u YY
Y
y
Fi , x
Mi
max e y,i = efy,i + e τy,i
eoy,i
x
eox ,i
Fi, x
Fi, y
α
Po
min e y,i = e ry,i − e τy,i
X
Fi, y
max e x ,i = efx ,i + e τx ,i
min e x ,i = e rx ,i − e τx ,i
Σχήµα 3.1: Εκκεντρότητες σχεδιασµού.
Σελίδα 67
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
[4]
Στην ειδική περίπτωση κτιρίων µε παράλληλη διάταξη των κύριων αξόνων
αδράνειας όλων των κατακόρυφων στοιχείων δυσκαµψίας, οι κύριες διευθύνσεις x,
y του κτιρίου λαµβάνονται παράλληλες προς τους άξονες αυτούς.
[5]
Σε κτίρια χωρίς στρεπτική ευαισθησία, αν δεν γίνεται ακριβέστερος
υπολογισµός, οι ισοδύναµες στατικές εκκεντρότητες δίδονται από τις
προσεγγιστικές σχέσεις:
e fi = 1.50 ⋅ e oi , e ri = 0.50 ⋅ e oi (3.3.α, β)
όπου e oi η στατική εκκεντρότητα του ορόφου i κάθετα προς την θεωρούµενη
διεύθυνση των δυνάµεων Fi (δηλ. e ox ,i ή e oy,i ).
[6]
Σε κτίρια µε στρεπτική ευαισθησία απαιτείται είτε ακριβέστερος
υπολογισµός των e fi , e ri συναρτήσει της στατικής εκκεντρότητας e oi και της
ακτίνας δυστρεψίας ρ (βλ. Παράρτηµα ΣΤ΄), είτε εφαρµογή της δυναµικής
φασµατικής µεθόδου.
[7]
Ένα κτίριο θεωρείται στρεπτικά ευαίσθητο, όταν κατά τη µία τουλάχιστον
κύρια διεύθυνση (x ή y) η ακτίνα δυστρεψίας ρ m,i ως προς το κέντρο µάζας M i
κάθε διαφράγµατος είναι µικρότερη ή ίση από την ακτίνα αδράνειας ri του
διαφράγµατος ( ρ m,i ≤ ri ). Οι ακτίνες δυστρεψίας ρ mx,i και ρ my,i κατά τις κύριες
διευθύνσεις x και y του κτιρίου δίδονται από τις σχέσεις:
2
ρ mx ,i = ρ 2x + e ox
(3.4.α)
,i
2
ρ my,i = ρ 2y + e oy
,i
(3.4.β)
όπου:
e ox ,i και e oy,i οι στατικές εκκεντρότητες κατά τις διευθύνσεις των κύριων αξόνων x,
y και
ρ x και ρ y
οι αντίστοιχες ακτίνες δυστρεψίας ως προς τον ελαστικό άξονα,
υπολογιζόµενες από τις σχέσεις:
ρx =
c⋅uy
θz
, ρy =
c⋅ux
θz
(3.5.α, β)
όπου:
u x , u y µετατοπίσεις του σηµείου Po για φόρτιση του κτιρίου µε τις σεισµικές
δυνάµεις Fi κατά τις κύριες διευθύνσεις x και y αντίστοιχα και
θz
γωνία στροφής στο διάφραγµα (i o ) για τη στρεπτική φόρτιση µε τις
οµόσηµες στρεπτικές ροπές M zi = + c ⋅ Fi .
3.4 ∆ΥΝΑΜΙΚΗ ΦΑΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ
3.4.1 Γενικά
[1]
Η δυναµική φασµατική µέθοδος εφαρµόζεται χωρίς περιορισµούς σε όλες
τις περιπτώσεις κατασκευών που καλύπτει ο παρών Κανονισµός.
[2]
Με τη µέθοδο αυτή υπολογίζονται οι πιθανές ακραίες τιµές τυχόντος
µεγέθους απόκρισης µε τετραγωνική επαλληλία των ιδιοµορφικών τιµών του
υπόψη µεγέθους.
[3]
Κατά την εφαρµογή της µεθόδου αρκεί η θεώρηση ενός µόνον
προσανατολισµού των δύο οριζόντιων (και κάθετων µεταξύ τους) συνιστωσών του
Σελίδα 68
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
σεισµού. Για q = 1 χρησιµοποιείται το ελαστικό φάσµα R e (T) (µε εισαγωγή της
κατάλληλης τιµής του συντελεστή θεµελίωσης θ), ενώ για q > 1 χρησιµοποιείται το
φάσµα σχεδιασµού R d (T) .
[4]
Στη συνήθη περίπτωση κατασκευών από το ίδιο υλικό, επιτρέπεται η χρήση
σταθερού ποσοστού κρίσιµης απόσβεσης ζ για όλες τις ιδιοµορφές ταλάντωσης του
συστήµατος.
3.4.2 Αριθµός σηµαντικών ιδιοµορφών
[1]
Για κάθε συνιστώσα της σεισµικής διέγερσης θα λαµβάνεται υποχρεωτικά
υπόψη ένας αριθµός ιδιοµορφών, έως ότου το άθροισµα των δρωσών ιδιοµορφικών
µαζών ΣM i φθάσει στο 90% της συνολικής ταλαντούµενης µάζας M του
συστήµατος.
[2]
Αν σε ειδικές περιπτώσεις κατασκευών (π.χ. µε πολύ µεγάλη ανοµοιοµορφία
δυσκαµψιών) το παραπάνω όριο δεν επιτυγχάνεται µέχρι την ιδιοµορφή µε
ιδιοπερίοδο T = 0.03 sec , τότε η συνεισφορά των υπολοίπων ιδιοµορφών
λαµβάνεται υπόψη προσεγγιστικά, πολλαπλασιάζοντας τις τελικές τιµές των
µεγεθών έντασης και µετακίνησης µε τον αυξητικό παράγοντα M ΣM i .
[3]
Οι ιδιοµορφές µε ιδιοπερίοδο T ≥ 0.20 sec λαµβάνονται πάντοτε υπόψη.
3.4.3 Επαλληλία ιδιοµορφικών αποκρίσεων
[1]
∆ύο ιδιοµορφές i και j ( i < j ) µε ιδιοπεριόδους Ti και Tj ( Ti ≥ T j )
θεωρούνται ασυσχέτιστες όταν:
1 Ti
=
≥ 1 + 0.1ζ
r Tj
(3.6)
όπου ζ (σε %) το ποσοστό κρίσιµης απόσβεσης των ιδιοµορφών.
[2]
Για κάθε συνιστώσα της σεισµικής διέγερσης, οι πιθανές ακραίες τιµές ex A
τυχόντος µεγέθους απόκρισης Α δίδονται από τη σχέση:
ex A = ± ∑∑ (ε ij ⋅ A i ⋅ A j )
(3.7)
i
j
όπου A i (i = 1,2,...) οι ιδιοµορφικές τιµές του µεγέθους Α και:
ε ij =
4
8 ⋅ ζ 2 ⋅ (1 + r ) ⋅ r 3 2
(
10 ⋅ 1 − r
)
2 2
+ 4 ⋅ ζ ⋅ r ⋅ (1 + r )
2
2
(3.8)
ο συντελεστής συσχέτισης των δύο ιδιοµορφών i και j ( ε ii = 1, ε ij = ε ji ). Για τις
ασυσχέτιστες ιδιοµορφές λαµβάνεται ε ij = 0 και αν όλες οι ιδιοµορφές είναι
ασυσχέτιστες θα έχουµε:
(3.9)
ex A = ± ∑ A i2
i
[3]
∆εν επιτρέπεται, γενικά, η χρήση των ακραίων τιµών δύο ή περισσότερων
µεγεθών για τον υπολογισµό της ακραίας τιµής ενός άλλου παράγωγου µεγέθους.
3.4.4 Χωρική επαλληλία
[1]
Για ταυτόχρονη δράση των τριών συνιστωσών του σεισµού, οι πιθανές
ακραίες τιµές ex A τυχόντος µεγέθους απόκρισης Α δίδονται από τη σχέση:
Σελίδα 69
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
ex A = ±
(ex A, x )2 + (ex A, y )2 + (ex A, z )2
Ουρανία Γεωργίου
(3.10)
όπου ex A, x , ex A, y και ex A, z οι πιθανές ακραίες τιµές του υπόψη µεγέθους για
ανεξάρτητη σεισµική δράση κατά τις διευθύνσεις x, y και z, αντίστοιχα (εξ. 3.7 ή
3.9).
[2]
Η πιθανή ταυτόχρονη προς την ex A τιµή B, A ενός άλλου µεγέθους
απόκρισης Β δίδεται από τη σχέση:
B, A =
όπου:
PAB
ex A
(3.11.α)
(
PBA = PAB = ∑∑ ε ij ⋅ A i , x ⋅B j , x + A i , y ⋅B j , y + A i , z ⋅B j , z
i
)
(3.11.β)
j
ο παράγων συσχέτισης των µεγεθών A, B και
( A i , x , B j , x ), ( A i , y , B j , y ), ( A i , z , B j , z ), i, j = 1,2,...N
οι ιδιοµορφικές τιµές των µεγεθών A και B για ανεξάρτητη σεισµική δράση κατά
τις διευθύνσεις x, y και z, αντίστοιχα.
[3]
Για την διαστασιολόγηση στοιχείων από οπλισµένο σκυρόδεµα που
επιπονούνται µε περισσότερα από ένα εντατικά µεγέθη, αρκεί η διαδοχική θεώρηση
της ακραίας τιµής κάθε µεγέθους και των πιθανών ταυτόχρονων (προς την ακραία
αυτή τιµή) τιµών των άλλων µεγεθών.
[4]
Εναλλακτικά, αντί της προηγούµενης µεθοδολογίας, επιτρέπεται η
διαστασιολόγηση µε τον δυσµενέστερο από τους επόµενους συνδυασµούς
εντατικών µεγεθών:
S = ± Sx ± λ ⋅ S y ± µ ⋅ Sz
S = ±λ ⋅ S x ± S y ± µ ⋅ S z
S = ±λ ⋅ S x ± µ ⋅ S y ± S z
όπου λ = µ = 0.30 . Στις συµβολικές αυτές σχέσεις τα S x , S y και Sz παριστάνουν τα
διανύσµατα των ακραίων τιµών των εντατικών µεγεθών A, B,... της εξεταζόµενης
διατοµής για ανεξάρτητη σεισµική διέγερση κατά τις διευθύνσεις x, y και z,
αντίστοιχα. Στη συνήθη περίπτωση αγνόησης της κατακόρυφης συνιστώσας του
σεισµού (βλ. παρ. 3.1.1.[5]) ο τρίτος συνδυασµός παραλείπεται και τίθεται µ = 0
στους δύο πρώτους. Επίσης, επιτρέπεται και η συντηρητική διαστασιολόγηση µε
βάση τις ακραίες τιµές όλων των εντατικών µεγεθών της διατοµής, λαµβάνοντας
υπόψη όλους τους πιθανούς συνδυασµούς των προσήµων τους.
3.5 ΑΠΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΦΑΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟ∆ΟΣ
3.5.1 Γενικά - Πεδίο εφαρµογής
[1]
Η απλοποιηµένη φασµατική µέθοδος προκύπτει από τη δυναµική φασµατική
µέθοδο µε προσεγγιστική θεώρηση µόνον της θεµελιώδους ιδιοµορφής ταλάντωσης
για κάθε διεύθυνση υπολογισµού (µονο-ιδιοµορφική µέθοδος). Η απλοποίηση αυτή
επιτρέπει τον άµεσο υπολογισµό της σεισµικής απόκρισης µε τη βοήθεια
"ισοδύναµων" σεισµικών δυνάµεων, οι οποίες εφαρµόζονται σαν στατικά φορτία
επάνω στην κατασκευή σύµφωνα µε την παρ. 3.3.3.
Σελίδα 70
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
[2]
Κατά την εφαρµογή της µεθόδου οι δύο οριζόντιες συνιστώσες του σεισµού
εκλέγονται παράλληλα προς τις κύριες διευθύνσεις του κτιρίου και χρησιµοποιείται
πάντοτε το φάσµα σχεδιασµού R d (T) .
[3]
Η µέθοδος εφαρµόζεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
α).
Κανονικά κτίρια µέχρι 10 ορόφους.
β).
Μη κανονικά κτίρια µέχρι 5 ορόφους µε εξασφαλισµένη τη διαφραγµατική
λειτουργία των πλακών. Εξαιρούνται τα κτίρια σπουδαιότητας Σ4 άνω των δύο
ορόφων σε οποιαδήποτε σεισµική ζώνη και τα κτίρια σπουδαιότητας Σ3 άνω των
δύο ορόφων στις σεισµικές ζώνες ΙΙΙ και ΙV.
[4]
Ένα κτίριο θα λέγεται κανονικό, όταν ικανοποιεί τις παρακάτω συνθήκες:
α).
Τα πατώµατα λειτουργούν ως απαραµόρφωτα διαφράγµατα µέσα στο
επίπεδό τους. Η λειτουργία αυτή, αν δεν γίνεται ακριβέστερος έλεγχος, θεωρείται
ότι δεν είναι εξασφαλισµένη σε επιµήκη ορθογωνικά κτίρια (ή τµήµατα κτιρίων) µε
λόγο πλευρών µεγαλύτερο του 4, καθώς επίσης και σε κτίρια µε κενά που
υπερβαίνουν το 35% της κάτοψης του ορόφου.
β).
Η αύξηση ή µείωση ∆K i = K i +1 − K i της σχετικής δυσκαµψίας K i ενός
ορόφου σε κάθε οριζόντια διεύθυνση δεν υπερβαίνει τις τιµές 0.35K i και 0.50K i ,
αντίστοιχα. Η δυσκαµψία ενός ορόφου σε µία διεύθυνση θα λαµβάνεται ως το
άθροισµα των σχετικών δυσκαµψιών E ⋅ I h των κατακόρυφων στοιχείων του
ορόφου.
γ).
Η αύξηση ή µείωση ∆m i = m i +1 − m i της µάζας m i ενός ορόφου δεν
υπερβαίνει τις τιµές 0.35m i και 0.50m i , αντίστοιχα. Από τον έλεγχο του κριτηρίου
αυτού εξαιρείται ο ανώτατος όροφος και τυχόν απόληξη κλιµακοστασίου.
3.5.2 Ισοδύναµα σεισµικά φορτία
[1]
Για κάθε κύρια διεύθυνση του κτιρίου το συνολικό µέγεθος των σεισµικών
φορτίων (τέµνουσα βάσης) υπολογίζεται από τη σχέση:
Vo = M ⋅ R d (T)
(3.12)
όπου:
M
είναι η συνολική ταλαντούµενη µάζα της κατασκευής,
R d (T) είναι η τιµή της φασµατικής επιτάχυνσης σχεδιασµού, όπως προκύπτει από
τις εξ.(2.1) και
T
είναι η θεµελιώδης ασύζευκτη ιδιοπερίοδος µεταφορικής ταλάντωσης κατά
την θεωρούµενη κύρια διεύθυνση του κτιρίου, η οποία υπολογίζεται µε
οποιαδήποτε αναγνωρισµένη µέθοδο της Μηχανικής. Σε ορθογωνική κάτοψη
επιτρέπεται η εφαρµογή του παρακάτω εµπειρικού τύπου για τον υπολογισµό της
θεµελιώδους ιδιοπεριόδου:
T = 0.09 ⋅
H
H
⋅
L H + ρ⋅L
(3.13)
όπου:
το ύψος του κτιρίου,
το µήκος του κτιρίου κατά την θεωρούµενη διεύθυνση υπολογισµού και
ο λόγος της επιφάνειας των διατοµών των τοιχωµάτων ανά διεύθυνση
σεισµικής δράσης προς την συνολική επιφάνεια τοιχωµάτων και υποστυλωµάτων.
H
L
ρ
Σελίδα 71
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
[2]
Η καθ’ ύψος κατανοµή των σεισµικών φορτίων γίνεται σύµφωνα µε τη
σχέση:
Fi = (Vo − VH ) ⋅
m i ⋅ ϕi
,
∑mj ⋅ϕj
i, j = 1,2,...N (3.14)
j
όπου:
είναι η συγκεντρωµένη µάζα στη στάθµη i,
είναι η συνιστώσα στη στάθµη i της θεµελιώδους ιδιοµορφής µεταφορικής
ταλάντωσης κατά την θεωρούµενη κύρια διεύθυνση του κτιρίου, η οποία
υπολογίζεται µε οποιαδήποτε αναγνωρισµένη µέθοδο της Μηχανικής,
VH = 0.07 ⋅ T ⋅ Vo (≤ 0.25 ⋅ Vo ) είναι µία πρόσθετη δύναµη που εφαρµόζεται στην
κορυφή του κτιρίου όταν T ≥ 1.0 sec και
Ν
είναι ο αριθµός των ορόφων.
[3]
Σε κανονικά κτίρια επιτρέπεται η καθ’ ύψος κατανοµή των σεισµικών
φορτίων να γίνεται σύµφωνα µε τη σχέση:
mi
ϕi
Fi = (Vo − VH ) ⋅
mi ⋅ zi
,
∑mj ⋅zj
i, j = 1,2,...N (3.15)
j
όπου z i η απόσταση της στάθµης i από τη βάση.
[4]
Η κατανοµή των σεισµικών φορτίων σύµφωνα µε τη σχέση (3.15)
επιτρέπεται να εφαρµόζεται επίσης στις παρακάτω περιπτώσεις:
α).
Μη κανονικά κτίρια σπουδαιότητας Σ1, Σ2 και Σ3 µέχρι δύο ορόφους σε
οποιαδήποτε ζώνη σεισµικής επικινδυνότητας.
β).
Μη κανονικά κτίρια σπουδαιότητας Σ1 και Σ2 µέχρι τρεις ορόφους στις
ζώνες σεισµικής επικινδυνότητας Ι, ΙΙ και ΙΙΙ.
γ).
Μη κανονικά κτίρια σπουδαιότητας Σ1 και Σ2 µέχρι τέσσερις ορόφους στις
ζώνες σεισµικής επικινδυνότητας Ι και ΙΙ.
3.5.3 Χωρική επαλληλία
[1]
Για ταυτόχρονη στατική δράση των οριζόντιων σεισµικών φορτίων Fi κατά
τις κύριες διευθύνσεις x, y του κτιρίου σύµφωνα µε την παρ. 3.3.3, καθώς επίσης
και των κατακόρυφων σεισµικών φορτίων σύµφωνα µε την παρ. 3.6., οι πιθανές
ακραίες τιµές ex A τυχόντος µεγέθους απόκρισης Α υπολογίζονται από τη σχέση:
2
2
ex A = ± A, x + A, y + A, z
2
(3.16)
όπου A, x , A, y και A, z οι τιµές του υπόψη µεγέθους (µε το πρόσηµό τους) για
ανεξάρτητη στατική φόρτιση του κτιρίου κατά τις θεωρούµενες διευθύνσεις x, y
και z, αντίστοιχα.
[2]
Η πιθανή ταυτόχρονη προς την ex A τιµή B, A ενός άλλου µεγέθους
απόκρισης Β υπολογίζεται από τη σχέση:
A, y
A,
A, x
(3.17)
⋅ B, x +
⋅ B, y + z ⋅ B, z
ex A
ex A
ex A
όπου B, x , B, y και B, z οι τιµές του µεγέθους Β (µε το πρόσηµό τους) για
B, A =
ανεξάρτητη στατική φόρτιση του κτιρίου κατά τις θεωρούµενες διευθύνσεις x, y
και z, αντίστοιχα.
Σελίδα 72
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
[3]
Για την διαστασιολόγηση στοιχείων από οπλισµένο σκυρόδεµα εφαρµόζεται
η µεθοδολογία της παρ. 3.4.4.[3].
[4]
Εναλλακτικά, αντί της προηγούµενης µεθοδολογίας, επιτρέπεται η
διαστασιολόγηση µε τον δυσµενέστερο από τους επόµενους συνδυασµούς στατικών
φορτίσεων:
F = ± Fx ± λ ⋅ Fy ± µ ⋅ Fz
F = ±λ ⋅ Fx ± Fy ± µ ⋅ Fz
F = ±λ ⋅ Fx ± µ ⋅ Fy ± Fz
όπου λ = µ = 0.30 . Στις συµβολικές αυτές σχέσεις τα Fx , Fy και Fz παριστάνουν τα
διανύσµατα των σεισµικών φορτίων κατά τις διευθύνσεις x, y και z και το F
παριστάνει την «συνισταµένη» σεισµική φόρτιση. Στη συνήθη περίπτωση
αγνόησης της κατακόρυφης συνιστώσας του σεισµού (βλ. παρ. 3.1.1.[5]), ο τρίτος
συνδυασµός παραλείπεται και τίθεται µ = 0 στους δύο πρώτους.
3.6
ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΣΕΙΣΜΙΚΗ ∆ΙΕΓΕΡΣΗ
[1]
Ο έλεγχος µεµονωµένων φορέων για κατακόρυφη σεισµική διέγερση µπορεί
να γίνει µε την απλοποιηµένη φασµατική µέθοδο ως ακολούθως:
α).
Η κατακόρυφη σεισµική διέγερση εφαρµόζεται στα σηµεία στήριξης του
φορέα.
β).
Η θεµελιώδης ιδιοπερίοδος του φορέα υπολογίζεται µε τον τύπο του
Rayleigh:
T = 2π ⋅
∑ m i ⋅ y i2
i
∑ mi ⋅ yi
(3.18)
i
όπου y i (i = 1,2,..., n ) οι µετατοπίσεις των συγκεντρωµένων µαζών m i λόγω
κατακόρυφων φορτίων m i ⋅ 1 .
γ).
Τα κατακόρυφα σεισµικά φορτία υπολογίζονται από τη σχέση:
Fi = M ⋅ R d ,v (T) ⋅
mi ⋅ yi
,
∑mj ⋅ yj
(i, j = 1,2,..., n )
(3.19)
j
όπου M η ταλαντούµενη µάζα του φορέα, R d ,v (T) η τιµή της φασµατικής
επιτάχυνσης σχεδιασµού και ( n ) ο αριθµός των συγκεντρωµένων µαζών m i .
[2]
Τα σεισµικά φορτία Fi εφαρµόζονται στατικά επάνω στον φορέα και η
προκύπτουσα ένταση, τόσο του ίδιου όσο και των στοιχείων στήριξής του,
προστίθεται στην ένταση από τις οριζόντιες συνιστώσες του σεισµού, αν δεν
εφαρµοσθεί ακριβέστερη µορφή επαλληλίας.
[3]
Η προηγούµενη µέθοδος επιτρέπεται να εφαρµόζεται ανεξάρτητα από την
µέθοδο υπολογισµού για την οριζόντια σεισµική διέγερση.
3.7
ΠPOΣAPTHMATA KTIPIΩN
[1]
Προσαρτήµατα κτιρίων είναι κατασκευές ή τµήµατα κατασκευών που δεν
αποτελούν οργανικό µέρος του σκελετού όπως π.χ. στηθαία, καπνοδόχοι κλπ. H
σεισµική απόκριση ενός προσαρτήµατος επηρεάζεται από την σεισµική απόκριση
Σελίδα 73
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
του κτιρίου επειδή η κίνηση του σηµείου στήριξης πάνω στο κτίριο είναι
διαφορετική από την κίνηση του εδάφους.
[2]
Εάν δεν γίνεται ακριβέστερος υπολογισµός η οριζόντια σεισµική δύναµη για
τον υπολογισµό των προσαρτηµάτων και των στοιχείων στήριξης τους
υπολογίζεται από την εξίσωση (4.17), όπου ο σεισµικός συντελεστής ε δίδεται από
την σχέση:
ε = α ⋅ β ⋅ (1 + z / H)
(3.20)
όπου:
α = A/g ,
β=
2
1 + (1 − Tπ / T )
2
≥ 1,
(3.21)
η ιδιοπερίοδος του προσαρτήµατος για πλήρη πάκτωση στο στηρίζον
υπόβαθρο,
T
η θεµελιώδης ιδιοπερίοδος του κτιρίου,
z
η στάθµη στήριξης του προσαρτήµατος και
H
το ύψος κτιρίου.
[3]
Στην περίπτωση εγκαταστάσεων µεγάλης σπουδαιότητας ή επικινδύνων
συνιστάται η εκτέλεση ακριβέστερου υπολογισµού µε τη χρήση φάσµατος
απόκρισης του δαπέδου στήριξης και ρεαλιστική προσοµοίωση της εγκατάστασης.
Tπ
KEΦAΛAIO 4 - KPITHPIA ΣXE∆IAΣMOY
EΦAPMOΓHΣ
4.1 AΠOΦYΓH KATAPPEYΣHΣ
4.1.1 Κριτήρια
KAI
KANONEΣ
[1]
Κατά την απόκριση ενός δοµήµατος στον σεισµό σχεδιασµού είναι εν γένει
αποδεκτός ο σχηµατισµός ενός ελαστοπλαστικού µηχανισµού µε αξιόπιστα ασφαλή
µετελαστική συµπεριφορά. Μία τέτοια συµπεριφορά θεωρείται ότι εξασφαλίζεται
µε τα ακόλουθα κριτήρια:
Eξασφάλιση µιας ελάχιστης στάθµης αντοχής σε όλα τα φέροντα στοιχεία
(συµπεριλαµβανοµένης και της θεµελίωσης), που αντιστοιχεί στις σεισµικές
δράσεις σχεδιασµού του κεφαλαίου 2 αυξηµένες, όπου είναι αναγκαίο, µε τις
επιρροές 2ας Tάξεως.
Eξασφάλιση συνολικής πλαστιµότητας, δηλαδή επαρκούς ικανότητας για
απελευθέρωση ενέργειας, µε µετελαστική παραµόρφωση.
Eλαχιστοποίηση των παραγόντων που προκαλούν αβεβαιότητες στην εκτίµηση της
σεισµικής απόκρισης.
Oι σχετικοί κανόνες εφαρµογής δίνονται στις ακόλουθες παραγράφους:
4.1.2 ∆ράσεις υπολογισµού
4.1.2.1
Σεισµικός συνδυασµός δράσεων
[1]
Ο σεισµός σχεδιασµού που ορίζεται στο κεφάλαιο 2 αποτελεί τυχηµατική
δράση, τα εντατικά µεγέθη της οποίας συνδυάζονται µε εκείνα των λοιπών δράσεων
ως εξής:
Sd = G k + P∞ ± E + Σψ 2 Q k ,i (4.1)
Σελίδα 74
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
[2]
Στην σχέση αυτή χρησιµοποιείται ο ακόλουθος συµβολισµός εντατικών
µεγεθών:
Gk
από µόνιµες δράσεις µε την χαρακτηριστική τους τιµή,
P∞
από προένταση µετά τις χρόνιες απώλειες,
E
από τον σεισµό σχεδιασµού,
Q k ,i από την χαρακτηριστική τιµή της µεταβλητής δράσεως i και
ψ2
είναι η τιµή του συντελεστή συνδυασµού για µακροχρόνιες (“οιονεί
µόνιµες”) µεταβλητές δράσεις.
[3]
∆ράσεις καταναγκασµού, όπως οι προκαλούµενες από µεταβολή και
διαφορά θερµοκρασίας, συστολή ξήρανσης του σκυροδέµατος και υποχωρήσεις
στηρίξεων, δεν χρειάζεται να συµπεριλαµβάνονται στον συνδυασµό µε σεισµό.
Επίσης, ο σεισµός δεν συνδυάζεται µε άλλες τυχηµατικές δράσεις (π.χ. κρούσεις
οχηµάτων ή πλοίων).
[4]
Μέχρι να καθοριστούν από σχετικό ειδικό κανονισµό, οι τιµές του
συντελεστή συνδυασµού δράσεων θα λαµβάνεται από τον ακόλουθο πίνακα 4.1.
ΠINAKAΣ 4.1: Συντελεστές συνδυασµού δράσεων ψ 2
ψ2
A/A
Φορτία Χρήσης
1
1.1 Κατοικίες,
γραφεία,
καταστήµατα,
ξενοδοχεία, 0.3
νοσοκοµεία
1.2 Χώροι συχνής συνάθροισης προσώπων (σχολεία, θέατρα, 0.5
στάδια κλπ.)
1.3 Χώροι στάθµευσης
0.6
1.4 Χώροι µακροχρόνιας αποθήκευσης (βιβλιοθήκες, αρχεία, 0.8
αποθήκες, δεξαµενές, σιλό, υδατόπυργοι κλπ.)
1.5 Μη βατές στέγες
0.0
2
Άνεµος
0.0
3
Χιόνι (Μόνο σε µη βατές στέγες)
0.3
4.1.2.2
Επιρροές 2ας Τάξεως
[1]
Αν δεν γίνει ακριβέστερος υπολογισµός, η µεταβολή της έντασης που
προκαλείται από τις παραµορφώσεις του συνόλου του φορέα υπό τον σεισµικό
συνδυασµό της σχέσης (4.1) (επιρροή P-∆), επιτρέπεται να παραλείπεται όταν σε
κάθε όροφο ο δείκτης σχετικής µεταθετότητας θ, όπως προσδιορίζεται από την
σχέση (4.2), δεν υπερβαίνει την τιµή 0.10.
θ=
N ολ ∆
Vολ h
(4.2)
όπου:
N ολ , Vολ
είναι αντίστοιχα οι συνολικές αξονική και τέµνουσα δύναµη των
κατακόρυφων στοιχείων του ορόφου υπό τον συνδυασµό(4.1),
h
είναι το ύψος του ορόφου και
∆
είναι η υπολογιστική σχετική µετακίνηση των πλακών του ορόφου. H τιµή
του ∆ θα λαµβάνεται από τη σχέση:
∆ = q ⋅ ∆ ελ
(4.3)
όπου:
Σελίδα 75
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
q
είναι ο συντελεστής συµπεριφοράς που χρησιµοποιήθηκε στην ανάλυση και
είναι η σχετική µετακίνηση των πλακών του ορόφου, µετρούµενη στο
επίπεδο του δυσµενέστερου περιµετρικού πλαισίου, όπως προκύπτει για τον
συνδυασµό (4.1) από ελαστική ανάλυση είτε µε την ισοδύναµη στατική µέθοδο είτε
µε την δυναµική µέθοδο.
[2]
O περιορισµός του θ θα ελέγχεται ξεχωριστά σε δύο ορθογώνιες διευθύνσεις
X και Y.
[3]
Σε περίπτωση που 0.10 < θ ≤ 0.20 η επιρροή 2ας Τάξεως λόγω της σχετικής
µεταθετότητας των πλακών επιτρέπεται να λαµβάνεται υπόψη προσεγγιστικά µε
πολλαπλασιασµό των αποτελεσµάτων της αντίστοιχης σεισµικής δράσης επί
∆ ελ
συντελεστή
1
.
1− θ
[4]
Το θ δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει την τιµή 0.20 σε καµία περίπτωση.
[5]
∆ιευκρινίζεται ότι η απαλλαγή από τον έλεγχο επιρροών 2ας Τάξεως λόγω
µεταθετότητας όπως ορίζεται στο εδάφιο [1], καθώς και οι σχετικές επιδράσεις
όπως προσδιορίζονται από τα εδάφια [3] και [4], καλύπτουν κάθε επιρροή 2ας
τάξεως στην ένταση λόγω της µεταθετότητας των ορόφων. Εποµένως ο περαιτέρω
έλεγχος κατακόρυφων θλιβοµένων στοιχείων υπό την επίδραση του σεισµικού
συνδυασµού επιτρέπεται να γίνεται θεωρώντας ότι τα αντίστοιχα άκρα των
στοιχείων είναι αµετάθετα.
4.1.3 Έλεγχοι αντοχής
[1]
Στις κρίσιµες διατοµές όλων των µελών του δοµήµατος πρέπει να
ικανοποιείται η βασική ανίσωση ασφάλειας
Sd ≤ R d
(4.4)
όπου:
Sd
είναι η ένταση σχεδιασµού όπως προκύπτει από τον συνδυασµό (4.1) και
Rd
είναι η αντοχή σχεδιασµού που υπολογίζεται σύµφωνα µε τους κανονισµούς
των αντίστοιχων υλικών, µε τις τιµές των µερικών συντελεστών ασφάλειας υλικού
( γ m ) που ισχύουν για τους βασικούς συνδυασµούς των συνήθων δράσεων.
[2]
Όταν η ένταση έχει περισσότερες από µία συνιστώσες µε ουσιώδη
αλληλεπίδραση στην αντοχή (π.χ. κάµψη µε αξονική δύναµη ή διαξονική κάµψη µε
αξονική δύναµη) η ανίσωση ασφάλειας αρκεί να ικανοποιείται για την µέγιστη και
την ελάχιστη τιµή κάθε συνιστώσας λαµβάνοντας υπόψη την αλληλεπίδραση των
αντίστοιχων τιµών των λοιπών συνιστωσών.
4.1.4 Εξασφάλιση
ικανότητας
απελευθέρωσης
ενέργειας
(πλαστιµότητας) στο σύνολο του δοµήµατος- Γενικοί κανόνες ικανοτικού
σχεδιασµού.
[1]
Για να εξασφαλιστεί η δυνατότητα απελευθέρωσης ενέργειας από το δόµηµα
κατά την απόκριση στην σεισµική δράση σχεδιασµού, χωρίς ολική ή µερική
κατάρρευση, πρέπει η µετελαστική απόκριση να έχει πλάστιµη µορφή και να
κατανέµεται στο µεγαλύτερο δυνατό αριθµό φερόντων στοιχείων, σε περιοχές µε
περιορισµένο µήκος (πλαστικές αρθρώσεις). Αυτό προϋποθέτει ότι έχει
Σελίδα 76
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
εξασφαλιστεί η αποφυγή όλων των πιθανών ψαθυρών µορφών αστοχίας που είναι
δυνατό να προηγηθούν.
[2]
Σε µέλη µε καµπτική λειτουργία η µετελαστική απόκριση πρέπει να
περιορίζεται στο σχηµατισµό καµπτικών πλαστικών αρθρώσεων στα άκρα των
στοιχείων. Σε κατακόρυφους δικτυωτούς συνδέσµους από χάλυβα, µετελαστική
απόκριση µπορεί να προβλέπεται σε εφελκυόµενες διαγώνιους ή σε περιορισµένου
µήκους διατµητικές ή καµπτικές αρθρώσεις (δικτυωτοί σύνδεσµοι µε
εκκεντρότητα).
[3]
“Πιθανές” ή προβλεπόµενες θέσεις πλαστικών αρθρώσεων είναι εκείνες στις
οποίες υπάρχει πρόβλεψη ή µεγάλη πιθανότητα εµφάνισης των αρθρώσεων.
“Ενδεχόµενες” θέσεις πλαστικών αρθρώσεων είναι εκείνες στις οποίες υπάρχει
µικρότερη πιθανότητα δηµιουργίας αρθρώσεων, πρέπει όµως να διαθέτουν
αυξηµένη πλαστιµότητα επειδή βρίσκονται σε περιοχές ιδιαίτερα κρίσιµες για την
ευστάθεια του δοµήµατος. Τέτοιες θέσεις θεωρούνται όλα τα άκρα των
υποστυλωµάτων ακόµα και όταν οι πιθανές θέσεις πλαστικών αρθρώσεων
βρίσκονται σε δοκούς.
[4]
H εξασφάλιση ενός τέτοιου αξιόπιστου ελαστοπλαστικού µηχανισµού
απόκρισης του δοµήµατος στις αιχµές της σεισµικής δράσης επιτυγχάνεται µε τον
ικανοτικό σχεδιασµό δηλαδή µε κατάλληλη ιεράρχηση των αντοχών των στοιχείων
του φορέα. Συγκεκριµένα, η γενική µεθοδολογία του ικανοτικού σχεδιασµού είναι
η ακόλουθη:
Σε όλες τις πιθανές και ενδεχόµενες θέσεις πλαστικών αρθρώσεων εξασφαλίζεται
επαρκής τοπική πλαστιµότητα (πλαστιµότητα καµπυλοτήτων για πλαισιακή
λειτουργία) και ο αντίστοιχος έλεγχος (κάµψη µε ορθή δύναµη για πλαισιακή
λειτουργία) γίνεται µε τα εντατικά µεγέθη που προκύπτουν από τον δυσµενέστερο
σεισµικό συνδυασµό (σχέση 4.1).
Προσδιορίζονται τα εντατικά µεγέθη ικανοτικού σχεδιασµού δηλαδή τα µεγέθη που
προκύπτουν από τις συνθήκες ισορροπίας ενός στοιχείου ή οµάδας στοιχείων όταν
στις πιθανές θέσεις πλαστικών αρθρώσεων αναπτύσσεται η πιθανή ανώτατη τιµή
πλάστιµης αντοχής (υπεραντοχή). Mε τα ικανοτικά αυτά µεγέθη γίνεται ο έλεγχος
αποφυγής ψαθυρών µορφών αστοχίας σε όλα τα µέλη του φορέα που περιέχουν ή
γειτνιάζουν µε πλαστικές αρθρώσεις καθώς και ο έλεγχος πλαστίµων µορφών
αστοχίας (π.χ. κάµψη) σε θέσεις που πρέπει να αποφευχθεί ο σχηµατισµός
πλαστικών αρθρώσεων.
Σε πολυώροφα κτίρια λαµβάνονται µέτρα για την αποφυγή σχηµατισµού
“µηχανισµού ορόφου” δηλαδή συγκέντρωσης των πλαστικών παραµορφώσεων σε
έναν µόνο όροφο.
Στους ικανοτικούς ελέγχους που ορίζονται παρακάτω (βλ. παρ. 4.1.4.1.[2], παρ.
5.2.2, και Παράρτηµα B), η υπολογιστική ροπή αντοχής M R διατοµής πλαστικής
αρθρώσεως, µε βάση την οποία προσδιορίζεται η υπεραντοχή, θα λαµβάνεται ίση
µε την µέγιστη τιµή που αντιστοιχεί σε σύγχρονη δράση της αξονικής δύναµης που
προκαλείται από τον σεισµικό συνδυασµό που χρησιµοποιείται στον αντίστοιχο
ικανοτικό έλεγχο. H αντοχή αυτή υπολογίζεται πάντοτε µε βάση τις τελικές
διαστάσεις και τον συνολικό τελικό οπλισµό της διατοµής.
[5]
Σε δοµήµατα από οπλισµένο ή προεντεταµένο σκυρόδεµα, χάλυβα ή
τοιχοποιία οι έλεγχοι για την εξασφάλιση αξιόπιστου ελαστοπλαστικού µηχανισµού
δεν απαιτούνται όταν χρησιµοποιείται συντελεστής συµπεριφοράς q που δεν
Σελίδα 77
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
υπερβαίνει τις τιµές 1,5 ή q/2, πάντως όχι µικρότερο του 1,0, όπου q οι τιµές που
δίνονται στον πίνακα 2.6.
Εποµένως σε τέτοια δοµήµατα δεν απαιτούνται οι ικανοτικοί έλεγχοι της παρ.
4.1.4.1, καθώς και οι απαιτήσεις των παρ. 4.1.5 και 4.1.6, όπως επίσης και οι
αντίστοιχοι κανόνες εφαρµογής των παραρτηµάτων Β και Γ (πλην των απαιτήσεων
της παρ. Γ.5.2.[2]). Στον έλεγχο των θεµελιώσεων σύµφωνα µε την παρ. 5.2.2, η
τιµή του συντελεστού α cd θα λαµβάνεται ίση µε τη µονάδα.
Σε µεταλλικά κτίρια των οποίων το σύστηµα παραλαβής των οριζοντίων σεισµικών
δυνάµεων περιλαµβάνει διατοµές κατηγορίας 4, σύµφωνα µε τον Ευρωκώδικα 3,
θα λαµβάνεται συντελεστής συµπεριφοράς q=1.
4.1.4.1
Αποφυγή Σχηµατισµού Μηχανισµού Ορόφου
[1]
Σε κτίρια που αποτελούνται από πλαισιωτούς φορείς ο σχηµατισµός
µηχανισµού ορόφου πρέπει να αποκλείεται. Αν δεν γίνεται ακριβέστερος
υπολογισµός, αυτό επιτυγχάνεται µε την αποφυγή ανάπτυξης πλαστικών
αρθρώσεων στα υποστυλώµατα και την πρόβλεψη των πιθανών θέσεων πλαστικών
αρθρώσεων στις δοκούς. Για τον σκοπό αυτό, µε εξαίρεση τις περιπτώσεις που
αναφέρονται στην παρ. 4.1.4.2, τα υποστυλώµατα θα ελέγχονται σε κάµψη µε
αξονική δύναµη, µε τις ροπές ικανοτικού σχεδιασµού ( M CD ) αντί για τις ροπές που
προκύπτουν από τον συνδυασµό (4.1). H αξονική δύναµη για τον έλεγχο των
διατοµών επιτρέπεται να λαµβάνεται από τον συνδυασµό (4.1).
[2]
H ροπή ικανοτικού σχεδιασµού στο άκρο ενός υποστυλώµατος M CD ,c κατά
τη διεύθυνση ενός επιπέδου πλαισίου µπορεί να υπολογίζεται από την µέγιστη ροπή
του υποστυλώµατος M Ec , στην ίδια θέση και διεύθυνση, όπως προκύπτει από την
ανάλυση για την σεισµική δράση, µέσω της σχέσης
M CD,c = α CD M Ec
(4.5)
όπου ο συντελεστής α CD (συντελεστής ικανοτικής µεγέθυνσης του κόµβου), κοινός
για το υπερκείµενο και υποκείµενο υποστύλωµα είναι:
α CD = γ Rd ΣM Rd / ΣM Eb
(4.6)
και όπου:
ΣM Rd είναι το άθροισµα τελικών ροπών αντοχής των δοκών του κόµβου του
πλαισίου,µε την φορά που ενεργοποιούνται από την σεισµική δράση που προκαλεί
την ροπή M Ec .
ΣM Eb είναι το άθροισµα των ροπών των ίδιων δοκών όπως προκύπτουν από την
ανάλυση για την ίδια σεισµική δράση που προκαλεί την ροπή M Ec .
γ Rd
=1.40 είναι ο συντελεστής για την µετατροπή της υπολογιστικής αντοχής
των δοκών στην πιθανή µέγιστη τιµή της.
[3]
H προσήµανση των ροπών δράσεων πρέπει να είναι συνεπής προς κοινή
φορά δράσης τους πάνω στους κόµβους. O έλεγχος των υποστυλωµάτων
επιτρέπεται να γίνεται στις διατοµές επαφής τους µε το άνω και κάτω πέλµα της
δοκού, µε αντίστοιχη µείωση των ικανοτικών ροπών, βάσει των τεµνουσών
δυνάµεων που θα προκύψουν.
Σελίδα 78
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
[4]
Σε κάθε κόµβο επιπέδου πλαισίου υπολογίζονται εν γένει δύο τιµές για τον
συντελεστή α CD , οι οποίες αντιστοιχούν στις αντοχές των δοκών, όπως
ενεργοποιούνται από δύο αντίθετες φορές της σεισµικής δράσης.
[5]
Σε κόµβους στους οποίους η ροπή του υπερκειµένου κατακόρυφου στοιχείου
M Ec ,1 είναι µεγαλύτερη από το άθροισµα των ροπών που ασκούνται από το ζύγωµα,
δηλ.
M Ec,1 > ΣM Eb
η ροπή ικανοτικού σχεδιασµού θα λαµβάνεται από τη σχέση:
M CD,c =1.40 M EC ≥ M SC
(4.7)
όπου M SC είναι η ροπή που προκύπτει από τον σεισµικό συνδυασµό (4.1).
[6]
Αν το υποστύλωµα ανήκει σε πλαίσιο και στην άλλη διεύθυνση, ο έλεγχος
θα γίνεται για διαξονική κάµψη µε την ικανοτική ροπή στην πρώτη διεύθυνση ενώ
στην άλλη διεύθυνση εφαρµόζεται η ροπή που προκύπτει από τον συνδυασµό (4.1)
για τη διεύθυνση και φορά της σεισµικής δράσης στην οποία αντιστοιχεί η
ικανοτική ροπή. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνει ανάλογα και ο ικανοτικός
έλεγχος στη διεύθυνση του άλλου πλαισίου.
4.1.4.2
Εξαιρέσεις από
αρθρώσεων σε υποστυλώµατα.
τον
κανόνα
αποφυγής
πλαστικών
[1]
Εξαιρούνται από την υποχρεωτική εφαρµογή του κανόνα αποφυγής
σχηµατισµού πλαστικών αρθρώσεων στα υποστυλώµατα οι ακόλουθες
περιπτώσεις:
α.
Κτίρια µε οποιοδήποτε στατικό σύστηµα.
[1]
Τα κατακόρυφα στοιχεία του ανωτάτου ορόφου καθώς και των τυχόν
υπερκειµένων απολήξεων κλιµακοστασίων. Επίσης τα κατακόρυφα στοιχεία
µονώροφων κτιρίων καθώς και κανονικών διωρόφων στα οποία δεν προβλέπεται
προσθήκη άλλου ορόφου.
[2]
Οι θέσεις πάκτωσης κατακόρυφων στοιχείων σε στοιχεία θεµελίωσης
(πέδιλα ή τοιχώµατα υπογείων). Στις περιοχές αυτές δεν είναι δυνατό να
αποφευχθεί η πιθανότητα σχηµατισµού πλαστικών αρθρώσεων. O έλεγχος των
διατοµών των υποστυλωµάτων στις θέσεις αυτές γίνεται µε ροπή 1.35 M Ec ≥ M SC µε
στόχο την προσέγγιση στο επίπεδο αντοχής των άλλων κρίσιµων διατοµών του
υποστυλώµατος και την αντίστοιχη µείωση της απαιτουµένης πλαστιµότητας.
[3]
Ορθογωνικά τοιχώµατα που συµµετέχουν σε πλαισιακή λειτουργία µε την
ασθενή ροπή αδράνειας της διατοµής τους, δεν χρειάζεται να ελέγχονται ικανοτικά
στην ασθενή διεύθυνση, εφόσον η πλαισιακή λειτουργία εξασφαλίζεται από τα
άλλα κατακόρυφα στοιχεία.
[4]
Σε ενδιάµεσα υποστυλώµατα επιπέδων πλαισίων, ο συντελεστής α CD δεν
χρειάζεται να λαµβάνεται µεγαλύτερος από την τιµή του συντελεστή συµπεριφοράς
q που χρησιµοποιήθηκε για τον καθορισµό της σεισµικής δράσης (δηλαδή α CD ≤ q ).
β.
Κτίρια µε κατάλληλα διαµορφωµένο µικτό σύστηµα
[1]
Σε κτίρια µε φέροντα οργανισµό από πλαίσια και τοιχώµατα δεν είναι
υποχρεωτική η εφαρµογή του κανόνα αποφυγής σχηµατισµού πλαστικών
Σελίδα 79
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
αρθρώσεων στα υποστυλώµατα, όταν τα τοιχώµατα είναι επαρκή και έχουν
κατάλληλη διάταξη (για τον ορισµό των τοιχωµάτων βλ. Β.1.4).
[2]
Επαρκή θεωρούνται τα τοιχώµατα σε µία διεύθυνση, όταν στην διεύθυνση
αυτή ο λόγος η v = τέµνουσα τοιχωµάτων στη βάση δια της συνολικής τέµνουσας
στη βάση, ικανοποιεί τη συνθήκη
η v > 0.60
(4.8)
Για τον παραπάνω έλεγχο, τα τοιχώµατα και τα υποστυλώµατα επιτρέπεται να
θεωρούνται πλήρως πακτωµένα στη βάση.
[3]
Η διάταξη των τοιχωµάτων πρέπει να είναι τέτοια ώστε να αποκλείει τον
σχηµατισµό µαλακού ορόφου µέσω στρεπτικής παραµόρφωσης του κτιρίου. Αυτό
θεωρείται ότι εξασφαλίζεται αν ικανοποιείται µία από τις ακόλουθες συνθήκες:
α).
Αν σε κάθε όροφο, πλην του ανωτάτου, και σε µία τουλάχιστον διεύθυνση,
διατίθενται εκατέρωθεν του κέντρου µάζας δύο τουλάχιστον παράλληλα τοιχώµατα
η απόσταση των οποίων υπερβαίνει το 1/3 της αντίστοιχης διάστασης κάτοψης του
στατικού συστήµατος του κτιρίου, και να ικανοποιείται η συνθήκη του εδάφιου [2]
και στις δύο κατευθύνσεις.
β).
Αν το κτίριο δεν είναι στρεπτικά ευαίσθητο σύµφωνα µε το κριτήριο της
παρ. 3.2.3.[7].
γ).
Αν οι δύο πρώτες σηµαντικές ιδιοµορφές είναι κυρίως µεταφορικές. Αυτό
θεωρείται ότι επιτυγχάνεται όταν η απόσταση του πόλου στροφής των
διαφραγµάτων, κατά τις υπόψη ιδιοµορφές, από το κέντρο µάζας είναι µεγαλύτερη
από την ακτίνα αδράνειας του διαφράγµατος. Εν γένει αρκεί ο έλεγχος αυτός να
γίνεται µόνο στον ισόγειο όροφο και σε ορόφους που υπέρκεινται σε ενδεχόµενη
κατακόρυφη ασυνέχεια των τοιχωµάτων, πλην του ανωτάτου ορόφου.
[4]
Σε κτίρια που ικανοποιείται µία από τις συνθήκες (α), (β), (γ) του εδάφιου
[3], εξαιρούνται από την εφαρµογή του κανόνα της παρ. 4.1.4.1 τα πλαίσια που
είναι παράλληλα σε διεύθυνση που διαθέτει επαρκή τοιχώµατα σύµφωνα µε την
συνθήκη (4.8).
4.1.5 Ειδικές Απαιτήσεις για Κτίρια από Οπλισµένο Σκυρόδεµα
[1]
Πρέπει να προβλέπεται επαρκής υπεραντοχή των τµηµάτων του φορέα που
προορίζονται να παραµείνουν στην ελαστική περιοχή και να εξασφαλίζεται η
αποφυγή ψαθυρών µορφών αστοχίας.
[2]
Στις θέσεις πλαστικών αρθρώσεων πρέπει να λαµβάνονται µέτρα για την
εξασφάλιση επαρκούς τοπικής πλαστιµότητας.
[3]
Οι προαναφερόµενες απαιτήσεις θεωρείται ότι καλύπτονται µε την τήρηση
των ειδικών κανόνων εφαρµογής που δίνονται στο Παράρτηµα B.
4.1.6 Ειδικές Απαιτήσεις για Κτίρια από Χάλυβα
[1]
Πρέπει να προβλέπεται επαρκής υπεραντοχή των τµηµάτων του φορέα που
προορίζονται να παραµείνουν στην ελαστική περιοχή ώστε να εξασφαλίζεται ο
περιορισµός της διαρροής στις περιοχές πλαστικών αρθρώσεων. O συντελεστής
υπεραντοχής θα λαµβάνεται κατ’ ελάχιστον ίσος µε το λόγο του άνω προς το κάτω
όριο των τιµών της τάσεως διαρροής και όχι µικρότερος από 1.20.
[2]
Οι περιοχές πλαστικών αρθρώσεων πρέπει να διαθέτουν επαρκή αντοχή για
την ανάληψη των δράσεων που προκύπτουν από τους σεισµικούς συνδυασµούς.
Σελίδα 80
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Επίσης πρέπει να εξασφαλίζεται ότι η διαρροή θα γίνει µε τον προβλεπόµενο
πλάστιµο τρόπο (εφελκυσµός του συνόλου της διατοµής, διαρροή πελµάτων σε
κάµψη, διαρροή κορµού σε διάτµηση).
[3]
H διαµόρφωση των διατοµών σε περιοχές πλαστικών αρθρώσεων πρέπει να
εξασφαλίζει επαρκή τοπική πλαστιµότητα.
[4]
Μέχρι τη σύνταξη ειδικού κανονισµού για κατασκευές από χάλυβα οι
προαναφερόµενες απαιτήσεις θεωρείται ότι καλύπτονται µε την τήρηση των
ειδικών κανόνων εφαρµογής που δίνονται στο Παράρτηµα Γ.
4.1.7 Ελαχιστοποίηση Αβεβαιοτήτων Σεισµικής Συµπεριφοράς
4.1.7.1
∆ιαµόρφωση του Στατικού Συστήµατος
[1]
Στη φάση σύνθεσης του στατικού συστήµατος πρέπει να επιδιώκεται
ελαχιστοποίηση των αβεβαιοτήτων της σεισµικής συµπεριφοράς του. Σαν γενική
κατεύθυνση η µόρφωση του συστήµατος πρέπει να στοχεύει στο µέγιστο εφικτό
βαθµό απλότητας και κανονικότητας αλλά συγχρόνως και υπερστατικότητας του
συστήµατος ώστε να εξασφαλίζονται εναλλακτικοί δρόµοι στήριξης. Πρέπει ακόµη
να αποφεύγονται δυσµενείς αλληλεπιδράσεις του φέροντα οργανισµού και του
οργανισµού πλήρωσης.
Eιδικότερα πρέπει να επιδιώκεται η επίτευξη των ακόλουθων στόχων:
α.
Κατά τη διαµόρφωση του συστήµατος σε κάτοψη
[1]
∆ιάταξη κατακόρυφων στοιχείων (υποστυλωµάτων ή/ και τοιχωµάτων) που
να ελαχιστοποιεί την στρεπτική παραµόρφωση του κτιρίου. Αυτό επιτυγχάνεται µε
τη συµµετρική διάταξη των πιο άκαµπτων κατακόρυφων στοιχείων κοντά στην
περίµετρο, ή όπου αυτό δεν είναι δυνατόν, µε τη διάταξη τοιχωµάτων παράλληλα
και κοντά σε τρεις τουλάχιστον πλευρές της περιµέτρου.
[2]
Εξασφάλιση ουσιαστικής πλαισιακής λειτουργίας στο µέγιστο ποσοστό των
υποστυλωµάτων σε συνδυασµό µε ζυγώµατα (δοκούς) επαρκούς ακαµψίας. Όπου
αυτό δεν είναι δυνατόν (π.χ. σε πλάκες χωρίς δοκούς ή φατνωµατικές) είναι
απαραίτητη η διάταξη επαρκών τοιχωµάτων και στις 2 διευθύνσεις (σύµφωνα µε
την παρ. 4.1.4.2.β).
[3]
Κατάλληλη µορφή της κάτοψης της πλάκας κάθε ορόφου που να
εξασφαλίζει ουσιαστική διαφραγµατική λειτουργία (λειτουργία άκαµπτου δίσκου)
τόσο από άποψη παραµόρφωσης όσο και από άποψη αντοχής. Για αυτό πρέπει να
αποφεύγονται επιµήκεις κατόψεις µε λόγο µέγιστης προς ελάχιστη διάσταση άνω
του 4.00 καθώς και κατόψεις που προέρχονται από συνδυασµό επιµήκων στοιχείων
(µορφής L, Π κ.λπ.). Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, πρέπει να λαµβάνεται υπόψη µε
επαρκή προσέγγιση η επίδραση της παραµόρφωσης του δίσκου στην κατανοµή των
οριζόντιων δυνάµεων. Επίσης πρέπει να αποφεύγονται µεγάλες εσοχές που
δηµιουργούν ασθενείς περιοχές στο διάφραγµα. H επάρκεια του διαφράγµατος σε
τέτοιες θέσεις πρέπει να ελέγχεται και να προβλέπεται επαρκής οπλισµός έστω και
µε χρήση απλοποιητικών αλλά συντηρητικών παραδοχών. Για τον ίδιο λόγο πρέπει
να αποφεύγονται ανισοσταθµίες πλακών µέσα στον ίδιο όροφο. Τέλος πρέπει να
εξασφαλίζεται η επάρκεια της σύνδεσης τοιχωµάτων µε την πλάκα κάθε ορόφου
κατά τη διεύθυνση του τοιχώµατος σε περιοχές κλιµακοστασίων, φρεάτων,
ανελκυστήρων, οπών διέλευσης καναλιών, φωταγωγών κ.λπ.
Σε περίπτωση περιορισµένης σύνδεσης τοιχώµατος µε πλάκα πρέπει να ελέγχεται η
ανάληψη της µεταβιβαζόµενης δύναµης εξ ολοκλήρου από οπλισµό. O έλεγχος
Σελίδα 81
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
αυτός θα γίνεται µε υπολογιστική τιµή της δύναµης όπως προκύπτει από ικανοτικό
σχεδιασµό του τοιχώµατος (Παράρτηµα B, B1.3) ή µε χρήση συντελεστή
συµπεριφοράς q = 1.00.
[4]
Για την ελαχιστοποίηση των αβεβαιοτήτων στη µετελαστική αλληλεπίδραση
του φέροντα οργανισµού µε οργανισµό πλήρωσης που διαθέτει σηµαντική
ακαµψία, είναι σκόπιµη η επιλογή µικτού συστήµατος πλαισίων και τοιχωµάτων
σύµφωνα µε την παρ. 4.1.4.2.β. Η επιλογή αυτή είναι υποχρεωτική όταν ο
οργανισµός πλήρωσης έχει εκ σχεδιασµού ή είναι δυνατό να αποκτήσει στο µέλλον,
ασυνέχεια σε έναν όροφο (π.χ. Pilotis ή καταστήµατα χωρίς τοιχοπληρώσεις στο
ισόγειο).
β.
Κατά τη διαµόρφωση κατά το ύψος
[1]
Συνεχής και κανονική κατανοµή της ακαµψίας των κατακόρυφων στοιχείων
(πλαισίων ή τοιχωµάτων) καθώς και των µαζών και των τοιχοπληρώσεων. Σε
θέσεις έντονης µεταβολής (ασυνέχειας) της ακαµψίας των κατακόρυφων στοιχείων
(π.χ. στη διακοπή σηµαντικών τοιχωµάτων σε κάποιο όροφο ή λόγω της εισαγωγής
των περιµετρικών τοιχωµάτων του υπογείου κάτω από το δάπεδο του ισογείου)
πρέπει να εξασφαλίζεται η αναγκαία ανακατανοµή της τέµνουσας στα κατακόρυφα
στοιχεία µέσω της διαφραγµατικής δράσης της αντίστοιχης πλάκας. Σε περίπτωση
που υπάρχουν αµφιβολίες, η επάρκεια της διαφραγµατικής λειτουργίας της πλάκας
πρέπει να ελέγχεται έστω και µε προσεγγιστικές µεθόδους.
[2]
Ισόσταθµη και κατά το δυνατόν οµοιογενής θεµελίωση των κατακόρυφων
στοιχείων.
γ.
Κατά τη διαµόρφωση των λεπτοµερειών
[1]
Σε στοιχεία από σκυρόδεµα κατασκευαζόµενα επί τόπου, τήρηση ελάχιστων
διαστάσεων των κυρίων φερόντων στοιχείων που να εξασφαλίζουν αξιόπιστη
ποιότητα κατασκευής.
[2]
Αποφυγή έκκεντρων συνδέσεων οριζοντίων µε κατακόρυφα στοιχεία σε
κόµβους πλαισίων.
[3]
Σε κατακόρυφα στοιχεία από οπλισµένο σκυρόδεµα δεν επιτρέπεται η κατά
µήκος διέλευση σωλήνων αποστράγγισης, ύδρευσης αποχέτευσης κλπ ούτε
καλωδίων εντός της µάζας του σκυροδέµατος. Επίσης δεν επιτρέπεται η εγκάρσια
διέλευση σωλήνων µέσω κατακόρυφων στοιχείων σε περιοχές πιθανών ή
ενδεχόµενων πλαστικών αρθρώσεων.
[4]
Πρέπει να αποφεύγεται η καθ’ ύψος διακοπή τοιχοπληρώσεων σε
φατνώµατα µεταξύ υποστυλωµάτων κατά τρόπο που η διατµητική δράση των
τοιχοπληρώσεων να δηµιουργεί ενδιάµεση πλευρική αντιστήριξη του
υποστυλώµατος.
[5]
Στην περίπτωση µη µονολιθικής στήριξης φορέα επί άλλου φορέα (π.χ.
κυλίσεις, στηρίξεις Gerber κ.λπ.) πρέπει να προβλέπεται επαρκές εύρος έδρασης
για την αποφυγή πτώσης του φορέα λόγω απώλειας στήριξης.
4.1.7.2
Επαφή µε Γειτονικά Κτίρια
[1]
Πρέπει να λαµβάνονται µέτρα προστασίας, τόσο του υπό µελέτη όσο και του
υφιστάµενου κτιρίου, από δυσµενείς συνέπειες προσκρούσεων κατά τη διάρκεια
της σεισµικής απόκρισης.
[2]
Οι συνέπειες µπορεί να είναι ιδιαίτερα δυσµενείς όταν υπάρχει πιθανότητα
εµβολισµού υποστυλωµάτων του ενός κτιρίου από πλάκες ή άλλα στοιχεία του
Σελίδα 82
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
παρακείµενου. Στην περίπτωση αυτή προστατευτικό µέτρο είναι η πρόβλεψη
σεισµικού αρµού πλήρους διαχωρισµού.
[3]
Αν δεν γίνει ακριβέστερος υπολογισµός ο σεισµικός αρµός πλήρους
διαχωρισµού µπορεί να έχει εύρος ίσο µε την τετραγωνική ρίζα του αθροίσµατος
των τετραγώνων των µεγίστων σεισµικών µετακινήσεων ( ∆ = q ∆ ελ ) των δύο
κτιρίων στις θέσεις των επικίνδυνων υποστυλωµάτων, συµπεριλαµβανοµένης και
της επίδρασης της στροφής περί κατακόρυφον άξονα. Αν δεν είναι δυνατή
ακριβέστερη εκτίµηση των µετακινήσεων του υφιστάµενου κτιρίου, µπορούν να
ληφθούν ίσες µε τις αντίστοιχες του υπό µελέτη κτιρίου.
[4]
Σε κτίρια που βρίσκονται σε επαφή, και όταν δεν υπάρχει πιθανότητα
εµβολισµού υποστυλωµάτων σε κανένα από τα δύο κτίρια, το εύρος του
αντίστοιχου αρµού, εφόσον δεν γίνεται ακριβέστερος υπολογισµός, µπορεί να
καθορίζεται µε βάση τον συνολικό αριθµό των υπέρ το έδαφος εν επαφή ορόφων
ως εξής:
4 cm για επαφή µέχρι και 3 ορόφους
8 cm για επαφή από 4 έως 8 ορόφους
10 cm για επαφή σε περισσότερους από 8 ορόφους
Στους υπόγειους ορόφους δεν είναι υποχρεωτική η πρόβλεψη αντισεισµικού αρµού.
4.2 ΠEPIOPIΣMOΣ BΛABΩN
4.2.1 Φέρων Οργανισµός
[1]
Οι τιµές του συντελεστού συµπεριφοράς του κεφαλαίου 2 θεωρείται ότι
εξασφαλίζουν περιορισµένες και επιδιορθώσιµες βλάβες στα στοιχεία του φέροντα
οργανισµού υπό τον σεισµό σχεδιασµού, ενώ ελαχιστοποιούν τις βλάβες για
σεισµούς µικρότερης έντασης και µε µεγαλύτερη πιθανότητα εµφάνισης.
4.2.2 Οργανισµός Πλήρωσης
[1]
Σε κτίρια µε οργανισµό πλήρωσης από τοιχοποιία θα ελέγχεται ότι η
γωνιακή παραµόρφωση, σε όλους του περιµετρικούς τοίχους, λαµβανοµένης υπόψη
και της σχετικής στροφής των διαδοχικών πλακών περί κατακόρυφο άξονα, δεν
υπερβαίνει την τιµή 0.005. Όταν ο οργανισµός πλήρωσης είναι λιγότερο
ευαίσθητος σε διατµητική παραµόρφωση (χωρίσµατα µε µεταλλικό σκελετό,
υαλοστάσια κλπ.) η γωνιακή παραµόρφωση δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιµή
0.007.
[2]
O έλεγχος θα γίνεται µε τιµές των µετακινήσεων που προκύπτουν από την
ελαστική σεισµική ανάλυση σύµφωνα µε το κεφάλαιο 3, πολλαπλασιασµένες επί
τον λόγο q / 2.50 που δεν πρέπει να λαµβάνεται µικρότερος του 1.00. Οι τιµές αυτές
αντιστοιχούν σε σεισµό µικρότερης έντασης και µεγαλύτερης συχνότητας
εµφάνισης από τον σεισµό σχεδιασµού.
4.2.3 Προσαρτήµατα
[1]
Τα προσαρτήµατα καθώς και τα στοιχεία στηρίξεως και οι αγκυρώσεις τους
θα ελέγχονται σε υπολογιστική αστοχία υπό την επίδραση των κατακόρυφων
φορτίων και οριζόντιας σεισµικής δύναµης
H p = ε Wp γ p / q p
(4.17)
όπου:
Σελίδα 83
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
το βάρος του προσαρτήµατος,
ε
ο σεισµικός συντελεστής που ορίζεται στην παρ. 3.6.[2],
γp
συντελεστής σπουδαιότητας του προσαρτήµατος και
qp
µειωτικός συντελεστής που εκφράζει την ικανότητα του προσαρτήµατος να
υποστεί σηµαντικές µετελαστικές παραµορφώσεις χωρίς να αστοχήσει.
[2]
Γενικά ο συντελεστής σπουδαιότητας γ p θα λαµβάνεται ίσος µε το
συντελεστή σπουδαιότητας του κτιρίου αλλά στις ακόλουθες περιπτώσεις
προσαρτηµάτων υψηλού κινδύνου δεν θα λαµβάνεται µικρότερος από 1.50:
Aγκυρώσεις εγκαταστάσεων και εξοπλισµού συστηµάτων διατήρησης ζωής.
∆εξαµενές και δοχεία που περιέχουν ικανή ποσότητα έντονα τοξικών ή εκρηκτικών
ουσιών ώστε να αποτελούν κίνδυνο για τη δηµόσια ασφάλεια.
[3]
Οι ακόλουθες µέγιστες τιµές του συντελεστή q p θα χρησιµοποιούνται για τις
αντίστοιχες κατηγορίες προσαρτηµάτων:
q p =1.00
Στηθαία και διακοσµητικά στοιχεία σε µορφή προβόλου.
Σήµατα και πινακίδες.
Kαπνοδόχοι, ιστοί και υπερυψωµένες δεξαµενές, που δρουν σαν ελεύθεροι
πρόβολοι σε ύψος µεγαλύτερο από το 1/2 του συνολικού ύψους τους.
Tα προσαρτήµατα υψηλού κινδύνου που αναφέρονται στην προηγούµενη
παράγραφο.
q p =2.50
Eξωτερικοί και εσωτερικοί τοίχοι. Mανδρότοιχοι ύψους µεγαλύτερου των 2.00 m.
Kαπνοδόχοι, ιστοί και υπερυψωµένες δεξαµενές, που διαθέτουν αντιστηρίξεις ή
αγκυρώσεις µε επίτονους ώστε να δρουν σαν ελεύθεροι πρόβολοι σε ύψος που δεν
υπερβαίνει το 1/2 του συνολικού ύψους τους.
∆εξαµενές µαζί µε το περιεχόµενό τους.
Aγκυρώσεις µόνιµων ραφιών ή παταριών εδραζοµένων στο δάπεδο.
Aγκυρώσεις ψευδοροφών και φωτιστικών σηµαντικού βάρους.
Hλεκτροµηχανολογικός εξοπλισµός και συναφείς αγωγοί, σωληνώσεις και
αεραγωγοί,βάρους µεγαλύτερου των 2 KN.
[4]
Εξαιρούνται από την υποχρέωση ελέγχου προσαρτήµατα σε κτίρια
σπουδαιότητας Σ1 και Σ2 σε περιοχές σεισµικότητας I και προσαρτήµατα της
κατηγορίας q p =2.50 σε κτίρια σπουδαιότητας Σ2 σε περιοχές σεισµικότητας II.
Wp
KEΦAΛAIO
5
ΘEMEΛIΩΣEIΣ,
ANTIΣTHPIΞEIΣ,
ΓEΩKATAΣKEYEΣ
KATAΛΛHΛOTHTA YΠE∆AΦOYΣ ΘEMEΛIΩΣHΣ
5.1.1 Γενικές απαιτήσεις
[1]
Το υπέδαφος, η τοπογραφία και η γενικότερη γεωλογία της περιοχής ενός
δοµικού έργου πρέπει να εξασφαλίζουν µε επαρκή πιθανότητα ότι δεν θα υπάρξει
κίνδυνος εδαφικής διάρρηξης, αστάθειας πρανών, µεγάλων µονίµων
παραµορφώσεων ή εκτεταµένης ρευστοποιήσεως κατά την διάρκεια σεισµικού
κραδασµού συµβιβαστού µε την ένταση και τα φασµατικά χαρακτηριστικά του
σεισµού σχεδιασµού που προβλέπει ο παρών Κανονισµός.
Σελίδα 84
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
5.1.2 Γειτνίαση Ενεργών Σεισµοτεκτονικών Pηγµάτων
[1]
Εν γένει δεν επιτρέπεται η δόµηση κτισµάτων σπουδαιότητας Σ2, Σ3 και Σ4
στην άµεση γειτονία σεισµοτεκτονικών ρηγµάτων που θεωρούνται σεισµικώς
ενεργά.
[2]
O χαρακτηρισµός ρηγµάτων ως σεισµικώς ενεργών θα γίνεται µε βάση
σεισµοϊστορικά και σεισµοτεκτονικά δεδοµένα και θα λαµβάνεται υπόψη και το
πιθανό µέγεθος τυχόν σεισµικής διάρρηξης. Η επισήµανση και ο χαρακτηρισµός
σεισµοτεκτονικών ρηγµάτων αποτελεί εν γένει αντικείµενο ειδικής µελέτης που
αφορά στην ευρύτερη περιοχή οικοδόµησης και όχι σε µεµονωµένα κτίρια. Τέτοια
διερεύνηση αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την οικιστική ανάπτυξη µίας
περιοχής και υπόκειται σε έλεγχο και έγκριση της πολιτείας. ∆ιερεύνηση για
ύπαρξη σεισµικώς ενεργών ρηγµάτων δεν απαιτείται εν γένει µέσα σε οικιστικά
ανεπτυγµένες περιοχές, εκτός αν υφίστανται ισχυρές ενδείξεις περί του αντιθέτου,
βασιζόµενες σε επίσηµους γεωλογικούς – τεκτονικούς χάρτες.
[3]
Σε περιπτώσεις στις οποίες συντρέχουν ειδικοί λόγοι δόµησης στην άµεση
γειτονία σεισµοτεκτονικών ρηγµάτων που θεωρούνται σεισµικώς ενεργά, η δόµηση
επιτρέπεται µόνον ύστερα από ειδική σεισµική – γεωλογική – γεωτεχνική – στατική
µελέτη. Στην µελέτη αυτή θα διερευνώνται οι επιπτώσεις της γειτνίασης του
ρήγµατος και θα λαµβάνοντια µέτρα για την αποτελεσµατική αντιµετώπισή τους. Η
σεισµική δράση σχεδιασµού στην άµεση γειτονία τέτοιων ρηγµάτων θα λαµβάνεται
αυξηµενη τουλάχιστον κατά 25% σε σχέση µε την οριζόµενη στο κεφάλαιο 2.
5.1.3 Ευστάθεια Πρανών
[1]
Επιβάλλεται ο έλεγχος της γενικότερης ευστάθειας έναντι ολισθήσεως του
πρανούς επί του οποίου θα εδρασθεί η κατασκευή, αλλά και ανάντη ή κατάντη
πρανών των οποίων η αστοχία µπορεί να επηρεάσει την κατασκευή. H ανάλυση της
ευστάθειας µπορεί να γίνει σύµφωνα µε τις διατάξεις της παρ. 5.4. Ο έλεγχος θα
βασίζεται σε κατάλληλη γεωτεχνική διερεύνηση, και αν από αυτήν θεωρηθεί
αναγκαία και σε γεωλογική διερεύνηση.
5.1.4 Κίνδυνος Ρευστοποιήσεως
[1]
O κίνδυνος εκτεταµένης ρευστοποιήσεως κορεσµένων χαλαρών αµµωδών
εδαφών πρέπει να ελέγχεται µε βάση καθιερωµένες µεθόδους της γεωσεισµικής
µηχανικής, και µε συνεκτίµηση ενδεχόµενης ενίσχυσης της εδαφικής κίνησης λόγω
των τοπικών εδαφικών συνθηκών. Οπωσδήποτε πάντως πρέπει να ληφθεί υπόψη
ότι οι εδαφικές επιταχύνσεις που ορίζονται στο Κεφάλαιο 2 αποτελούν «ενεργές»
τιµές (όχι µέγιστες), και εποµένως δεν πρέπει να γίνεται περαιτέρω µείωση τους.
[2]
Στην περίπτωση που, από τον προαναφερθέντα έλεγχο, η αντίσταση του
εδάφους σε ρευστοποίηση προκύψει επισφαλής, επιβάλλεται η εφαρµογή µέτρων
για την εξασφάλιση της ακεραιότητας των δοµηµάτων ή γεωκατασκευών που θα
εδρασθούν στο έδαφος αυτό.
[3]
Σε παρόµοια εδάφη, για τα οποία όµως θεωρείται ότι υπάρχει επαρκής
ασφάλεια έναντι ρευστοποιήσεως, πρέπει να διερευνάται η αναγκαιότητα µείωσης
της ενεργού γωνίας τριβής σχεδιασµού, λόγω συσσώρευσης υπερπιέσεων πόρων
κατά την ανακυκλική σεισµική δράση σχεδιασµού (βλ. παρ. Ζ.5).
Σελίδα 85
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
∆ιατµητική Συνίζηση του Εδάφους λόγω Ανακυκλικής Φόρτισης
[1]
Χαλαροί ακόρεστοι αµµώδεις εδαφικοί σχηµατισµοί είναι δυνατόν να
υποστούν δυναµική µείωση όγκου (συνίζηση) µε αποτέλεσµα παραµένουσες
καθιζήσεις και παραµορφώσεις. Κάτι παρόµοιο µπορεί να συµβεί και σε πολύ
µαλακές και ευαίσθητες αργίλους εξαιτίας της σταδιακής αποµείωσης της
διατµητικής τους αντοχής κατά την ανακυκλική φόρτιση µεγάλης διάρκειας. Η
πιθανότητα των φαινοµένων αυτών θα πρέπει να ελέγχεται βάσει καθιερωµένων
γεωτεχνικών µεθόδων, µε µελέτες οι οποίες συντάσσονται µε βάση αποτελέσµατα
επιτόπου ή εργαστηριακών δοκιµών. Εδάφη αυτού του τύπου χαρακτηρίζοντια ως
“σεισµικώς ευαίσθητα” και η ύπαρξη τους πρέπει να επισηµαίνεται στην
γεωτεχνική µελέτη.
5.2 ΘΕΜΕΛΙΩΣΕΙΣ
5.2.1 Κριτήρια και Κανόνες Εφαρµογής
[1]
Υπό τον σεισµό σχεδιασµού το σύστηµα θεµελίωσης πρέπει να εξασφαλίζει
µε αξιοπιστία την µεταφορά στο έδαφος των δράσεων κάθε εδραζόµενου στοιχείου
της ανωδοµής, χωρίς να προκαλούνται µεγάλες παραµένουσες παραµορφώσεις.
[2]
O σχεδιασµός του συστήµατος πρέπει να ελαχιστοποιεί τις αβεβαιότητες της
σεισµικής απόκρισης. Για τον ίδιο λόγο, απελευθέρωση ενέργειας δεν πρέπει να
προβλέπεται µέσω εντόνων πλαστικών παραµορφώσεων του εδάφους αλλά να
περιορίζεται στην ανάπτυξη πλαστικών αρθρώσεων σε επιλεγµένες θέσεις της
ανωδοµής. Οι σχετικοί κανόνες εφαρµογής δίνονται στις επόµενες παραγράφους.
5.2.2 ∆ράσεις Σχεδιασµού
[1]
Οι δράσεις σχεδιασµού SFd , σε στοιχείο θεµελίωσης θα υπολογίζονται εν
γένει µε βάση την υπεραντοχή του πλάστιµου στοιχείου της ανωδοµής που
εδράζεται στο στοιχείο θεµελίωσης, ως εξής:
S Fd = S v + α CD S E
(5.1)
όπου:
Sv
είναι η τιµή εντατικού µεγέθους (ροπή, τέµνουσα, αξονική δύναµη)
προερχόµενη από το σύνολο των µη σεισµικών δράσεων του σεισµού συνδυασµού
και
SE
είναι η τιµή του ίδιου µεγέθους ή προερχόµενη από την σεισµική δράση
στην οποία αντιστοιχεί η σεισµική ροπή που χρησιµοποιείται για τον προσδιορισµό
του ικανοτικού συντελεστή α CD , σύµφωνα µε την σχέση (5.2).
[2]
Σε θεµελιώσεις µεµονωµένων υποστυλωµάτων ή τοιχωµάτων ο συντελεστής
ικανοτικής µεγέθυνσης α CD θα υπολογίζεται, ξεχωριστά για κάθε µία από τις δύο
οριζόντιες συνιστώσες του σεισµού από την σχέση:
α CD =1.20 M R / M E − M V / M E ≤ q (5.2)
όπου:
M R και M E είναι αντίστοιχα η υπολογιστική αντοχή και η σεισµική ροπή στην
πλησιέστερη θέση πιθανής ή ενδεχόµενης πλαστικής άρθρωσης, στο στοιχείο της
ανωδοµής που εδράζεται στο υπό εξέταση στοιχείο θεµελίωσης (βλ. παρ. 4.1.4.[3]
και 4.1.4.[4].) και
Μν
η ροπή από το σύνολο των µη σεισµικών φορτίσεων του συνδυασµού.
Σελίδα 86
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
[3]
Σε θεµελίωση δικτυωτού συνδέσµου χαλύβδινου φορέα, στο οποίο πλάστιµο
στοιχείο είναι η εφελκυόµενη διαγώνιος, η τιµή του α CD θα λαµβάνεται σύµφωνα
µε την παρ. Γ.5.3.[1].
[4]
Όταν το στοιχείο θεµελίωσης φέρει περισσότερα του ενός στοιχεία
ανωδοµής (πεδιλοδοκοί, πλάκες κοιτοστρώσεως κλπ), επιτρέπεται να εφαρµόζεται
η σχέση (5.1) µε ενιαία τιµή του α CD , είτε ίση προς 1.35 είτε υπολογιζόµενη από το
στοιχείο της ανωδοµής που έχει την µέγιστη πλάστιµη σεισµική δράση.
[5]
Στην χωρική επαλληλία που ορίζεται στις παρ. 3.4.4.[2] και 3.5.3.[4], για τις
δράσεις σχεδιασµού στοιχείων θεµελίωσης, επιτρέπεται στους όρους που
πολλαπλασιάζονται µε συντελεστή λ=µ=0.3 να χρησιµοποιείται η τιµή α CD = 1.0.
[6]
Όταν το εξεταζόµενο στοιχείο θεµελίωσης φέρει και στοιχεία ανεξάρτητα
της ανωδοµής (π.χ. ανεξάρτητους τοίχους αντιστήριξης) οι δράσεις σχεδιασµού της
σχέσης (5.1) θα επαυξάνονται κατά τις δράσεις σεισµικού σχεδιασµού των
ανεξαρτήτων αυτών στοιχείων, λαµβανόµενες µε διεύθυνση και φορά της
σεισµικής δράσης ίδιες µε εκείνες της ανωδοµής.
5.2.3 Αντοχή του Εδάφους
5.2.3.1
Βασική Απαίτηση
[1]
H σεισµική δράση σχεδιασµού της παρ. 5.2.2 πρέπει να µεταφερθεί στο
έδαφος χωρίς υπέρβαση των οριακών καταστάσεων αστοχίας του συστήµατος
εδάφους – θεµελίου. Στις οριακές αυτές καταστάσεις περιλαµβάνονται, πλην των
αναφεροµένων στις παρ. 5.2.3.2 ή 5.2.3.3, και οι ακόλουθες:
Γενική ευστάθεια του όλου έργου (του δοµήµατος και του επηρρεαζόµενου
τµήµατος του εδάφους)
Αυτή πρέπει να διερευνάται σε περιπτώσεις θεµελίωσης σε εδάφη µε έντονες
κλίσεις ή κοντά σε πρανή (φυσικά ή τεχνητά). Η διερεύνηση γίνεται σύµφωνα µε
τα αναφερόµενα στη παρ. 5.4
Μεγάλες παραµένουσες παραµορφώσεις
Κανόνες εφαρµογής για την αποφυγή µεγάλων παραµορφώσεων δίνονται στις παρ.
5.2.3.2 και 5.2.3.3, ανάλογα µε το είδος της θεµελίωσης.
[2]
Για τον υπολογισµό της αντοχής του εδάφους σύµφωνα µε τις παρ. 5.2.3.2 ή
5.2.3.3 και το Παράρτηµα Z, θα χρησιµοποιούνται κατάλληλα εκτιµώµενες τιµές
σχεδιασµού των εδαφικών παραµέτρων c d και ϕd . Οι τιµές αυτές δεν πρέπει εν
γένει να υπερβαίνουν τις τιµές σχεδιασµού υπό αντίστοιχη στατική φόρτιση.
5.2.3.2
Επιφανειακές Θεµελιώσεις
[1]
Απαιτείται ο έλεγχος έναντι των οριακών καταστάσεων αστοχίας που
ορίζονται στις υποπαραγράφους α, β και γ παρακάτω:
α.
Αστοχία λόγω υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας έδρασης (οριακού
φορτίου)
[1]
Το κριτήριο αυτό ανάγεται στην ικανοποίηση της ακόλουθης ανίσωσης:
N Fd ≤ R Nd (5.3)
όπου:
N Fd είναι η αξονική δύναµη (κάθετη στην επιφάνεια έδρασης) σεισµικού
σχεδιασµού του θεµελίου όπως προκύπτει από την σχέση (5.1), και
Σελίδα 87
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
είναι η φέρουσα ικανότητα (οριακό φορτίο) του θεµελίου υπό την επίδραση
φορτίου κάθετου στην επιφάνεια έδρασης, στον προσδιορισµό της οποίας
λαµβάνονται υπόψη οι συνυπάρχουσες ροπές και οι παράλληλες προς την
επιφάνεια έδρασης συνιστώσες του φορτίου, οπως ορίζονται από τις δράσεις S Fd
της σχέσης (5.1).
[2]
Η φέρουσα ικανότητα R Nd επιτρέπεται να υπολογίζεται ψευδοστατικά µε
εδαφικές παραµέτρους που λαµβάνουν υπόψη τον ανακυκλικό χαρακτήρα των
σεισµικών παραµορφώσεων του εδάφους. Σε κορεσµένα εδάφη, λόγω της
ταχύτητας επιβολής της σεισµικής δράσης, θα θεωρείται εν γένει φόρτιση υπό
αστράγγιστες συνθήκες.
[3]
Στο Παράρτηµα Ζ΄ δίνεται ενδεικτική αναλυτική µέθοδος υπολογισµού της
φέρουσας ικανότητας για πέδιλα ορθογωνικής κάτοψης. Οι εδαφικές παράµετροι
σχεδιασµού για την εφαρµογή της µεθόδου αυτής θα λαµβάνονται το πολύ ίσες µε
αυτές που χρησιµοποιούνται για στατικές δράσεις.
[4]
Όταν η εκκεντρότητα του φορτίου σε µία διεύθυνση υπερβεί το 1/3 της
αντίστοιχης διάστασης του θεµελίου, η ικανοποίηση του κριτηρίου (5.3) γίνεται
εξαιρετικά ευαίσθητη σε µεταβολές τόσον των δράσεων όσον και των διαστάσεων
του θεµελίου και των εδαφικών παραµέτρων, επειδή η ενεργός επιφάνεια, σύµφωνα
µε το Παράρτηµα Ζ, µειώνεται κάτω από το 1/3 της επιφάνειας του πεδίλου (αν
µάλιστα συνυπάρχει ανάλογη εκκεντρότητα και στην άλλη διεύθυνση, φθάνει το
1/9 της επιφάνειας του πεδίλου). Εποµένως εκκεντρότητες που υπερβαίνουν το 1/3
της αντίστοιχης διάστασης του θεµελίου επιτρέπονται µόνον όταν ισχύουν όλες οι
ακόλουθες προϋποθέσεις :
Έχει γίνει ελαχιστοποίηση των αβεβαιοτήτων όλων των δράσεων, που
περιλαµβάνει και την τήρηση των διατάξεων της παρ. 5.2.4.1
Έχουν εξασφαλιστεί αυστηρά όρια ανοχών για τις διαστάσεις και την θέση του
θεµελίου
Ο σχεδιασµός του φορέα προβλέπει πλάστιµη µετελαστική απόκριση (χρήση
q > 1.0 ) και ο συντελεστής ικανοτικής επαύξησης α CD της σχέσης (5.2) για το
συγκεκριµένο θεµέλιο είναι µικρότερος του q.
Το έδαφος θεµελίωσης δεν είναι σεισµικώς ευαίσθητο µε την έννοια της παρ. 5.1.5.
Σε περίπτωση σεισµικώς ευαίσθητων εδαφών οι εκκεντρότητες πρέπει να µην
υπερβαίνουν το 1/4 της αντίστοιχης διάστασης των θεµελίων, ώστε να
αποφεύγονται µεγάλες παραµένουσες παραµορφώσεις.
β.
Αστοχία σε Ολίσθηση
[1]
Το κριτήριο αυτό ανάγεται στην ικανοποίηση της ακόλουθης ανίσωσης:
VSd ≤ R Sd + R Pd
(5.4)
όπου:
VSd είναι η τέµνουσα δύναµη παράλληλα µε την επιφάνεια έδρασης που
προκύπτει από την σεισµική δράση της σχέσης (5.1), επαυξηµένη από τυχόν
υφιστάµενες αξιόλογες ενεργητικές ωθήσεις ασκούµενες πάνω σε κατακόρυφα
µέτωπα του θεµελίου, και από τυχόν υφιστάµενες σεισµικές δράσεις ανεξάρτητων
στοιχείων, όπως αναφέρονται στην παρ. 5.2.2.[6],
R Sd είναι η αντίσταση σε ολίσθηση στην διεπιφάνεια θεµελίου – εδάφους, όπως
ορίζεται παρακάτω και
R Nd
Σελίδα 88
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
είναι οι αναπτυσσόµενες αντιστάσεις από παθητικές ωθήσεις σε κατακόρυφα
µέτωπα του θεµελίου. Για λόγους περιορισµού των παραµενουσών
παραµορφώσεων η αντίσταση αυτή επιτρέπεται να λαµβάνεται µέχρις ύψους 40%
της ελάχιστης πλήρους παθητικής ώθησης υπό σεισµικές συνθήκες. Για να ληφθεί
υπόψη η R Pd θα πρέπει να εξασφαλίζεται κατά την κατασκευή η πλήρης επαφή
των κατακόρυφων µετώπων του θεµελίου είτε µε αδιατάρακτο έδαφος είτε µε
επαρκώς συµπυκνωµένη επίχωση της εκσκαφής και να µην υπάρχει πιθανότητα
µελλοντικής αφαίρεσης του αντιστηρίζοντος εδάφους.
[2]
Η αντίσταση σε ολίσθηση R Sd επιτρέπεται να υπολογίζεται ως εξής:
1)
Σε κοκκώδη εδάφη:
R Sd = N ′Fd ⋅ tan(δ d ) (5.5)
όπου:
N ′Fd είναι η ενεργός ορθή δύναµη που δρα κάθετα στην επιφάνεια έδρασης και
αντιστοιχεί στη δράση σχεδιασµού της σχέσης (5.1) και
δd
είναι η τιµή σχεδιασµού της γωνίας τριβής στην διεπιφάνεια εδάφους που
λαµβάνεται ίση:
µε την γωνία διατµητικής αντοχής σχεδιασµού ϕd , σε περίπτωση θεµελίου από
σκυρόδεµα που διαστρώνεται απευθείας στο έδαφος,
µε (2 / 3)ϕd , σε περίπτωση προκατασκευασµένου θεµελίου από σκυρόδεµα µε λεία
επιφάνεια έδρασης, και
µε την γωνία τριβής µεµβράνης /γεωυφάσµατος, εφόσον παρεµβάλλεται
στεγανοποιητική µεµβράνη µεταξύ θεµελίου και εδάφους.
2)
Σε συνεκτικά εδάφη:
R Sd = A ′ ⋅ s u ≤ 0.4 ⋅ N Fd
(5.6)
όπου:
A′
είναι η ενεργός επιφάνεια του θεµελίου, σύµφωνα µε το Παράρτηµα ΣΤ΄ για
ορθογωνική επιφάνεια έδρασης ή αναλογικά υπολογιζόµενη για έδραση άλλου
σχήµατος,
su
είναι η τιµή σχεδιασµού της αστράγγιστης διατµητικής αντοχής των
στρώσεων του εδάφους υπό το θεµέλιο και
N Fd είναι η ορθή δύναµη στην διεπιφάνεια έδαφους – θεµελίου.
γ.
Αστοχία δοµικών στοιχείων του θεµελίου
[1]
Τα δοµικά στοιχεία του θεµελίου θα ελέγχονται σε οριακή κατάσταση
αστοχίας υπό την επίδραση των δράσεων σχεδιασµού της σχέσης (5.1) και των
σχετικών αντιδράσεων του εδάφους. Οι τελευταίες επιτρέπεται να υπολογίζονται
από τις συνθήκες ισορροπίας είτε µε θεώρηση συντελεστή ελαστικής έδρασης
(τύπου Winkler), συνεπούς προς την µορφή και το µέγεθος του εξεταζόµενου
στοιχείου και την παραµορφωσιµότητα του εδάφους είτε µε παραδοχή γραµµικής
κατανοµής των εδαφικών αντιδράσεων.
Βαθιές Θεµελιώσεις (Πάσσαλοι, ∆ιαφράγµατα, Φρέατα)
[1]
Η παράγραφος αυτή αναφέρεται βασικά σε πασσάλους. Σε περιπτώσεις
διαφραγµάτων ή φρεάτων µπορούν να εφαρµοστούν οι ίδιες γενικές αρχές, υπό την
προϋπόθεση ότι λαµβάνονται υπόψη µε ικανοποιητική προσέγγιση οι διαφορές που
οφείλονται στις ιδιοµορφίες των συστηµάτων αυτών.
R Pd
Σελίδα 89
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
α.
Ανάλυση
[1]
Αν δεν γίνει ακριβέστερη προσέγγιση η ανάλυση µπορεί να γίνεται µε
ισοδύναµο ελαστικό προσοµοίωµα, συνεχές ή διακριτό στο οποίο απεικονίζονται
µε επαρκή ακρίβεια:
H πλευρική δυστµησία του εδάφους.
H δυσκαµψία του πασσάλου (καµπτική και διαµήκης).
H δυσκαµψία του κεφαλοδέσµου και της ανωδοµής.
[2]
H πλευρική αντίσταση επιφανειακών στρώσεων ευαίσθητων σε
ρευστοποίηση ή απώλεια αντοχής (βλ. παρ. 5.1.5) πρέπει να µειώνεται καταλλήλως
µέχρι και να µηδενίζεται.
[3]
∆εν συνιστάται η µεταφορά οριζοντίων σεισµικών δυνάµεων στο έδαφος
µέσω αξονικών δυνάµεων κεκλιµένων πασσάλων. Αν χρησιµοποιηθούν κεκλιµένοι
πάσσαλοι θα ελέγχεται απαραιτήτως και η καµπτική τους καταπόνηση.
[4]
Η διαµήκης και πλευρική δυσκαµψία των πασσάλων θα λαµβάνεται από την
τέµνουσα δυσκαµψία στην «ελαστική» περιοχή της λειτουργίας τους δηλαδή πριν
την έναρξη ολίσθησης σε σχέση µε το έδαφος. Επιτρέπεται η χρησιµοποίηση τιµών
που αντιστοιχούν σε στατική φόρτιση.
[5]
Σε περίπτωση σεισµού η καταπόνηση πασσάλων ή άλλων στοιχείων βαθιάς
θεµελιώσεως προέρχεται εν γένει από τις ακόλουθες αιτίες:
την δράση στήριξης δηλαδή την µεταφορά των δράσεων της ανωδοµής στο έδαφος
και αντίστροφα, και
την «κινηµατική» καταπόνηση, που οφείλεται στην παραµόρφωση που υφίσταται
το περιβάλλον έδαφος κατά την διέλευση των σεισµικών κυµάτων.
[6]
Oι πάσσαλοι και οι πασσαλόδεσµοι ελέγχονται πάντοτε για την δράση
στήριξης. Η κινηµατική καταπόνηση πρέπει να λαµβάνεται υποχρεωτικώς υπόψη,
έστω και µε απλοποιηµένη µεθοδολογία, όταν συντρέχουν οι ακόλουθες συνθήκες:
Έδαφος κατηγορίας Γ ή έδαφος που περιλαµβάνει στρώσεις µε εντόνως
διαφορετικές ιδιότητες, όπως αναφέρονται στην υποπαράγραφο β3.[3] παρακάτω.
Ζώνη σεισµικότητας ΙΙΙ ή ΙV
∆όµηµα σπουδαιότητας Σ3 ή Σ4.
β.
Οριακές καταστάσεις αστοχίας
[1]
Πρέπει να γίνεται έλεγχος µη υπέρβασης των οριακών καταστάσεων
αστοχίας που ορίζονται στις υποπαραγράφους β1, β2 και β3 παρακάτω:
β1
Αστοχία σε αξονικό φορτίο (θλιπτικό ή εφελκυστικό)
[1]
Το κριτήριο αυτό ανάγεται στην ικανοποίηση της ακόλουθης ανίσωσης:
N Pd ≤ R Nd (5.7)
όπου:
N Pd είναι η αξονική δύναµη του δυσµενέστερου πασσάλου όπως προκύπτει από
την ανάλυση υπό την επίδραση της δράσεως της σχέσης (5.1) και
R Nd είναι η φέρουσα ικανότητα (οριακό φορτίο) του πασσάλου όπως
προσδιορίζεται υπό στατικές συνθήκες σύµφωνα µε ισχύοντες κανονισµούς,
παραδεδεγµένες µεθόδους υπολογισµού ή/και δοκιµαστικές φορτίσεις . Εφόσον
συντρέχουν λόγοι µείωσης της αντοχής του εδάφους εξαιτίας της σεισµικής
καταπονήσεως, η R Nd θα µειώνεται αντίστοιχα.
[2]
Σε περίπτωση που η πλήρης ανάπτυξη του οριακού αξονικού φορτίου
συνεπάγεται την ανάπτυξη σηµαντικών παραµενουσών υποχωρήσεων του
Σελίδα 90
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
πασσάλου πρέπει να γίνεται µείωση του οριακού φορτίου σε τιµές που
αντιστοιχούν σε αποδεκτές µόνιµες παραµορφώσεις. Αν δεν υφίστανται ειδικοί
λόγοι ευαισθησίας του στατικού συστήµατος της ανωδοµής, επιτρέπεται να
θεωρηθεί ανεκτή µόνιµη παραµόρφωση µέχρι 40 mm.
β2
Αστοχία σε εγκάρσια αντίσταση του εδάφους
[1]
Το κριτήριο αυτό ανάγεται στην ικανοποίηση της ακόλουθης ανίσωσης:
VT ,d ≤ R Td (5.8)
όπου:
VT ,d είναι η µέγιστη τέµνουσα δύναµη του πασσάλου, όπως προκύπτει από την
ανάλυση υπό την δράση της σχέσης (5.1) και
R Td είναι η φέρουσα ικανότητα του εδάφους σε εγκάρσια φόρτιση µε ροπή
κεφαλής που αντιστοιχεί στην VT ,d , όπως προκύπτει από ισχύοντες κανονισµούς,
παραδεδεγµένες µέθόδους υπολογισµού, ή/και δοκιµαστικές φόρτισεις. Με
εξαίρεση τα “σεισµικώς ευπαθή” εδάφη της παρ. 5.1.5, επιτρέπεται εν γένει, να
λαµβάνεται η φέρουσα ικανότητα υπό στατικές συνθήκες.
β3
Αστοχία δοµικών στοιχείων της θεµελίωσης
[1]
Τα δοµικά στοιχεία της θεµελίωσης θα ελέγχονται σε οριακή κατάσταση
αστοχίας σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της ανάλυσης όπως περιγράφεται στην
παρ. 5.2.3.3.α.
[2]
Σε θεµελίωση µε πασσάλους πρέπει εν γένει να εξασφαλίζεται (µέσω
ελέγχων µε τις ικανοτικές δράσεις της σχέσεως (5.1)) ότι οι πάσσαλοι παραµένουν
στην ελαστική περιοχή. Όταν αυτό δεν είναι δυνατό πρέπει να γίνεται περίσφιγξη
των πιθανών και ενδεχοµένων περιοχών πλαστικών αρθρώσεων και ικανοτικός
έλεγχος των πασσάλων σε διάτµηση µε εφαρµογή δράσεων αναλόγων προς τις
προκύπτουσες από τις σχέσεις (5.1) και (5.2).
[3]
Πιθανή περιοχή πλαστικής άρθρωσης θεωρείται περιοχή µήκους 2d κάτω
από τον κεφαλόδεσµο. Αν ο πάσσαλος διέρχεται µέσω διεπιφάνειας επαλλήλων
εδαφικών στρώσεων οι οποίες έχουν πολύ διαφορετικά µέτρα διατµήσεως (λόγος
µέτρων διατµήσεως > 5), περιοχές µήκους ± 2d περί τα πιθανά όρια της
διεπιφάνειας θα θεωρούνται περιοχές ενδεχόµενων πλαστικών αρθρώσεων. Στις
περιοχές αυτές θα προβλέπεται περίσφιξη και καµπτική αντοχή ίση µε εκείνη της
κεφαλής του πασσάλου. Από τον κανόνα αυτό εξαιρείται η περιοχή της στρώσης
εδράσεως σε εδραζόµενους πασσάλους, εφόσον δεν δηµιουργούνται συνθήκες
πλήρους πάκτωσης των πασσάλων.
[4]
Σε περίπτωση που στην ανάλυση λαµβάνεται υπόψη η κινηµατική
καταπόνηση (βλ. 5.2.3.3α(6)), και εφόσον σε θέση εδαφικής ασυνέχειας προκύψει
καµπτική ροπή µικρότερη από το 30% της ροπής της κεφαλής του πασσάλου, η
αντίστοιχη περιοχή δεν χρειάζεται να θεωρηθεί ως ενδεχόµενη πλαστική άρθρωση.
5.2.4 Ελαχιστοποίηση αβεβαιοτήτων
5.2.4.1
Γενικά
[1]
Το σύστηµα θεµελιώσεως πρέπει να είναι οµοιογενές και να εξασφαλίζει την
κατά το δυνατό πιο οµοιόµορφη κατανοµή των σεισµικών δράσεων στο έδαφος.
Πρέπει να αποφεύγεται η διάταξη των επιφανειακών εδράσεων κατακόρυφων
στοιχείων του ίδιου κτιρίου σε διαφορετικά οριζόντια επίπεδα µε σηµαντικές
Σελίδα 91
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
υψοµετρικές διαφορές. Όταν αυτό δεν είναι δυνατό, πρέπει να λαµβάνονται
κατασκευαστικά µέτρα που να εξασφαλίζουν κοινές οριζόντιες µετακινήσεις των
ανισόσταθµων εδράσεων. Τέτοια µέτρα δεν είναι αναγκαία σε θεµελίωση επί
υγιούς βραχώδους εδάφους.
5.2.4.2
Συνδετήριες δοκοί
[1]
Μεµονωµένα πέδιλα και κεφαλόδεσµοι πασσάλων θα συνδέονται µεταξύ
τους µε συνδετήριες δοκούς σε δύο οριζόντιες διευθύνσεις.
[2]
Οι συνδετήριες δοκοί επιτρέπεται να µην λαµβάνονται υπόψη στην ανάλυση
του φορέα. Θα ελέγχονται πάντως κατά ελάχιστο µε δράση αξονικής δύναµης:
Fd = ζ α N m (5.9)
όπου:
α
είναι η ανηγµένη σεισµική επιτάχυνση του εδάφους ( = A / g ),
Nm
είναι ο µέσος όρος των κατακόρυφων φορτίων των συνδεοµένων στοιχείων,
ζ
είναι 0.40 για έδαφος κατηγορίας A, 0.50 για έδαφος κατηγορίας B και
0.60 για έδαφος κατηγορίας Γ ή ∆.
[3]
H διάταξη συνδετήριων δοκών δεν είναι υποχρεωτική στις ακόλουθες
περιπτώσεις:
Σε εδάφη κατηγορίας A και περιοχές σεισµικότητας I και II, εφόσον όλες οι
εδράσεις γίνονται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο.
Mεταξύ πεδίλων υποστυλωµάτων υποστέγων µε άνοιγµα µεγαλύτερο από 12.00 m,
κατά την διεύθυνση του ανοίγµατος.
[4]
Σε περίπτωση έκκεντρων πεδίλων στον έλεγχο των συνδετηρίων δοκών που
διατάσσονται κατά την διεύθυνση της εκκεντρότητας, πρέπει να λαµβάνονται
υπόψη και οι καµπτικές ροπές που αναλαµβάνουν λόγω της εκκεντρότητας των
κατακόρυφων φορτίων. Στις τιµές αυτών θα συµπεριλαµβάνεται και η
δυσµενέστερη συµβολή της σεισµικής δράσης σύµφωνα µε την σχέση (5.1).
[5]
Οι συνδετήριες δοκοί, όπου απαιτούνται, επιτρέπεται να αντικαθίστανται µε
ενιαία πλάκα το πάχος της οποίας πρέπει να είναι τουλάχιστον 0.20m. Ο
υπολογισµός της πλάκας γίνεται µε βάση τις δυνάµεις που καθορίζονται στο εδάφιο
[2].
[6]
Το κάτω πέλµα των συνδετηρίων δοκών (είτε της αντίστοιχης πλάκας) θα
διατάσσεται σε στάθµη όχι πάνω από την άνω στάθµη των πεδίλων.
5.2.4.3
Θεµελιώσεις φερόντων τοιχωµάτων της ανωδοµής
[1]
Σε κτίρια που δεν έχουν υπόγειους ορόφους, είναι σε ορισµένες περιπτώσεις
δύσκολο να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των παρ. 5.2.3.1. και 5.2.3.2., µε
µεµονωµένη θεµελίωση των φερόντων τοιχωµάτων της ανωδοµής, λόγω της
µεγάλης καµπτικής ροπής στην βάση του τοιχώµατος. Στις περιπτώσεις αυτές είναι
σκόπιµο να προβλέπεται κοινή θεµελίωση µε παρακείµενα κατακόρυφα στοιχεία,
µέσω πεδιλοδοκών ή συνδετήριων δοκών επαρκούς ακαµψίας.
[2]
Σε κτίρια µε υπόγειους ορόφους που διαθέτουν περιµετρικά τοιχώµατα, οι
µέγιστες ροπές (και οι πιθανές πλαστικές αρθρώσεις) των τοιχωµάτων εµφανίζονται
εν γένει στο δάπεδο του ισογείου. Οι αντίστοιχες σεισµικές τέµνουσες
µεταφέρονται µε διατµητική δράση των διαφραγµάτων των πλακών στα
περιµετρικά τοιχώµατα και από εκεί στο έδαφος. Τα περιµετρικά τοιχώµατα των
Σελίδα 92
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
υπογείων πρέπει να κατασκευάζονται και να οπλίζονται κατάλληλα για να
εξασφαλίσουν την παραπάνω µεταφορά των δυνάµεων. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει
να δίνεται στην επάρκεια της διατµητικής σύνδεσης της πλάκας δαπέδου του
ισογείου µε τα περιµετρικά τοιχώµατα σε περιοχές ανοιγµάτων.
5.3
ANTIΣTHPIΞEIΣ
[1]
Τα έργα αντιστήριξης θα σχεδιάζονται έτσι ώστε να εκπληρούν το σκοπό
τους κατά τη διάρκεια και µετά το σεισµό σχεδιασµού, χωρίς να υποστούν
σηµαντικές βλάβες, ούτε τα ίδια ούτε τα αντιστηριζόµενα δοµήµατα. Για τη
µεταφορά των δυνάµεων στο έδαφος πρέπει να τηρούνται οι σχετικές διατάξεις των
παρ. 5.2.3.2 ή 5.2.3.3. ανάλογα µε το είδος της θεµελίωσης. Οι παραµένουσες
µετακινήσεις πρέπει να συµβιβάζονται µε τις λειτουργικές και αισθητικές
απαιτήσεις του έργου.
[2]
Οι κανόνες εφαρµογής που αναφέρονται παρακάτω είναι εν γένει επαρκώς
συντηρητικοί για τις συνήθεις περιπτώσεις τοίχων αντιστήριξης. Σε ειδικές
περιπτώσεις υψηλών τοίχων (µε ύψος µεγαλύτερο από 10m) οι οποίοι εδράζονται
σε µαλακές εδαφικές στρώσεις µεγάλου πάχους (άνω των 30m) πρέπει να
εξετάζεται το ενδεχόµενο ενίσχυσης της δρώσας σεισµικής επιτάχυνσης των γαιών.
[3]
Εάν δεν γίνεται ακριβέστερη εκτίµηση, οι ωθήσεις από τον σεισµό
σχεδιασµού µπορούν να εκτιµηθούν µε τις ακόλουθες µεθόδους:
α.
Τοίχοι που διαθέτουν δυνατότητα µετακινήσεως ή/ και παραµορφώσεως.
[1]
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τοίχοι που είτε διαθέτουν δυνατότητα
ολισθήσεως/ στροφής στην έδραση είτε είναι παραµορφώσιµοι µε αναµενόµενη
µετακίνηση στην κορυφή τουλάχιστον 0.10% του ύψους. Σε τοίχους αυτής της
κατηγορίας οι αυξηµένες ωθήσεις κατά τη διάρκεια του σεισµού µπορούν να
υπολογίζονται µε τη µέθοδο οριακής ισορροπίας Mononobe - Okabe, δηλαδή για
επίπεδη επιφάνεια ολισθήσεως που αντιστοιχεί σε πρόσθετη οριζόντια δράση α h W
και πρόσθετη κατακόρυφη δράση - − α V W στο κρίσιµο πρίσµα µε βάρος W.
Εναλλακτικά µπορούν να χρησιµοποιηθούν µέθοδοι βασιζόµενες στην γενική
θεωρία παραµορφώσεων (µε ελαστική ή ελαστοπλαστική συµπεριφορά του
εδάφους), σύµφωνα µε το εδάφιο [7] παρακάτω.
[2]
O οριζόντιος «σεισµικός συντελεστής» α h λαµβάνεται από τη σχέση
α h = α / q w (5.10)
όπου:
α
είναι η ανηγµένη σεισµική επιτάχυνση του εδάφους και
qw
συντελεστής συµπεριφοράς ο οποίος έχει τις ακόλουθες τιµές:
Τύπος Τοίχου
Συντελεστής q w
Τοίχος µε δυνατότητα ολισθήσεως 300α (σε mm)
2.00
Τοίχος µε δυνατότητα ολισθήσεως 200α (σε mm)
1.50
Τοίχος µε αγκυρώσεις ή εύκαµπτος τοίχος 1.20
εδραζόµενος σε βράχο ή πασσάλους
Άκαµπτος τοίχος εδραζόµενος σε βράχο ή 1.00
πασσάλους
Τοίχοι αντιστηριζόµενοι µε αντηρίδες (θλιπτήρες)
0.70
Σελίδα 93
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
[3]
O κατακόρυφος σεισµικός συντελεστής α v λαµβάνεται ίσος µε 0.30α. Στην
τιµή αυτή συµπεριλαµβάνεται η επίδραση των συντελεστών χωρικής επαλληλίας λ
= µ = 0.30 των παρ. 3.4.4.[4] και 3.5.3.[4].
[4]
Οι σεισµικοί συντελεστές α h και α v θα εφαρµόζονται επίσης τόσο στο
βάρος του τοίχου όσο και στο βάρος της επίχωσης που φέρεται άµεσα από το
θεµέλιό του (Τοίχοι µορφής L).
[5]
H γωνία τριβής τοίχου-εδάφους στην ωθούµενη παρειά δεν πρέπει να
λαµβάνεται µεγαλύτερη από (2 / 3)ϕ d , όπου ϕ d είναι η γωνία διατµητικής αντοχής
του εδάφους.
[6]
Στο Παράρτηµα ∆ δίνεται ο τρόπος προσδιορισµού των αυξηµένων
ωθήσεων κατά την διάρκεια σεισµού, µε την µέθοδο οριακής ισορροπίας
Mononobe-Okabe.
[7]
Αντί της παραπάνω µεθόδου οριακής ισορροπίας µπορούν να
χρησιµοποιηθούν µέθοδοι βασιζόµενες στην γενική θεωρία παραµορφώσεων
(ελαστική ή ελαστοπλαστική), µε αναλυτική ή αριθµητική προσοµοίωση του
εδάφους. Η ανάλυση µε τέτοιες µεθόδους πρέπει να ικανοποιεί τους πραγµατικούς
κινηµατικούς περιορισµούς του τοίχου αντιστήριξης και να ανταποκρίνεται
ικανοποιητικά στα χαρακτηριστικά του εδάφους θεµελιώσεως και του
αντιστηριζοµένου υλικού.
β.
Ακλόνητοι Τοίχοι
[1]
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τοίχοι που είναι πρακτικώς απαραµόρφωτοι
και έχουν ακλόνητη έδραση. Τέτοιοι τοίχοι είναι π.χ. περιµετρικοί τοίχοι υπογείων
ορόφων κτιρίων συνδεδεµένοι µε τις πλάκες ή τοίχοι φρεάτων, υπογείων
δεξαµενών κλπ.
[2]
Οι στατικές ωθήσεις ηρεµίας που δρουν σε τέτοιους τοίχους επαυξάνονται
κατά τη διάρκεια σεισµού από γραµµικό διάγραµµα πρόσθετων οριζοντίων πιέσεων
µε µέγιστη τιµή στην επιφάνεια του εδάφους ίση προς 1.50 α γ H και ελάχιστη τιµή
ίση προς 0.50 α γ H στο κατώτατο σηµείο του τοίχου, σε βάθος H (γ = µοναδιαίο
βάρος του εδάφους. Το βάθος H δεν χρειάζεται να λαµβάνεται µεγαλύτερο από
10.00m). Με τις αυξηµένες αυτές ωθήσεις αρκεί εν γένει να ελέγχεται η επάρκεια
µόνον των άµεσα επηρεαζόµενων στοιχείων δηλ. των τοιχωµάτων και νευρώσεων
(αν υπάρχουν).
γ.
Κορεσµένα Εδάφη - Υδροδυναµική Πίεση
[1]
Στα περισσότερα εδάφη, στο τµήµα που βρίσκεται κάτω από τον υπόγειο
ορίζοντα, δεν είναι δυνατή κατά τη διάρκεια του σεισµού, κίνηση του νερού
ανεξάρτητη από τον εδαφικό ιστό. Στην περίπτωση αυτή η σεισµική δράση µπορεί
να ληφθεί πάνω στο άθροισµα των µαζών εδάφους και νερού. Έτσι για τους τοίχους
της υποπαραγράφου (α), η επαύξηση των ωθήσεων λόγω σεισµού µπορεί να
υπολογιστεί από τη διαφορά K AE − K A των συντελεστών ώθησης K AE και K A ,
όπως προκύπτουν από τη µέθοδο Mononobe-Okabe (βλ. Παράρ. ∆), µε σεισµική
δράση {α h , α v } και χωρίς σεισµική δράση, αντίστοιχα. Στο τµήµα της επίχωσης
που βρίσκεται κάτω από τον υπόγειο ορίζοντα, η διαφορά αυτή εφαρµόζεται πάνω
στην συνολική µάζα εδάφους και νερού, δηλαδή ως µοναδιαίο βάρος γ λαµβάνεται
το βάρος του κορεσµένου εδάφους γ s .
Σελίδα 94
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
[2]
Σε πολύ διαπερατά εδάφη (διαπερατότητα k > 0.50 ⋅10 −3 m / sec ) οι σεισµικές
δράσεις στις µάζες του εδάφους και του νερού θα υπολογίζονται ανεξάρτητα και θα
γίνεται επαλληλία των αποτελεσµάτων. Στην περίπτωση αυτή στις ωθήσεις που
υπολογίζονται όπως προηγουµένως, µε βάση το µοναδιαίο βάρος του εδάφους υπό
άνωση (χωρίς επαύξηση των σεισµικών συντελεστών), θα προστίθεται η
υδροδυναµική µεταβολή της πίεσης του νερού.
p(z) = ±(7 / 8)α h γ w Hz
(5.11)
όπου:
H
είναι το βάθος του τοίχου κάτω από την ελεύθερη επιφάνεια,
z
είναι το βάθος του εξεταζόµενου σηµείου και
γw
είναι το µοναδιαίο βάρος του νερού.
[3]
Όταν και η µη επιχωµένη όψη του τοίχου καλύπτεται από νερό, η
υδροδυναµική µεταβολή της πίεσης p(z) στην όψη αυτή θα λαµβάνεται επί το
δυσµενέστερο οµόφορη µε εκείνη της επιχωµένης όψης (υποπίεση).
δ.
Αγκυρώσεις
[1]
Οι αγκυρώσεις πρέπει να εξασφαλίζουν την ισορροπία του κρίσιµου
πρίσµατος ολισθήσεως υπό σεισµικές συνθήκες. Αν δεν γίνεται ακριβέστερη
εκτίµηση, η απόσταση από τον τοίχο µέχρι το κέντρο της αγκύρωσης θα
λαµβάνεται από την απόσταση που απαιτείται υπό στατικά φορτία µε
πολλαπλασιασµό επί τον συντελεστή 1+1.50α.
[2]
Σε εδάφη µε κίνδυνο ρευστοποίησης πρέπει να εξασφαλίζεται συντελεστής
ασφαλείας τουλάχιστον 2.00 έναντι ρευστοποιήσεως του εδάφους που περιβάλλει
την αγκύρωση.
5.4 ΠPANH - ANAXΩMATA
5.4.1 Πρανή
[1]
H ευστάθεια φυσικών ή τεχνητών πρανών κατά τον σεισµικό κραδασµό θα
ελέγχεται µε θεώρηση των ακολούθων πρόσθετων ενεργών επιταχύνσεων που
δρουν στην εδαφική µάζα.
Οριζόντια: α h = α π (5.12)
Κατακόρυφη: α V = ± 0.50 α π
(5.13)
όπου α π είναι η σεισµική επιτάχυνση σχεδιασµού του πρανούς, που λαµβάνεται
ίση µε 0.5α για φυσικά πρανή ή ίση µε (α B + α K ) / 2 για πρανή αναχωµάτων της
5.4.2.
[2]
Σε εδάφη κατηγορίας Γ, περιοχές σεισµικότητας III ή IV και όταν η υπό
µελέτη κατασκευή έχει σπουδαιότητα Σ3 ή Σ4 ή όταν πρόκειται για ευστάθεια
γενικότερης περιοχής, η εκτίµηση των παραµέτρων διατµητικής αντοχής πρέπει να
βασίζεται σε κατάλληλες επιτόπου ή/και εργαστηριακές δοκιµές υπό ανακυκλική
φόρτιση. Για αργιλικά εδάφη πρέπει να λαµβάνεται η αποµένουσα (µετά από
µεγάλη παραµόρφωση) αντοχή.
5.4.2 Αναχώµατα
[1]
H ευστάθεια αναχωµάτων µε ύψος µέχρι και 15.00 m θα ελέγχεται µε
θεώρηση προσθέτων οριζοντίων ενεργών επιταχύνσεων της µάζας τους, που
µεταβάλλονται από
Σελίδα 95
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
α B = 0.50 α στην βάση, µέχρι α K = α B ⋅ β(T) στην κορυφή του αναχώµατος,
όπου:
α
είναι η ανηγµένη σεισµική επιτάχυνση του εδάφους και
β(T) είναι η φασµατική µεγέθυνση που αντιστοιχεί στην θεµελιώδη ιδιοπερίοδο Τ
του έργου.
Αν δεν γίνει ακριβέστερος υπολογισµός, µπορεί να ληφθεί: T = 2.5 ⋅ (H / Vs )
όπου: Vs είναι η µέση τιµή της ταχύτητας διατµητικών κυµάτων στο ανάχωµα.
[2]
Η µελέτη αναχωµάτων ύψους µεγαλύτερου των 15m, αναχωµάτων που
φέρουν σηµαντικά έργα, και φραγµάτων γενικώς, δεν καλύπτεται από τον παρόντα
κανονισµό. Στις περιπτώσεις αυτές, πρέπει να γίνεται ειδική γεωτεχνική και
σεισµική µελέτη. Εφόσον δεν γίνει λεπτοµερής και πλήρης σεισµολογική µελέτη, η
σεισµική δράση στην στάθµη του φυσικού εδάφους επιτρέπεται να ληφθεί
σύµφωνα µε το Κεφ.2, µε χρήση κατάλληλης τιµής του συντελεστή σπουδαιότητας
γΙ και τιµές q=1.0, η=1.0 και θ=1.0.
5.4.3 Έλεγχος Ευστάθειας
[1]
H ευστάθεια θα ελέγχεται µε προσδιορισµό της δυσµενέστερης επιφάνειας
ολίσθησης και εξασφάλιση συντελεστού ασφαλείας τουλάχιστον ίσου µε 1.00.
ΣΥΜΒΟΛΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ
A
Σεισµική επιτάχυνση εδάφους (Kεφ.2 και Παραρ.A), τυχόν µέγεθος
απόκρισης (Κεφ. 3), εµβαδόν διατοµής (Παραρ.Γ).
exA
Πιθανή ακραία τιµή, θετική ή αρνητική του µεγέθους Α (Κεφ.3).
B ,A
Τιµή του µεγέθους Β ταυτόχρονα προς την ακραία τιµή του µεγέθους Α
(Κεφ.3).
Dr
Συντελεστής υπολογισµού ισοδύναµης στατικής εκκεντρότητας
(Παραρ.ΣΤ).
E
Σεισµική δράση σχεδιασµού (Kεφ.4).
F
Ποσοστιαίος συνδυασµός σεισµικών φορτίων (Kεφ.3).
Fd
Αξονική δύναµη σχεδιασµού συνδετήριας δοκού (Κεφ.5).
Fi
Σεισµικό φορτίο ορόφου i (Kεφ.3).
G
Μόνιµες δράσεις (Kεφ.4).
Gk
Εντατικά µεγέθη από µόνιµες δράσεις µε την χαρακτηριστική τους τιµή
(Kεφ.4).
H
Ύψος κτιρίου (Κεφ.3), βάθος του τοίχου κάτω από την ελεύθερη
επιφάνεια (Kεφ.5).
Hp
Οριζόντια σεισµική δύναµη προσαρτήµατος (Kεφ.4).
I
Ροπή αδρανείας διατοµής (Kεφ.4).
Ki
∆υσκαµψία ορόφου i (Kεφ.3).
L
Πλάτος ορόφου κάθετα προς την διεύθυνση της σεισµικής δράσης
(Kεφ.3), µήκος κτιρίου κατά την θεωρούµενη διεύθυνση υπολογισµού
(Kεφ.3).
M
Ροπή κάµψης (Kεφ.4), συνολική ταλαντούµενη µάζα κατασκευής
Σελίδα 96
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
M CD ,c
Md
ME
M EW
M pc
M pd
MR
M RC
M Rd
MS
Mv
N
N cr
Nm
N ολ
N pd
NS
P∞
Q k ,i
Rd
R d (T )
R d , v (T )
R e (T )
Rf
R fy
S
Sd
SE
Sfd
Sv
T
T1 , T2
Tn
Ουρανία Γεωργίου
(Kεφ.3).
Ροπή ικανοτικού σχεδιασµού στο άκρο υποστυλώµατος(Kεφ.4).
Καµπτική ροπή σχεδιασµού (Κεφ.4 και Παραρ.Γ).
Ροπή από την σεισµική φόρτιση (Kεφ.5).
Μέγιστη σεισµική ροπή στη βάση του τοιχώµατος (Παραρ.B).
Αντοχή σε κάµψη (Παραρ.Γ).
Οριακή υπολογιστική αντοχή σε κάµψη (Παραρ.Γ).
Υπολογιστική αντοχή σε κάµψη (Κεφ.4, Κεφ.5).
Υπολογιστική αντοχή υποστυλώµατος (Παραρ.B).
Καµπτική ροπή αντοχής σχεδιασµού (Κεφ.4, Παραρ.Γ).
Μέγιστη ροπή από τους σεισµικούς συνδυασµούς (Παραρ.Γ).
Ροπή από το σύνολο των µη σεισµικών φορτίσεων του σεισµικού
συνδυασµού (Kεφ.5).
Αξονική δύναµη (Kεφ.4), αριθµός σταθµών (ορόφων) (Κεφ.3).
Ιδεατό κρίσιµο φορτίο Euler (Παραρ.Γ).
Μέσος όρος των κατακόρυφων φορτίων (Κεφ.5).
Συνολική αξονική δύναµη των κατακόρυφων στοιχείων του ορόφου
(Κεφ.4).
Οριακή υπολογιστική αντοχή σε αξονική επιπόνηση (Παραρ.Γ).
Μέγιστη αξονική δύναµη από σεισµικούς συνδυασµούς (Παραρ.Γ).
Εντατικά µεγέθη από προένταση µετά τις χρόνιες απώλειες (Κεφ.4).
Εντατικά µεγέθη από την χαρακτηριστική τιµή της µεταβλητής δράσεως
i (Κεφ.4).
Αντοχή σχεδιασµού (Κεφ.4).
τιµή φασµατικής επιτάχυνσης σχεδιασµού για οριζόντια συνιστώσα
(Κεφ.2).
Τιµή φασµατικής επιτάχυνσης σχεδιασµού για κατακόρυφη συνιστώσα
(Κεφ.3).
Φασµατική επιτάχυνση ελαστικού φάσµατος (Παραρ.A).
Συντελεστής υπολογισµού ισοδύναµης στατικής εκκεντρότητας
(Παραρ.ΣΤ).
Αντοχή διαρροής (Παραρ.Γ).
Ποσοστιαίος συνδυασµός εντατικών µεγεθών Α, Β, … µιας διατοµής
(Κεφ.3).
∆ράση σχεδιασµού από σεισµικούς συνδυασµούς (Κεφ.4).
Σεισµική δράση (Κεφ.5).
Υπολογιστική δράση στη θέση έδρασης στοιχείου της ανωδοµής
(Κεφ.5).
∆ράση από το σύνολο των µη σεισµικών φορτίσεων (Κεφ.5).
Θεµελιώδης ιδιοπερίοδος κτιρίου (Κεφ.3).
Χαρακτηριστικές περίοδοι του φάσµατος (Κεφ. 2 και Παραρ.A).
Ιδιοπερίοδος του προσαρτήµατος (Κεφ.3).
Σελίδα 97
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
Ικανοτική τέµνουσα δύναµη σχεδιασµού (Παραρ.B).
Μέγιστη τέµνουσα από τη σεισµική δράση στην βάση του τοιχώµατος
(Παραρ.B).
VH
Πρόσθετη σεισµική δύναµη στην κορυφή του κτιρίου (Κεφ.3).
VM
Τέµνουσα που αντιστοιχεί στην οριακή καµπτική αντοχή των άκρων της
δοκού (Παραρ.Γ).
V0
Συνολικό µέγεθος των σεισµικών φορτίων (τέµνουσα βάσης) (Κεφ.3).
Vολ
Συνολική τέµνουσα δύναµη των κατακόρυφων στοιχείων του ορόφου
(Κεφ.4).
VOb
Τέµνουσα δοκού θεωρούµενης ως αµφιέρειστου (Παραρ.B).
Vpc
Αντοχή σε διάτµηση δοκού σύζευξης (Παραρ.Γ).
Vpd
Οριακή υπολογιστική αντοχή σε τέµνουσα (Παραρ.Γ).
Wp
Βάρος προσαρτήµατος (Κεφ.4).
ΠΕΖΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ
c
Αυθαίρετος µοχλοβραχίονας σεισµικών δυνάµεων Fi (Κεφ.3).
d
∆ιάσταση υποστυλώµατος παράλληλα µε την τοιχοπλήρωση (Κεφ.4).
e oi
Στατική εκκεντρότητα ορόφου i (Κεφ.3).
e τi
Tυχηµατική εκκεντρότητα ορόφου i (Κεφ.3).
e fi
Ισοδύναµη στατική εκκεντρότητα ορόφου i ως προς την εύκαµπτη
πλευρά (Κεφ.3 και Παραρ.ΣΤ).
e ri
Ισοδύναµη στατική εκκεντρότητα ορόφου i ως προς την δύσκαµπτη
πλευρά (Κεφ.3 και Παραρ.ΣΤ).
fy
Όριο διαρροής χάλυβα (Kεφ.4 και Παραρ.Γ).
Ύψος ορόφου (Κεφ.4).
h
Γωνία επιφάνειας του εδάφους ως προς την οριζόντια (Παραρ.∆).
i
∆ιαπερατότητα (Κεφ.5).
k
Άνοιγµα δοκού (Παραρ.Γ).
l
lc
Μήκος υποστυλώµατος (Παραρ.B), µήκος δοκού σύζευξης (Παραρ.Γ).
mi
Συγκεντρωµένη µάζα στη στάθµη i (Κεφ.3).
p( z )
Υδροδυναµική µεταβολή της πίεσης του νερού (Κεφ.5).
q
Συντελεστής σεισµικής συµπεριφοράς (Κεφ. 1,2,3 και 4).
qp
Μειωτικός συντελεστής προσαρτήµατος (Κεφ.4).
qw
Συντελεστής συµπεριφοράς τοίχων αντιστηρίξεως (Κεφ.5).
ri
Ακτίνα αδράνειας διαφράγµατος ως προς το κέντρο µάζας M i (Κεφ.3
και Παραρ.ΣΤ).
Πηλίκο επόµενης προς προηγούµενη ιδιοπερίοδο, r = Tj / Ti (Κεφ.3).
r
yi
Μετατοπίσεις συγκεντρωµένων µαζών (Κεφ.3).
Στάθµη στηρίξεως του προσαρτήµατος (Κεφ.3), βάθος του
z
εξεταζόµενου σηµείου (Κεφ.5).
zi
Απόσταση της στάθµης i από την βάση του κτιρίου (Κεφ.3).
ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
A,B,Γ,∆, Κατηγορίες εδαφών από άποψη σεισµικής επικινδυνότητας (Κεφ.2).
X
VCD
VEW
Σελίδα 98
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
∆
Υπολογιστική σχετική µετακίνηση των κέντρων µάζας των πλακών του
ορόφου (Kεφ.2 ).
∆ ελ
Σχετική µετακίνηση των πλακών του ορόφου (Κεφ.4).
Σ
Σύµβολο άθροισης.
Σ1,…,Σ4 Κατηγορίες σπουδαιότητας (Κεφ.2).
ΠΕΖΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
α
Εδαφική επιτάχυνση ανηγµένη στην επιτάχυνση της βαρύτητας (Κεφ.
2), γωνία κύριου άξονα ελαστικότητας κτιρίου (Κεφ.3).
αk
Οριζόντια ενεργή επιτάχυνση στην βάση/ κορυφή αναχώµατος λόγω
σεισµού (Κεφ.5).
α CD
Συντελεστής ικανοτικής µεγέθυνσης του κόµβου (Κεφ.4 και Κεφ.5).
Οριζόντιος σεισµικός συντελεστής (Κεφ.5 και Παραρ.∆).
αh
Κατακόρυφος σεισµικός συντελεστής (Κεφ.5).
αV
β
Γωνία παρειάς τοίχου ως προς την κατακόρυφη (Παραρ.∆),
συντελεστής ενίσχυσης επιτάχυνσης προσαρτήµατος (Κεφ.3).
β0
Συντελεστής ενίσχυσης του φάσµατος (Κεφ.2 και Παραρ.A).
γ
Ειδικό βάρος του εδάφους (Κεφ.5 και Παραρ.∆).
′
γ
Ειδικό βάρος εδάφους υπό άνωση (Κεφ.5).
γ1
Συντελεστής σπουδαιότητας του κτιρίου (Κεφ.2 και Παραρ.A).
γm
Συντελεστής ασφαλείας υλικού (Κεφ.4).
γp
Συντελεστής σπουδαιότητας προσαρτήµατος (Κεφ.4).
γ Rd
Συντελεστής για την µετατροπή της υπολογιστικής αντοχής των δοκών
στην πιθανή µέγιστη τιµή της (Κεφ.4).
γw
Ειδικό βάρος νερού (Κεφ.5).
δ
Γωνία τριβής µεταξύ τοίχου και εδάφους (Κεφ.5 και Παραρ.∆).
ε
Σεισµικός συντελεστής προσαρτήµατος (Κεφ.3 και Κεφ.4).
ζ
Ποσοστό κρίσιµης απόσβεσης (Κεφ.2).
η
∆ιορθωτικός συντελεστής απόσβεσης (Κεφ.2 και Παραρ.Α).
ηv
Λόγος της τέµνουσας που αναλαµβάνουν τα τοιχώµατα στην βάση δια
της συνολικής τέµνουσας βάσεως (Κεφ.4).
θ
Συντελεστής θεµελίωσης (Κεφ.2), δείκτης ευαισθησίας πλευρικής
παραµόρφωσης (Κεφ.4).
λ
Λυγηρότητα (Παραρ.B).
Ανηγµένη λυγηρότητα µεταλλικών διαγωνίων (Παραρ.Γ).
λ
ρ
Λόγος της επιφάνειας των τοιχωµάτων µιας διεύθυνσης προς τη
συνολική επιφάνεια τοιχωµάτων και υποστυλωµάτων (Κεφ.3).
ρ x ,ρ y
Ακτίνες δυστρεψίας κτιρίου ως προς τον ελαστικό άξονα κατά τις
κύριες διευθύνσεις x, y (Κεφ.3).
ρ mx ,i ,ρ my,i Ακτίνες δυστρεψίας ως προς το κέντρο µάζας M i του διαφράγµατος (i)
κατά τις κύριες διευθύνσεις x, y (Κεφ.3).
φ
Γωνία διατµητικής αντοχής του εδάφους (Κεφ.5 και Παραρ.∆).
ϕi
Μεταφορική συνιστώσα της ιδιοµορφής στο κέντρο µάζας της στάθµης
i κατά τη διεύθυνση της οριζόντιας σεισµικής δράσης (Κεφ.3).
∆ιάµετρος ράβδου οπλισµού.
∅
Σελίδα 99
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
ψ2
Ουρανία Γεωργίου
Συντελεστής συνδυασµού για µεταβλητές δράσεις (Κεφ.4).
Σελίδα 100
ΤΕΙ Κρήτης – Τµήµα Φ.Π.&Π.
Ουρανία Γεωργίου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΓΚΑΖΕΤΑΣ Γ., «Εδαφοδυναµική και Σεισµική Μηχανική», Εκδόσεις Συµεών
1996.
ΛΕΚΚΑΣ ΕΥΘ. Λ., «Φυσικές Καταστροφές», Εκδόσεις Access 2000.
ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ Β & ΠΑΠΑΖΑΧΟΥ Κ., « Οι σεισµοί της Ελλάδας», Εκδόσεις
Ζήτη 1989.
ΤΣΕΛΕΝΤΗΣ Α., «Σύγχρονη σεισµολογία», Εκδόσεις Παπασωτηρίου 1997.
Υ.ΠΕ.ΧΩ.∆Ε –Ο.Α.Σ.Π., «Νέος Ελληνικός Αντισεισµικός Κανονισµός 2000».
∆ιευθύνσεις στο INTERNET:
www.oasp.gr
www.igme.gr
www.geology/ntua.gr
www.apth.gr
www.istak.gr
www.proshake.gr
Σελίδα 101