ÍÝÇæWÜÙÜÈÉ ÁãàWÜÊÜ®Üá° GÇÝÉ ÊÜ¿áÔÕ®ÜÊÜÄWÜã ±ÜsÜ ËÐÜ¿áÊÝX ¸æãà—ÓÜáÊÜ BÊÜÍÜÂPÜñæ.

ÍÝÇæWÙÜ È
Ü É ÁãàWÜ樆 áÜ ° GÇÝÉ ÊÜ¿áÔÕ®Ê
Ü ÄÜ WÜã ±ÜsÂÜ ËÐÜ¿áÊÝX ¸æãà—ÓÜáÊÜ BÊÜÍÂÜ PÜñ.æ
ËÍÜÌPæR »ÝÃÜñÊ
Ü âÜ ¯àw¨Ü AñÜÂíñÜ AÊÜáãÆÂÊÝ¨Ü PæãvÜáWæ Gí¨ÜÃæ ÁãàWÜÍÝÓÜ÷. »ÝÃÜñ¨
Ü È
Ü É C¨Üá Jí¨Üá iàÊÜ®Ü Ë«Ý®ÜÊÝXÁáà ¸æÙ¨
æ áÜ Ÿí©ñÜá¤. ˨æàÎà¿áÃÜ
BPÜÅÊáÜ |©í¨Ü ÊÜáñÜᤠAÊÜÃÜ iàÊÜ®Ü ±Ü¨œÜ£¿á Aí«Ý®ÜáPÜÃO
Ü À
æ áí¨Ü PÝÆZor¨Ü Aíb®ÜÈÉ AÊÜÓÝ®Ü¨Ü Ô§£Wæ ñÜÆᲨܪ ÖÜÆÊÜâ »ÝÃÜ£à¿á ˨æÂWÜÙÈ
Ü É ÁãàWÜÊäÜ Jí¨ÝX¨æ.
CÈÉWæ Ÿí¨Ü ˨æàÎà bíñÜPÃÜ áÜ CÈÉ®Ü AÊÜáãÆ hÝn®ÓÜ íÜ ±Üñ¤Ü®áÜ ° ñÜÊã
æ í¾ ©Wæ J¿á᪠& A«Ü¿á®Ü & ÓÜíÍæãà«Ü®æ ®ÜvÔæ A¼ÊÜê©œ±w
Ü Ô E±ÜÁãàWÜ ±Üv¿
æ áᣤÃáÜ ÊÜ Ë¨æÂWÜÙÈ
Ü É
ÁãàWÜÊäÜ Jí¨ÝX¨æ. gÊÜáì¯, AÊæáàÄPÝ, ÃÜÐÝÂ, BÓæóàÈ¿Þ ÊÜááíñÝ¨Ü gWÜ£¤®Ü ÖÜÆÊÜâ ÃÝÐÜóWÜÙÈ
Ü É DWÝWÜÇàæ ±ÜsÂÜ ËÐÜ¿áÊÝX C¨Ü®áÜ ° AÙÜÊw
Ü ÔPæãívÜá ÖÜÆÊÜâ
ÓÜÊÜáÓæÂWÜÚWæ ±ÜÄÖÝÃÜ ±Üvæ¿áᣤ¨ÝªÃæ. ®ÜÊÜá¾ iàÊÜ®Ü Ë«Ý®ÜÊÜ®Üá° ±Üâ®ÜÍæcàñÜ®ÜWæãÚÓÜÆá ÁãàWÜÊæà EñܤÊÜá ÓÝ«Ü®ÜÊæí¨Üá ®ÜÊÜá¾ÈÉ®Ü ÎPÜÒ| ñÜgnÃÜá ÊÜá®ÜWÜíw¨ÝªÃæ.
PÜ®ÝìoPÜ ÎPÜÒ| CÇÝTæ D ©QR®È
Ü É DWÝWÜÇàæ PÝ¿áì±ÜÅÊêÜ ñ¤ÜÊÝX¨Ü᪠ñÜÃWÜ £Ü WÜÙÈ
Ü É A®è±ÜaÝÄPÜÊÝX ÁãàWÜ ÎPÜÒ|ÊÜ®áÜ ° ¯àvÜÆá ±ÝÅÃíÜ ¼Ô¨æ. D PæÆÓÜ樆 áÜ °
ÓÜÊáÜ ¥ÜìÊÝX ÊÜááí¨ÜáÊÜÄÓÜÆá ÎPÜÒ|¨Ü Jí¨Üá »ÝWÜÊÝX ±ÜÄWÜ~Ô L±ÜaÝÄPÜÊÝX ÁãàWÜ樆 áÜ ° ñÜÃWÜ £Ü WÜÙÈ
Ü É ¸æãà—ÓÜÆá ¸æàPÝ¨Ü ±ÜsÂÜ PÜÅÊáÜ ÊÜáñÜᤠ±ÜsÂÜ ±ÜâÓܤPÜ ÃÜa®Ü ¿
æ á
PÝ¿áìÊÜ®áÜ ° ±ÝÅÃíÜ ¼ÓÜÆá C¨Üá ÓÜÄ¿Þ¨Ü ÓÜÊáÜ ¿áÊæí¨Üá »ÝËÓÜÇÝX¨æ.
hÝÆí«ÜÃÜ ËÍÜÌ˨ÝÂÆ¿á, ¹ÖÝÃÜ ÓÜãRÇ… B´… ÁãàWÜ, ¸æíWÜÙã
Ü Ä®Ü ËÊæàPÝ®Üí¨Ü ÁãàWÜ A®ÜáÓÜí«Ý®Ü Pæàí¨ÜÅ ÊÜááíñÝ© ÓÜíÍæãà«Ü®Ý ¯ÃÜñÜ ÓÜíÓæ§WÙÜ áÜ ÓÝPÜÐáÜ r
±ÜÅÁãàWÜWÙÜ ®Ü áÜ ° ®ÜvÀ
æ áÔ ¯àvÜᣤÃáÜ ÊÜ ´ÜÈñÝíÍÜWÙÜ áÜ D PÝ¿áìPæR ¨ÝÄ©à±Ü¨íÜ £Êæ. ˨Ý»ÝÃÜ£à ÓÜíÓ槿áá AÃÜÊñÜ ¤ÜÃÜ ¨ÜÍPÜ ¨
Ü Ü B©¿áÈÉÁáà L±ÜaÝÄPÜÊÝX ÁãàWÜ樆 áÜ °
ñÜÃÜWÜ£WÜÙÜÈÉ ¸æãà—ÓÜÆá ÓÝ«ÜÂÊÝWÜáÊÜíñæ ±ÜsÜÂÊÜÓÜá¤ÊÜ®Üá Ԩܜ±ÜwÔ ñܮܰ ñÜPæRWæ ÓæàÄ¨Ü Ë¨ÝÂÓÜíÓæ§WÜÙÜÈÉ C¨Ü®Üá° ¸æãà—ÓÜáÊÜ ÎPÜÒPÜÄWæ ñÜÃܸæ࣠¯àvÜáñݤ ÓÜíÓÝRÃÜ¿ááPܤ ÎPÜÒ|ÊÜ®Üá°
¨æàÍܨݨÜÂíñÜ ¯àvÜáñݤ Ÿí©¨æ. ÖÝWæÁáà ÃÝÊÜáPÜêÐ¡Ü Ë¨ÝÂÆ¿á ÊÜáñÜᤠb®Ü¿
¾ á ˨ÝÂÆ¿áWÜÙÈ
Ü É¿áã D PæÆÓÜ ÊÜåè®ÜÊÝWX ÓÝWÜáñݤ Ÿí©¨æ.
ñÜÃWÜ £Ü WÜÙÈ
Ü É ÁãàWÜ樆 áÜ ° ¯¿áËáñÜÊÝX ¸æãà—ÓÜáÊÜ ÓÜÃPÜ ÝÃÜ¨Ü ¯«ÝìÃÜ樆 áÜ ° D PæÙXÜ ®Ü PÝÃÜ|WÜÙáÜ ÓÜÊáÜ ¦ìÓÜᣤÊæ :&
ÁãàWÜÊÜâ
& iàÊÜ®Ü&ËhÝn®ÜÊÝX¨Ü᪠ÓÜÊÜá¥ÜìÊÝ¨Ü iàÊÜ®Ü&±Ü¨Üœ£¿á®Üá° ¯àw¨æ.
& iàÊÜ®Ü PèÍÜÆÂWÜÙÜ®Üá° ¸æÙæÀáÔPæãÙÜáÛÊÜ ÓÝ«Ü®ÜÊÝX¨æ.
& ÓܨêÜ yÊ
Ü Ý¨Ü BÃæãàWܱÜä|ì ""ÍÜÄàÃÜ'' Öæãí¨ÜÆá ÓÜÖPÜ ÝÄ¿ÞX¨æ.
& ÖÜáaÜác&PÜá¨ÜáÃæWÜÙÜíñæ ñÜÊÜáXÐÜrŸí¨Ü PÜvæWæ KvÜáÊÜ Cí©Å¿áWÜÚWæ ÁãàWÜ ÎPÜÒ| ¯àvÜÆá ÓÜÊÜá¥ÜìÊÝX¨æ.
& »ÝÊæäà¨æÌàWÜPRæ JÙÜWÝWܨàæ ÓܨݱÜÅÍÝíñÜÊÝ¨Ü HPÝWÜÅ ÊÜá®ÜÓ®ÕÜ áÜ ° Öæãí¨ÜÆá AWÜñÂÜ ÊÝX¨æ.
1
& ÓÜí—WÜœ ±ÜÄÔ§£¿áÈÉ¿áã ÓÜÊáÜ ñÜÌÊÜ®áÜ ° PÜÙ¨
æ áÜ PæãÙÜÛ¨æ ¯¨ÜáìÐÜRÊÝ¨Ü ¯©ìÐÜÊ
r Ý¨Ü ¯|ì¿á ñæW¨
æ áÜ PæãÙÜÛŸÆÉ Ÿá©œ ¸æÙÀ
æ áÓÜáÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂì Öæãí©¨æ.
& ÓÜÊÜáWÜÅ ÊÜÂQ¤ñÜÌ ËPÜÓÜ®ÜWæãÚÓÜáÊÜ HPæçPÜ ÓÝ«Ü®ÜÊÝX¨æ.
& ±ÜÅ£Á㟺 ÊÜÂQ¤¿áÈÉ¿áã & ±ÜÃÓÜ Ã³Ü Ü ËÃÜá¨Üœ ±ÜÄOÝÊÜá ñÜß
Ü ÖÜá¨Ý¨Ü ÓÝÊÜá¥ÜÂìWÜÙáÜ ¹àgÃÜã±Ü¨È
Ü É AvÜX¨æ.
JŸº ËhÝn¯, ¨ÝÍÜì¯PÜ, ñÜñÜÌhÝn¯, bíñÜPÜ, ÊÜÂÊÜÓݧ±ÜPÜ, BvÜÚñÜWÝÃÜ, ÍÝÓÜPÜ, ÊÜÞWÜì¨ÜÍÜìPÜ ÊÜááíñÝ¨Ü ÊÜÞ®ÜËà¿á WÜá|WÜÚÊæ.
ÖÝWæÁáà PèÅ¿áì, ×íÓæ, A±ÜÃÝ«Ü Êæã¨ÜÇÝ¨Ü BñÜZ
¾ ãñÜPÜ WÜá|WÜÙã
Ü AvÜPÊ
Ü ÝX¨æ.
ÁãàWÜ©í¨Ü ÊæçÃÜá«ÜÂÊÜ®Üá° ¯ÊÝÄÔ & ÊÜÂQ¤ñŲ̈ÜÈÉ ÓÜá±Ü¤ÊÝ¨Ü WÜáOÝñܾPÜ »ÝÊÜ®æ, ËaÝÃÜ, bíñÜ®ÜWÜÙÜ®Üá° ŸÆ±ÜwÔ EñܤÊÜá ÊÜÂQ¤ñÜÌ Öæãí¨ÜáÊÜ ÓÜíPÜƳÊÜ®Üá° ¨ÜêyܱÜwÓÜÆá
ÓÝ«ÜÂÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.
& ÓÜá±Ü¤ÊÜá®ÜÔÕ®ÜÈÉ AvÜXÃÜáÊÜ ¯ÃÝÓæ, ¯Ñð¿áñæ, AËÍÝÌÓÜ, ÊÜááíñÝ¨Ü BñܾÍÜQ¤¿á®Üá° PÜáí©ÓÜáÊÜ ®ÜPÝÃÝñܾPÜ »ÝÊÜ®æWÜÙÜ®Üá° ÍÜÊÜá®ÜWæãÚÔ &
PÜñì
Ü ÊÜ ÎàÆñæ, BÍÝ»ÝÊÜ®,æ ËÍÝÌÓÜ, BñÜW¾ èÃÜÊ,Ü CñÜÃÃÜ Ü ®æãàÊÜâ&®ÜÈÊÜâWÜÚWæ ÓÜíÊæà¨Ü®Ý ÎàÆñæ Êæã¨ÜÇÝ¨Ü ÓÜPÝÃÝñÜP¾ Ü »ÝÊÜ®Wæ ÙÜ ®Ü áÜ ° ±ÜÅaã
æ à©ÓÜÆá ÁãàWÜ
ÓÜÖÝ¿áPÜ.
& C¨Ü®áÜ ° Jí¨Üá bQñÝÕ Ë«Ý®ÜÊÝX E±ÜÁãàXÓÜÆá ÓÝ«ÜÂ.
& ÓÜÌ ¯¿áíñÜÅ|PæR EñܤÊáÜ ÊÝ¨Ü ÓÝ«Ü®Ê
Ü ÝX¨æ.
& Êæç¿áQ¤PÜ iàÊÜ®¨
Ü È
Ü É EñܤÊáÜ ÊÜåèÆÂWÜÙ®Ü áÜ ° ÃÜã{ÔPæãívÜá, ÓÜÊÞ
Ü gPæR E±ÜÁãàX¿ÞWÜáÊÜ B¨ÜÍì
Ü ÊÜÂQ¤ñÌÜ ¸æÙÀ
æ áÔPæãÙÜÛÆá ÁãàWÜÊâÜ ÓÜÖPÜ ÝÄ.
D ÊÜáãÆPÜ ÁãàWÜ ÓÜÊáÜ ¿á¨ÜÈÉ ÁãàWÜ ÎPÜÒ|ÊÜ®áÜ ° ¯àw & ÊÜáPÜRÙ®Ü áÜ ° ÃÝÐÜó¨Ü gÊݸݪĿááñÜ ±ÜÅhWæ ÙÜ ÝX ¸æÙÀ
æ áÓÜáÊÜ ¨ÜêyÊ
Ü Ý¨Ü ÓÜíPÜƳ C¨ÜÃÜ ×í©¨æ.
D PÝ¿áìPæR ÊÜááS ±æÅàÃÜOæ :&
UNICEF ; UNESCO ÊÜáñÜᤠWHO Êæã¨ÜÇÝ¨Ü ËÍÜÌÓÜíÓ槿á AíWÜ ÓÜíÓæ§WÜÙÜá ÓܨÜÓÜ ÃÝÐÜóWÜÙÜÈÉ ÎPÜÒ|¨Ü ÊÜáãÆPÜ ¿ááÊÜ g®Üñæ¿áÈÉ aæçñܮܠñÜáíŸÆá PÝñÜÃÜÊÝXÊæ.
CÊÜâ ÊÜááSÂÊÝ¨Ü iàÊÜ®Ü PèÍÜÆÂWÜÙÜ®Üá° WÜáÃÜá£Ô A¼ÊÜê©œ±ÜvæÓÜáÊÜ PÝÙÜiÊÜ×ÔÊæ.
1) Self awareness.
2) Dealing with emotions
2
3) Effective communication
4) Decision making
5) Empathy
6) Coping with stress
7) Interpersonal relationship
8) Problem solving
9) Creative thinking
AÆÉ¨æ ¿ááÊÜ g®Üñ¿
æ á BñÜÓ¾ §æ$ç¿áìÊÜ®áÜ ° PÜáXYÓáÜ £¤ÃáÜ ÊÜ ¨ÜáÍÜcoWÜÚí¨Ü ñÜáí¸Ý BñÜíQñÜÊÝX¨æ. ÊÜááSÂÊÝX
& HIV ÓæãàíPÜá ÊÜáñÜᤠAIDS ÊÜÞÄ¿á PÜáÄñÜá GaÜcÄPæ.
& BñܾÖÜñÝ ±ÜÅÊÜ꣤¿á ËÃÜá¨Üœ hÝWÜê£.
& ñÜí¸ÝPÜá, ÊÜá«Ü±ݮÜ, ÊÜáñÜ᤟ÄÓÜáÊÜ
LÐÜ«ÜWÜÚí¨Ü ¨ÜãÃÜËÃÜáÊÜâ¨Üá.
& ËÊÝÖÜ ±ÜäÊÜì WÜ»ì
Ü «ÝÃÜOWæ æ PÝÃÜ|¨Ü PÜáÄñÜá ÊÜááíhÝWÜÅñ.æ D ²vÜáWÜáWÜÚWæ ŸÈ¿ÞWܨàæ iàÊÜ®Ü PèÍÜÆÂWÜÙ®Ü áÜ ° ÃÜã{ÔPæãívÜá ËÍÜÌÊÜÞ®Ü樆 ÝX ËPÝÓÜWã
æ ÚÓÜá
ÎPÜÒ| ¯àvÜáÊÜ ±Ü|ñæãqr¨æ.
& ÓèÖݨÜì±Üä|ì ÓÝÊÜÞiPÜ ÓÜíŸí«ÜWÙÜ È
Ü É ËÍÝÌÓÜ.
& ®ÜÊáÜ ¾ Pæàí¨ÜÅ ÓÜÃPÜ ÝÃÜ¨Ü ÊÜÞ®ÜÊÓÜ íÜ ±Ü®ã
Ü Æ
¾ A¼ÊÜê©œ CÇÝTæ¿áá ËÍÜÌÓÜíÓ槿á D PÝ¿áìÓÜãb¿á®Üá° PÝ¿áìÃÜã±ÜPRæ ñÜÃÆ
Ü á ¯¿áËáñÜÊÝXÃÜáÊÜ NCERT ¿áá
2005ÃÜ ÃÝÑóà¿á ±ÜsÂÜ Áãàg®æ¿á ÃÜã±ÜâÃæàÍæ¿áÈÉ ÁãàWÜÊâÜ ÓÜÊáÜ ¥Üì ÓÝ«Ü®Ê
Ü íæ ¨Üá E¨æã^àÑÔ¨æ.
""nmR>M`m© Ho$ _w»` Ad`d Ho$ ê$n _| Iobm| Am¡a `moJ Ho$ {b`o Omo g_` {ZYm©[aVm h¡, Cgo {H$gr gr n[apñW{V _| Z Vmo H$_ {H$`m OmE Zhr g_má {H$`m OmEŸ&''
- amï>r` nmR>ç M`m© H$s
én aoIm N.C.E.R.T. 2005
3
C¨ÜQRíñÜ Êæã¨ÜÆá 1986ÃÜ ÃÝÑóà¿á ÎPÜÒ| ¯à£¿áÈÉ (1992ÃÜ ±ÜÄÐÜ¢ñÜ A®ÜáÊæãà¨Ü®¿
æ áã ÓæàĨÜíñæ) & ÁãàWÜ ÎPÜÒ|ÊÜ®áÜ ° ¯àvÜÆá ±ÜÅ¿áñÜ° ñÜÃÇ
Ü ÝWÜáÊÜâ¨Üá.
ÎPÜÒ| &
""ÍÜÄàÃÜ ÊÜáñÜᤠÊÜá®ÜÓÜÕ®Üá° HQàPÜÄÔ ËPÝÓÜWæãÚÓÜáÊÜ ÁãàWÜ¨Ü PÜvæWæ ËÍæàÐÜ WÜÊÜá®Ü ¯àvܸæàQ¨æ. ˨ÝÂÓÜíÓæ§WÜÙÜÈÉ ñÜÃܸæ࣠ÊÜáñÜᤠ±ÜsÜÂPÜÅÊÜá ñÜ¿ÞÄÓÜáÊÜ ŸWæY¿áã
PÝ¿áì±ÜÅÊÜêñܤÃÝWÜáñæ¤àÊæ.'' Gí¨Üá EÇæÉàUÔ¨æ.
Nation Policy on Education 1986. As Modified in 1992 :Part III
* Yoga (8.21 As a system, which promotes an integrated development of body and mind, yoga will receive special attention. Efforts
will be made to introduce yoga in all schools to this end, it will be introduced in teacher training coorses)*
* Presently existing
Policy on Education
by G.O.I.
Govt of India
Dept. of Education
Ministry of Human
Resource Development
New Delhi.
BPÜÃÜ WÜÅí¥ÜWÜÙÜá :
& ÓÝÌËáà ËÊæàPÝ®Üí¨ÜÃÜ ÃÝgÁãàWÜ.
& »ÜWÜÊÜ©Yàñæ.
& ÖÜsÁ
Ü ãàWÜ ±ÜÅ©à²PÝ.
& ¹.Pæ.GÓ…. I¿áÂíWÝÃÜÃÜ ÁãàWÜ©à²PÝ ÊÜáñÜᤠ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá.
& ÍÜíPÜÃÝaÝ¿áìÃÜ ËÊæàPÜ aÜãvÝÊÜá~.
& [æàÃÜívÜ ÓÜí×ñÝ.
4
& ÊÜáÇÝÉw ÖÜÚÛ¿á ÁãàWÜWÜáÃÜá ""£ÃÜáPÜ''ÃÜ WÜÅí¥ÜWÜÙÜá.
& ÓÝÌËáà ÃÝÊÜá¨æàÊÜ ¸Ý¸ÝÃÜ WÜÅí¥ÜWÙÜ áÜ .
& AiñÜPáÜ ÊÜÞÃÜÃÜ ¨æàÖÜÓèÐÜÊ
r .Ü (?)
& ÓÝÌñݾÃÝÊÜáÃÜ ÖÜsÁ
Ü ãàWÜ ±ÜÅ©à²PÝ
& Awareness of Body (Published by Pondicherry Ashram)
& ÓÝÌËá ËÊæàPÝ®Üí¨Ü ÁãàWÜ Pæàí¨ÜÅ©í¨Ü ÊÜáá©ÅñÊ
Ü ÝXÃÜáÊÜ ±ÜâÓܤPWÜ ÙÜ áÜ .
& Yoga for children - Bihar School of yoga.
ÁãàWÜ ÎPÜÒ|¨Ü ÊÜáãÆPÜ ÓÝ—ÓÜÆá E¨æªàÎst WÜáÄ :
ÊÜáPÜRÙÜÈÉ
& B£¾à¿á ÓÜíŸí«Ü ¸æÙ¿
æ ááÊÜâ¨Üá.
& Cwà ËÍŲ̈æãí©Wæ ÓÜíŸí«Ü Öæãí©ÃÜáÊÜâ¨Üá. (ÊÜÓáÜ «æçÊÜ PÜáoáíŸ PÜÊåÜ …)
& ÓÜÊÞ
Ü g¨æãí©Wæ ÓÜáÊÜá«ÜáÃÜ ÓÜíŸí«Ü.
& ÊÜá®æ¿áÊÜÃÈ
Ü É APÜRÿ
æ á ÓÜíŸí«Ü©í¨Ü Ÿ¨ÜáPÜáÊÜâ¨Üá.
& CÊÜâWÜÙ®Ü áÜ ° ÓÝ—ÓÜÆá AWÜñÂÜ ÊÝ¨Ü Êæç¿áQ¤PÜ Ÿ¨ÜÇÝÊÜOæ ÊÜÞwPæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá.
Ÿ¨ÜÇÝÊÜO¿
æ á A¯ÊÝ¿áìñæ :& 1. PÜÈPæ¿áÈÉ PÜívÜáŸÃÜáÊÜ PæãÃÜñWæ ÙÜ Ü ¯ÊÝÃÜO,æ 2) A®Ü±àæ PÜÒ~à¿á ÊÜñì
Ü ®æWÙÜ Ü ±ÜÄÖÝÃÜ.
1) ÊÜá®æ¿á ÊÝñÝÊÜÃ|
Ü D ÓÜÊáÜ ÓæÂWÜÚWæ PÝÃÜ|WÜÙáÜ :&
4) BíñÜÄPÜ ±ÜÄÊÜñì
Ü ®æWÙÜ áÜ
2) ÍÝÇæ¿áÈÉ®Ü ±ÜÄÔ§£.
5) A®ÜáÊÜíÎPÜñæ (Hereditary traits and characteristics)
3) ÓÜÊÜÞg¨Ü ¨ÜêÑr.
6) ÓÜíÓÝRÃÜWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠÊÝÓÜ®æWÜÙÜá (Impressions & Deep rooted impression)
5
ÊÜáPÜRÙÜ 7&8®æà ÊÜ¿áÓÜáÕ AñÜÂíñÜ ""ÓÜí—WÜœ'' ÖÝWÜã ¨ÜãÃÜWÝËáà ±ÜÄOÝÊÜáWÜÚWæ PÝÃÜ|ÊÝWÜŸÖÜá¨Ý¨Ü ""ÊÜÞí£ÅP'Ü ' (Magical) ±ÝÅ¿áÊÝX¨æ. D ±ÝÅ¿áÊÜâ&
& ÊÜáWÜáÊÜâ ÍæçÍÜÊ©
Ü í¨Ü ¸ÝÇÝÂÊÜÓ§æWæ ±ÜÅÊàæ ÎÓÜáÊÜ PÝÆÊÝX¨æ.
& Ëá¨ÜáÚ®ÜÈÉÃÜáÊÜ ²à¯¿áÇ… WÜÅí¦¿áá ñܮܰ ÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜ®Üá° PÜÙæ¨ÜáPæãÙÜÛÆá ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáÊÜâ¨Üá.
C¨ÜÄí¨ÝX ÊÜáPÜRÙÜ PÜÈPæ ÊÜáñÜᤠÊÜñÜì®æ¿áÈÉ ÖÜÆÊÜâ ÓÜÊÜáÓæ PÜívÜáŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
1) ²oáÂoÄ WÜÅí¦¿á Êæáà騆 ¯¿áíñÜÅ| ÓÜwÆÊÝWÜáÊÜâ¨Üá. A¨Üá ±ÜÅŸÆÊÝ¨Ü ñÜ®°Ü ÖÝÊæãàì®ÜáWÜÙ®Ü áÜ ° ÃÜP¤ÜPRæ ¹vÜáWÜvWæ ã
æ ÚÓÜáÊÜâ¨Üá.
2) A±Ýű¤Ü ÊÜ¿áÔÕ®È
Ü É ±èÅyÝÊÜÓ§æ¿á ÆPÜÒ|WÜÙáÜ PÝ~ÓÜáñܤÊ.æ
3) ñÜñÜÕíŸí—ñÜ WÜÅí¦WÜÙÜá ÊÜáñÜᤠÇæçíXPÜ AíWÝíWÜWÜÙÜá PÝ¿áì±ÜÅÊÜêñܤÊÝWÜáñܤÊæ.
4) ¨æàÖÜ&ÊÜá®ÜÓáÜ &Õ Ÿá©œ ¸æÙÊ
Ü ~
Ü Wæ¿ÞWÜáÊÜ Êæã¨ÜÇàæ D Ÿ¨ÜÇÝÊÜOæ PÝ~Ô¨ÝWÜ ¯»ÝÀáÓÜáÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂìËÆɨàæ ÊÜÞ®ÜÔPÜ Ë±ÜÉÊÜ EípÝWÜŸÖÜá¨Üá.
5) AÓÜÖÜg, BñÜíPÜPÝÄ, Ë®ÝÍÜPÝÄ ÊÜáñÜᤠA®æç£PÜ aÜoáÊÜqPæWÜÙÜÈÉ ñæãvÜXÔPæãÙÜáÛÊÜ ÓÝ«ÜÂñæÀá¨æ.
6) ËÐÜ¿áWÜÙÜ ÊæáàÇæ WÜÊÜá®ÜÊÜ®Üá° Pæàí©ÅÓÜáÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂì ÊÜáñÜᤠWÜÅÖÜ|ÍÜQ¤ PÜáí¨Üáñݤ PÜÈPæ¿á ÊæáàÇæ ±ÜÄOÝÊÜáÊÜâípÝWÜŸÖÜá¨Üá.
ÁãàWÜ ÎPÜÒ|©í¨Ü ÓÜÊáÜ WÜÅ ÊÜÂQ¤ñÌÜ ËPÜ PÜ Ræ ñæãvÜPÝWÜáÊÜ D AíÍÜWÚÜ Wæ ±ÜÄOÝÊÜáPÝÄ ±ÜÄÖÝÃÜ PÜívÜáPæãÙÜáÛÊÜ WÜáÄ CÄÔPæãÙÜÛÇÝX¨æ.
ÊÜáPÜRÙÜ 7&8 ÊÜ¿áÔÕ®È
Ü í¨Ü ÁãàWÜ ÎPÜÒ| ¯àvÜÆá ±ÝÅÃíÜ ¼ÓÜáÊÜâ¨Üá AñÜÂíñÜ ÊæçhÝn¯PÜÊÝX¨æ. HPæí¨ÜÃæ &
1) ¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙáÜ ÓÜÊáÜ ±ÜìPÜÊÝX ¸æÙ¿
æ ááÊÜ Êæã¨ÜÆá Jñݤ¿á©í¨Ü BÓÜ®WÜ ÙÜ ®Ü áÜ ° A»ÝÂÓÜÊÞ
Ü w¨ÜÃæ AÊÜâWÜÙÜ AÓÜíñÜáÈñÜ ¸æÙÊ
Ü ~
Ü Wæ¿ááípÝWÜáÊÜ ÓÝ«ÜÂñæÀá¨æ.
2) D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ ÍÝÌÓÜPæãàÍÜ¨Ü WÝÚ bàÆWÜÙÜ ÓÜíTæ ÖæaÜácÊÜâ¨Üá ¯íñÜá WÝñÜÅ ÖæaÜcÆá ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáÊÜâ¨Üá. D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáÊÜâ¨Üá
ÇݻܨݿáPÜÊÝX¨æ.
3) D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ ÓÜã¿áì ®ÜÊáÜ ÓÝRÃ,Ü ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá, WÝ¿á£ÅàÊÜáíñÜÅ ÊÜáñÜᤠÍÝí»ÜËàÊÜáá¨æÅ¿á ¯¿áËáñÜÊÝ¨Ü A»ÝÂÓÜ ±ÝÅÃíÜ ¼ÓÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü ²à¯¿áÇ… WÜÅí¦
ñܮܰ ÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜ®Üá° PÜÙæ¨ÜáPæãÙÜáÛÊÜâ¨Ü®Üá° ñÜvæWÜorŸÖÜá¨æí¨Üá ÓÜíÍæãà«Ü®æÀáí¨Ü ԨܜÊÝX¨æ.
6
ÁãàWܱsÜ ÂÜ PÜÅÊÜá (Sylabus) ÊÜáñÜᤠA®ÜáÐÝu®Ü¨Ü ÊÜáãÆ ñÜñÜÌWÜÙÜá :
1)
ÊÜá®æãàÊæçhÝn¯PÜÊÝX ¯ÐÜ®³ Ê
°Ü Ý¨Ü ÁãàWÜ©®ÜaÄÜ .
2)
ÓÜ¨Ý ÆÊÜÆËPæÀáí¨Ü, EñÝÕÖ©
Ü í¨Ü »ÝWÜÊ×
Ü ÓÜÆá BÓÜQ¤¿á®Üá° EÚÔPæãÙÜÛÆá ±ÜäÃÜPÊ
Ü Ý¨Ü, ÊÜáPÜRÙÜ A¼ÃÜábWæ A®ÜáWÜá|ÊÝ¨Ü ÁãàWÜao
Ü áÊÜqPæWÚÜ Wæ ±ÝÅ«®Ü ÂÜ ñæ.
3)
ÊÜáPÜRÙÜ ±ÝÅ¿á ÊÜáñÜᤠñÜÃÜWÜ£ & ¨æç×PÜ ¸æÙÜÊÜ~WæWæ ñÜPÜáR¨Ý¨Ü aÜoáÊÜqPæWÜÙÜ®Üá° ÁãàiÓÜáÊÜâ¨Üá.
4)
aÜoáÊÜqPæWÙÜ áÜ Öæbc®Ü ÖæãÃæ¿ÞWÜí£¨Ü᪠& ñÜÃWÜ £Ü ¿á, B¿ÞÓÜ, ËPÜñÝ®Üñ,æ BñÜíPÜ, A®ÝÓÜQ¤WÙÜ ®Ü áÜ ° ¯ÊÝÄÓÜáÊÜí£ÃÜáÊÜâ¨Üá.
5)
ÓÜÌ&¯¿áíñÜÅ|PæR ±ÜäÃÜPÊ
Ü ÝX ÊÜá®æãà JñܤvÜ ¯ÊÝÃÜOWæ æ ÓÜÖÝ¿áÊÝWÜáÊÜíñæ hæãàwÔPæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá.
6)
ÓÜÃÙÜ ñÜ À
æ áí¨Ü & PÜt|ñæ¿á PÜvWæ ,æ ÓÜã§Æ©í¨Ü & ÓÜãPÜÒ$P¾ Ræ , £Ú¨Ü AíÍÜWÚÜ í¨Ü & ÖæãÓÜ£®Ü PÜv,æ ÊÜáãñÜì©í¨Ü&AÊÜáãñÜì¨Ü ÓÜÖg
Ü ÊÝX AÄÊÜ®áÜ ° PÜÅËáÓÜáÊÜíñæ
hæãàwÔÃÜáÊÜâ¨Üá.
7)
BÃæãàWÜÂ, BÃæãàWÜ ÃÜPÒÜO,æ ÃæãàXWÜÙÜ ÍÜáÍÜãÅÐ,æ B±ÜñÝRƨÜÈÉ ÃÜPÒÜO,æ BÖÝÃÜ&ËÖÝÃÜ&ËaÝÃÜWÙÜ È
Ü É GaÜcÄPæ, ±ÜŨã
Ü ÐÜ| (ÊÜÞÈ®ÜÂ) ¯¿áíñÜÅ| ÊÜáñÜᤠ¯ÊÝÃÜOæ
CñÝ© AñÜÂWÜñÂÜ iàÊÜ®Ü Ë«Ý®Ü¨Ü ŸWæY bíñÜ®ÎÜ àÆÃÝXÃÜáÊÜâ¨ÜPRæ A®ÜáPÜãÆÊÝ¨Ü ËÐÜ¿á hæãàvÜO.æ
8)
ÊÜáPÜRÙÈ
Ü É gÊݸݪĿááñÜ ®ÝWÜÄPÜ WÜá|WÜÙÜ ËPÝÓÜ, ÓÝÊÜÞiPÜ, ®æç£PÜ, B«Ý£¾PÜ ÊÜåèÆÂWÜÙÜ ¹àhÝíPÜáÃÜ BWÜáÊÜíñæ ÁãàWÜ aÜoáÊÜqPæWÜÙÜ Óæà±Üìvæ.
9)
¿ááÊÝÊÜÓ§æ¿áÈÉ G¨ÜáÄÓÜáÊÜ ÓÜÊáÜ Óæ & BÃæãàWÜ ÓÜÊáÜ ÓæÂWÜÙÜ ±ÜÄaÜ¿á & ¯ÊÝÃÜOÝPÜÅÊáÜ WÜÙáÜ , «ÜãÊÜá±Ý®Ü, ÊÜá«Ü±ݮÜ, H.I.V. ÓæãàíPÜá Êæã¨ÜÇÝ¨Ü ²vÜáWÜáWÜÙÜ
PÜvæWæ hÝWÜÅñÜÃÝXÃÜáÊÜâ¨Üá.
10) ÁãàWÜ©í¨Ü ÓÜí¿áÊÜá, ÓܨÝaÝÃÜ, EñܤÊáÜ iàÊÜ®Ü ÊÜåèÆÂWÜÙÜ PÜvWæ æ BPÜÐì
Ü Oæ, ÓÜ¨Ý ÓÜÌÓܧ ËaÝÃÜWÙÜ Ü bíñÜ®&Ü EípÝWÜáÊÜíñæ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
11) ÍÝÄàÄPÜÊÝX & ÊÜÞ®ÜÔPÜÊÝX ¨ÜáŸìÆÃÝXÃÜáÊÜÊÄÜ Wæ ËÍæàÐÜÊÝ¨Ü ÎPÜÒ| ¯àvÜáÊÜâ¨Üá.
12) ÓÝ̼ÊÜÞ®Ü hÝWÜÅñWÜ ã
æ ÚÔ & ±ÝÄÊÝÄPÜ, ÓÝÊÜÞiPÜ ÖÝWÜã ÃÝÐÜó¨Ü PÜáÄñÜ Eñܤè
Ü ÝÀáñÜÌ ÓÜÌ»ÝÊÜ ¸æÙÓæ áÜ ÊÜâ¨Üá.
ÁãàWÜ ËhÝn®Ü©í¨Ü ÍÜÄàÃÜ¨Ü ÍÜá©œàPÜÃÜ| :&
BÃæãàWÜÂ, ÊÜÞ®ÜÔPÜ ®æÊÜᾩ ÊÜáñÜᤠHPÝWÜÅñæ ±ÜÅ£Á㟺®ÜÈÉ A¯ÊÝ¿áìÊÝ¨Ü BÊÜÍÜÂPÜñæ.
BÃæãàWÜÂÊÜâ ®ÜÊÜá¾ ÃæãàWÜ ¯Ãæãà«ÜPÜ ÍÜQ¤ PÝÃÜ|ÊÝX¨æ.
7
ÃÜæãàWÜ ¯Ãæãà«ÜPÜ ÍÜQ¤¿áá ®ÜÊÜá¾ ÃÜPܤ¨Ü ÍÜá¨Üœñæ ÊÜáñÜᤠ¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙÜ BÃæãàWÜÂÊÜ®Üá° Öæãí©Pæãíw¨æ.
ÃÜPܤÊÜ®Üá° AÍÜá¨ÜœWæãÚÓÜáÊÜ GÃÜvÜá ±ÝÅÊÜááS Pæàí¨ÜÅWÜÙÜá (i) iàOÝìíWÜWÙÜ áÜ (ii) ÍÜÌÓÜ®ÜÊÜáívÜÆ.
iàOÝìíWÜ ÊÜäÂÖܨÜÈÉ ÊÜááSÂÊÝX ¨æãvÜxPÜÃÜáÙÜá ÊÜáñÜᤠÊÜáÇÝÍÜ¿á¨ÜÈÉ ¯ÓÝÕÃÜ ±Ü¨Ý¥Üì ¯ÓÜgì®æ¿ÞWܨæà ¯íñÝWÜ PæãÙæñÜá PÜƾÍÜWÜÙÜá ÃÜPܤÊÜ®Üá° ÓæàÃÜáñܤÊæ. ÃÜPܤ
ÓæàÄ¨Ü D PÜÆ; WÜ ÙÜ Ü Ëá¨ÜáÚ®Ü iàÊÜPã
æ àÍÜWÙÜ È
Ü É ÓæàĨÝWÜ BÆÓÜÂ, B¿ÞÓÜ EípÝWÜáÊÜâ¨Üá.
ÍÜÄàÃÜ¨Ü CñÜÃÜ »ÝWÜWÙÜ Ü iàÊÜPã
æ àÍÜWÙÜ È
Ü É ÓæàÄPæãívÝWÜ A®ÝÃæãàWÜÂPæR PÝÃÜ|ÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.
iàOÝìíWÜWÙÜ È
Ü É ¯ÓÝÕñ
Ü ¨
Ü Ý¥Üì ¯ÆɨíÜ ñæ ®æãàwPæãÙÜÛÆá & gÆbQñæÕ ÊÜáñÜᤠÆZáÍÜíS ±ÜÅPÝÒÙ®Ü Ü ÓÜÖÝ¿áPÜÊÝX¨æ (C¨ÜÃÜ Ë«Ý®Ü樆 áÜ ° ±ÜÅñæÂàPÜÊÝX ¯àw¨æ.) ÃÜP¤ÜPRæ
ÍÜÌÓÜ®Ë
Ü «Ý®Ü©í¨Ü PÜÆ; Ü ÓæàÃÜáÊÜâ¨Ü®áÜ ° EÔÃÝo¨Ü WÜá|ÊÜáor樆 áÜ ° EñܤÊáÜ ±ÜvÓæ ¸
Ü àæ PÜá. EÔÃÝo¨Ü WÜá|ÊÜáor樆 áÜ ° EñܤÊáÜ ±ÜwÓÜÆá ÁãàWÜËhÝn®Ê
Ü âÜ ÓÜÖÝ¿áPÜÊÝX¨æ.
ÁãàWÜ ±ÜsÂÜ ËÐÜ¿á¨Ü AvÜPWÜ ÙÜ áÜ :
1)
Óæç¨Ýœí£PÜ (ñÝ£ÌPÜ)
2)
±ÝÅÁãàXPÜ
3)
«Ü®ÝñÜP¾ Ü bíñÜ®WÜ ÙÜ áÜ
4)
ÃÜã{Óܸàæ PÝ¨Ü ÊÜåèÆÂWÜÙáÜ
5)
ÊÜñÜì®æ¿áÈÉ PÝ|¸æàPÝ¨Ü Ÿ¨ÜÇÝÊÜOæWÜÙÜá
6)
ÁãàWÜ ÓÜãñÜÅWÜÙÜá, »ÜWÜÊÜ©Yàñæ¿á ÁãàWÜPæR B«ÝÃÜÊÝ¨Ü ÍæãÉàPÜWÜÙÜá & ÖÜsÜÁãàWÜ ±ÜÅ©à±Ü¨Ü ÍæãÉàPÜWÜÙÜá
Óæç¨Ýœí£PÜ : ÁãàWÜÊÜêPÜÒ¨Ü ÍÝTæWÜÙÜá, ´ÜÆ&±ÜâÐܳWÜÙÜá, ÁãàWÝíWÜWÜÙÜá.
&
ÍÜÄàÃÜ ËhÝn®Ü & ±ÜíaÜPæãàÍÜÊæà¨Ü; ±ÜíaÜ»ÜãñÝ£¾PÜ; ±ÜíaܱÝÅ|WÜÙÜá; PÜÊæáàìí©Å¿áWÜÙÜá & hÝn®æàí©Å¿áWÜÙÜá;
&
ÍÜÄàÃÜ&ËhÝn®Ü&B«Üá¯PÜ ËhÝn®Ü¨Ü ¨ÜêÑr & ËË«Ü AíWÜÊÜäÂÖÜWÜÙÜá, ÃÝÓÝ¿á¯PÜ QÅÁáWÜÙÜá, BÖÝÃÜ&ËaÝÃÜ&ËÖÝÃÜ&BÃæãàWÜÂ.
±ÝÅÁãàXPÜ : QÅ¿ÞñÜP¾ Ü aÜoáÊÜqPæWÙÜ áÜ & ÓÜã¿áì®ÜÊáÜ ÓÝRÃ,Ü ÁãàWÝÓÜ®WÜ ÙÜ áÜ , ±ÝÅOÝ¿áÊÜáPæR ±ÜäÃÜPÊ
Ü Ý¨Ü QÅÁáWÜÙáÜ .
8
&
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜáWÜÙÜá
&
±ÜÅñÝÂÖÝÃÜ & «ÝÃÜ|
&
«Ý娆 & ÓÜÊÜÞ— & ÊÜáá¨æÅWÜÙÜá & Ÿí«Ü®ÜWÜÙÜá
«Ü®ÝñܾPÜ bíñÜ®ÜWÜÙÜá : ÊÜáñÜᤠA®ÜáÓÜÃÜ| :
ÓÜÌaÜfñ;æ ©®ÜaÁ
Ü áì; BÖÝÃÜ Ë«Ý®Ü; ¨æçÊÜ»QÜ ¤; WÜáÃÜá&×Ä¿áÃÜÈÉ WèÃÜÊ;Ü ÃÝÐÜó»ÜQ¤; ÓæàÊÝ»ÝÊÜ; A£¦ ÓÜñÝRÃ;Ü Óæà° ÖܱÃÜ ñÜ ;æ ±ÝÅ¥ì
Ü ®æ¿á ÊÜáÖÜñÌÜ ; ÓÜÊì
Ü »ÜãñܨÁ
Ü á;
±ÜÅÓܮܰ »ÝÊÜ; ÓÜÊÜÞg&±ÜÄÊÝÃÜ¨Ü PÜvæ PÜñÜìÊܱÜÅhæn & EñܤÃܨÝÀáñÜÌ »ÝÊÜ®æ; ¨ÜáÍÜcoWÜÚí¨Ü ¨ÜãÃÜËÃÜáÊÜâ¨Üá&¨ÜáÍÜcoWÜÚWæ ÔÆáQ¨ÜÊÜÃÜ®Üá° A¨ÜÄí¨Ü ÊÜááPܤÃÝWÜÆá
±ÜſᣰÓÜáÊÜâ¨Üá.
9
1 ÊÜáñÜᤠ2®æà ñÜÃÜWÜ£¿á ±ÜsÜÂPÜÅÊÜá.
D ñÜÃÜWÜ£¿á ÊÜáPÜRÙÜá ÓÜÃÝÓÜÄ 7 ÊÜÐÜì¨Ü JÙÜX®Ü ±ÝÅ¿á¨ÜÊÜÃÝXÃÜáñݤÃæ. B¨Üá¨ÜÄí¨Ü BÓÜ®Ü ÊÜáñÜᤠEÔÃÝo¨Ü QÅÁá¿á®Üá° BíXPÜ aÜÆ®æWÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ
±ÜÄaÜÀáÓܸæàPÜá.
ñÝ£ÌPÜ AíÍÜWÜÙÜ®Üá° £ÚÓÜáÊÜ AWÜñÜÂËÆÉ. ÊÜááSÂÊÝX ÍÜábñÜÌ, ÓÜÄ¿Þ¨Ü BÖÝÃÜPÜÅÊÜá, BÃæãàWÜÂPæR ±ÜäÃÜPÜÊÝ¨Ü ©®ÜaÜÄ¿á hæãàvÜOæ & ±ÜıÝÆ®æWæ JñÜᤠPæãvܸæàPÜá.
ÊÜá®æ¿á ñÜí¨æ&ñÝÀá&Ÿí«ÜáWÜÙÜ JvÜ®Ýo©í¨Ü ÍÝÇæ ±ÜÅÊæàÎÓÜáÊÜ ÊÜáPÜRÚWæ ÎPÜÒPÜÃÜá ÊÜá®æ¿áÈÉ ÔWÜáÊÜ ÊÜáÊÜáñæ, Óæ°àÖÜ ±Üä|ì ÊÝñÝÊÜÃÜ|ÊÜ®Üá° PÜÈ³Ô ÍÝÇæ¿á
aÜoáÊÜqPæWÜÙÜÈÉ BÓÜQ¤, EñÝÕÖÜ©í¨Ü ±ÝÇæãYÙÜáÛÊÜíñæ ±æÅàÃæà²ÓܸæàPÜ. A®ÜáÓÜÃÜ|¨Ü ÊÜáãÆPÜ PÜÈPæ ®Üvæ¿ááÊÜâ¨ÜÄí¨Ü B¨ÜÍÜì ÊÜÂQ¤, ÊÝñÝÊÜÃÜ| ÔWÜáÊÜíñæ ®æãàwPæãÙÜÛ¸æàPÜá.
±ÜsÂÜ ¹í¨ÜáWÜÙáÜ :
®ÜÊáÜ ¾ ÍÜÄàÃÜ & ¸æàÃæ & ¸æàÃæ »ÝWÜWÙÜ ®Ü áÜ ° WÜáÃÜá£ÓÜáÊÜâ¨Üá. ±ÜÅ£Áãí¨ÜÃÜ E±ÜÁãàWÜ £Ú¿ááÊÜâ¨Üá & ÓÜÄ¿ÞX E±ÜÁãàXÔ¨ÝWÜ BWÜáÊÜ A®ÜáPÜãÆ & ñܱݳX
E±ÜÁãàXÔ¨ÝWÜ BWÜáÊÜ ñæãí¨ÜÃWæ ÙÜ ®Ü áÜ ° WÜÊáÜ ¯ÓÜáÊÜâ¨Üá.
ÍèaÜ & ÊÜááS, aÜÊÜáì, EWÜáÃÜá ÓÜí¨Üá, PÜã¨ÜÆá, PÜᣤWæ, PÜíPÜáÙÜá, ñæãvæ¿á ÓÜí¨ÜáWÜÙÜÈÉ PÜƾÍÜ ÓÜíWÜÅÖÜÊÝWÜáÊÜâ¨Üá, A¨Ü®Üá° ÓÜÌaÜfWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá.
& ÍÜÄàÃÜ¨Ü JÙÜ»ÝWÜ¨Ü AíÍÜWÙÜ áÜ & ÊÜáãñÜŨÝÌÃÜ, ÊÜáƨÝÌÃÜ, ÖÜÆáÉ, ®ÝÈWæ, WÜíoÆá, ÊÜáãX®Ü JÙÜ»ÝWÜ, PÜ~¡®Ü Ã汿
³æ á JÙÜ»ÝWÜ, QË¿á JÙÜ»ÝWÜ¨Ü ÓÜÌaÜfñ¿
æ á
AWÜñÂÜ ÓÜÌaܧWã
æ ÚÓÜáÊÜ Ë«Ý®Ü樆 áÜ ° ±ÝÅñÂÜ QÒPWæ ÙÜ Ü ÊÜáãÆPÜ £Ú¿á±ÜwÓÜáÊÜâ¨Üá.
BÖÝÃÜ & AWÜñÜ ; Gí¥Ý AÖÝÃÜ; ¸æÙÜÊÜ~WæWæ BÖÝÃÜ ÖæàWæ ÓÜÖÝ¿áPÜ ; BÖÝÃܨÜÈÉ ÓÜÌaÜfñæ; ¨æàÊÜÃÜá ±ÜÅPÜê£, ÃæçñÜÃÜ ÍÜÅÊÜá©í¨Ü ÔQR¨Ü BÖÝÃÜ ±æäàÆáÊÜÞvܸÝÃܨÜá;
BÖÝÃÜ ÓæàÊÜ®¿
æ áã Jí¨Üá Ë«Ü¨Ü ±Üähæ ; AWÜñÂÜ ËÃÜáÊÜÊÃÜ ã
æ í©Wæ, ±ÝÅ~&±ÜQÒWÙÜ ã
æ í©Wæ ÖÜíbPæãívÜá £®ÜáÊ
° âÜ ¨Üá.
ÊÝ¿ÞÊÜá & ƿ៨ܜ ®ÜwWæ ; ¯ÆáÉÊÜ PÜÅÊÜá ; ÓÜÄ¿ÞX PÜáÚñÜá PæãÙÜáÛÊÜ PÜÅÊÜá ; ÊÜáÆWÜáÊÜ PÜÅÊÜá & ±ÝÅÁãàXPÜ ±ÜÄaÜ¿á A»ÝÂÓÜ ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáÊÜ Êæã¨ÜÆá ±ÝÅ¥Üì®æ.
& «ÜêñÜWÜ£ ÊÜáñÜᤠ¯«Ý®ÜWÜ£¿á BíXPÜ aÜÆ®æWÜÙÜá.
& aÜÆ®æÀáí¨Ü ÍÜQ¤ÓÜíaÝÃÜÊÝWÜáÊÜâ¨Ü®Üá° WÜÊÜá¯ÓÜáÊÜâ¨Üá.
& ËË«Ü BoWÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ ÍÜÄàÃÜ¨Ü ¸æàÃæ&¸æàÃæ »ÝWÜWÜÙÜ®Üá° ÍÜQ¤ÍÝÈWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá.
& Pܱæ³, PÜá¨ÜáÃæ, ®ÝÀá, ¨Ü®Ü, EÃÜWÜ, ±ÜQÒWÜÙÜá, ¸æPÜáR CÊÜâWÜÙÜ aÜÆ®æ¿á®Üá° A®ÜáPÜÄÓÜáÊÜâ¨Üá.
10
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá & PæçWÜÙ®Ü áÜ ° G¨Üáįí¨Ü, ±ÝÍÜÌìWÜÚí¨Ü ÊæáàÆPæR&PæÙPÜ Ræ aÜÈÓÜáÊÝWÜ EÔÃÝoÊÜ®áÜ ° WÜÊáÜ ¯ÓÜáÊÜâ¨Üá ÓÜÖg
Ü ÊÝ¨Ü EÔÃÝoÊÜ®áÜ ° WÜÊáÜ ¯ÓÜáÊÜâ¨Üá, ÊÝ¿ÞÊÜá
& FvÜáÊÜâ¨Üá & ÖÝÃÜáÊÜâ¨Üá ÊÜááíñÝ¨Ü ÓÜÊáÜ ¿á¨ÜÈÉ EÔÃÝo¨Ü HÄÚñÜ WÜÊáÜ ¯ÓÜáÊÜâ¨Üá. ÊÜhÝÅ ¨
Ü È
Ü É PÜáÚñÜá EÔÃÝoÊÜ®áÜ ° WÜÊáÜ ¯ÓÜáñݤ ÊÜááí¨ÜPRæ ¸ÝWÜáÊÜâ¨Üá &
ÊæáàÇæ ŸÃÜáÊÜâ¨Üá, JÙÜ ŸÃÜáÊÜ & ÖæãÃÜÖæãàWÜáÊÜ EÔÃÜ®Üá° ±ÜÅñæÂàPÜÊÝXÃÜáÊÜâ¨Ü®Üá° £Ú¿ááÊÜâ¨Üá.
«Ý娆 & ¯ÍÜcÆ Ô§£¿áÈÉ PÜáÚñÜá ±ÜÅPÜꣿá ÓÜÖÜgÊÝX ®Üvæ¿áᣤÃÜá aÜÆ®æWÜÙÜ®Üá° WÜÊÜá¯ÓÜáÊÜâ¨Üá & ¯àÈ BPÝÍÜ¨Ü ×®æ°Çæ¿áÈÉ aÜÈÓÜáÊÜ ÊæãàvÜ ; ±ÜÅÊÝÖܨæãí©Wæ aÜÈÓÜáÊÜ
ñæàÆáÊÜ ÊÜÓÜá¤WÜÙÜá ; ±ÝÅ~ & ±ÜQÒWÜÙÜ PÜãWÜá ; WÜw¿ÞÃÜ¨Ü qP…&qP… ÍÜŸª CñÝ©.
«Ü®ÝñܾPÜ ÊÜåèÆÂWÜÙÜ bíñÜ®æWÜÙÜá & ñÝÀá, ñÜí¨æ, ×Ä¿áÃÜá, WÜáÃÜáWÜÙÜá, A£¦WÜÙÜá CÊÜÃÜÈÉ WèÃÜÊÜ.
±ÜÅPÜꣿáÈÉ ®ÜÊÜá¾ AÄËWæ »ÝÃÜ¨Ü ËÍæàÐÜ ""ÍÜQ¤'' ¨æàÊÜÃÜÈÉ »ÜQ¤ ; ÓÜ¨Ý ±ÜÅÓܮܰñæÀáí¨Ü CÃÜáÊÜâ¨Üá ; CñÜÃÜÄWæ ÓÜÖÜPÝÃÜ ÊÜÞvÜáÊÜ Caæf ; GÆÉÃÜÈÉ¿áã Óæ°àÖÜ »ÝÊÜ®æ
; PÜÐÜr¨ÜÈÉÃÜáÊÜÊÜÄWæ ®æÃÜÊÝWÜáÊÜâ¨Üá ; ÊÜá®æWæ Ÿí¨Ü A£¦WÜÙæãvÜ®æ ®Ü¿áˮܿá©í¨Ü ÊÜ£ìÓÜáÊÜâ¨Üá. ÃÝÊÜá, PÜêÐÜ¡ÃÜ ¨ÜêÐÝríñÜ PÜ¥æWÙÜ Üá ±ÜíaÜñÜíñÜÅ¨Ü PÜ¥æWÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ EñܤÊÜá
ÊÜåèÆÂWÜÙÜ®Üá° Ô§ÄàPÜÄÓÜáÊÜâ¨Üá. ®ÝvÜXàñæ, ¨æàÍÜ»ÜQ¤Xàñæ, ÇÝÊÜOæWÜÙÜá, hÝ®Ü±Ü¨Ü XàñæWÜÙÜá, »ÜQ¤XàñæWÜÙÜá & CñÝ© A»ÝÂÓÜ ÊÜáñÜᤠA¼®Ü¿á. ©®ÜaÜÄ & ¸æÚWæY G¨æãªvÜ®æ
& PÜÃܨÜÍÜì®Ü & ÍæãÉàPÜ ;
»ÜãñÝÀáWæ ®ÜÊáÜ ®Ü & ÍæãÉàPÜ ; ÍèaÜQÅÁá ; ¨æàÊÜÄWæ ÊÜí©ÓÜáÊÜâ¨Üá ; ñÜí¨æ&ñÝÀá&×Ä¿áÄWæ WèÃÜÊÜ ; BÖÝÃÜ PÜÅÊáÜ ; ÍÝÇÝ A»ÝÂÓÜ & bíñÜ®æ ; ÓÜÄ¿Þ¨Ü
EvÜáWæ & ñæãvÜáWæ ; ±ÜâÓܤPÜ E±ÜÁãàXÓÜáÊÜ ÓÝ«Ü®WÜ ÙÜ ®Ü áÜ ° ÖÝÙÝWܨíÜ ñæ ÃÜQÒÓáÜ ÊÜâ¨Üá & ÓÜÄ¿ÞX E±ÜÁãàXÓÜáÊÜâ¨Üá ; ÊÜá®ÜÔWÕ æ & ¸æàÓÜÃ,Ü Pæãà±Ü, ¨Üá@S PÝ~Ô¨ÝWÜ
±ÜÄÖÜÄÓÜáÊÜ aÜoáÊÜqPæ ËÍÝÅí£ ; ÃݣŠ±ÝÅ¥ì
Ü ®æ&
11
3®æà ñÜÃÜWÜ£¿á ±ÜsÜÂPÜÅÊÜá :&
1 ÊÜáñÜᤠ2®æà ñÜÃÜWÜ£¿áÈÉ PÜÈñÜ AíÍÜWÜÙÜ PÜƳ®æ C®Üã° ÓܳÐÜrÊÝXÃÜáÊÜâ©ÆÉ. B¨Üá¨ÜÄí¨Ü AÊÜâWÜÙÜ ÓÜÄ¿Þ¨Ü A»ÝÂÓÜPæR JñÜá¤PæãvܸæàPÜá. D ñÜÃÜWÜ£¿á ÊÜáPÜRÙÜá
7 & 8ÃÜ ÊÜÞí£ÅPÜ ±ÜÄÊÜñì
Ü ®æWæ PÝÃÜ|ÊÝ¨Ü ±ÝÅ¿á¨ÜÊÃÜ ÝXÃÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü WÜáOÝñÜP¾ Ü ÊÜÂQ¤ñÌÜ ÊÜáãwŸÃÜÆá ±ÜäÃÜPÊ
Ü ÝWÜáÊÜíñæ ÁãàWÝ»ÝÂÓÜ樆 áÜ ° ±ÝÅÃíÜ ¼ÓÜÆá C¨Üá ÓÜÄ¿Þ¨Ü
±ÝÅ¿áÊÝX¨æ. (D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ ÍÜÄàÃÜ, ÊÜá®ÜÓÜáÕ & »ÝÊÜ®æ, ¸è©œPÜ Ô§ñÜÂíñÜÃÜWÜÙÜ ËÊÜÃÜWÜÙÜ®Üá° ±ÜÅñæÂàPÜÊÝX ÓæàÄÔ¨æ.)
±Üsܹí¨ÜáWÜÙÜá :&
®ÜÊÜá¾ ÍÜÄàÃÜ & PÜÊæáìàí©Å¿á ÊÜáñÜᤠhÝn®æàí©Å¿áWÜÙÜ ±ÜÄaÜ¿á PÜ|á¡, QË, ®ÝÈWæ, aÜÊÜáì ÊÜáñÜᤠÊÜáãX®Ü ±ÜÅñæÂàPÜ PæÆÓÜWÜÙÜ®Üá° ±ÝÅñÜÂQÒPæ¿á ÊÜáãÆPÜ £Ú¿ááÊÜâ¨Üá
PÜ|á¡, QË, ÊÜáãWÜá & ÓÜÄ¿Þ¨Ü E±ÜÁãàWÜ & CÊÜâWÜÙÜ ÃÜPÜÒOæ ÓÜÌaÜfñæ.
BÖÝÃÜ & ÓÜÄ¿Þ¨Ü BÖÝÃÜ Ë«Ý®ÜWÙÜ áÜ : ±ÜÅPêÜ £¿á BÖÝÃÜ樆 áÜ ° ±ÜäÃæçÓÜáÊÜ Ë«Ý®Ü ; ±ÝÅPêÜ £PÜÊÝX ÔWÜáÊÜ ÖÜ|á¡ ÖÜí±ÜÆá, WÜv&xæ Wæ|ÓÜáWÜÙÜ ±ÜÄaÜ¿á E±ÜÁãàWÜ ¸æàÃæ&¸æàÃæ
MáñÜáWÜÙÈ
Ü É ¨æãÃæ¿ááÊÜ ÖÜ|á¡&ñÜÃPÜ ÝÄWÜÚWæ A®ÜáÓÝÃÜÊÝX BÖÝÃÜ PÜÅÊáÜ ¨ÜÈÉ Ÿ¨ÜÇÝÊÜO.æ BÖÝÃÜ¨Ü ÍÜábñÜÌ & ÓæàÊÜ®¿
æ á PÜÅÊáÜ & BÖÝÃÜ & BÃæãàWÜÂWÜÙÜ AÊÜÆퟮæ.
PÝíwÊæáíoáWÜÙÈ
Ü É ¹à©&¹à©WÜÙÈ
Ü É ÔWÜáÊÜ BÖÝÃÜ ÓæàÊÜ®À
æ áí¨Ü BÃæãàWÜ嬆 ÊæáàÇæ ¨ÜáÐÜij OÝÊÜá. ÓÜíÓÜRÄñÜ BÖÝÃÜ¨Ü ÊæáàÇæ A£¿Þ¨Ü AÊÜÆퟮæÀáí¨Ü EípÝWÜáÊÜ
BÃæãàWÜÂÓÜÊáÜ ÓæÂWÜÙáÜ ; A£¿ÞX ÓÝa…ì ÊÜáñÜᤠPÜêñPÜ Ü Ô× ŸÙÜÔÃÜáÊÜ ±Ý¯à¿áWÜÙáÜ , aÝPÜÇàæ oá, IÓ…QÅàí¯í¨Ü EípÝWÜáÊÜ ñæãí¨ÜÃWæ ÙÜ áÜ .
BÓÜ®&Ü ÊÝ¿ÞÊÜá&BoWÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ & BíXPÜ aÜÆ®æ¿á ÊÜáãÆPÜ ÊÝ¿ÞÊÜá. ¯ÆáÉÊÜ & PÜãÃÜáÊÜ & K¨ÜáÊÜ & ŸÃæ¿ááÊÜ ÓÜÄ¿Þ¨Ü »ÜíXWÜÙÜ ±ÜÄaÜ¿á.
ñÝvÝÓÜ®,Ü ÊÜêPÝÒ ,Ü ÊÜhÝÅ ,Ü ±ÜÊì
Ü ñÝÓÜ®,Ü ÍÜÍÝíPÝÓÜ®,Ü ÍÜÊÝÓÜ®WÜ ÙÜ Ü ±ÜÄaÜ¿á & ÓÜÄ¿Þ¨Ü A»ÝÂÓÜ.
(1) ¯«Ý®ÜW£Ü ¿áÈÉ, (2) EÔÃÝoÊÜ®áÜ ° WÜÊáÜ ¯ÓÜáñݤ aÜÈÓÜáÊÜâ¨Ü®áÜ ° ÊÜá®Ü¨o
Ü ár ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá (3) aÜÈst »ÝWÜWÚÜ Wæ ÃÜP¤ÜÓíÜ aÝÃÜÊÝWÜáÊÜâ¨Ü®áÜ ° WÜÊáÜ ¯ÓÜáÊÜâ¨Üá. (4)
±ÜÅ£Áãí¨Üá Ô§£¿áÈÉ 2&3 EÔÃÝoÊÜ®áÜ ° WÜÊáÜ ¯Ô ÊÜááí©®Ü Ô§£Wæ ÖæãàWÜáÊÜ AWÜñÂÜ £ÚÓÜáÊÜâ¨Üá. (5) aÜÆ®æÀáí¨Ü B¿Þ »ÝWÜ¨Ü B¿ÞÓÜ ¯ÊÝÃÜO¿
æ ÞWÜáÊÜâ¨Ü®áÜ °
WÜÊÜá¯ÓÜáÊÜâ¨Üá.
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá : ÓÜáTÝÓܮܨÜÈÉ PÜáÚñÜá ÊÜáãX®Ü PæÙÜ»ÝWÜÊÜ®Üá° WÜÊÜá¯ÓÜáñݤ ¹Ô¿Þ¨Ü & PÜƾÍÜ EÔÃÜá ÖæãÃÜŸÃÜáÊÜâ¨Ü®Üá° ñÜí±Ý¨Ü ÍÜá¨ÜœWÝÚ JÙÜWæ ±ÜÅÊæàÎÓÜáÊÜâ¨Ü®Üá°
WÜÊáÜ ¯ÓÜáÊÜâ¨Üá. EÔÃÜá JÙÜWæ ÖæãàX ÖæãÃÜŸÃÜÆá ±ÝÅÃíÜ ¼ÓÜáÊÜ Êæã¨ÜÆá EÔÄ®Ü aÜÆ®æ ¯íñÜáÊÜâ¨Ü®áÜ ° WÜÊáÜ ¯ÓÜáÊÜâ¨Üá. WÜÊáÜ ¯ÓÜÆá ÓÜÖÝ¿áÊÝWÜáÊÜíñæ aÜÆ®æ¿á®Üá° ËË«Ü
BPÜê£ (ÊÜêñܤ, aèPÜ, ÊæáorÆá HÄ & CÚ¿ááÊÜâ¨Üá)¿áÈÉ b£ÅàPÜÃÜ| ÊÜáãÆPÜ ÓܳÐÜr ±ÜvæÓÜáÊÜâ¨Üá.
ÍÝÌÓÜPæãàÍÜ¨Ü WÝÚbàÆWÜÙÜ ÓÜíTæ ÖæaÝcWÜáÊÜâ¨Üá ¯íñÜá WÝñÜÅ ÖæaÜcÆá ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ ¯¿áËáñÜÊÝX ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá¨Ü A»ÝÂÓÜ AñÜÂíñÜ
E±Ü¿ááPܤÊÝX¨æ.
12
aÜí¨ÝÅ®áÜ ÇæãàÊÜá ÊÜáñÜᤠÓÜã¿Þì®ÜáÇæãàÊÜá ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá A»ÝÂÓÜ & ®ÝÔPÜÊáÜ á¨æÅ & b®Üá¨
¾ Åæ WÙÜ Ü A»ÝÂÓÜ.
«Ý娆 & ×í©®Ü ñÜÃÜWÜ£¿á A»ÝÂÓÜÊÜ®Üá° ÊÜááí¨ÜáÊÜÄÓÜáÊÜâ¨Üá.
«Ü®ÝñܾPÜ ÊÜåèÆÂWÜÙÜ bíñÜ®Ü ÊÜáñÜᤠA®ÜáÓÜÃÜOæ :&
±ÜÅPÜê£Áãí©Wæ Öæãí©PæãívÜá Ÿ¨ÜáPÜáÊÜâ¨Üá. ÖÜã訆 ÊÜáñÜᤠÖÜ|á¡ ñÜÃÜPÝÄXvÜWÜÚWæ Wæ㟺ÃÜ&¯àÃÜá ÖÝPÜáÊÜâ¨Üá. ¸ÝÙæ, ñæíWÜá, ñÜÃÜPÝÄ XvÜWÜÙÜ BÃæçPæ. ÓÝPÜá±ÝÅ~WÜÙÜá
& ¨Ü®,Ü ¸æPáÜ R, ®ÝÀáWÜÙÜ ±ÝÆ®æ. BÖÝÃÜ ¯àvÜáÊÜâ¨Üá. BÃæãàWÜÂPÜÃÜ ©®ÜaÄÜ ¿á ±ÜıÝÆ®æ.
B¨ÜÍÜì ÊÜÂQ¤WÜÙÜ iàÊÜ®Ü Ë«Ý®Ü & ÊÜáÖݱÜâÃÜáÐÜÃÜ iàÊÜ®Ü aÜÄñæÅ, »Üg®æ, ¨æàÊÜÃÜ ±Üähæ, ÍæãÉàPÜWÜÙÜ A»ÝÂÓܨÜÈÉ »ÝWÜÊÜ×ÓÜáÊÜâ¨Üá. ×Ä¿áÃÜ PæÆÓÜWÜÚWæ ®æÃÜÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.
Pæãà±Ü&¨Üá@S&ÓÜíñæãàÐÜ ÊÜááíñÝ¨Ü »ÝÊÜ®Wæ ÙÜ ®Ü áÜ ° WÜÊáÜ ¯ÓÜáÊÜâ¨Üá.
iàÊÜ®Ü Ë«Ý®ÜÊÜ®Üá° B¨ÜÍÜìWæãÚÓÜáÊÜ «æÂà¿áÊÝPÜÂWÜÙÜ PÜÈPæ, PæçPæÓÜÃݨÜÃæ ¸ÝÀáWæ ÊæãÓÜÃÜá ; ¨æàÊÜÃÜ »Ü¿áÊæà hÝn®Ü¨Ü BÃÜí»Ü ; Cí¨Üá&®ÝÙæ G®Ü°¨æà PÜÈñÜÊÜ®æà
hÝ|.
13
®ÝÆR®æà ñÜÃÜWÜ£¿á ±ÜsÜÂPÜÅÊÜá
5®æà ÊÜÐì
Ü ©í¨Ü 10®æà ÊÜÐì
Ü ±ÝÅ¿áÊÜ®áÜ ° PèÊÜÞ¿áìÊæí¨Üá ±ÜÄWÜ~ÓÜÇÝX¨æ. D AÊÜ—¿áÈÉ ¸ÝÆ嬆 PÜáñÜãÖÜÆ & aÜoáÊÜqPæ C®Üã° ÊÜááí¨ÜáÊÜÄ©ÃÜáñܤ¨.æ
WÜÊáÜ ¯ÓÜáñݤ ÖæãÓÜñ®Ü áÜ ° A¥æçìÓÜáÊÜ ±ÜÅÊêÜ £¤ hÝWÜêñË
Ü ÃÜáñܤ¨.æ gñæ&gñæWæ ÖÜ©ÖÜÿ
æ á¨ÜÈÉ PÝ~ÓÜáÊÜ ÓÜí—WÜœñ¿
æ áã PÝÈÄÓÜᣤ¨.æ D Ÿ¨ÜÇÝÊÜO¿
æ á ÖÜíñܨÈ
Ü É ñÜáí¸Ý
hÝWÜÅñÀ
æ áí¨Ü ÊÜáPÜRÙ®Ü áÜ ° ®ÜvÀ
æ áÔPæãÙÜÛ¸æàPÜá. D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ¿áã A®ÜáPÜÃO
Ü ¿
æ á ÊÜáãÆPÜÊàæ PÜÈPæ ®Üv¿
æ ááñܤ¨.æ B¨Üá¨ÜÄí¨Ü GaÜcÄPæÀáí¨ÜÇàæ PÜÈPæ¿á ÊÝñÝÊÜÃ|
Ü
¯ËáìÔÃܸæàPÜá.
ÁãàWÜ ±ÜsÂÜ ¹í¨ÜáWÜÙáÜ :
×í©®Ü ñÜÃWÜ £Ü ¿áÈÉ PÜÈñÜ A»ÝÂÓÜWÙÜ ®Ü áÜ ° ÊÜááí¨ÜáÊÜÄÓÜáÊÜâ¨Üá.
®ÜÊÜá¾ ÍÜÄàÃÜ : ÍÜÄàÃÜ¨Ü JÙÜ»ÝWÜ¨Ü ÓÜãPÜÒ$¾ AíWÜWÜÙÜ ±ÜÄaÜ¿á, BÖÝÃÜ, £í¨Ü BÖÝÃÜ¨Ü ià|ìQÅÁá ®Üvæ¿ááÊÜ ËË«Ü »ÝWÜWÜÙÜá, BÃæãàWÜ AÊÜâWÜÙÜ PæÆÓÜ.
¸ÝÀá¿áÈÉ ®ÝÆWæ, ÖÜÆáÉ, hæãÆáÉÃÜÓÜ&WÜÙÜ PæÆÓÜ. aæ®Ý°X gX¨Üá £®Üá°ÊÜâ¨Üá. WÜíoÈ®ÜÈÉ BÖÝÃÜ¨Ü aÜÆ®æ. gsÜÃܨÜÈÉ BÖÝÃÜ¨Ü ±ÜaÜ®Ü.
BÖÝÃÜ ÓæàÊÜ®æ PÜÅÊáÜ ÓÜÄÀáÆɨÝWÜ BÃæãàWÜ嬆 ÊæáàÇæ BWÜáÊÜ ¨ÜáÐÜij OÝÊÜáWÜÙáÜ .
EÔÃÝo¨ÜÈÉ »ÝWÜÊ×
Ü ÓÜáÊÜ AíWÜWÙÜ áÜ ÊÜáãWÜá, WÜíoÆá, ÍÝÌÓÜPã
æ àÍÜWÙÜ Ü PæÆÓÜ.
ÊÜáÆËÓÜgì®æ PÜɱ¤ÜÊÝX ®Üv¿
æ áÆá ÓÜÖPÜ ÝÄ¿Þ¨Ü BÖÝÃÜ PÜÅÊáÜ . ÊÜáÆŸ¨ÜœñÀ
æ áí¨Ü EípÝWÜáÊÜ ÓÜÊáÜ ÓæÂWÜÙáÜ . gÆÓæàÊÜ®æ ; ¸æÙXÜ Y®Ü Æ¿á Ÿ¨ÜœÊÝ¨Ü ®ÜwWæ.
BÓÜ®Ü & ÊÝ¿ÞÊÜá :
×í©®Ü ñÜÃWÜ £Ü ¿áÈÉ PÜÈñÜ A»ÝÂÓÜ樆 áÜ ° ÊÜááí¨ÜáÊÜÄÓÜáÊÜâ¨Üá. ÁãàWÜ A»ÝÂÓÜÊâÜ & ÓÜíXàñÜ, ®ÜêñÂÜ , PÜí±ÜäÂoÃÜá ÊÜááíñÝ¨Ü PÜÈPæ¿áíñæ ¸æàPݨÝWÜ E±ÜÁãàWÜ
±Üvæ¨ÜíñÜÆÉ. ¯ÃÜíñÜÃÜ A»ÝÂÓÜ ÊÜááí¨ÜáÊÜÄÓÜᣤÃܸæàPÜá.
±Ý¨Ü, ÊÜáíw, Óæãío, PÜᣤWæ ÓÜÄ¿Þ¨Ü ÊÝ¿ÞÊÜá ¯àvÜáÊÜ QÅÁáWÜÙÜ ¯¿áËáñÜÊÝ¨Ü A»ÝÂÓÜ.
ÓÜã¿áì®ÜÊáÜ ÓÝRè
Ü È
Ü É ŸÃÜáÊÜ BÓÜ®WÜ ÙÜ Ü ±ÜÅñÂæ àPÜ A»ÝÂÓÜ BoWÜÙÜ ÄࣿáÈÉ ËË«Ü aÜÆ®æWÙÜ ®Ü áÜ ° A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
Öæãpær & ¸æ®áÜ W° ÙÜ Ü ÊÜáÆX ÊÜÞvÜáÊÜ BÓÜ®WÜ ÙÜ Ü ±ÜÄaÜ¿á A»ÝÂÓÜ.
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá :& ÓÜáS&ÍÝÌÓæãàaÝf$ÌÓÜ¨Ü A»ÝÂÓÜ ÊÜááí¨ÜáÊÜÄPæ.
14
aÜí¨ÝÅ®áÜ ÇæãàÊÜá & ÓÜã¿Þì®ÜáÇæãàÊÜá
aÜí¨ÜÅ»àæ ¨Ü®Ü & ÓÜã¿áì»æà¨Ü®Ü ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá A»ÝÂÓÜ. ®ÝwÍæãà«Ü®Ü & ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá¨Ü A»ÝÂÓÜ.
«Ý娆 & ÍÜÄàÃÜ¨Ü ¸æàÃæ&¸æàÃæ »ÝWÜWÜÙÜ ÊæáàÇæ WÜÊÜá®ÜËÄÓÜáÊÜâ¨Üá.
ÍÜÄàÃÜ¨Ü ÖæãÃÜX®Ü ¸æàÃæ&¸æàÃæ ÊÜÓÜá¤WÜÙÜ®Üá° WÜÊÜá¯ÓÜáÊÜâ¨Üá.
ÊÜåèÆÂWÜÙÜ «Ü®ÝñÜP¾ Ü bíñÜ®Ü ÊÜáñÜᤠA®ÜáÓÜÃ|
Ü :&
±ÜÅPêÜ £Áãí©Wæ Öæãí©PæãívÜá Ÿ¨ÜáPÜáÊÜâ¨Üá, WÜáÃÜá ×Ä¿áÄWæ WèÃÜÊÜ ÓÜÈÉÓáÜ ÊÜâ¨Üá JÙæÛ¿á WÜá|, ÓÜÌ»ÝÊÜ, ©®ÜaÄÜ Öæãí©¨ÜÊÃÜ ã
æ í©Wæ Êæáç£Å. ±ÝÅ~&±ÜQÒWÙÜ áÜ &±ÜÅPêÜ £
BÃæãàWÜÂPÜÃÊ
Ü ÝXÃÜáÊÝWÜ ÊÜÞñÜÅ ®ÜÊáÜ ¾ BÃæãàWÜ aæ®Ý°XÃÜÆá ÓÝ«ÜÂ.
PÜoár¯pÝr¨Ü BÃæãàWÜÂPÜÃÜ BÖÝÃÜ Ë«Ý®Ü¨Ü A®ÜáÓÜÃÜOæ, ¨æàÊÜÃܱÜähæ, BÃæãàWÜÂPÜÃÜ bíñÜ®Ü ®Üvæ¿ááÊÜÈÉ ÖÝgĨÜ᪠EñܤÊÜá ÓÜíÓÝRÃÜ ¸æÙæÀáÔPæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá.
±ÜÅ£´ÜÇݱæàPæÒÀáÆÉ¨Ü ÓæàÊæ.
15
I¨Ü®æà ñÜÃÜWÜ£¿á ±ÜsÜÂPÜÅÊÜá :&
GíoÄí¨Ü Öܮðæ v
Ü ®Ü àæ ÊÜÐì
Ü ±ÝÅ¿áÊÜâ ±ÜÅ£Áãí¨Ü®ã
Ü ° ±ÜÅÎÔ° ËÍæÉàÑÓÜáÊÜ ÖÜíñÜÊÝX¨æ. ËÐÜ¿áWÜÙ®Ü áÜ ° ÊÜá®ÜÊáÜ áoárÊíÜ ñæ ÊæçhÝn¯PÜ ×®æ°Ç¿
æ á®Üá° ¯àw¨ÝWÜ ÊÜÞñÜÅ
J²³Pã
æ ÙÜáÛÊÜ ÊÜá®ÜÔ§£ Öæãí©ÃÜáñݤÃ.æ B¨Üá¨ÜÄí¨Ü ÁãàWÜ ±ÜsÂÜ ¹í¨ÜáWÜÙ®Ü áÜ ° (i) HPæ? (ii) ÖæàWæ? (iii) ÊæçhÝn¯PÜ ×®æ°ÇæÁáà®Üá? Gí¨Üá ±ÜÅÎ°Ô ÔÌàPÜÄÓÜÆá AÊÜPÝÍÜËÃܸæàPÜá.
ÁãàWÜ ±Üsܹí¨ÜáWÜÙÜá.
×í©®Ü ñÜÃWÜ £Ü ¿áÈÉ PÜÈñÜ A»ÝÂÓÜWÙÜ ®Ü áÜ ° ÊÜááí¨ÜáÊÜÄÓÜáÊÜâ¨Üá.
®ÜÊÜá¾ ÍÜÄàÃÜ :& BÖÝÃÜ & BÃæãàWÜ &
ÃÜáívÜ&ÊÜááívÜ&PæçPÝÆáWÜÙáÜ ¨æàÖÜ¨Ü ÊÜááS»ÝWÜWÙÜ áÜ . CÊÜâWÜÙÜ ÓÜí±Üä|ì Öæãí¨Ý~Pæ¿á PæÆÓÜ AñÜÂíñÜ ÓæãàiWÜ¨Ü ËaÝÃÜÊÝX¨æ. Öæãí¨Ý~PæÀáí¨Ü PæÆÓÜ ÓÜáÊÜÂÊÜÔ§ñÊ
Ü ÝX
®Üv¿
æ áÆá ±ÜÅPêÜ £ A¥ÜÊÝ ¨æçÊÜ ÊÜÞ®ÜÊÜ ÍÜÄàÃÜ樆 áÜ ° AñÜÂíñÜ A¨Üá½ñÊ
Ü ÝX ÓÜíÁãàiÔ¨æ. D ÓÜíÁãàg®æ¿áÈÉ &
(i)
AÔ§ÊÜäÂÖÜ.
(ii)
ÓÝ°¿ááŸí«Ü
(iii)
®ÜÃÜÊÜáívÜÆ & aÜÆ®æWÜÙÜ®Üá° ®ÜvæÀáÓÜáñܤÊæ.
(iv)
iàOÝìíWÜÊäÜ ÂÖÜ (v) ÃÜPܤ±ÜÄaÜÆ®Ü ÊÜáívÜÚ & C¨ÜPæR ¸æàPÝ¨Ü aæçñÜ®ÜÂÊÜ®Üá° J¨ÜXÓÜáñܤÊæ.
¯¿áí£ÅÓÜáñܤÊæ. C¨ÜPæR ÓÜÖÜPÝÄ¿Þ¨Ü C®Üã° ÖÜÆÊÜâ ÊÜÂÊÜÓæ§WÜÚÊæ.
(vi)
Pæàí¨ÜÅ ®ÜÃÜÊÜáívÜÆ
(vii)
¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙÜ ÓÜÊÜáãÖÜ & Cwà ÊÜÂÊÜÓ槿á®Üá°
BÖÝÃÜ©í¨Ü ¸æàPÝ¨Ü ""Cí«Ü®Ü'' ±ÜäÃæçPæ¿Þ¨ÜÃæ aæçñܮܠ¹vÜáWÜvæWæãÚÓÜÆá EÔÄ®Ü ÊÜáãÆPÜ ÍÝÌÓÜPæãàÍÜ ÓæàÄ¨Ü ""±ÝÅ|ÊÝ¿áá'' AñÜÂWÜñÜÂ.
BÖÝÃÜ¨Ü ZoPÜWÙÜ áÜ ; ±ÜÅ£Áãí¨ÜÃÜ PæÆÓÜ D ZoPÜWÙÜ ®Ü áÜ ° ±ÜäÃæçÓÜáÊÜ ËË«Ü BÖÝÃܱ¨
Ü Ý¥ÜìWÜÙáÜ , ÓÜÊáÜ ñæãàÆ®Ü BÖÝÃÜ ; ±ÜÅ£Áãí¨ÜÃÜ PæãÃÜñÀ
æ áí¨Ü EípÝWÜáÊÜ
ñæãí¨ÜÃæWÜÙÜá.
BÓÜ®Ü ÊÜáñÜᤠÊÝ¿ÞÊÜá : ×í©®Ü ñÜÃÜWÜ£¿áÈÉ PÜÈñÜ BÓÜ®ÜWÜÙÜ®Üá° aæ®Ý°X ÊÜááí¨ÜáÊÜÄÓÜáÊÜâ¨Üá.
ÓÜã¿áì®ÜÊÜáÓÝRÃÜ :& WÜ»ÝìÐÜrÊÜá & HÙÜá ÊÜáñÜᤠGío®æà ÊÜÐÜì ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ Ëá¨ÜáÚ®ÜÈÉÃÜáÊÜ ²à¯¿áÇ… WÜÅí¦¿áá ñܮܰ ÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜ®Üá° PÜÙæ¨ÜáPæãÙÜÛÆá ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáÊÜâ¨Üá.
BWÜ ²oáÂoÄWÜÅí¦¿á Êæáà騆 ¯¿áíñÜÅ| ÓÜwÆÊÝX & ÇæçíXPÜ AÊÜ¿áÊÜWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠWÜÅí¦WÜÙÜá hÝWÜêñÜÊÝX ñÜÊÜá¾ AñÜÂíñÜ ±ÜÅŸÆÊÝ¨Ü ÃÝÓÝ¿á¯PÜWÜÙÜ®Üá° ÃÜPܤPæR
¹vÜáWÜvæWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá. ÍÝÄàÄPÜÊÝX, »ÝÊÜ®ÝñܾPÜÊÝX, ÊÜÞ®ÜÔPÜÊÝX, ¸è©œPÜÊÝX ÓÝPÜÐÜár ¸æÙÜÊÜ~Wæ¿ÞXÃÜ¨Ü D Ô§£¿áÈÉ ÊÜáPÜRÙÜÊæáàÇæ ÖÜÆÊÜâ ¨ÜáÐܳÄOÝÊÜá
EípÝWÜáÊÜâ¨Üá. C¨ÜÄí¨Ü ÊÜáPÜRÙÜá A£ÃæàPÜ ÊÜñÜì®æ ñæãàÄÓÜŸÖÜá¨Üá A¥ÜÊÝ ÊÜÞ®ÜÔPÜÊÝX PÜáXY ËPÝÓÜ ¯íñÜáÖæãàWÜŸÖÜá¨Üá. (ËÊÜÃÜWÜÙÜ®Üá° ±ÜÅñæÂàPÜÊÝX J¨ÜXÔ¨æ.)
16
²à¯¿áÇ… WÜÅí¦¿á ÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜ®Üá° PævܨÜíñæ ®æãàwPæãÙÜÛÆá (i) ÓÜã¿áì®ÜÊáÜ ÓÝRÃ,Ü (ii) ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá, (iii) ÍÝí»ÜËàÊÜáá¨æÅ (iv) WÝ¿á£Åà ÊÜáíñÜÅ¨Ü & A»ÝÂÓÜÊâÜ
ÓÜÖPÜ ÝÄ¿ÞX¨æ Gí¨Üá ÓÜíÍæãà«Ü®À
æ áí¨Ü ԨܜÊÝX¨æ.
B¨Üá¨ÜÄí¨Ü ÓÜã¿áì ®ÜÊáÜ ÓÝRÃÊ
Ü ®Ü áÜ ° ¯¿áÊÜá¨Üíñæ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvܸàæ PÜá. ÓæàÄÓÜŸÖÜá¨Ý¨Ü CñÜÃÜ BÓÜ®WÜ ÙÜ áÜ &
ñÝvÝÓÜ®Ü ; ÊÜêPÝÒÓÜ®Ü ; £ÅPæãàOÝÓÜ®Ü ; ËàÃܻܨÝÅÓÜ®Ü ; Ÿ¨ÜœPæãàOÝÓÜ®Ü ; HPÜ±Ý¨Ý hÝÖÜá° ÎÐÝìÓÜ®Ü ; E±ÜËÐÜrPæãàOÝÓÜ®Ü ; ÍÜÊÝÓÜ®Ü ; ±ÜÊÜ®ÜÊÜááPݤÓÜ®Ü ; ÊÜáPÜÃÝÓÜ®Ü;
»ÜágíWÝÓÜ®Ü.
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá : aÜí¨ÝÅ®áÜ ÇæãàÊÜá ; ÓÜã¿Þì®Üá ÇæãàÊÜá ; aÜí¨ÜÅ »æà¨Ü®Ü ; ÓÜã¿áì »æà¨Ü®Ü ; ®ÝwÍæãà«Ü®Ü ±ÝOÝ¿ÞÊÜáWÜÙÜ ¯¿áËáñÜÊÝ¨Ü A»ÝÂÓÜ.
®ÝwÍæãà«Ü®Ü ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá©í¨Ü & ÍÝÌÓÜPæãàÍÜ¨Ü ÍÜá©œàPÜÃÜ|, ÃÜPܤ¨Ü ÍÜá©œàPÜÃÜ| AíWÝíWÜWÜÙÜ ±Üâ®ÜÍæcàñÜ®Ü ÓÝ«ÜÂ.
«Ý娆 : ±ÜÅñÝÂÖÝÃÜPæR ¸æàÃæ ÊÜÓÜá¤WÜÙÜ hæãàvÜOæ.
ÊÜåèÆÂWÜÙÜ «Ü®ÝñܾPÜ bíñÜ®æ ÊÜáñÜᤠA®ÜáÓÜÃÜOæ :&
±ÜñíÜ gÈà ÁãàWÜ ÓÜãñÜÅWÙÜ È
Ü É A»ÝÂÓÜPRæ B«ÝÃÜÊÝXÃÜáÊÜ ÓÜãñÜÅWÙÜ ®Ü áÜ ° PÜÈ¿ááÊÜâ¨Üá. »ÜWÊ
Ü ©
Ü Yàñæ¿áÈÉ ÁãàWÜPRæ ÓÜíŸí—st ÍæãÉàPÜWÙÜ Ü A»ÝÂÓÜ ÊÜáñÜᤠÊÜá®Ü®.Ü
17
BÃÜ®àæ ñÜÃWÜ £Ü ¿á ±ÜsÂÜ PÜÅÊÜá.
D ±ÝÅ¿áÊÜâ ¸æÙ¿
æ ááÊÜ ÊÜáPÜRÙÜ »ÝÊÜ®ÝñÜP¾ Ü Ë±ÜÉÊPÜ Ræ PÝÃÜ|ÊÝWÜŸÖÜá¨Ý¨Ü ÊÜ¿áÓÜá.Õ ÓÜÄ¿Þ¨Ü iàÊÜ®PÜ ÅÜ ÊáÜ ÃÜã²ñÜÊÝWܸàæ PÝXÃÜáÊÜâ¨Üá C¨æà ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ. ÁãàWÜ
ÎPÜÒ|ÊÜâ »ÝÊÜ®Wæ ÙÜ Ü ¯ÊÜìÖÜOWæ æ AñÜÂíñÜ ±ÜÄOÝÊÜáPÝÄ¿Þ¨Ü ÓÝ«Ü®Ê
Ü ÝX¨æ.
®ÜÊÜá¾ ÍÜÄàÃÜ & BÖÝÃÜ ÊÜáñÜᤠBÃæãàWÜ :
ÊÜÂQ¤ñÜÌÊÜ®Üá° ÍÜÄàÃÜ&ÍÜÄàÃÜ¨Ü AÊÜ¿áÊÜWÜÙÜá & AÊÜ¿áÊÜWÜÙÜ®Üá° C®Üã° ÓÜãPÜÒ$¾ÊÝX AíWÝíÍÜ, iàÊÜPæãàÍÜ, iàÊÜPæãàÍÜ¨Ü ZoPÜWÜÙÜá
Ë»ÜiÔ A«Ü¿á®Ü ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá ±ÝÍÝcñÜ ±Ü¨Üœ£¿ÞX¨æ. C¨ÜÄí¨Ü ÓÜÊÜáWÜÅñæ¿á®Üá° WÜÅ×ÓÜÆá ÓÝ«ÜÂÊÝWܨÜá.
- DNA ; RNA -
×àWæ ±ÜÅñæÂàPÜÊÝX
ÓÜÊÜáWÜÅÊÝX ÊÜÂQ¤ñÜÌÊÜ®Üá° A«Ü¿á®Ü ÊÜÞw ÊÜÂQ¤ñÜÌ¨Ü ËPÜÓÜ®ÜPæR ®æÃÜÊÝWÜáÊÜâ¨Üá »ÝÃÜ£à¿á ËÎÐÜr ±Ü¨Üœ£¿ÞX¨æ. ®ÜbàPæàñÜ®Ü PÜ¥æ ÊÜÂPܤñÜÌPæR ÊÜáãÆaæàñÜ®ÜÊæà B«ÝÃÜÊÝX¨æ
& C¨Ü®Üá° ""Bñܾ'' Gí¨Üá ±ÜÄWÜ~ÓÜÇÝX¨æ. D ÍÜÄàÃÜ, ÊÜá®ÜÓÜáÕ, Cí©Å¿áWÜÙÜá Ÿá©dœ Bñܾ ËPÝÓÜ¨Ü ÓÝ«Ü®ÜWÜÙÝXÊæ. D ÓÝ«Ü®ÜWÜÚWæ ÓÜÄ¿Þ¨Ü ÎPÜÒ| ¯àÄ ÓÜÄ¿ÞX
±ÜÃÓÜ Ã³Ü Ü Öæãí¨Ý~PæÀáí¨Ü PÝ¿áì¯ÊÜì×ÓÜáÊÜíñæ ÊÜÞvÜáÊÜ ÎPÜÒ|Êæà ÁãàWÜËhÝn®¨
Ü Ü WÜáÄ¿ÞX¨æ.
ÍÜÄàÃÜ¨Ü ÓÜÄ¿Þ¨Ü ±æäàÐÜO¿
æ á gñæ&gñæWæ Cí©Å¿áWÜÙ®Ü áÜ ° ±ÜÙXÜ ÓÜáÊÜ PÝ¿áìÊÝWܸàæ PÜá. ®ÜÊáÜ ¾ BÖÝÃÜ, ËÖÝÃÜ, iàÊÜ®Ü PÜÅÊáÜ ÊæÆÉÊäÜ Cí©Å¿áWÜÙÜ ÓÜÄ¿Þ¨Ü
E±ÜÁãàWÜPæR ÓÜÖÝ¿áPÜÊÝWÜáÊÜí£ÃܸæàPÜá. ±ÜÅ£Áãí¨Üá Cí©Å¿áPÜãR ñÜ®ÜWæ CÐÜrÊݨÜá¨Ü®æ°à ±Üâ®ÜÃÝÊÜ꣤ÓÜáÊÜâ¨Üá ÓÜÌ»ÝÊÜ B¨ÜÃæ ÖÜáaÜác PÜá¨ÜáÃæ¿áíñæ & PÜ|á¡, QË, ®ÝÈWæ,
ÊÜáãWÜá, ÓÜÍÜì Cí©Å¿áWÜÙÜá ÊÜ£ìÓÜáñݤ Öæãà¨ÜÃæ iàÊÜ®Ü ÓÜáWÜÊÜáÊÝWܨÜá. Cí©Å¿áWÜÙÜ PÝ¿áìÊÜâ ®ÝÊÜâ £®Üá°ÊÜ BÖÝÃÜ, ®ÜÊÜá¾ ©®ÜaÜÄ ÊÜáñÜᤠËaÝÃÜWÜÚí¨Ü
±ÜÅ»ÝËñÜÊÝWÜáÊÜâ¨Üá. CÊÜ®Üá° ÓÝ£ÌPÜ & ÃÝgÓÜ ÊÜáñÜᤠñÝÊÜáÓÜÊæí¨Üá ±ÜÅñæÂàQÔ¨æ. BÖÝÃÜÊÜâ ÓÝ£ÌPÜÊÝX¨ÜªÃæ Cí©Å¿áWÜÙÜá ÊÜá®ÜÔÕ®Ü ¯¿áíñÜÅ|¨ÜÈÉÃÜáÊÜâ¨Üá. B¨Üá¨ÜÄí¨Ü
ÁãàWÜÊâÜ ¯ÄàQÒñÜ ±ÜÄOÝÊÜá ¹àÃÜÆá BÖÝÃÜ, ËÖÝÃÜ ÊÜáñÜᤠËaÝÃÜWÙÜ áÜ ÓÝ£ÌPÜÊÝXÃܸàæ PÜá.
& ÓÝ£ÌPÜ BÖÝÃÜ¨Ü ÆPÜÒ|WÜÙáÜ .
& ÍÜÄàÃÜ¨Ü AíWÜÊäÜ ÂÖÜWÙÜ Ü ±ÜÄaÜ¿á ÊÜáñÜᤠAÊÜâWÜÙáÜ ±ÜÃÓÜ Ã³Ü Ü Öæãí¨Ý~PæÀáí¨Ü PæÆÓÜÊÞ
Ü vÜáÊÜ PÜÅÊáÜ .
BÓÜ®Ü ÊÜáñÜᤠÊÝ¿ÞÊÜá :
ΦÈàPÜÃ|
Ü ÊÝ¿ÞÊÜáWÜÙáÜ (QÅ¿ÞñÜP¾ Ü ÊÝ¿ÞÊÜá) (ÓÜãPÜÒ$¾ ÊÝ¿ÞÊÜáWÜÙáÜ ) ±ÝÅ¿áÊݨÜíñæ iàÊÜPã
æ àÍÜWÙÜ È
Ü É Pæ㹺®Ü PÜ|WÜÙáÜ ÓæàÃÜáñݤ ÓÝ°¿ááWÜÙÈ
Ü É ÊÜáñÜá¤
QàÆáWÜÙÜÈÉ ¹XñÜÊÜâípÝWÜáÊÜâ¨Üá.
ÓÜí¨ÜáWÜÚWæ & ÓÝ°¿ááWÜÚWæ ÓÜÄ¿ÞX ÃÜP¤ÜÓíÜ aÝÃÜÊݨÝWÜ PæãŸáº ¨ÜÖ®Ü WÜ ã
æ ívÜá ÓÜwÆWæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá. ÃÜP¤ÜÓíÜ aÝÃÜÊÝWÜÆá D »ÝWÜWÚÜ Wæ aÜÆ®æ Pæãvܸàæ PÜá.
18
1) ±Ý¨ÜaÝÆ®æ, 2) hÝÖÜá° QÅÁá, 3) A¥ÜìPÜq aÜPÜÅQÅÁá, 4) PÜbaÜPÜÅ QÅÁá, 5) ÖÜÓܤÊÜñÜáìÆ QÅÁá, 6) ÊæáàÃÜá ÊÜPÜÅQÅÁá, 7) XÅàÊÜ aÝÆ®Ü QÅÁá & CÊÜâWÜÙÜá
ÊÜááSÂÊÝ¨Ü QÅ¿ÞñÜP¾ Ü ÊÝ¿ÞÊÜáWÜÙáÜ .
BÓÜ®ÜWÜÙÜá & ×í©®Ü ñÜÃÜWÜ£¿áÈÉ PÜÈñÜ BÓÜ®ÜWÜÙÜ A»ÝÂÓÜ ÊÜááí¨ÜáÊÜÄÓܸæàPÜá.
ÓÜã¿áì ®ÜÊÜáÓÝRÃÜÊÜ®Üá° ñܱܳ¨æà ±ÜÅ£©®Ü A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá. EÐÝóÓÜ®Ü, ÊÜPÝÅÓÜ®Ü, E£¤ñÜ ©Ì±Ý¨Ü ÊæáàÃÜá¨ÜívÝÓÜ®Ü, ÎàÐÜ쟨ܜ ÖÜÓܤÊæáàÃÜá ¨ÜívÝÓÜ®Ü, ÍÜÇÝ»ÝÓÜ®Ü,
CÊÜâWÜÙÜ®Üá° ÖæãÓܨÝX ÓæàÄÓܸæàPÜá.
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá :&
ÍÝÌÓÜPã
æ àÍܨÈ
Ü É ÓÝPÜÐáÜ r PÜÆ; Ü EÔÃÜá ñÜáí¹ÃÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü ¸æàPÝ¨Ü ±ÜÅÊÞ
Ü |¨ÜÈÉ ÍÜá¨ÜœWÝÚ JÙÜÓàæ ÃÜáÊÜâ©ÆÉ. C¨ÜÄí¨ÝX ÖÜÆÊÜâ BÃæãàWÜ ÓÜÊáÜ ÓæÂWÜÙáÜ G¨ÜáÃÝWÜŸÖÜá¨Üá.
AÆɨàæ ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜáWÜÙ®Ü áÜ ° ±ÜÄOÝÊÜáPÝÄ¿ÞX ÊÜÞvÜÆá ÓÝ«ÜÂÊÝWÜáÊÜâ©ÆÉ. C¨ÜPÝRX ÍÝÌÓÜPã
æ àÍÜ¨Ü PÜÆ; Ü EÔÃÜ®áÜ ° ÖæãÃÜWæ PÜÙáÜ ×ÓÜÆá PæÆÊÜâ QÅÁáWÜÙáÜ ÓÜÖÝ¿áPÜ.
1) ÁãàWÜ ®ÜÊáÜ ÓÝRÃÜ (»Üã®ÜÊáÜ ®ÝÓÜ®)Ü , 2) ÊÜáívÜãPÝÓÜ®,Ü 3) KíPÝÃÜ ÓÜ×ñÜ ÁãàWÜ®Ê
Ü áÜ ÓÝRÃ.Ü
×í©®Ü ñÜÃWÜ £Ü ¿áÈÉ PÜÈñÜ ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜáWÜÙ®Ü áÜ ° ±ÜÅ£©®Ü ¯¿áËáñÜÊÝX A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
ÎàñÝRÄà, ÎàñÜÚà ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜáWÜÙ®Ü áÜ ° D ÖÜíñܨÈ
Ü É A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
«Ü®ÝñܾPÜ ÊÜåèÆÂWÜÙÜ ±ÜÄaÜ¿á ÊÜáñÜᤠA®ÜáÓÜÃÜOæ :&
GÇÝÉ iàÊÜ®Ü ÊÜåèÆÂWÜÚWÜã ÊÜáãƱÜÄPÜÆ®³ Wæ ÙÜ áÜ AÐÝríWÜ ÁãàWÜ¨Ü ±ÜÅ¥Ê
Ü áÜ Óæãà±Ý®ÜWÙÜ Ý¨Ü ¿áÊÜá ÊÜáñÜᤠ¯¿áÊÜáWÜÙÜ ÊæáàÇæ B«ÜÄÔÊæ.
ÓÝÊÜìg¯PÜ iàÊÜ®Ê
Ü ®Ü áÜ ° A¥Üì±Üä|ìWæãÚÓÜáÊÜ ¿áÊÜá¨Ü ±ÜíaÜÊåÜ èÆÂWÜÙáÜ & A×íÓÝ, ÓÜñÂÜ , AÓæ¤à¿á, ŸÅÖa
¾Ü ¿
Ü áì, A±ÜÄWÜÅÖ.Ü
Êæç¿áQ¤PÜ iàÊÜ®ÜÊÜ®Üá° ÓÜí±Ü®Ü°WæãÚÓÜáÊÜ ¯¿áÊÜá¨Ü ±ÜíaÜÊÜåèÆÂWÜÙÜá & ÍèaÜ, ÓÜíñæãàÐÜ, ñܱÜ@, ÓÝÌ«Ý¿á, DÍÜÌÃÜ ±ÜÅ~«Ý®Ü C¨ÜÃÜíñæ iàÊÜ®Ü.
19
HÙÜ®àæ ñÜÃWÜ £Ü ¿á ÁãàWÜ ±ÜsÂÜ PÜÅÊÜá
ÖÜ©ÖÜÿ
æ á¨Ü D ±ÝÅ¿áÊÜâ AñÜÂíñÜ ±ÝÅÊáÜ áSÂÊÝ¨Ü PÝÆ ZorÊÝWX¨æ. ¨æàÖÜ, ÊÜá®ÜÓáÜ Õ & »ÝÊÜ®,æ Ÿá©œWÙÜ áÜ ÓÜÊáÜ ±ÜìPÜÊÝX ËPÝÓÜÊÝWÜÆá ÁãàWÜÊâÜ AñÜÂíñÜ ÓÜÖPÜ ÝÄ.
®ÜÊÜá¾ ÍÜÄàÃÜ & BÖÝÃÜ & BÃæãàWÜ :&
ËË«Ü AíWÜÊäÜ ÂÖÜWÙÜ Ü QÅ¿ÞñÜP¾ Ü ±ÜÄaÜ¿á. Pæàí¨ÜÅ ®ÜÃÊ
Ü áÜ ívÜÆ, A®ÜáñÜí£ÅñÜ ®ÜÃÊ
Ü áÜ ívÜÆ, Èí´ÜqP… ±ÜÄaÜÆ®æ, ¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙÜ PÝ¿áì. CÊÜâWÜÙáÜ ÓÜÄ¿ÞX
PæÆÓÜÊÜÞvÜáÊÜíñæ ÊÜ×ÓܸæàPÝ¨Ü GaÜcÄPæ. CÊÜâWÜÙÜ ÓÜáÔ§£ ÊÜáñÜᤠ¨ÜáÔ§£Wæ BÖÝÃÜÊÜâ ÖæàWæ PÝÃÜ|ÊÝWÜáÊÜâ¨Üá & CñÝ© A«Ü¿á®Ü.
ÊÝ¿ÞÊÜá ÊÜáñÜᤠBÓÜ®ÜWÜÙÜá :
ΦÈàPÜÃ|
Ü ÊÝ¿ÞÊÜáWÜÙáÜ :
±Ý¨Ü, ÊÜáíw, PÜq, ñæãàÙÜá, ÊæáàÃÜá¨ÜívÜ, PÜᣤWæWæ ÊÝ¿ÞÊÜá ¯àvÜáÊÜ PÜÅÊÜ៨ܜ aÜÆ®æWÜÙÜá.
BÓÜ®ÜWÜÙÜá :
ÓÜã¿áì ®ÜÊáÜ ÓÝRÃÜ : (i) ÊÝ¿ÞÊÜáÄࣿáÈÉ (ii) ÓܱÝÅOÝ¿ÞÊÜá (iii) ÁãàWÜÄࣿáÈÉ PÜÅÊÜá±Ü¨Üœ A»ÝÂÓÜ, ÍÜÊÝÓÜ®Ü & ÍÜÄàÃÜPæR ËÍÝÅí£ ¯àvÜá gñæ&gñæWæ AÄÊÜ®Üá°
ÊÜÂQ¤ñÌÜ ¨Ü ËË«Ü ZoPÜWÙÜ Ý¨Ü & ±ÝÅ|ÊÜá¿á, ÊÜá®æãàÊÜá¿á ÊÜÆ¿áWÜÚWæ J¿ááÂÊÜâ¨Üá.
±ÜÊÜ®Ü ÊÜááPݤÓÜ®Ü ; ±Ý¨æãàñݧ®Ü & ˱ÜÄàñÜ PÜÃÜ~, ÓÜÊÝìíWÝÓÜ®Ü, ÖÜÇÝÓÜ®Ü & aÜPÜÅ¨Ü A»ÝÂÓÜ.
ÊÜáPÜÃÝÓÜ®Ü, »ÜágíWÝÓÜ®Ü, «Ü®ÜáÃÝÓÜ®Ü, ÍÜÆ»ÝÓÜ®ÜWÜÙÜ A»ÝÂÓÜ. ÍÜÍÝíPÝÓÜ®Ü, EÐÝóàÓÜ®Ü, ±ÜÊÜìñÝÓÜ®Ü, ÁãàWÜÊÜáá¨ÝÅÓÜ®ÜWÜÙÜ A»ÝÂÓÜ.
±ÜÎcÊæãàñݧ®ÝÓÜ®Ü, ±ÜäÊæäàìñݧ®ÝÓÜ®Ü, ÊÜPÝÅÓÜ®Ü, WæãàÊÜááTÝÓÜ®ÜWÜÙÜ A»ÝÂÓÜ.
ÓÜÌÔ¤PÝÓÜ®Ü, A«ÜìÊÜáñæÕ$Âàí¨ÝÅÓÜ®Ü, ±Ü¨Ý¾ÓÜ®Ü, ÔíÖÝÓÜ®ÜWÜÙÜ A»ÝÂÓÜ.
BÓÜ®ÜWÜÙÜ®Üá° ÊÜÞvÜáÊÝWÜ D PæÙÜX®Ü AíÍÜWÜÙÜ®Üá° ÆPÜÒ$¨ÜÈÉÄÔPæãÙÜÛ¸æàPÜá.
&
A»ÝÂÓÜPæR Êæã¨ÜÆá ÍèaÜQÅÁáWÜÙÜ®Üá° ÊÜááXÔÃܸæàPÜá.
&
Fo¨Ü ŸÚPÜ 4&5WÜípæ ËÃÝÊÜá Pæãvܸàæ PÜá.
20
&
ÍÜá¨Üœ WÝÚ, ¸æÙÜPÜá CÃÜáÊÜ ÓܧÙÜÊÜ®Üá° BÁáR ÊÜÞwÃܸæàPÜá.
&
®æÆ¨Ü ÊæáàÇæ gÊÜáTÝ®Ü ÖÝQ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvܸàæ PÜá.
&
BÓÜ®WÜ ÙÜ ®Ü áÜ ° A»ÝÂÓÜÊÞ
Ü vÜáÊÝWÜ & (i) ¯«Ý®ÜÊÝX & (ii) ÊÜÞvÜáÊÜ aÜÆ®æ¿á PÜvæWæ WÜÊÜá®ÜËÃܸæàPÜá. (iii) ±ÜÅ£Áãí¨Üá aÜÆ®æ¿á ÓÜí¨Ü»ì
Ü ¨ÜÈÉ ÍÝÌÓÜ JÙÜWæ
A¥ÜÊÝ ÖæãÃÜWæ aÜÈÓÜáÊÜâ¨Üá C¨Ü®Üá° WÜÊÜá¯ÓܸæàPÜá. ±ÜÅ£Áãí¨Üá BÓÜ®Ü¨Ü ®ÜíñÜÃÜÊÜä ÓÝPÜÐÜár ËÍÝÅí£ PæãqrÃܸæàPÜá.
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá :& aÜí¨ÝÅ®áÜ ÇæãàÊÜá, ÓÜã¿Þì®ÜáÇæãàÊÜá, aÜí¨ÜÅ»àæ ¨Ü®,Ü PܱÝƻݣ, ÓÜã¿áì»æà¨Ü®,Ü ®ÝwÍæãà«Ü®Ü & ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜáWÜÙáÜ QÅÁá. ®Ý¨Ý®ÜáÓÜí«Ý®Ü
ÓÜ×ñÜ Ë»ÝWÜ ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá.
±ÜÅ£Áãí¨Üá ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá ÊÜÞvÜáÊÝWÜ &
(i) ÓÜÄ¿ÞX ÊÜÞvÜáÊÜ Ë«Ý®Ü. (ii) C¨ÜÄí¨Ü EípÝWÜáÊÜ ±ÜÄOÝÊÜá ÊÜáñÜᤠ(iii) ÓÜÄ¿ÞX ÊÜÞw¨ÝWÜ BWÜáÊÜ ñæãí¨ÜÃW
æ ÙÜ ®Ü áÜ ° £Ú©Ãܸàæ PÜá; AÆɨàæ CÊÜâWÜÙÜ
ÊæçhÝn¯PÜ ×®æ°Çæ £Ú©ÃܸæàPÜá.
«Ý娆 : ±ÝÅOÝ®ÜáÓÜí«Ý®Ü, ÖÜ꨿
Ü Þ®ÜáÓÜí«Ý®Ü, ®Ý¨Ý®ÜáÓÜí«Ý®Ü, WÜw¿ÞÃÜ¨Ü qP…&qP… «Ü̯¿á®Üá° ©àZìPÝÆ¨Ü ñÜ®PÜ Ü WÜÊáÜ ¯ÓÜᣤÃáÜ ÊÜâ¨Üá & ÊÜá®ÜÔ®Õ Ü HPÝWÜÅñ¿
æ á
ÓÝ«Ü®Wæ æ A®ÜáPÜãÆ&
«Ü®ÝñÜP¾ Ü ÊÜåèÆÂWÜÙÜ bíñÜ®Ü ÊÜáñÜᤠA®ÜáÓÜÃ|
Ü :&
¨æàÍÜPÝRX ±ÝÅ|ñÝÂWÜ ÊÜÞw¨Ü ÖÜáñÝñܾÃÜ iàÊÜ®Ü aÜÄñæÅ ; ÎÊÝi, ÖÜPÜR&ŸáPÜR & aÜí¨ÜÅWÜá±Ü¤ ÊÜááíñݨÜÊÜÃÜá £àÃݱÜÅ£PÜãÆ Óܯ°ÊæàÍܨÜÈÉ AÊÜÄWæ ÊÜÞWÜì¨ÜÍÜì®Ü ¯àw EñܤÊÜá
ÓÝÊÜÞÅg PÜorÆá ±æÅàÃÜOæ ¯àw¨Ü ÃÝgQà¿á WÜáÃÜáWÜÙÜ iàÊÜ®Ü; ±ÜÅaÜÈñÜ C£ÖÝÓÜ¨Ü E¨ÜªPÜãR Z®Ü ÊÜÂQ¤ñÜÌ Öæãí© ÓÜÊÜÞgPæR ÊÜÞWÜì¨ÜÍÜì®Ü ¯àw¨Ü ÊÜáÖܯà¿áÃÜ iàÊÜ®Ü
Ë«Ý®ÜWÜÙÜá & ¿ááÊÜPÜ & ¿ááÊÜ£¿áÃÜ ÊÜÂQ¤ñÜÌ ËPÜÓÜ®ÜPæR ÓÜÖÝ¿áÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.
ÊÜÂQ¤ñÜÌ ¯ÊÜÞì|¨ÜÈÉ ¯®ÝìÙÜWÜÅí¦WÜÙÜá ÊÜáÖÜñÜÌ¨Ü ±ÝñÜÅÊÜ×ÓÜáñܤÊæ. (ËÊÜÃÜWÜÙÜ®Üá° ±ÜÅñæÂàPÜÊÝX ±ÜÄÎÐÜr¨ÜÈÉ ¯àw¨æ.) ¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂì ŸÆ±ÜwÓÜÆá
ÓÜÖÝ¿áPÜÊÝ¨Ü BÓÜ®WÜ ÙÜ áÜ ÊÜáñÜᤠ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜáWÜÙ®Ü áÜ ° ¯¿áËáñÜÊÝX A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
ÖÜ©ÖÜÿ
æ á¨Ü QÍæãàÃÝÊÜÓ§æ¿áÈÉ ÁãàWÝ»ÝÂÓÜ¨Ü ¨ÜêÑrPã
æ à| ÊÜáñÜᤠE¨æªàÍÜ :
×í©®Ü ñÜÃÜWÜ£¿á A»ÝÂÓÜWÜÙÜ®æ°à ±Üâ®Ü@ ÊÜÞvÜáÊÝWÜ E¨æªàÍÜ ÊÜáñÜᤠ¨ÜêÑrPæãà®Ü¨ÜÈÉ ñÜáí¸Ý ÊÜÂñÝÂÓÜÊÝX¨æ. ÊÜÂQ¤ñÜÌ¨Ü ËË«Ü B¿ÞÊÜáWÜÙÝ¨Ü ÍÜÄàÃÜ, ÊÜá®ÜÓÜáÕ, »ÝÊÜ®æ,
Ÿá©œ ÊÜáñÜᤠCÊÜâWÜÚWæ ¯ÃÜíñÜÃÜ aÝÆ®æ ¯àvÜᣤÃÜáÊÜ bñܤ¨Ü ÓÜÄ¿Þ¨Ü ¯ÊÜìÖÜOæ & C¨ÜÃÜ WÜáÄ¿ÞX¨æ. A»ÝÂÓÜPæR AWÜñÜÂÊÝ¨Ü BÃæãàWÜÂ, ÊÜá®ÜÔÕ®Ü ±ÜÅÍÝíñÜñæ ÊÜáñÜᤠHPÝWÜÅñæ¿á
21
ÓÝ«Ü®æ ñÜPÜÒ|¨Ü E¨æªàÍÜÊÝX¨æ. C¨ÜPÝRX WÜÊÜá¯ÓÜáÊÜ PÜÇæ¿á®Üá° ±Üâ®Ü@ WÜÚÓܸæàPÜá. ®ÜÊÜá¾ ±ÜÃÜí±ÜÃæ¿á PæãvÜáWæ¿Þ¨Ü ÁãàWÜ ËhÝn®Ü¨Ü ÊÜáãÆ E¨æªàÍÜPæR »ÜíWÜÊÝWܨÜíñæ
®æãàvÜáPæãÙÜÛ¸æàPÜá.
BÓÜ®Ü A»ÝÂÓÜÊâÜ ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜáÊÜ®áÜ ° aæ®Ý°X ÊÜÞvÜÆá ÓÜÖÝ¿áPÜ; ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá¨Ü ÓÜÄ¿Þ¨Ü A»ÝÂÓÜ©í¨Ü ÊÜá®ÜÔ®Õ Ü HPÝWÜÅñ¿
æ ááípÝWÜáÊÜâ¨Üá.
Gío®æà ñÜÃWÜ £Ü ¿á ÁãàWÜ ±ÜsÂÜ PÜÅÊÜá.
D ÊÜ¿áÔÕ®ÜÈÉ ÊÜÂQ¤ñÜÌ ËPÝÓÜPæR »ÝÊÜ®æWÜÙÜ ÓÜÄ¿Þ¨Ü ¯ÊÜìÖÜOæ ±ÝÅÊÜááSÂÊÝX¨æ. PæãÅà«Ü, »Ü¿á, ÖÜñÝÍæ, ±ÜÅÓܮܰñæ, «æç¿áì ÊÜááíñÝ¨Ü »ÝÊÜ®æWÜÙÜá ÊÜá®ÜÔ§£¿á
ÊæáàÇæ ®æàÃÜ ±ÜÅ»ÝÊÜ Öæãí©Êæ.
CÊÜâWÜÙÜ ¯ÊÜìÖÜOæWæ :& (i) GvÜ Ëá¨ÜáÙÜá ÊÜáñÜᤠŸÆËá¨ÜáÙÜáWÜÙÜ ÊÜá«æ ±ÜÃÜÓܳÃÜ ¯¿áíñÜÅ| Öæãí©ÃܸæàPÜá.
(ii) ±ÜÃÜÓܳÃÜ ËÃÜá¨ÜœÊÝX¨Ü GÃÜvÜá ®ÜÃÜaæãà¨ÜPÜWÜÙÜá ±ÜÃÜÓܳÃÜ Öæãí©~Pæ CÃܸæàPÜá.
(iii) ¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙáÜ BÃæãàWÜ ±Üä|ìÊÝXÃܸàæ PÜá.
ÁãàWÜÊâÜ C¨ÜPRæ ÓÜÖÝ¿áPÜÊÝX¨æ.
®ÜÊÜá¾ ÍÜÄàÃÜ & BÖÝÃÜ ÊÜáñÜᤠBÃæãàWÜ :&
BÖÝÃÜ & ÊÝ¿ÞÊÜá & ËÍÝÅí£ ×ñÜ&ËáñÜÊÝXÃܸàæ PÜá. ×í©®Ü ñÜÃWÜ £Ü ¿áÈÉ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞwÃÜáÊÜâ¨Ü®áÜ ° ±Üâ®ÜÊáÜ ì®Ü®Ü ÊÜÞvܸàæ PÜá.
BÓÜ®ÜWÜÙÜá :&
ΦÈàPÜÃ|
Ü ÊÝ¿ÞÊÜáWÜÙáÜ &
1) ¯íñÜÈÉÁáà Ko, 2) ±Ý¨ÜÊÜñÜáìÆ QÅÁá, 3) hÝÖÜá° QÅÁá, 4) PÜ£ aÜPÜÅ QÅÁá, 5) ÖÜÓܤ ÊÜñÜáìÆ QÅÁá, 6) ÊæáàÃÜá ÊÜPÜÅ QÅÁá 7) ±ÝÍÜÌì PÜqaÜPÜÅ QÅÁá,
8) XÅàÊÜ aÝÆ®Ü QÅÁá, ÓÜã¿áì®ÜÊáÜ ÓÝRÃÜ & PܯÐÜ.u 6
¸æ¯°®Ü ÊæáàÇæ ÊÜáÆX ÊÜÞvÜáÊÜ BÓÜ®ÜWÜÙÜá &
1) ÍÜÊÝÓÜ®Ü, 2) ±ÜÊÜ®Ü ÊÜááPݤÓÜ®Ü, 3) ÓÜÊÝìíWÝÓÜ®Ü aÜPÜÅ.
22
Öæãpæ¿
r á ÊæáàÇæ ÊÜáÆX ÊÜÞvÜáÊÜ BÓÜ®WÜ ÙÜ áÜ &
1) ÊÜáPÜÃÝÓÜ®Ü, 2) »ÜágíWÝÓÜ®Ü, 3) «Ü®ÜáÃÝÓÜ®Ü, 4) ÍÜÆ»ÝÓÜ®Ü, 5) ÍÜÍÝíPÝÓÜ®Ü.
PÜáÚñÜá ÊÜÞvÜáÊÜ BÓÜ®ÜWÜÙÜá &
1) ÊÜhÝÅÓÜ®Ü, 2) EÐÝóÓÜ®Ü, 3) ±ÜÊÜìñÝÓÜ®Ü, 4) ÁãàWÜ ÊÜáá¨ÝÅÓÜ®Ü, 5) ±ÜÎcÊæãàñݤ®ÝÓÜ®Ü, 6) ±ÜäÊæäàìñݤ®ÝÓÜ®Ü, 7) ÊÜPÝÅÓÜ®Ü, 8) WæãàÊÜááTÝÓÜ®Ü, 9) Ÿ¨ÜœPæãàOÝÓÜ®Ü,
10) ±Ü¨Ý¾Ó®Ü ,Ü 11) ÔíÖÝÓÜ®.Ü
¯íñÜá ÊÜÞvÜáÊÜ BÓÜ®WÜ ÙÜ áÜ &
1) ñÝvÝÓÜ®Ü, 2) ñÝvÜÔ§£, 3) ÊÜêPÝÒÓÜ®Ü, 4) £ÅPæãàOÝÓÜ®Ü, 5) ±ÝÍÜÌì PæãàOÝÓÜ®Ü, 6) ËàÃܻܨÝÅÓÜ®Ü.
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá :&
ÁãàWÜ ®ÜÊáÜ ÓÝRÃ,Ü ÓÜá±Ü¤ÊáÜ ívÜãPÝÓÜ®,Ü JíPÝÃÜ ÓÜ×ñÜ ÁãàWÜ ®ÜÊáÜ ÓÝRÃ,Ü »ÜÔ÷PÝ, PܱÝƻݣ, ®ÝwÍæãà«Ü®Ü ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá.
«Ý娆 :& ËË«Ü ±ÜÅñÝÂÖÝÃÜ Ë«Ý®ÜWÙÜ Ü A»ÝÂÓÜ, ±ÝÅOÝ®ÜáÓÜí«Ý®Ü, ÖÜ꨿
Ü Þ®ÜáÓÜí«Ý®Ü, ®Ý¨Ý®ÜáÓÜí«Ý®Ü.
ñÝÅoPÜWÜÙÜá
ÁãàWÜ¨Ü AÐÝríWÜWÙÜ Ü ÊæçhÝn¯PÜ A«Ü¿á®Ü.
¿áÊÜá, ¯¿áÊÜá, BÓÜ®,Ü ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá, ±ÜÅñÝÂÖÝÃÜ, «ÝÃÜ|, «Ý®Ü, ÓÜÊÞ
Ü —WÜÙÜ A«Ü¿á®Ü.
ÁãàWÜÓã
Ü ñÜÅWÙÜ áÜ ÊÜáñÜᤠ»ÜWÊ
Ü ©
Ü Yàñæ¿á ÁãàWÜ ÓÜíŸí—à ÍæãÉàPÜWÙÜ Ü A»ÝÂÓÜ.
23
9®æà ñÜÃWÜ £Ü ¿á ÁãàWÜ ±ÜsÂÜ PÜÅÊÜá
ÁãàWÜ ËhÝn®Ê
Ü âÜ ËÍÜÌPæR »ÝÃÜñÜ ¯àw¨Ü ÊÜáÖÜñ¤ÜÃÊ
Ü Ý¨Ü PæãvÜáWæ¿ÞX¨æ. ±ÜñíÜ gÈà ÊÜáÖÝÊÜáá¯WÜÙáÜ ×í©®Ü GÇÝÉ ÁãàWÜ ±Ü¨œÜ£WÜÙ®Ü áÜ ° A«Ü¿á®Ü ÊÜÞw&PæãÅà{àPÜÄÔ
ñܮܰ MáñÜíŸÃÜ ±ÜÅhÝnÔ§£¿áÈÉ ÁãàWÜ ÓÜãñÜÅWÜÙÜ ÃÜã±Ü¨ÜÈÉ ±ÜÄÐÜRÄÔÃÜáñݤÃæ. D ÓÜãñÜÅWÜÙÜ AÊæãàZ ÃÜñÜ°WÜÙÜí£Êæ. ÊÜÂQ¤ñÜÌ¨Ü BÙÜÊÝ¨Ü ËË«Ü B¿ÞÊÜáWÜÙÜ®Üá° ±ÜÄÐÜRÄÔ
¯ÊÜì×ÓÜáñݤ ÊÜÂQ¤ñÌÜ ¨Ü ÓÜÖg
Ü ÊÝ¨Ü ËPÝÓÜPRæ D ÓÜãñÜÅWÙÜ Ü A«Ü¿á®Ü ÊÜÞvܸàæ PÜá. ÃÝgÁãàWÜ¨Ü Gíoá Óæãà±Ý®ÜWÙÜ íÜ ñæ ¿áÊÜá&¯¿áÊÜá.... ÓÜÊÞ
Ü —WÜÙáÜ ÓÜí±Ü®Ê
°Ü ÝX¨æ.
C¨ÜÃÜ A«Ü¿á®Ü Jí¨Üá ¸è©œPÜ PÜÓÃÜ ñÜ Ý¤X¨ÜÃæ iàÊÜ®Ü Ë«Ý®Ü樆 áÜ ° ÃÜã²ÓÜáÊÜ ÓÝ«Ü®Ê
Ü ÝX¨æ. C¨ÜÃÜ A®ÜáÐÝu®©
Ü í¨Ü JŸºÊÂÜ Q¤¿áá ÓÜÊÞ
Ü g¨Ü ZoPÜÊÝX ñÜ®°Ü Aí£ÊÜá ÆPÜÒ$ÂÊÜ®áÜ °
ñÜÆá±ÜÆã ÓÝ«ÜÂÊÝWÜáÊÜâ¨Üá. ŸÖÜÙÜÐÜár ±ÜíwñÜÃÜá »ÝËÓÜáÊÜíñæ C¨Üá PæàÊÜÆ ±ÝÃÜ ÇèQPÜ bíñÜ®ÜÊÜÆÉ. «Ý®ÜÊæí¨ÜÃæ ñÝ®Üá ÊÜÞvÜáÊÜ GÇÝÉ PÝ¿áìWÜÙÜÆãÉ A®Ü®Ü WÜÊÜá®Ü
¯àvÜᣤÃÜáÊÜâ¨Üá. ÓÜÊÜÞ— Gí¨ÜÃæ ñܮܰ PæÆÓܨÜÈÉ ±ÜıÜä|ìÊÝX ñæãvÜXÔPæãíwÃÜáÊÜ PÜÇæ. C¨ÜÄí¨ÝXÁáà ""ÁãàWÜ : PÜÊÜáìÓÜá PèÍÜÆí'' Gí©ÃÜáÊÜâ¨Üá. ÁãàWÝíWÜWÜÙÜ
A»ÝÂÓÜÊÜ®Üá° ÊÜê¥Ý PÝÆÖÜÃÜ|Êæí¨Üá £Ú¿á¸ÝÃܨÜá. Ÿ¨ÜÇÝX C¨Üá ñÝ®Üá ÊÜÞvÜáÊÜ PÝ¿áìWÜÙÜÈÉ PܯÐÜu ÍÜÅÊÜá©í¨Ü WÜÄÐÜuÇÝ»Ü WÜÚÓÜá HPæçPÜ ÓÝ«Ü®ÜÊÝX¨æ. ÁãàWÜÓÜãñÜÅWÜÙÜ
A»ÝÂÓÜ ŸÖÜÙÜ ÓÜÃÙÜ Ê
Ü ÝX¨æ; ¨æç®Üí©®Ü¨Ü aÜoáÊÜqPæ¿áÈÉ C¨Üá ÊÜÞWÜì¨ÜÎì¿ÞWÜŸÆáɨáÜ . Cí¥Ü ÓÜãñÜÅWÙÜ ®Ü áÜ ° B¿áᤠÊÜá®Ü®Ü ÊÜÞvÜᣤø
Ü àæ PÜá.
ÍÝÄàÄPÜ hÝn®Ü & BÖÝÃÜ & BÃæãàWÜ :-&ËÍÜÌ¨Ü ÓÜêÑ¿
r áÈÉ ÊÜÞ®ÜÊ®Ü Ü ËPÝÓÜÊâÜ ±ÜıÜä|ìñæ¿á ÓÜíPæàñÜÊÝX¨æ. ËÍÜÌ¨Ü ÃÜÖÓÜ ÂÜ £Ú¿áÆá Cí¥Ý ËPÝÓÜ Öæãí©¨Ü iàËÀáí¨Ü ÊÜÞñÜÅ ÓÝ«ÜÂÊÝX¨æ. ±ÜÅPêÜ £¿áá
Jí¨Üá ËÍÜÌPÜí±ÜäÂoÃ… (Cosmic Computer) BX¨æ. C¨ÜÃÜÈÉ GÇÝÉ hÝn®ÜÊÜä (Êæà¨Ü) AvÜX¨æ. ®ÜÊÜá¾ Ëá¨ÜáÙÜá D PÜí±ÜäÂoÃ… ÊÜÂÊÜÓܧñæ¿á QàÈPæç (Key) C¨Üªíñæ.
Ëá¨ÜáÚ®Ü Jí¨æãí¨Üá Pæàí¨ÜÅÊÜ®Üá° hÝWÜêñÜWæãÚÔ ±ÜÅPÜꣿá PÜvæWæ ÖÜÄÔ¨ÝWÜ ÖæãÓÜ&ÖæãÓÜ hÝn®ÜÊÜ®Üá° ±Üvæ¿áŸÖÜá¨Üá. GÇÝÉ ÖæãÓÜ BËÐÝRÃÜWÜÙÜã ×àWæ ±Üvæ¨Ü hÝn®ÜÊÝX¨æ.
C¨ÜPÝRX ®ÜÊÜá¾ ÊÜááS hÝn®Ü ÓÝ«Ü®ÜWÜÙÝ¨Ü ""±æíaæàí©Å¿á''WÜÙÜ®Üá° ÓÜÊÜá±ÜìPÜÊÝX E±ÜÁãàXÓÜáÊÜ PÜÇæ¿á®Üá° PÜÃÜWÜñÜWæãÚÔPæãÙÜÛ¸æàPÜá.
BÖÝÃÜÊâÜ Cí©Å¿áWÜÙ®Ü áÜ ° PæÃÚÜ ÓÜáÊÜ Jí¨Üá ±ÝÅÊáÜ áS AíÍÜÊÝX¨æ. BÖÝÃÜ¨Ü PÜvWæ æ ËÊÜáÍÝìñÜP¾ Ü ¨ÜêÑu ¸æÙÀ
æ áÔPæãÙÜÛ¸æàPÜá. ®ÝÈWæWæ ÃÜáb¿ÞXÃÜáÊÜâ¨æÆÉÊäÜ
BÃæãàWÜÂPæR & BíñÜÄPÜ ¸æÙÊ
Ü ~
Ü WæWæ ±ÜäÃÜPÊ
Ü ÝXÃܸàæ Pæí©ÆÉ. PæÃÚÜ ÓÜáÊÜ & gvæWã
æ ÚÓÜáÊÜ ÃÝgÓÜ&ñÝÊÜáÓÜ BÖÝÃÜWÙÜ ®Ü áÜ ° ËÊæàaÜ®À
æ áí¨Ü ÊÜiìÓܸàæ PÜá.
ËÍÝÆÊÝ¨Ü A¥Üì¨ÜÈÉ ±Üíaæàí©Å¿áWÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ JÙÜÓàæ ÃÜáÊÜ GÇÝÉ ""±ÜÅaã
æ à¨Ü®'æ 'WÜÙã
Ü BÖÝÃÜÊàæ . B¨Üá¨ÜÄí¨Ü GÇÝÉ Cí©Å¿áWÜÙ®Ü ã
Ü ° ËÊæàaÜ®À
æ áí¨Ü ŸÙÜÓÆ
Ü á
PÜÈÓܸàæ PÜá. C¨Ü®áÜ ° ÓÝ—ÓÜáÊÜ hÝn®Ê
Ü àæ ÁãàWÜ. C¨ÜÃÜ ±ÜÅ¥Ê
Ü áÜ Óæãà±Ý®ÜWÙÜ Ý¨Ü ""¿áÊÜá&¯¿áÊÜá''WÜÙÜ PÝ¿Þ&ÊÝaÝ&ÊÜá®ÜÓÝ A®ÜáÐÝu®Ü iàÊÜ®¨
Ü Ü Ë«Ý®ÜÊÝWܸàæ PÜá.
BÓÜ®ÜWÜÙÜá : ×í©®Ü ñÜÃÜWÜ£¿áÈÉ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞw¨Ü BÓÜ®ÜWÜÙÜ®Üá° ±ÜÅ£©®Ü & Ÿ¨ÜÇÝÀáÓÜáñݤ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá. ÓÜã¿áì ®ÜÊÜáÓÝRÃÜÊÜ®Üá° ±ÜÅ£©®Ü ñܱܳ¨æà ÊÜÞvܸæàPÜá.
ÓÜá±Ü¤ ÊÜhÝÅÓÜ®Ü ; ËàÃÝÓÜ®Ü ; ÓÜá±Ü¤ËàÃÝÓÜ®Ü ; aÜPÝÅÓÜ®Ü ; ÊÜáPÜìpÝÓÜ®Ü ; A«ÜìÊÜáñæÕ$Âàí¨ÝÅÓÜ®Ü ; ÊÜáÄàaÝÓÜ®Ü ; ®èPÝÓÜ®Ü ; EñÜRpÝÓÜ®Ü ; aÜñÜáÓݳ¨ÝÓÜ®Ü ; ÓÜÌÔ¤PÝÓÜ®Ü
& A»ÝÂÓÜPRæ ÓæàÄÓܸàæ PÜá.
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá : ®ÝwÍæãà«Ü®Ü ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜáÊÜâ GÇÝÉ ñæãí¨ÜÃWæ ÙÜ ®Ü ã
Ü ° ¯ÊÝÄÓÜÆá ÓÜÖPÜ ÝÄ¿ÞX¨æ. C¨Ü®áÜ ° PÜáí»ÜP¨
Ü ã
æ í©Wæ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvܸàæ PÜá. C¨ÜÃÈ
Ü É ±ÜäÃÜPÜ AíñÜ@
24
PÜáí»ÜP&Ü ÃæàaÜP&Ü ÍÜã®ÜÂPÜ&×àWæ 4 ÖÜíñÜWÚÜ Êæ. Êæã¨ÜÈWæ 1:1:1:1ÃÜ ±ÜÅÊÞ
Ü |¨ÜÈÉ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvÜáñݤ ¯«Ý®ÜÊÝX C¨ÜÃÜ ±ÜÅÊÞ
Ü |ÊÜ®áÜ ° Ÿ¨ÜÇÝÀáÓÜŸÖÜá¨Üá. A»ÝÂÓÜPRæ HPÝWÜÅñæ
ÓÝ—ÓÜÆá C¨Üá ±ÜÄOÝÊÜáPÝÄ¿ÞX¨æ.
•
ñÝÅoPÜWÙÜ áÜ , »ÝÅÊáÜ Äà, ÓܨíÜ ñÜ, ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá¨Ü A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvܸàæ PÜá.
«Ý娆 : ÍÝí»ÜËà ÊÜáá¨ÝÅ ÊÜá®ÜÔ®Õ Ü aÜíaÜÆñæ¿á®Üá° ¯ÊÝÄÓÜÆá ÓÜÖPÜ ÝÄ ; AÆɨæ C¨Üá ²à¯¿áÇ… WÜÅí¦¿á BÃæãàWÜ PݱÝvÜáñܤ¨.æ
WÝ¿á£Åà ÊÜáíñÜÅ¨Ü ÓÝÊÜì£ÅPÜ ×ñÜÓÝ«Ü®æ¿á E¨æªàÍÜÊÜ®Üá° Öæãí©¨æ ""—Áãà Áãà®Ü@ ±ÜÅaæãà¨Ü¿Þñ…'' Gí¨ÜÃæ «Ü®ÝñܾPÜ ÊÜåèÆÂWÜÙÜ®Üá° ÃÜã²ÔPæãÙÜÛÆá
AWÜñÂÜ ÊÝXÃÜáÊÜâ¨Üá ""—à'' ÍÜQ¤. C¨Ü®áÜ ° ¿áá¯ÊÜÓì
Ü Ç… ±ÝÅ¥ì
Ü ®æ¿ÞX A®ÜáÐÝu®WÜ ã
æ ÚÓܸàæ PÜá.
ÊÜåèÆÂWÜÙÜ «Ü®ÝñܾPÜ bíñÜ®æ ÊÜáñÜᤠA®ÜáÓÜÃÜOæ :
Cwà gWÜñæ¤à ÊÜá®ÜÍÝí£WÝX »ÝÃÜñÜ¨Ü ÁãàWÜ&B«ÝÂñܾ ˨æ¿á PÜvæWæ ÊÜááSÊÜÞw¨æ. ®ÝÊÜâ ±ÝÍÝcñÜ iàÊÜ®Ü PÜÅÊÜá¨Ü ¨æãàÐܱÜäÄñÜ AíÍÜWÜÙ®Ü æ°à ""B¨ÜÍÜì''ÊÝX
±ÜÄWÜ~Ô A®ÜáÓÜÄÓÜᣤÃÜáÊÜâ¨Üá ¨ÜáÃÜíñÜPæR PÝÃÜ|ÊÝX¨æ. ÊÜááSÂÊÝX ¿ááÊÜ g®ÝíWܨÜÈÉ PÝ|ᣤÃÜáÊÜ ""ÓÜaÜfí¨Ü'' iàÊÜ®Ü ±Ü¨Üœ£ ñÜÃÜŸÖÜá¨Ý¨Ü ¨ÜáÃÜíñÜÊÜ®Üá° ÊÜá®ÜWÝ|¸æàPÜá.
ÁãàWÜ Jí¨æà Cí¨Üá ¿ááÊÜg®ÜñWæ æ ¨ÝÄ©à±ÜÊÝWÜŸÖÜá¨Ý¨Ü BÍÝQÃÜ|ÊÝX¨æ.
•
ÐÜp… PÜÊÜáìWÜÙÜá (Yogic Kriyas)
25
10®æàñÜ ÃÜW£Ü ¿á ÁãàWÜ ±ÜsÂÜ PÜÅÊÜá.
ÖÜñ¤Ü®àæ ñÜÃWÜ £Ü ¿á ñÜ®PÜ ¨
Ü Ü ±èÅyÍÜ ÝÇÝ ÎPÜÒ| iàÊÜ®¨
Ü Ü ÊæáàÇæ WÝyÝÊÝ¨Ü ±ÜÅ»ÝÊÜ ¹àÃÜáÊÜ AíÍÜÊÝX¨æ. Jí¨Üá A¥Üì¨ÜÈÉ »ÝËà iàÊÜ®¨
Ü Ü ñÜÙÖ
Ü ©
Ü PÜãvÝ BX¨æ.
®ÜÊÜá¾ iàÊܮܨÜá¨ÜªPÜãR ®æ®Ü²Wæ Ÿí¨Üá ÊÜÞWÜì¨ÜÍÜì®Ü ¯àvÜᣤÃÜáÊÜ AíÍÜWÜÙæà CÈÉ PÜÈñÜ ËÐÜ¿áWÜÙÜá D PÜÈPæ¿á®Üá° ÓÜí±Ü®Ü°WæãÚÓÜÆá ÁãàWÜÊÜâ ÓÜÊÜá¥ÜìÊÝX¨æ. ÎPÜÒ|¨ÜÈÉ
ËÐÜ¿áWÜÙÜÈÉ ±ÜÄ|£ ±Üvæ¿ááÊÜâ¨Üá Jí¨Üá AíÍÜÊݨÜÃæ & ÊÜÂQ¤ñÜÌÊÜ®Üá° ÓÜí±Ü®Ü°WæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá ÓÜaÝcÄñÜÅ$Â. PæàÊÜÆ ÖÜ|WÜÚÔ ËÇÝÔà iàÊÜ®ÜPæR ÊæãÃæÖæãàWÜáÊÜ ÎPÜÒ| ¯àvÜáÊÜâ¨æà
Cí©®Ü ÖæWYÜÚPæ¿ÞX ÃÜã±ÜWã
æ ÙÜáÛ£¤ÃáÜ ÊÜâ¨Üá ¨Üá¨æçìÊÜ. Cí¥Ý ±ÜÄÔ§£¿áÈÉ ±ÝÅ¥Ë
Ü áPÜ ÖÜíñÜ©í¨Ü ±èÅyÜ ÍÝÇÝ ÖÜíñÜ¨Ü ÎPÜÒ|¨ÜÈÉ ÁãàWÜ樆 áÜ ° Jí¨Üá ËÐÜ¿áÊÝX A»ÝÂÓÜ
ÊÜÞvÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü iàÊÜ®Ü¨Ü WÜáÄ ÊÜáñÜᤠ˫ݮÜWÜÙÜ ÊæáàÇæ A±æàQÒñÜ «Ü®ÝñܾPÜ ±ÜÄÊÜñÜì®æ PÝ|Æá ÓÝ«ÜÂÊÝWÜŸÖÜá¨Üá.
ÍÜÄàÃÜ&BÖÝÃÜ&BÃæãàWÜ :&
1)
ÁãàWÜÊÜâ ÃæãàWÜÊÜâ ¸ÝÃܨÜíñæ ñÜvæ¿áÆá ÊÜáñÜᤠA®ÝÃæãàWÜ ÓÜÊÜáÓæÂWÜÙÜ®Üá° ¯ÊÝÄÓÜÆã A®ÜáPÜãÆÊÝ¨Ü ÓÝ«Ü®ÜÊÝX¨æ. C¨ÜPÝRX ÃæãàWÜ ¯Ãæãà«ÜPÜ ÍÜQ¤¿á®Üá°
(Resistence Power) ŸÆ±ÜwÓܸæàPÜá. ÃæãàWܯÃæãà«ÜPÜ ÍÜQ¤¿áá&ÃÜPܤ¨Ü ±ÜÄÍÜá¨Üœñæ ÊÜáñÜᤠ¯®ÝìÙÜWÜÅí¦WÜÙÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜ®Üá° Öæãí©Pæãíw¨æ.
2)
ÖÝWæÁáà ˨ݦìWÜÙÜ WÜÅÖ|
Ü ÍÜQ¤, ÓÜþ |
Ü ÍÜQ¤, A®ÜÌ¿áPÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜâ Ëá¨ÜáÚ®Ü ÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜ®áÜ ° Öæãí©Pæãíw¨æ. Ëá¨ÜáÙÜ®áÜ ° Jí¨Üá ±ÜÅŸÆÊÝ¨Ü ±ÜÅPÝÍÜ¨Ü BPÜÃÊ
Ü íæ ¨Üá
»ÝËÔ¨ÜÃæ C¨ÜÃÜ ÊæáàÇæ PÜƾÍÜ¨Ü ÊÜááÓÜáPÜá PÜ˨ÝWÜ ñܮܰ ±ÜÅPÝÍÜ aæÆáÉÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂì PÜÙæ¨ÜáPæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá.
D GÃÜvÜã ÓÜí¨Ü»ÜìWÜÙÜÈÉ¿áã ÃÜPܤ¨Ü ÍÜá¨Üœñæ ÊÜááSÂÊÝX¨æ. ÃÜPܤPæR iàOÝìíWÜWÜÚí¨Ü ÊÜáñÜᤠÍÝÌÓÜPæãàÍÜ©í¨Ü ¯ÃÜíñÜÃÜ PÜÍÜ¾Æ ÓÜÃÜŸÃÝhÝWÜᣤÃÜáñܤ¨æ. D GÃÜvÜá Pæàí¨ÜÅWÜÙÜ
PÜÍÆ
¾Ü PæR PÝÃÜ|ÊÝ¨Ü AíÍÜWÙÜ ®Ü áÜ ° ¯ÊÝÃÜOæ ÊÜÞw¨ÝWÜ BÃæãàWÜ HPÝWÜÅñæ GÃÜv®Ü ã
Ü ° PݨÜáPæãÙÜÛŸÖÜá¨Üá.
C¨ÜPÝRX & (i) ÍÜá¨ÜœÊÝ¨Ü ±ÜŨã
Ü ÐÜ| ÃÜ×ñÜÊÝ¨Ü BÖÝÃÜ, WÝÚ¿á ÓæàÊÜ®æ ÊÜÞvܸàæ PÜá.
(ii) ÍÝÌÓÜPæãàÍÜ ÊÜáñÜᤠiàOÝìíWÜWÜÙÜ ®æçÊÜáìÆÂñæ¿á®Üá° ¯ÃÜíñÜÃÜ PݨÜáPæãÙÜÛ¸æàPÜá.
®ÜÊáÜ ¾ EÔÃÝo¨ÜÈÉ ÊÜááSÂÊÝ¨Ü ÊÜáãÃÜá ¨æãàÐÜWÚÜ Êæ.
(i) JÙÜÓæàÃÜáÊÜ ÍÝÌÓÜ AñÜÂíñÜ PÜwÊæá ±ÜÅÊÜÞ|¨ÜÈÉÃÜáñܤ¨æ.
(ii) G¨æWã
Ü w®Ü ËPÝÓÜ ÊÜáñÜᤠÓÜíPæãàaÜ PÝ¿áìÊÜâ AÓܤÊÂÜ ÓܤÊÝXÃÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü ±ÜÅ£EÔÃÝo¨ÜÈÉ¿áã ÍÜá¨Üœ ÊÜáñÜᤠAÍÜá¨Üœ EÔÃÜá ËáÍÜÅÊÝWÜᣤÃáÜ ñܤ¨.æ
(iii) ®ÜÊáÜ ¾ EÔÃÝo ƿ៨ܜÊÝXÃÜáÊÜâ©ÆÉ.
D ÊÜáãÃÜá ¨æãàÐÜWÙÜ Ü ±ÜÄOÝÊÜáÊÝX BÃæãàWÜ PæváÜ ÊÜâ¨Üá, BÆÓÜÂ, B¿ÞÓÜ ÊÜáñÜᤠ»ÝÊÝÊæàÐÜPRæ JÙÜWÝWÜᣤÃáÜ ñæ¤àÊæ. CÊÜâWÜÙÜ ¯ÊÝÃÜOWæ ã
Ü ÁãàWÜÊâÜ AñÜÂíñÜ EñܤÊáÜ
26
±ÜÄÖÝÃÜÊÝX¨æ.
BÓÜ®Ü ÊÜáñÜᤠÊÝ¿ÞÊÜáWÜÙÜá :&
×í©®Ü ñÜÃWÜ £Ü WÜÙÈ
Ü É A»ÝÂÓÜ ÊÜÞwÃÜáÊÜ GÇÝÉ Î¦ÈàPÜÃ|
Ü ÊÝ¿áÊÜá ÊÜáñÜᤠBÓÜ®WÜ ÙÜ ®Ü áÜ ° ¯¿áËáñÜÊÝX Ÿ¨ÜÇÝÀáÓÜáñݤ ¯ÃÜíñÜÃÜ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvܸàæ PÜá.
PæÆÊÜâ BÓÜ®ÜWÜÙÜá ÊÜá®ÜÔÕWæ ÊÜáá¨Ü¯àvÜáÊÜâÊÜâ ÍÜÄàÃÜ¨Ü AíWÜÓèÐÜrÊÜÊÜ®Üá° ÖæbcÓÜáÊÜâÊÜâ. ±ÜŨÜÍÜì®ÜPÜãR ÁãàWÜÂÊÝXÃÜáÊÜâÊÜâ.
Ÿ¨Üœ±Ü¨Ý¾ÓÜ®Ü ; ÍÜ»ÝìÓÜ®Ü ; PÜáPÜáRpÝÓÜ®Ü ; WÜ»Üì²ívÝÓÜ®Ü ; WÜÃÜávÝÓÜ®Ü ; ±ÜıÜäÓÜ®Ü ; ŸPÝÓÜ®Ü ; ÖÜíÓÝÓÜ®Ü ; ÊÜá¿áãÃÝÓÜ®ÜWÜÙÜá D ÓÝÈWæ ÓæàÄÊæ.
C£¤àb®Ü ©®ÜWÙÜ È
Ü É ÁãàWÝÓÜ®Ü ÓÜ«
³ ì
æ H±ÜìwÓÜÇÝWÜᣤ¨.æ C¨Üá ÁãàWÜ ˨æÂ¿á «æÂà¿áÊÜ®à°æ ŸvÜáÊæáàÆá ÊÜÞvÜáÊÜ ÓÝ«ÜÂñæÀá¨æ. ÁãàWÜÊâÜ ÓÜÊáÜ Óܤ iàÊÜ®WÜ ÙÜ È
Ü É
ÓÝÊÜáÃÜÓÂÜ ñÜÃáÜ ÊÜ E¨æªàÍÜ Öæãí©¨æ.
B¨ÜÃæ ÓÜ«
³ ì
æ ¿áÈÉ ÊæáàÇÝo, ÊæçÍÜÊáÜ Â ¸æÙ¿
æ áÆá AÊÜPÝÍÜ˨æ B¨Üá¨ÜÄí¨Ü ÁãàWÜ樆 áÜ ° ¿ÞÊÜ PÝÃÜ|PÜãR ÓÜ«
³ ì
æ Wæ ÊÜÓáÜ ¤ÊÝX ŸÙÜÓ¸
Ü ÝÃܨáÜ . ÁãàWÜÊâÜ ÊÜá®ÜÓ®ÕÜ áÜ °
±ÜÅÍÜÊÜá®ÜWæãÚÓÜáÊÜ ÓÝ«Ü®ÜÊÝX¨æ ; ±ÜÅPÜáÒŸªñæWæ AÊÜPÝÍÜ ¯àvܸÝÃܨÜá.
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá :
ÊÜÞ®ÜÔPÜ ®æÊáÜ ©
¾ , HPÝWÜÅñæ ÓÝ«Ü®Wæ æ ""©àZìPÝÆ&®æçÃÜíñÜ¿áì&ÓÜñÝRÃÝÓæËñæãà ¨ÜêyÜ »ÜãËá.'' Gí¨ÜÃæ ÓÜí±Üä|ì ÔÌàPÜê£Áãí©Wæ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvܸàæ PÜá.
ñÝÅoPÜWÜÙÜá «Ý娆 : ÓÜÊÜá±ÜÅÊÜÞ|, ÓÜÊÜáÊæàWÜ ÊÜáñÜᤠÓÜÊÜá AÊÜ—¿áÈÉ ÊÜáãX®Ü GÃÜvÜã ÖæãÙæÛWÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ ±ÜäÃÜPÜ&ÃæàaÜPÜ ÊÜÞvÜáñݤ WÜÊÜá¯ÓܸæàPÜá. ×àWæ 10 Äí¨Ü 20
¯ËáÐÜWÙÜ Ü PÝÆ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞw¨ÜÃã
Ü ¯»ÝìÊÜ&¯ÁãàaÜ®Ý Ô§£ & »ÝÊÝ£àñÜ Ô§£ & ñÜÆá±ÜÆá ÓÝ«ÜÂ. (ÐÜp… PÜÊáÜ ìWÜÙáÜ )
PÜÈPæ¿á Çæãà±Ü¨ã
æ àÐÜWÙÜ ®Ü áÜ ° ¯ÊÝÄÓÜÆá ÁãàWÜ ÎPÜÒ|¨Ü A¯ÊÝ¿áìñæ :&
PÜÈPæ aæ®Ý°X ®Üvæ¿áÆá BÃæãàWÜÂ, ÊÜÞ®ÜÔPÜ ®æÊÜᾩ ÊÜáñÜᤠHPÝWÜÅñæ CÃܸæàPÜá. ®ÜÊÜá¾ ÍÜÄàÃÜ A¨Üá½ñÜ ¨æçÊÜ ¯ËáìñÜ ¿áíñÜÅË¨Üªí£¨æ. C¨ÜÃÜ PÝ¿áì»ÝÃܨÜÈÉ Pæàí¨ÜÅ ®ÜÃÜÊÜáívÜÆ,
¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙÜ ÓÜÊÜáãÖÜ, ÃÜPܤ±ÜÄaÜÆ®Ý ÊÜÂÊÜÓæ§ ÊÜáñÜᤠÖÜê¨Ü¿á¨Ü PÝ¿áìWÜÙÜÈÉ ÓÜÊÜá®ÜÌ¿áñæ CÃܸæàPÜá.
ÊÜáPÜRÙÜ PÜÈPæ¿á AÓÝÊÜá¥ÜÂì ÊÜáñÜᤠ˱ÜÄàñÜ ÊÜñÜì®æWÜÙÜ ÊæçhÝn¯PÜ ÊÜáñÜᤠ±ÜÄÖÝÃæãà±Ý¿áWÜÙÜá :
gÆbQñæÕ
±ÜÅ£ ©®Ü 6 Çæãào (1.5 ÈàoÃ…) ÍÜá¨Üœ ¯àÃÜá PÜáw¿ááÊÜâ¨ÜÄí¨Ü ¿ÞÊÜâ¨æà BÃæãàWÜ ñܱÝÓÜOæ, ÊÜÞñæÅ, aÜáaÜácÊÜá¨Ü᪠ÊÜáñÜᤠÊæç¨ÜÂÃÜ ÍÜáÆR¨Ü AWÜñÜÂËÆɨæà BÃæãàWÜ©í©ÃÜÆá
ÓÝ«ÜÂ.
27
A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvܨàæ SíwñÝ D ÊÜÞñÜ®áÜ ° ®ÜíŸÆá ÓÝ«ÜÂÊæà?
gÆbQñæÕÀáí¨Ü ÍÜÊÜá®ÜWæãÚÓÜŸÖÜá¨Ý¨Ü PÝÀáÇæWÜÙÜá.
1)
G¯Ëá¿Þ (ÃÜP¤Ü×à®Üñ)æ
2)
ÓÜí¨Üá ÓÝ°¿áá訆 ®æãàÊÜâ, ÓæÙñæ Ü
3)
±ÝÍÜÌìÊÝ¿áá ÖæãvæñÜ
4)
¸æãgáj
5)
A¥æÅçìqÓ…
6)
Óæç®ÜÓæçqàÓ…
7)
pæ²PÝwì¿Þ (ÖÜ꨿
Ü á ÃæãàWÜ)
8)
ñÜÇæÓÜáñÜá¤ÊÜâ¨Üá
9)
PÜ´Ü, PæÊÜáá¾
10) ÃÜPܤ PÝ®ÜÕÃ…
11) AÓܤÊÜá
12) ÍÝÌÓÜPã
æ àÍÜ ÓÜíŸí— PÜÒ¿á
13) ÖÜ꨿
Ü á ÓÜíŸí— PÜÒ¿á
14) Êæá¯íhÝÂqÓ… (Ëá¨ÜáÙÜá gÌÃÜ)
15) ÊÜáãñÜÅPæãàÍܨÜÈÉ PÜÆáÉ
16) GÔwq (G¨æEÄ)
17) ÃÜP¤Ü ÊÜÞíÓÜ A£ÓÝÃÜ (¸æà©)
18) WæàÓæãóàGíÓæóàqÓ… (A£ÓÝÃÜ)
19) WÜ»ì
Ü PæãàÍÜ¨Ü PÝ®ÜÃÕ …
20) ÃæPÇ
rÜ … ±æÁãàvæ²Õ (ÊÜÞÇÝÍÜ¿á¨Ü ñæãí¨ÜÃ)æ
21) ÊÜáÆŸ¨Üœñæ
22) ÊÜá«ÜáÊæáàÖÜ (vÜ¿á¹qÓ…)
23) PÜ~¡®Ü ñæãí¨ÜÃæWÜÙÜá
24) PÜ|á¡ PæãàÚ
25) ÊÜááoár ¨æãàÍÜ (MáñÜáaÜPÜÅ¨Ü ¨æãàÍÜ)
26) Óܧ®Ü PÝ®ÜÕÃ…
27) ÇæÄíXqÓ…
28) ñÜÇæ®æãàÊÜâ & JñܤÇæ ÍÜãÇæ
29) ÊÜáãñÜÅ®ÝÙÜ, WÜ»ì
Ü ®ÝÙÜWÙÜ È
Ü É PÝ~ÓÜáÊÜ ÓæãàíPÜáWÜÙáÜ .
28
gÆ bQñæÕ Ë«Ý®Ü :
B¿ááÊæìà¨Ü¨È
Ü É C¨Ü®áÜ ° ""EÐÜ@Ü ±Ý®Ü bQñæ'Õ ' Gí¨Üá PÜÿ
æ áÇÝX¨æ.
1)
¸æÚWæY G¨Ü᪠ÖÜÆáÉ EgájÊÜ Êæã¨ÜÆá 6 Çæãào (1.5 Èà) ÍÜá¨Üœ ¯àÃÜ®Üá° JÊæá¾Wæ PÜáw¿ááÊÜâ¨Üá.
2)
¯àÃÜá PÜáw¿ááÊÜ 1 WÜípæ Êæã¨ÜÆá ÊÜáñÜᤠ1 WÜípæ¿á ®ÜíñÜÃÜ ¨ÜÅÊÜ CÆɨæà Z®Ü BÖÝÃÜ ÓæàÊÜ®æ ÊÜÞvÜ©ÃÜáÊÜâ¨Üá A£à ÊÜááSÂ.
3)
×í©®Ü ©®Ü ¿ÞÊÜâ¨æà ÊÜÞ¨ÜPÜ ¨ÜÅÊÂÜ Óæ樆 æ PÜvÝx¿áÊÝX ÊÜÞwÃܸÝÃܨáÜ .
4)
µÆrÃ…WÜÙÈ
Ü É ÓÜíWÜÅ×st CÆÉÊàæ PÝÀáÔ BÄst ¯àÃÜ®áÜ ° E±ÜÁãàXÓÜŸÖÜá¨Üá.
5)
A»ÝÂÓÜÊÝWÜáÊÜ ñÜ®PÜ Ü JÊæáW¾ æ C¨Ü®áÜ ° A®ÜáÓÜÄÓÜÆá PÜÐÊ
rÜ ÝWÜŸÖÜá¨Üá. A¨ÜPRæ ÓÜÌƳ&ÓÜÌƳÊÝX ÖæbcÓáÜ ñݤ 1&1 1/2 £íWÜÙÈ
Ü É D ÓÝÊÜá¥ÜÂìWÜÚÓÜÆá ÓÝ«ÜÂ.
6)
A¥ÜÊÝ JÊæáW¾ àæ PÜáw¿ááÊÜ Ÿ¨ÜÆá 2&2&2 WÝÉÓ…WÜÙ®Ü áÜ ° ÓÜÌƳ ÓÜÊáÜ ¿á ¹oár PÜáw¿áŸÖÜá¨Üá.
7)
Êæã¨Ü&Êæã¨ÜÆá BWÝWÜ ÊÜáãñÜÅ ÍÜíPæ ÊÜÞvܸàæ PÝX Ÿí¨ÜÆã PÜÅÊáæ à| C¨Üá ÓÜá«ÝÄÓÜáñܤ¨.æ
ËË«Ü ÓÜíÍæãà«Ü®Wæ ÚÜ í¨Ü D PæÙXÜ ®Ü BÃæãàWÜ嬆 ñæãí¨ÜÃWæ ÙÜ áÜ ÓÜÌƳ AÊÜ—¿áÈÉ ¯ÊÝÃÜO¿
æ ÞXÃÜáÊÜâ¨Üá ÓÜãbñÜÊÝX¨æ.
1)
ÊÜáÆŸ¨Üœñæ
& 1 ©®ÜWÜÙÜÈÉ
2)
GÔwq
& 2&5 ©®ÜWÜÙÜÈÉ
3)
¹.². ÃÜP¤Ü¨ã
æ ñܤvÜ
& 4 & 5 ÊÝÃÜWÙÜ È
Ü É
ËÍæàÐÜ ÓÜãaÜ®æ :
A¥æÅçìqÓ… ÊÜáñÜᤠÓÜí—ÊÝñÜ©í¨Ü ®ÜÃÙÜ áÜ £¤ÃáÜ ÊÜÊÃÜ áÜ ©®ÜWÙÜ È
Ü É 3 ¸ÝÄ ¸æÚWæY, ÊÜá«ÝÂÖÜ,° ÓÜíhæ FoPæR 1 WÜípæ ÊÜááíbñÜÊÝX Jí¨Üá ÊÝÃÜ¨Ü B ®ÜíñÜÃÜ ©®ÜWÙÜ È
Ü É
2 ¸ÝÄ.
PÜáw¨Ü ÍÜá¨Üœ ¯àÃÜá ÖæàWæ ±ÜÅ»ÝÊÜ ¹àÃÜáñܤ¨æ.
1)
Êæáà騆 ±ÜÅÊÜÞ|¨ÜÈÉ ¯àÃÜ®Üá° PÜáw¿ááÊÜâ¨ÜÄí¨Ü ÍÜÄàÃܨÜÈÉÃÜáÊÜ ËÐÜ (pÝQÕ®…) ÖæãÃÜ ñÜÙÜÛƳoár ¨æàÖÜ ÍÜá¨ÜœÊÜWæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá.
29
2)
¨æãvÜx PÜÃÜáÙÜá ÊÜáñÜᤠÊÜáÇÝÍÜ¿áWÜÙÜ PæÆÓÜ¨Ü WÜá| EñܤÊÜáWæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá, ÖæãÓÜ & ÍÜá¨Üœ ÃÜPܤ Eñܳ®Ü°ÊÝX (ÖæÊæápæãà±æÔÓ…) ÍÜÄàÃÜ¨Ü JÙÜ AÊÜ¿áÊÜWÜÙÜ PÝ¿áìPÜÒÊÜáñæ
ÖæaÜácÊÜâ¨Üá.
3)
GÆÉ ÃæãàWÜ ¯ÊÝÃÜO¿
æ ÞX BÃæãàWÜÂÊÜíñÜÃÝXÃÜÆá ÃÜP¤Ü AñÜÂíñÜ ÊÜááSÂÊÝX¨æ. PÜÃáÜ Ú®ÜÈÉÃáÜ ÊÜ PÜÍÆ
¾Ü ÖæãÃÜ ñÜÙÛÜ Æ³pÝrWÜ BÖÝÃÜ©í¨Ü ¨æãÃæñÜ ±æäàÐÜPÝíÍÜWÙÜ áÜ aæ®Ý°X
ÃÜPܤWÜñÜÊÝWÜáÊÜâ¨Üá ÊÜáñÜᤠPÜÃÜáÚ®Ü JÙÜPÜÊÜaÜÊÝ¨Ü ÊÜáãÂPÜÓ… Öæã©Pæ C¨Ü®Üá° ÃÜPܤÊÝX Ԩܜ±ÜwÓÜáÊÜâ¨Üá.
ÁãàWÜ ËhÝn®Ü ÍÜÄàÃÜ ÍÜá©œàPÜÃÜ|PæR ÓÜÖÝ¿áPÜ
1)
¨æãàÐܱäÜ ÄñÜ BÖÝÃÜ ÓæàÊÜ®,æ ñܱâÜ ³ BÖÝÃÜ ±Ü¨œÜ£, A±Üä|ì ià|ì QÅÁáÀáí¨ÝX iàOÝìíWÜ ÊÜäÂÖܨÈ
Ü É ©àZì EÚ¿ááÊÜ PÜÍÆ
¾Ü ÃæãàWÜÊáÜ ãÆÊÝX¨æ.
2)
AÓÜÊáÜ ±ÜìPÜ EÔÃÝo PÜÅÊáÜ ©í¨Ü
A) ÓÝPÜÐáÜ r ±ÝÅ|ÊÝ¿áá ÔWÜᣤÆÉ.
B) EÔÃÝo ƿ៨ܜËÆÉ©ÃÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü Qұܤ »ÝÊæäà¨æÌàWÜPæR PÝÃÜ|ÊÝWÜŸÖÜá¨Üá.
3)
ÃÜPܤ¨ÜÈÉ ÓæàÄPæãÙÜáÛÊÜ ¨ÜÅÊÜ, A¯, ±ÝÉÓݾÃÜã±Ü¨Ü PÜÍܾÆWÜÙÜá ËË«Ü ÍÜÄàÃÜ ÊÜäÂÖÜWÜÙÜ iàÊÜPæãàÍÜWÜÙÜÈÉ ÓæàÄPæãívÜá ÖÜÆÊÜâ ÃæãàWÜWÜÚWæ PÝÃÜ|ÊÝWÜŸÖÜá¨Üá.
4)
ÊÜá®ÜÓáÜ Õ & ¨æàÖÜ Jí¨æà ¨ÜÅÊÂÜ ©í¨Ü EñÜ£³ ¤¿ÞWÜáñܤ¨.æ ®ÝÊÜâ ÓæàËst BÖÝÃÜ¨Ü A£ ÓÜãPÜÒ$Ê
¾ Ý¨Ü ±ÝÉÓݾÃã
Ü ±Ü (Óܸ… GpæãËP…) ¨ÜÅÊÂÜ ©í¨Ü ÊÜá®ÜÓáÜ Õ EñÜ£³ ¤¿ÞXÃÜáñܤ¨.æ
D ÃÜã±Ü¨Ü PÜÍܾÆWÜÙÜá ÓæàĨÝWÜ ÊÜÞ®ÜÔPÜ & »ÝÊÜ®ÝñܾPÜ ÓÜÊÜáÓæ PÝ|ŸÖÜá¨Üá.
5)
ÊÜÞ®ÜÔPÜ aÜíaÜÆñæ HPÝWÜÅñæ PÜÙ¨
æ áÜ PæãívÜá ¿ÞÊÜ PæÆÓÜ樆 áÜ ° ÓÜÄ¿ÞX ¯ÊÜì×ÓÜÆá ÓÝ«ÜÂÊÝWܨàæ iàÊÜ®¨
Ü È
Ü É ¿áÍÜÓáÜ WÕ ÚÜ ÓÜÆá ÓÝ«ÜÂÊÝWܨáÜ .
±ÜÄÖÝÃÜWÙÜ áÜ :
EÐÜ@±Ý®Ü & gÆbQñæÕ : 1.5 ÈàoÄ®ÜÐÜár ÍÜá¨Üœ ñÜ~¡àÄ®Üá° G¨Üª ñÜPÜÒ| PÜáw¨Üá ÓÜáÊÜÞÃÜá 2&3 Q.Ëáà. hÝXíW… ÊÜÞvÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü ¯¿áËáñÜÊÝX ÊÜáÆ, ÊÜáãñÜÅ, ÓæÌà«Ü
ËÓÜgì®æ¿ÞX ¨æç×PÜ & ÊÜÞ®ÜÔPÜ BÃæãàWÜ EñܤÊáÜ WæãÙÜáÛñܤ¨.æ
±ÜÅ£ 15&20 ©®ÜPã
æ RÊáæ ¾ 2 Çæãào ¹Ô ¯àÄWæ 2 aÜÊáÜ aÜ E±Üâ³ ÓæàÄÔ JÊæáW¾ àæ D PÜáw¿ááÊÜâ¨ÜÄí¨Ü iàOÝìíWÜÊäÜ ÂÖÜ©í¨Ü ±Üä£ì PÜÍÆ
¾Ü ñÜPÒÜ| ËÓÜgì®æ¿ÞWÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü
¨æç×PÜ aÜoáÊÜqPæ, ÊÜÞ®ÜÔPÜ ÆÊÜÆËPæ ÖæaÜácñܤ¨æ.
®ÜÊáÜ ¾ ÍÝÌÓÜPã
æ àÍÜ¨Ü ÃÜa®Ü æ A¨Üá½ñÊ
Ü ÝX¨æ. A¨ÜÃÈ
Ü É ÓÜáÊÜÞÃÜá 330,00,00,000 AÈÌ¿ÞÆáWÜÚÊæ. CÊæÆÉÊäÜ ÓÜí±Üä|ì E±ÜÁãàWÜPRæ Ÿí¨ÜÈÉ Jí¨Üá EÔÄWæ ÃÜáÊÜÞÃÜá
0.75Èà WÝÚ JÙÜÓàæ ÃÜáÊÜ A®ÜáPÜãÆñæÀá¨æ. Jí¨Üá EÔÃÜá ÍÝÌÓÜPã
æ àÍÜ ÓæàÃÜáÊÝWÜ ÓÜáÊÜÞÃÜá Jí¨Üá "PÝÌoìÃ…' ÃÜP¤Ü C¨ÜÃÜ ±ÜÅÁãàg®Ü ±Üv¿
æ áÆá ԨܜÊÝXÃÜáñܤ¨.æ
30
C¨ÜÃÈ
Ü É 5 qÅÈ¿á Pæí±ÜâÃÜP¤ÜP|
Ü ËÃÜáñܤ¨.æ ±ÜÅ£ Pæí±ÜâPÜ|¨ÜÈÉ 280 ËáÈ¿á ×ÊæãàWæãÉ๮… C¨Ü᪠±ÜÅ£ ×ÊæãWæãÉ๮… 8 ±ÝÅ| ÊÝ¿áá訆 ±ÜÃÊ
Ü Þ
Ü |á ×àÃÜáÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂì
Öæãí©¨æ. Aí¨ÜÃæ Jí¨Üá EÔÃÜá 5x 1012x28x106x8 ±ÝÅ| ÊÝ¿áá訆 ±ÜÃÊ
Ü Þ
Ü |á Öæãí©¨Ü AÊÜÍÂÜ PÜñÀ
æ á¨æ. B¨ÜÃæ ÓÝÊÜÞ®ÜÂÊÝX AÓÜÊáÜ ±ÜìPÜ EÔÃÝo PÜÅÊáÜ ©í¨Ü
☞
Jí¨Üá EÔÄWæ PæàÊÜÆ 0.75 Ëá.È. WÝÚ ÊÜÞñÜÅ ÓæàËÓÜᣤÃáÜ ñæ¤àÊæ.
☞
EdÝÌÓÜ ÓÜÊáÜ ¿á¨ÜÈÉ ±Üä£ì EÔÃÜá JÙÜÖã
æ àWÜáÊÜ Êæã¨ÜÇàæ ¯ÍÝÌÓÜQÅ¿á ®Üv¿
æ ááÊÜâ¨ÜÄí¨Ü ÍÜá¨Üœ ÊÜáñÜᤠAÍÜá¨Üœ WÝÚËáÍÜÅ|ÊÝX ¯ÄàQÒñÜ ±ÜÄÊÜÞ|¨ÜÈÉ ÍÜá¨ÜœWÝÚ
JÙÜÓæàÃܨÜíñÝWÜáñܤ¨æ.
☞
EÔÃÝo ƿ៨ܜÊÝXÃÜ©ÃÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü ŸÖÜá¸æàWÜ ÊÜÞ®ÜÔPÜ ÓÜÊáÜ ñæãàÆ®Ü PÜÙ¨
æ áÜ PæãÙÜáÛÊÜ ÓÝ«ÜÂñæÀá¨æ.
D PæãÃÜñæ ¯ÊÝÄÓÜÆá ®ÜÊáÜ ¾ EÔÃÝo¨Ü WÜá|ÊÜáor EñܤÊáÜ ±ÜwÓܸàæ PÜá. AÄ˯í¨Ü PÜãw¨Ü ƿ៨ܜ ©àZì EÔÃÝo A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvܸàæ PÜá. C¨ÜPÝRX G¨æWã
Ü vÜá
ÓÝPÜÐÜár ËPÝÓÜ ÓÜíPæãàaÜ ÎàÆñæ Öæãí¨Ü¸æàPÜá.
ËË«Ü QÅÁá, ÁãàWÝÓÜ®ÜWÜÚí¨Ü Öæãpær ¸æ®Üá° ÊÜáñÜᤠG¨æWÜãw®Ü ÓÝ°¿ááWÜÙÜ®Üá° ÖܨÜWæãÚÔ ÓÝPÜÐÜár Ô§£ Óݧ±ÜPÜñæ ±Üvæ¿ááÊÜíñæ ÊÜÞvÜŸÖÜá¨Üá.
A®ÜíñÜÃÜ ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvÜÆá ÓÝ«ÜÂÊÝWÜáÊÜâ¨Üá. ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá©í¨Ü ÃÜPܤ ÓÝ°¿ááÊÜáívÜÆ, ®ÜÃÜÊÜáívÜÆ¨Ü iàÊÜPæãàÍÜWÜÙÜá ÍÜá¨ÜœWæãívÜá HPÝWÜÅñæ
Ô©œÓÜáÊÜâ¨Üá. C¨ÜÄí¨Ü PÝ¿áì¨ÜPÜÒñæ Öæbc iàÊܮܨÜÈÉ ¿áÍÜÓÜáÕ Æ¼ÓÜÆá ÓÝ«ÜÂ.
ÁãàWÜ ËhÝn®Ü ÓÜíÓݧ±PÜ Ü ±ÜñíÜ gÈ ÊÜáÖÜÑì ±ÜÅ~àñÜ AÐÝuíWÜÁãàWÜ Óæãà±Ý®ÜWÙÜ áÜ .
1)
¿áÊÜá & A×íÓæ, ÓÜñÜÂ, BÓæ§à¿á, ŸÅÖܾaÜ¿áì, A±ÜÄWÜÅÖÜ
2)
¯¿áÊÜá : ÍèaÜ, ÓÜíñæãàÐÜ, ñܱ@Ü , ÓÝÌ«Ý¿á, DÍÜÌÃÜ ±ÜÅ~¨Ý®Ü
3)
BÓÜ®Ü
4)
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá
5)
±ÜÅñÝÂÖÝÃÜ
6)
«ÝÃÜ|
7)
«Ý®Ü
31
8)
ÓÜÊÞ
Ü —
PÜÈPæ ÊÜáñÜᤠÊÜÂQ¤ñÜÌ ¯ÊÜÞì|¨ÜÈÉ ¯®ÝìÙÜWÜÅí¦WÜÙÜ ±ÝñÜÅ :&
¸æÙæ¿ááÊÜ ÊÜáPÜRÙÜ WÜá|, ÎàÆ, ÓÜÌ»ÝÊÜ ÃÜã±ÜâWæãÙÜáÛÊÜâ¨ÜÃÜÈÉ ¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙÜá ÊÜ×ÓÜáÊÜ ±ÜÅ«Ý®Ü ±ÝñÜÅÊÜ®Üá° ÓÜÖÜÓÝÅÃÜá ÊÜÐÜìWÜÙÜ ×í¨æÁáà ®ÜÊÜá¾ ÓÜ®ÝñÜ®Ü ËhÝn¯WÜÙÜá
(MáÑWÜÙáÜ ) £ÚÔÃÜáñݤÃ.æ AÆɨàæ CÊÜâWÜÙ®Ü áÜ ° ±ÜÄOÝÊÜáPÝÄ¿ÞX ¯ÊÜì×ÓÜáÊÜ Ë«Ý®Ü樆 ã
Ü ° £ÚÔÃÜáñݤÃ.æ
1.
""GwÅ®ÜÇ…'' WÜÅí¦¿á PÝ¿áì ÊÜÂñÜ¿áÊݨÝWÜ & »Ü¿á, ¨ÜáWÜávÜ, ÊÜááíWæãà±Ü, ÔwËáwñÜ®Ü PÜívÜáŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
2.
""¥æçÊÜáÓ…'' WÜÅí¦¿á AÓÜÊÜá±ÜìPÜ ÊÜñÜì®æÀáí¨Ü ÓÜíPÜábñÜ ÊÜá®æãà»ÝÊÜ®æ, ÓÝÌ¥Üì±ÜÃÜñæ PÜívÜáŸÃÜŸÖÜá¨Üá.
3.
Ëá¨ÜáÚ®ÜÆÉÃÜáÊÜ ""²oãÂoÄ'' WÜÅí¦ ÓÜÄ¿ÞX PæÆÓÜ ÊÜÞvܨÝWÜ PèÅ¿áì PÜívÜá ŸÃÜáñܤ¨æ. PæãÇæ ÊÜáñÜᤠ×íÓÝ ±ÜÅÊÜ꣤WÜÙÜá E©ªà±Ü®ÜÊÝWÜÆá C¨æà PÝÃÜ|.
4. Ëá¨ÜáÚ®ÜÈÉÃÜáÊÜ C®æã°í¨Üá WÜÅí¦¿Þ¨Ü ""²à¯¿áÇ…'' WÜÅí¦ CñÜÃÜ GÇÝÉ ¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙÜ ÊæáàÆã ¯¿áíñÜÅ| Öæãí©¨æ. C¨Üá PÜÈPæ ÊÜáñÜᤠÊÜÂQ¤ñÜÌ ¯ÊÜÞì|
GÃÜvÜÃÜ ÊæáàÆã ±ÜÅ»ÝÊÜ Öæãí©¨æ. JŸº ÊÜÂQ¤¿á 7&8®æà ÊÜ¿áÔÕ®ÜÈÉ D WÜÅí¦¿áá ñܮܰ ÓÝÊÜá¥ÜÂì PÜÙæ¨ÜáPæãÙÜÛÆá ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáñܤ¨æ. ±ÜÄOÝÊÜáÊÝX ÊÜáPÜRÙÜÈÉ ""ÊÜá®æãà
ËPÝÃÜ''WÜÙÜá PÝ~ÓÜŸÖÜá¨Üá. AÆɨæà ""A±Ýűܤ ÊÜ¿áÔÕ®ÜÈÉ ÇæçíXPÜ ±ÜÅÊÜ꣤'' PÝ~ÓÜŸÖÜá¨Üá Ëá¨ÜáÚ®Ü D WÜÅí¦WÜÙÜ®Üá° ÓÜÊÜá¥ÜìÊÝXÄÓÜÆá.
✓
ÓÜã¿áì ®ÜÊáÜ ÓÝRÃÜ (±ÜÄÎÐÜr ®æãàw)
✓
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá (±ÜÄÎÐÜr ®æãàw)
✓
ÍÝí»ÜËà ÊÜáá¨æÅ ÊÜáñÜá¤
✓
WÝ¿á£Åà ÊÜáíñÜÅ (ñÜÊÜáWæ ¿ááPܤÊæí¨Üá PÜívÜá Ÿí¨Ü ÓÜÊÜáÑr ±ÜÅhæn¿á®Üá° ±ÜÅaæãà©ÓÜáÊÜ PÜí¨Ü ±Ü¨ÜÂWÜÙÜá)
CÊÜâWÜÙ®Ü áÜ ° ¯ñÜ A»ÝÂÓÜ ÊÜÞvܸàæ PÜá. GÇÝÉ ¯®ÝìÙÜ WÜÅí¦WÜÙ®Ü áÜ ° ¯¿áí£ÅÓÆ
Ü á ""®Ý¨Ý®Üá ÓÜí«Ý®Ü ÓÜ×ñÜ Ë»ÝWÜ ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá'' ÓÜÖÝ¿áPÜ. (±ÜÄÎÐÜr ®æãàw).
¸æÙ¿
æ ááÊÜ ÊÜáPÜRÙÈ
Ü É 7&8®æà ÊÜ¿áÓÜáÕ AñÜÂíñÜ ""ÓÜí©WÜœ'' ÖÝWÜã ¨ÜãÃÜWÝËá ±ÜÄOÝÊÜá ¹àÃÜáÊÜ ±ÜÄÊÜñì
Ü ®æ¿á ÊÜÞí£ÅPÜ (magical) ±ÝÅ¿á. D ±ÝÅ¿áÊÜâ &
(¹ÖÝÃÜ ÓÜãRÇ… ÁãàWÜ & CÈÉ®Ü ÓÜíÍæãà«Ü®æ B«ÝÃܨÈ
Ü É)
✓ ÊÜáWÜáÊÜâ ÍæçÍÜÊ©
Ü í¨Ü ¸ÝÇÝÂÊÜÓ§æ¿á ±ÜÅÊàæ ÍܨÝÌÃÜ. D AÊÜ—¿áÈÉ ÊÜáWÜáÊÜâ ÍÝÄàÃÜPÊ
Ü ÝX, ÊÜÞ®ÜÔPÜÊÝX, »ÝÊÜ®ÝñÜP¾ Ê
Ü ÝX, ¸è©œPÊ
Ü ÝX ÊÜáñÜᤠÓÜêg®ÝñÜP¾ Ê
Ü ÝX
¸æÙÊ
Ü ~
Ü Wæ¿ÞWÜáÊÜ ÖæãÓÜ B¿ÞÊÜáPæR ®Ýí©¿ÞX¨æ.
32
✓ ®æç£PÜ ÖÝWÜã ñÝí£ÅPÜ ÎPÜÒ|PæR AWÜñÜÂÊÝ¨Ü Aw±Ý¿á PÜȳÓÜáÊÜ ""AÊÜáãñÜì'' AíÍÜWÜÙÜ®Üá° ñÜQìÓÜáÊÜ ÊÜáñÜᤠÖæãÓÜ ""±ÜÄPÜƳ®æ'' (Concept) ÊÜáñÜá¤
""A¼±ÝÅ¿á''WÜÙ®Ü áÜ ° A¥æçìÓÜáÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂì E¨ÜÀáÓÜáÊÜ PÝÆÊÝX¨æ.
✓ CÈÉ¿áñÜ®PÜ Ü PÜÆ®³ Ý ÇæãàPÜ ËÖÝÄ¿ÞXÃÜáÊÜ ÊÜáWÜáÊÜâ D ±ÝÅ¿á¨ÜÆÉ HPÝWÜÅñæ ÖæbcÔPæãívÜá PÜÈPÝ ÓÝÊÜá¥ÜÂì WÜ|¯à¿áÊÝX ÖæbcÔPæãÙÜÛ¸æàPÜá.
✓ ÍÝÌÓÜPæãàÍÜ¨Ü WÝÚ bàÆWÜÙÜ ÓÜíTæ ÊÜê©œÓÜáÊÜâ¨Üá ¯íñÜá, ""WÝñÜÅ'' ÖæaÝcWÜÆá ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáÊÜâ¨Üá. Êæáà騆 GÇÝÉ ¸æÙÜÊÜ~Wæ¿á®Üá° ÊÜê©œÓÜÆá C¨Üá ±ÜäÃÜPÜÊÝXÃÜáñܤ¨æ.
B¨Üá¨ÜÄí¨Ü D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ PÜÅÊáÜ Ÿ¨ÜœÊÝX ±ÝÅOÝ¿ÞÊÜá ±ÝÅÃíÜ ¼ÓÜáÊÜâ¨Üá. AñÜÂíñÜ ÇݻܨݿáPÜ.
✓ ÃæãàWÜ ¯Ãæãà«ÜPÜ ÍÜPܤ¿áá ""PÝ¿áì ñÜíñÜÅ'' ÊÜáñÜᤠ""¸æÙÜÊÜ~Wæ'' D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ ±Üä|ìWæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá.
✓ ÖÜê¨Ü¿á¨Ü ñÜÙÜ»ÝWÜ ÊÜáñÜᤠÍÝÌÓÜPæãàÍÜ¨Ü ÊÜáãƨÜÈÉ ÖÝԨܪ Èí´… PæãàÍÜWÜÙÜá PÜÙÜbPæãÙÜÛÆá ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáñܤ¨æ. C¨ÜÄí¨Ü ÃæãàWÜ ¯Ãæãà«ÜPÜ ÍÜQ¤ ÃÜã±ÜâWæãÙÜáÛñܤ¨æ.
D PÝ¿áì ®Üv¿
æ ᩨܪÃæ ¯Ãæãà«ÜPÜ ÍÜQ¤¿á PæãÃÜñÀ
æ áí¨Ü ŸÃÜáÊÜ BÓܤÊÞ
Ü , AÆiì, ÓÜí—ÊÝñÜ, PÝ®ÜÄÕ ®Üí¥Ý ÃæãàWÜWÙÜ áÜ ŸÃÜáÊÜ ÓÝ«ÜÂñæWÚÜ Êæ.
✓ A«Ý£¾PÜ ¸æÙÜÊÜ~WæWæ BñÜíPÜPÝÄ¿Þ¨Ü ""ñÝ®Üá'' ÊÜáñÜᤠ""CñÜÃÜÃÜá'' GíŸ Wæãàvæ ÃÜã±ÜâWæãívÜá ""AÖÜíPÝÃÜ'' (ego) (WÜÊì
Ü AÆÉ) ÊæãÙæñáÜ WÜq¿
r ÞWÜáÊÜâ¨Üã
D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ.
Ëá¨ÜáÚ®Ü ÊÜá«Ü¨ÜÈÉÃÜáÊÜ ""²à¯¿áÇ…'' WÜÅí¦¿áá D ±ÝÅ¿á¨ÜÈÉ ñܮܰ ÓÝÊÜá¥ÜÂì PÜÙæ¨ÜáPæãÙÜÛÆá ±ÝÅÃÜí¼ÓÜáÊÜâ¨Üá. Ëá¨ÜáÙÜá ÊÜáñÜᤠGÇÝÉ ¯®ÝìÙÜWÜÅí¦WÜÙÜ ÊæáàÇæ
¯¿áíñÜÅ| Öæãí©ÃÜáÊÜ ²à¯¿áÇ… WÜÅí¦ ñܮܰ PÜÒÊÜáñæ PÜÙæ¨ÜáPæãÙÜáÛÊÜâ¨ÜÄí¨Ü & ÍÜÄàÃÜ, ÊÜá®ÜÓÜáÕ, »ÝÊÜ®æ ÊÜáñÜᤠ¸è©œPÜ aÜoáÊÜqPæWÙÜ Ü ÊæáàÇæ ©àZìPÝÈà®Ü ±ÜÅ»ÝÊÜ ¹àÃÜáÊÜ
""Ÿ¨ÜÇÝÊÜOæWÜÙÜ ÓÜÃÜ~'' QÅÁá ®Üvæ¿ááÊÜâ¨Üá.
²à¯¿áÇ… WÜÅí¦¿á ÓÝÊÜá¥ÜÂì PÜáí¨ÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü BWÜáÊÜ Ÿ¨ÜÇÝÊÜOæWÜÙÜá, ÊÜáPÜRÙÜ PÜÈPæ ÊÜáñÜᤠÊÜÂQ¤ñÜÌ¨Ü ÊæáàÇæ EípÝWÜáÊÜ ¨ÜáÐܳÄOÝÊÜáWÜÙÜá :
(¹ÖÝÃÜ ÓÜãRÇ… B´… ÁãàWÜ CÈÉ®Ü ÓÜíÍæãà«Ý®æ¿á B«ÝÃܨÈ
Ü É)
✓
²oáÂoÄ WÜÅí¦¿á Êæáà騆 ¯¿áíñÜÅ| ÓÜwÆÊÝX A¨Üá ±ÜÅŸÆÊÝ¨Ü ñܮܰ ÖÝÊæãàì®ÜáWÜÙÜ®Üá° ÃÜPܤPæR ¹vÜáWÜvæWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá. C¨ÜÄí¨Ü ÇæçíXPÜ WÜÅí¦WÜÙÜá
hÝWÜêñÜWæãÙÜáÛñܤÊæ.
✓
""A±Ýűܤ'' ÊÜ¿áÔÕ®ÜÈÉÁáà ÊÜáPÜRÙÜÈÉ ±èÅyÝÊÜÓ槿á ÆPÜÒ|WÜÙæãí©Wæ ñÜñÜÕíŸí—ñÜ WÜÅí¦ ÊÜáñÜᤠAíWÝíWÜWÜÙÜá PÝ¿áì ±ÜÅÊÜêñܤÊÝWÜáñܤÊæ.
✓
¨æàÖÜ, ÊÜá®ÜÓáÜ ,Õ Ÿá©œ & CÊÜâWÜÙÜ ¸æÙÊ
Ü ~
Ü Wæ¿ÞWÜáÊÜ Êæã¨ÜÇàæ D Ÿ¨ÜÇÝÊÜOæ PÝ~Ô¨ÝWÜ CÊÜâWÜÙ®Ü áÜ ° ¯»ÝÀáÓÜáÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂìËÆɨàæ ÊÜÞ®ÜÔPÜ Ë±ÜÉÊÜ EípÝWÜŸÖÜá¨Üá.
✓
¸ÝÆÂÓÜÖÜgÊÝ¨Ü & ÊÜááWÜœñæ, Ë´ÜâÆÊÝ¨Ü aæçñÜ®ÜÂ, ñæÃæ¨Ü ÊÜá®ÜÓÜáÕ, ÓÜêg®ÜÎàÆñæ, AíñÜ@ÓÜá–ÃÜ|, CñÜÃÜÃæãí©Wæ ÊÜááPܤÊÝX ¸æÃæ¿ááÊÜ ÓÜÌ»ÝÊܨÜÈÉ QÒà|ñæ E¨Ü½ËÓÜáñܤ¨æ.
33
✓
AñÜÂíñÜ ±ÜÅŸÆÊÝ¨Ü ÇæçíXPÜ ÓÝÅÊÜWÜÙÜá ÃÜPܤÊÜ®Üá° ÓæàÃÜáñܤÊæ. A¨ÜÃÜ ±ÜÅ»ÝÊÜÊÜ®Üá° ÓÜ×ÓÜáÊÜ ¨æàÖÜ¨Ü ¸æÙÜÊÜ~Wæ, ÎPÜÒ|, ÓÝÊÜá¥ÜÂìËÆÉ©ÃÜáÊÜâ¨ÜÄí¨Ü ÊÜáPÜRÙÜá&
(i)
AÓÜÖg
Ü , BñÜíPÜPÝÄ, Ë®ÝÍÜPÝÄ ÊÜáñÜᤠA®æç£PÜñæ aÜoáÊÜqPæ¿áÈÉ ñæãvÜXÔPæãÙÜáÛÊÜ ÓÝ«ÜÂñæÀá¨æ. A¥ÜÊÝ ÊÜáíPÝX ¯Ñð¿áÃÝWÜÆãŸÖÜá¨Üá.
(ii) ÓÝÊÜÞ®ÜÂÊÝX ±ÜÃÜÓܳÃÜ ¯¿áíñÜÅ| ÓÝ—ÓÜŸÆÉ ""®ÜÃÜaæãà¨ÜPÜWÜÙÜá'' (neuropeptides) ÃÜPܤPæR ¹vÜáWÜvæ¿ÞWÜáñܤÃÜáñܤÊæ. C¨ÜÄí¨ÝX ÊÜá®ÜÔÕ®ÜÈÉ EWÜÊÜáÊÝWÜáÊÜ
±ÜÃÜÓܳÃÜ ËÃÜá¨ÜœÊÝ¨Ü ÁãàaÜ®æWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠ»ÝÊÜ®æWÜÙÜá ñܯ°í¨Ü ñÝ®æà ÍÜÊÜá®Ü Öæãí¨ÜáñܤÊæ. B¨ÜÃæ CÊÜâWÜÙÜá ¯¿áíñÜÅ| PÜÙæ¨ÜáPæãívÝWÜ ±ÜÅŸÆÊÝ¨Ü ÁãàaÜ®æ ÊæáàÇæY$çÓÝ—
Ô & CñÜÃÜÃÜ®Üá° PæãÇæÊÜÞvÜáÊÜ; ñÝ®æà BñܾÖÜñæÂWæ ÍÜÃÜOÝWÜáÊÜ A¥ÜÊÝ ñܮܰÈÉÃÜáÊÜâ¨Ü®æ°ÇÝÉ ¨Ý®Ü ÊÜÞvÜáÊÜ, CñÜÃÜÃÜ PÜÐÜrWÜÙÜ®Üá° ÊÜá®ÜÔÕWæ ñÜáí¸Ý ÖÜbcPæãÙÜáÛÊÜíñÜÖÜ PæÆÊÜâ
""A£ÃæàPܨÜ'' aÜoáÊÜqPæ¿áÈÉ ñæãvÜWÜŸÖÜá¨Üá.
✓
A±Ý¿á¨Ü ÓÜí¨Ü»ì
Ü Ÿí¨ÝWÜ GvÜ»ÝWÜ¨Ü Ëá¨ÜáÚ¯í¨Ü ÖæãÃÜváÜ ÊÜ ""²íWÜÙÝ'' ®ÜÃWÜ ÙÜ áÜ hÝWÜÅñÊ
Ü ÝX ÖÜ꨿
Ü á, ÍÝÌÓÜPã
æ àÍÜ ÊÜááíñÝ¨Ü A®æçbfPÜ QÅÁá¿á ÊæàWÜ
ÊÜê©œÓáÜ ÊÜâ¨Üá. CíñÜÖÜ ÓÜí¨Ü»ì
Ü WÜÙÈ
Ü É ŸÆËá¨ÜáÚ¯í¨Ü ÖæãÃÜváÜ ÊÜ ""CvÝ'' ®ÜÃWÜ ÙÜ áÜ C¨Ü®áÜ ° ¯¿áíñÜÅ|¨ÜÈÉÄÓÜáñܤÊ.æ ²à¯¿áÇ… WÜÅí¦¿á ΦÆñæÀáí¨ÝX Ëá¨ÜáÙÜá
D Ä࣠±ÜÃÓÜ Ã³Ü Ü ¯¿áíñÜÅ| ÓÝ—ÓÜáÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂì PÜÙ¨
æ áÜ PæãÙÜáÛñܤ¨.æ Aí¥Ý ÊÜáPÜRÙáÜ Ë®ÝÍÜPÝÄ aÜoáÊÜqPæ¿áÈÉ ñæãvÜWáÜ ÊÜ A¥ÜÊÝ ¯Ñð¿áÃÝWÜáÊÜ A£ÃæàPÜ WÜá|
±Üvæ¿ááñݤÃæ.
✓
²à¯¿áÇ… WÜÅí¦¿á ¯Ñð¿áñæÀáí¨ÝX ""ÃæqPÜáÂÆÃ… ´ÝÊæáìàÍÜ®…'' (ÊæáàÃÜá¨ÜívÜ Ëá¨ÜáÙÜ®Üá° ÓæàÃÜáÊÜ »ÝWÜ¨Ü ÓÜíÊæà«Ü®æ) PÜáítñÜWæãívÜá ÊÜáPÜRÙÜ ÊÜá®ÜÓÜÕ®Üá° Jí¨Üá
ËÐÜ¿á¨Ü ÊæáàÇæ Pæàí©ÅàPÜÄÓÜáÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜ®Üá° (attention span) PÜÙæ¨ÜáPæãÙÜáÛñݤÃæ.
ÊÜáPÜRÚWæ ÓÜÄ¿Þ¨Ü ÊÜÞWÜì¨ÜÍì
Ü ®Ü ÔWܨÝWÜ ÎPÜÒPÃÜ áÜ G¨ÜáÄÓÜáÊÜ ÊÜááSÂÊÝ¨Ü ÓÜÊÝÆáWÜÙíæ ¨ÜÃæ :&
A«Ý±ÜPÃÜ áÜ A¥ÜìÊÜÞwPæãÙÜÛÆá ÓÜíQà|ìÊæ¯ÓÜáÊÜ ÊÜáPÜRÙÜ Ë±ÜÄàñÜ ÊÜñì
Ü ®æWÙÜ áÜ :
✓ PÜÈPæ¿áÈÉ AñÜÂíñÜ ¯«Ý®ÜW£Ü (exceptionally slow learners)
✓ ÍÝÇæWæ ŸÃÜÆá ¯ÃÝPÜÄÓÜáÊÜâ¨Üá.
✓ Ë®ÝPÝÃÜ| »Ü¿á.
✓ ñæã¨ÜÆáËPæ
✓ E¨æªàÍܱäÜ ÊÜìPÜ ¯¿áÊÜáWÜÙÜ EÆÉíZ®æ.
✓ Ë®ÝÍÜPÝÄ aÜoáÊÜoPæWÜÙÜÈÉ ñæãvÜWÜáÊÜâ¨Üá.
34
✓ ÓÜáÙÜáÛÖæàÙÜáÊÜâ¨Üá.
✓ CñÜÃÜÃÜ ÊÜÓÜá¤WÜÙÜ®Üá° PÜ©¿ááÊÜâ¨Üá.
✓ ±ÜÅ£àPÝÃÜ ±ÜÅÊÜ꣤.
✓ CñÜÃÃÜ ã
æ í©Wæ Öæãí©PæãÙÜÛÇÝÃÜ¨Ü ÊÜá®ÜÔ§£.
✓ U®Ü°ñæ
✓ A®æç£PÜ aÜoáÊÜqPæWÜÙÜÈÉ ñæãvÜWÜáÊÜâ¨Üá.
✓ CñÜÃÜÃÜ ÊæáàÇæ ¨æç×PÜÊÝX ÖÜÇæÉ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
✓ ñÜ®XÜ íñÜ ×Ä¿áÃÜ gñæ¿áÈÉ ¸æÃñæ áÜ A®Üá»ÜÊË
Ü ÆÉ©¨ÜªÃã
Ü , ±ÝÅ¿áPæR ËáàÄ¨Ü aÜoáÊÜqPæ¿áÈÉ ñæãvÜWáÜ ÊÜ EñÝÕÖ.Ü
✓ ÊÜá®æãà JñܤvÜ©í¨Ü ÊÜááS¨ÜÈÉ PÜÙæWÜáí©ÃÜáÊÜâ¨Üá.
✓ EÔÃÝo¨ÜÈÉ ñæãvÜPÜá.
ÊÜááíñÝ¨Ü C®Üã° ÖÜÆÊÜâ ÊÜñÜì®æWÜÙÜá PÜívÜá ŸÃÜŸÖÜá¨Üá. ÖæñܤÊÜÃÜá ÊÜáñÜᤠÎPÜÒPÜÃÜá Cí¥ÜÊÜÃÜ®Üá° ""ÓÜÊÜáÓÝÂñܾPÜ ÊÜáPÜRÙÜá'' (Problematic children) Gí¨Üá ÖÜO±
æ q
Ü r
AíqÔ PæçñæãÙæ¨ÜáPæãÙÜáÛñݤÃæ. ÖÝWæí¨ÜáPæãÙÜÛ¨æà CÊÜÃÜÈÉÃÜáÊÜ ""ÓÜÊÜáÓæÂ''Wæ Öæãí©PæãÙÜÛÇÝÃܨæà ¯àvÜᣤÃÜáÊÜ ""±ÜÅ£QÅÁá'' Gí¨Üá ±ÜÄWÜ~Ô AÊÜÃÜ ÓÜÊÜáÓæÂWÜÙÜ®Üá° A¥ÜìÊÜÞwPæãÙÜÛÆá
±ÜſᣰÓܸæàPÜá.
Cí¥Ý ÓÜí¨Ü»ÜìWÜÙÜÈÉ ÎPÜÒPÜÃÜá ËÍæàÐÜ ÆPÜÒ$Â&GaÜcÃÜ ÊÜ×Ô ÓÜÊÜáÓæ¿á®Üá° ""ÓÜÌƳ ÊÜáqrWæ'' ¯ÊÝÄÓÜŸÖÜá¨Üá.
✓
WèÃÜÊÜ&BñܾÓæ§$ç¿áì ÖæbcÔPæãÙÜÛÆá AÊÜPÝÍÜ PÜȳÓÜáÊÜâ¨Üá.
✓
ÊÜááí©®Ü Óݧ®Ü¨ÜÈÉ PÜãÄÔ ÆPÜÒ$ PÜÙæ¨ÜáPæãÙÜÛ¨Üíñæ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
✓
ÓÜÐ
³ Ê
rÜ ÝX&ÊÜÞñÜ®ÝvÜÆá&K¨ÜÆá, ŸÃÜ¿áÆá ÓÜÖÝ¿á ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
✓
ñܱܳ®Üá° PÜívÜáPæãívÜá £©ªPæãÙÜÛÆá ±Üâ®Ü@ ±Üâ®Ü@ AÊÜPÝÍÜ ¯àvÜáÊÜâ¨Üá.
35
✓
ÊÜåèUPÜ ±ÜÅÍæ° ±ÜÄàPæÒ¿á®Üá° ÖæbcÔ ÊÜá®æWæÆÓÜ, ñÜÃÜWÜ£¿á PæÆÓÜ¨Ü ÖæãÃæ¿á®Üá° PÜwÊæá ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
✓
ŸÃÜÊÜ~Wæ¿áÈÉ ñܱÜâ³ PÝ~Ô¨ÝWÜ PÜ~¡Wæ ÃÝaÜáÊÜíñæ ""Pæí±ÜâWæÃæ'' GÙæ¨Üá BñܾÓæ§$ç¿áì PÜáí¨ÜáÊÜíñæ ÊÜÞvÜ©ÃÜáÊÜâ¨Üá.
✓
bñÜÅWÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ ËÐÜ¿áÊÜ®Üá° ÓܳÐÜr±ÜwÓÜáÊÜâ¨Üá.
✓
©àZì E±Ü®ÝÂÓÜ ¯àvܨæà bPÜR&bPÜR PÝ¿áì ÓÝ«Ü ÓÜÆÖæWÜÙÜ®Üá° ¯àvÜáÊÜâ¨Üá.
✓
aÜÆ®Ü ÊÜÆ®Ü¨Ü ÊæáàÇæ ÓÜ¨Ý ¯WÝ CÄÔ «Ü®ÝñܾPÜ ÓÜãaÜ®æ¿á®Üá° ¯àvÜáÊÜâ¨Üá.
✓
¨èŸìÆÂÊÜ®áÜ ° ÓÜãbÓÜáÊÜ ""ÊÜáãSì'', ""ñÜÃWÜ £Ü &ÍÝÇæ¿á ÊÜÞ®ÜWàæ w'' & CñÝ© ÖÜOæ ±Üqr AíqÓÜ©ÃÜáÊÜâ¨Üá.
✓
ÓÜÖ±
Ü sÜ ÂÜ aÜoáÊÜqPæWÙÜ È
Ü É »ÝWÜÊ×
Ü ÓÜÆá AÊÜPÝÍÜ PÜÈÔ³ QàÙÜÄÊæá ¯ÊÝÄÓÜáÊÜâ¨Üá.
✓
bPÜR bPÜR ÖæãOæWÝÄPæ ¯àw ÓÜ|¡&±Üâor ÓÝ«Ü®¿
æ á®Üã° ±ÜÅÍíÜ ÎÓÜáÊÜâ¨Üá.
✓
ñܱÜâ³WÜÙÜ®Üá°, AÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜ®Üá° CñÜÃÜÃÜ G¨ÜáÄWæ ÖÜÚ¨Üá ÊÜÞ®ÜÔPÜÊÝX [ÝÔWæãÚÓÜ©ÃÜáÊÜâ¨Üá.
✓
Öæñ¤ÜÊÃÜ ã
æ í©Wæ ¨èŸìÆÂ&ÊÜáñÜᤠPÝ¿áì ÓÝ«Ü ÓÝÊÜá¥ÜÂì¨Ü ŸWæY aÜbìÔ ÊÜá®æ¿áÈÉ ÊÜáñÜᤠÍÝÇæ¿áÈÉ PÜÈPæWæ ±ÜäÃÜPÜ ÊÝñÝÊÜÃ|
Ü PÜÈÓ³ áÜ ÊÜâ¨Üá.
✓
«Ü®ÝñܾPÜ ®Üvæ&ÊÜÞñÜá&ÓÜãaÜ®æ PÜívÜá Ÿí¨ÝWÜÇæÇÝÉ A¨ÜPæR ÊæáaÜácWæ ÊÜÂPܤ±ÜwÓÜáÊÜâ¨Üá.
(±ÜÄÖÝÃÜ ¸æãà«Ü®¿
æ áÈÉ Êæç¿ááQ¤PÊ
Ü ÝX WÜÊáÜ ¯ÓÜáñݤ Cí¥Ý ±æäÅàñÝÕÖÜ ¯àw¨ÜÈÉ ÎàZÅÊÝX ±ÜÄOÝÊÜáPÝÄ PÜÈPæ ÓÝ«ÜÂ.)
JpÝrÃæ ÎPÜÒPÜÃÜá ñܮܰ B±Ü¤ ÓÜÖÝ¿áPÜ®æíŸ »ÝÊÜ®æ ÊÜáWÜáË®ÜÈÉ ŸÃÜáÊÜíñݨÜÃæ Öæbc®Ü ÓÜÊÜáÓæ ±ÜÄÖÝÃÜÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.
36
ÁãàWÜ ÍÝÓÜ÷¨ÜÈÉ ÖæàÚÃÜáÊÜ ÊÜáPÜRÚWæ PÜÈÓܸæàPÝ¨Ü ®æç£PÜ ÊÜåèÆÂWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠiàÊÜ®Ü ÊÜåèÆÂWÜÙÜá
±ÝñÜígÆ ÁãàWÜÓã
Ü ñÜÅ
ÊÜåèÆÂ
1.
2.
3.
4.
Êæáç£Å &
PÜÃÜáOæ &
ÊÜáá©ñÜ &
E±æàPæÒ &
5.
A˨æ &
& C¨Üá ®ÜPÝÃÝñܾPÜÊݨÜá¨Üá
6.
7.
8.
9.
10.
AÔ¾ñÝ &
ÃÝWÜ &
¨æÌàÍÜ &
A¼¯ÊæàÍÜ
PÝ¿áìÓÜí±Üñ…
ËÊÜÃÜ ÊÜáñÜᤠE±ÜÁãàWÜ
Óæ°àÖܱÜÃÜñæ
¨Üá@S¨ÜÈÉÃÜáÊÜÄWæ PÜÃÜáOæ ñæãàÃܸæàPÜá &
GÆÉÃã
æ í©Wæ ÓÜÃÓÜ ©
Ü í¨Ü ®ÜWáÜ ÊæãWÜ©í¨Ü CÃÜáÊÜâ¨Üá &
±Ý±Ü PÝ¿áìWÜÙÜá, PæorPæÆÓÜWÜÙÜ®Üá° ÊÜÞvÜáÊÜÊÜÃÜ®Üá° & E±æàQÒÔ,
AÊÜÃÜ®Üá° ÓÜñÜøhæWÜÙܮݰX ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
»æãàWÜiàÊÜ®¨
Ü Ü A±æàPæÒ, AÍÜáb¿á®Üá° ÍÜáb GíŸá¨ÝX,
A¯ñÜÂÊÜ®Üá° ¯ñÜÂÊæí¨Üá ®Üí¹PæãÙÜáÛÊÜ ÊÜåèyÜÂ. C¨æãí¨Üá
˱ܿáì¿á & EñܤÊáÜ ÊÜÂQ¤ñÌÜ PæR ÊÜÞÃÜP.Ü
ñÜ®°Ü ÊÜÂQ¤ñÌÜ ÊÜâ ÊÜáãÆñÜ@ ±ÜÄÍÜá¨ÜœÊݨÜá¨Üá. ¿ÞÊÜâ¨æãà PÝÃÜ|PæR
Jí¨Üá ÓæàÄPæãíwÃÜáÊÜ [ÝñÜPÜ Ÿá©œÁáà ñÝ®ÜÆÉ; B ¨Üá®ÜìvÜñæ
¿á®Üá° ñæãÆXÔ¹orÃæ ñÝ®Üá ±ÜÄÍÜá¨Üœ ÊÜÂQ¤ & GíŸ hÝn®Ü &
C¨æãí¨Üá AÊÜWáÜ |.
ÓÜáSÊÝXÃÜáÊÝWÜ & AÄËÆɨíÜ ñæÁáà Jí¨Üá ÓæàÃÜŸÖÜá¨Ý¨Ü
AÊÜWáÜ | & C¨ÜÃÜ ŸWæY GaÜcé
Ü í©Ãܸàæ PÜá.
PÜШ
rÜ È
Ü ÉÃáÜ ÊÝWÜ & ¿ÞÃÜ ŸWæYÁãà AÄËÆɨíÜ ñæ ¨æÌàÍÜ ÖÜáor
ŸÖÜá¨Üá. & C¨Ü®áÜ ° ÊÜiìÓܸàæ PÜá. C¨æãí¨Üá AÊÜWáÜ |.
»Ü¿á, C¨æãí¨Üá AÊÜWáÜ |, ÊÜÂQ¤ñÌÜ ËPÝÓÜPRæ ÊÜÞÃÜP,Ü
ñÜ®WÜ àæ ®ÝWÜáÊÜâ¨æãà GíŸ »Ü¿á©í¨Ü PÜñì
Ü ÊÜ ËÊÜááSÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.
¨æàÖܨÝyÜÂìñæ, ÍÝÄàÄPÜ ÍÜQ¤, ÃÜã±Ü, ÇÝÊÜ|Â, ŸÆ ÊÜáñÜá¤
ÊÜgŨíÜ ñÜÖÜ AÊÜ¿áÊÜWÙÜ ®Ü áÜ ° Öæãí¨ÜáÊÜâ¨Üá & C¨æãí¨Üá
AWÜñÜÂËÃÜáÊÜ ÓÝ«Ü®æ.
37
A«Ý¿á
ÓÜãñÜÅ
1
1
1
1
33
33
33
33
9
5
9
6
9
7
9
9
8
2
46
±ÝñÜígÆ ÁãàWÜÓã
Ü ñÜÅ
ÁãàWÜÍÝÓÜ÷¨ÜÈÉ ÖæàÚÃÜáÊÜ
ËÐÜ¿á
11.
ËÊÜÃÜ ÊÜáñÜᤠE±ÜÁãàWÜ
bñÜÅ ÊÜ꣤WÜÙÜá
±ÜÅÊÜÞ|, ˱ܿáì¿á, ËPÜƳ, ¯¨æÅ ÊÜáñÜᤠ®æ®Ü±Üâ &
CÊÜâWÜÙÜ®Üá° bñܤ ÊÜêñܤWÜÙÜá G®Ü°ÇÝWÜáÊÜâ¨Üá. CÊÜâWÜÙÜ
PÝÃÜ|©í¨ÜÇàæ , bñܤÊâÜ Ÿ¨ÜÇÝWÜáÊÜâ¨Üá. B¨ÜªÄí¨Ü
CÊÜâWÜÙÜ ŸWæY aæ®Ý°X AÄñÜáPæãívÜ bñÜ¤Ê®Ü áÜ ° ŸÈÐÜu
ÊÜÞvܸæàPÜá.
11.
bñܤËPæÒà±Ü
bñܤ aÝíaÜÆÂ, aÜíaÜÆbñܤËÃÜáÊÜÃã
Ü H®Ü®ã
Ü °
ÓÝ—ÓÜÇÝÃÜÃÜá B¨ÜªÄí¨Ü bñܤËPæÒà±ÜÊÜ®Üá° ¯àXÔPæãÙÜÛ¸æàPÜá.
12.
bñܤ ±ÜÅÓÝ¨Ü &
bñܤ¨Ü ±ÜÅÓܮܰ Ô§£. ¿ÞÊÜâ¨æà »ÝÊæäà¨æÌàWÜËÆÉ¨Ü Ô§£.
C¨Ü®áÜ ° EñܤÊáÜ »ÝÊÜ®Wæ ÚÜ í¨Ü ÓÝ—Óܸàæ PÜá.
13.
AíñÜÃÝ¿áWÜÙÜá
bñܤ¨Ü HPÝWÜÅñæWæ »ÜíWÜ ñÜÃÜáÊÜíñÜ¨Ü PÝÃÜ|WÜÙÜá
& ÊÝ— &
& ¨æàÖܨÜÊÝ—
& ÓÝö®Ü
bñܤ¨Ü ÓæãàÊÜÞÄñÜ®Ü
& ÓÜíÍÜ¿á
ËÃÜá¨Üœ hÝn®ÜWÜÙÜ ®ÜvÜáÊæ ñæãÙÜÇÝvÜáÊÜâ¨Üá.
& ""WÜáÃÜá訆 ÊÜÞñÜá ¯gÊæäà AÆÉÊäæ '' & CñÝ©
& ±ÜÅÊÜÞ¨Ü
ÓܨÝaÝÃÜWÜÙÜ®Üá° ¹oár¹vÜáÊÜâ¨Üá.
& BÆÓÜÂ
ÍÜÄàÃÜ ÊÜáñÜᤠbñܤWÜÙÜá »ÝÃÜÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.
& AËÃÜñæ
ËÐÜ¿ÞÓÜQ¤
& »ÝÅí£¨ÜÍÜì®Ü
AƳhÝn®Ü©í¨ÜÇæà gí»Ü±ÜvÜáÊÜâ¨Üá.
38
±Ý¨Ü
ÓÜãñÜÅ
1
6
1
33
ÊÜáPÜRÚWæ ÊÜÁãàÊÜÞ®Ü ÊÜáñÜᤠÓÝÊÜá¥ÜÂìPæR A®ÜáWÜá|ÊÝX PÜÈÓÜŸÖÜá¨Ý¨Ü ÁãàWÜ
ÊÜÁãàÊÜÞ®Ü / ÓÝÊÜá¥ÜÂì
3 Äí¨Ü 7 ÊÜÐì
Ü ¨Ü ÊÜáPÜRÚWæ
ÁãàWÜÍÝÓÜ÷¨Ü ËaÝÃÜWÜÙÜá
& ÁãàWÜ ÍÝÓÜ÷ ±ÜÄaÜ¿á
& ¿áÊÜá ÊÜáñÜᤠ¯¿áÊÜáWÜÙÜ ±Üä|ì ±ÜÄaÜ¿á
& ®ÜíñÜÃÜ &
ÍÜÅÊÜ| & ÊÜá®Ü®Ü & ¯—«ÝÂÓÜ®Ü Ë«Ý®ÜWÜÙÜ®Üá°
£ÚÔPæãvÜáÊÜâ¨Üá.
±ÝÅOÝ¿ÞÊÜ
A®ÜáÇæãàÊÜá &
& ËÇæãàÊÜá
& ®ÜíñÜÃÜ &
ÓÜã¿Þì®ÜáÇæãàÊÜá
aÜí¨ÝÅ®ÜáÇæãàÊÜá
±ÜíaÜ»ã
Ü ñÜWÙÜ áÜ , ÓÜÃÙÜ Ü BÖÝÃÜ&ËÖÝÃÜ&ËaÝÃÜ CÊÜâWÜÙÜ
ËÍæÉàÐÜOæ
8 Äí¨Ü 12 ÊÜÐì
Ü ¨Ü ÊÜáPÜRÚWæ
13 Äí¨Ü 16
»ÝÃÜ£à¿á ÍÝÓÜ÷WÙÜ Ü ±ÜÄaÜ¿á,
±ÜñíÜ gÈ ÊÜááíñÝ¨Ü MáÐÜ
±ÜÃíÜ ±Üÿ
æ á ÓÝ«Ü®Wæ ÙÜ Ü ±ÜÄaÜ¿á
& ®ÜíñÜÃÜ &
&
&
&
&
ÊÜá®ÜÓáÜ Õ A¨ÜÃÜ ÓÜÌÃÜã±Ü
bñܤÊêÜ £¤WÙÜ áÜ & AÊÜâWÜÙÜ ±ÜÄÐÜRÃO
Ü .æ
& »ÝÅÊáÜ Ä, Î¥ÜÈ,
ÎàñÝRÄ, ±Ü¨íÜ ñÜ.
PܱÝƻݣ.
& »ÝÊÜ®æWÜÙÜá&Êæáç£Å&PÜÃÜáOÝ ÊÜááíñݨÜÊÜâ.
& ÁãàWÜ AíñÜÃÝÙÜWÙÜ Ü ±ÜÄaÜ¿á
±ÜíaÜPã
æ àÍÜ ËÊæàPÜ
PÜáoáíŸ&ÊÜÂPܤ&ÓÜÊÜÞg
®ÜváÜ Ë®Ü ÓÜíŸí«ÜWÙÜ áÜ
39
®Ýw Íæãà«Ü®Ü
aÜí¨ÜÅ»àæ «Ü®Ü
ÓÜã¿áì»æà«Ü®Ü
»ÜÔ÷PÝ
Ÿí«ÜWÙÜ áÜ , ÊÜáá¨æÅ, «Ý®Ü.
ÐÜoRÊÜáìWÜÙÜá
ÁãàWÝÓÜ®ÜWÜÙÜá
ÓÜÃÜÙÜÁãàWÝÓÜ®ÜWÜÙÜá
& ñÝvÝÓÜ®Ü
& ±ÝÍÜÌì&PÜq aÜPÝÅÓÜ®Ü,
& ÊÜêPÝÒÓÜ®Ü,
& ±Ü¨Ý¾Ó®Ü ,Ü
±ÜÊÜ®Ü ÊÜááPݤÓÜ®Ü CñÝ©.
& ÊÜhÝÅ ,Ü ËàÃÝÓÜ®,Ü
ÊÜáívÜãPÝÓÜ®,Ü QÅ¿ÞñÜP¾ Ü
ÁãàWÝ»ÝÂÓÜ
& ÊÜááí¨æ¸ÝWÜáÊÜ
& ×í¨æ¸ÝWÜáÊÜ
& PÜáÚñÜá ÊÜÞvÜáÊÜ
& ÊÜáÆX ÊÜÞvÜáÊÜ GÆÉ
BÓÜ®WÜ ÙÜ áÜ
& ®ÜíñÜÃÜ &
Pæ Æ ÊÜ â £ÃÜ á b ÊÜ Þ vÜ á ÊÜ
BÓÜ®ÜWÜÙÜá
±ÝñÜígÆ ÁãàWÜÓã
Ü ñÜÅ
ËÐÜ¿á
ËÊÜÃÜ
AÆŸœ »ÜãËáPÜñÌÜ
A®ÜÊÜÔ§ñÜñÜÌ
A«Ü¿á®Ü, A»ÝÂÓÜ ÊÜÞw¨ÜÃã
Ü HPÝWÜÅñæ ¸ÝÃܨæ CÃÜáÊÜâ¨Üá.
ÓÝ«Ü®À
æ áí¨Ü ±Üv¨
æ áÜ PæãívÜ HPÝWÜÅñæ ŸÖÜá¸æàWÜ ®ÜÐÊ
rÜ ÝWÜáÊÜâ¨Üá.
& CÊÜâWÜÙ®Ü áÜ ° ¯ÃÜíñÜÃÜ A»ÝÂÓÜ©í¨Ü ÓÝ—Óܸàæ PÜá.
¿áÊÜá
A×íÓæ&WÝí—ài¿áÊÜÃÜ "A×íÓÝ' ËaÝÃÜWÜÙÜá
H¥$V, H$m[aVm, AZw_mo{XVm - ˫ܨÜ
A×íÓÝ ÊÜÞWÜì
ÓÜñÜ & ÃÝg ÖÜÄÍÜcí¨ÜÅ®Ü ÓÜñÜ ¯Ðæu
`Wm j¥V§, `Wm Ñï>_², `Wm AZw{_V_²> - C¨Üá ÓÜñÂÜ
AÓæ¤à¿á & PÜÙÜÛñÜ®Ü ÊÜÞvܨæà CÃÜáÊÜâ¨Üá
ŸÅÖܾaÜ¿áì & Cí©Å¿á¯WÜÅÖÜ, PÝÊÜá¯WÜÅÖÜ, PÝÊÜáPæãÅà«Ü, Çæãà»Ü,
ÊæãàÖÜ, ÊÜá¨Ü, ÊÜáñÜ¿
Õ áì D AÄÐÜvÌÜ WÜìWÜÙÜ ±ÜÄaÜ¿á
A±ÜÄWÜÅÖÜ & ÊÜÓÜᤠÊÝÂÊæãàÖÜÊÜ®Üá° ¹vÜáÊÜâ¨Üá.
Concept of possessive instinct.
¯¿áÊÜá
ÍèaÜ & ÍÜábñÜÌ¨Ü ÊÜáÖÜñÜÌ £ÚÔPæãvÜáÊÜâ¨Üá.
& ÍÜábWæãÚst Ÿpær «ÜÄÓÜáÊÜâ¨Üá
& ¯ñÜ ÓÝ°®Ü & ÓÜPÝƨÜÈÉ EWÜáÃÜá PÜñܤÄÓÜáÊÜâ¨Üá
& PæàÍÜÆíPÝÃÜ & ñܮܰ ±ÜâÓܤPÜ, ±æ®Üá°, ¸æçÔPÜÆáÉ, Ÿpær CñÝ©WÜÙÜ®Üá°
ÍÜáb¿ÞX CÄÔPæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá.
40
A«Ý¿á
1
ÓÜãñÜÅ
30
ÓÜíñæãàÐÜ & ñÜ®ã
æ Ù° WÜ æ ñÝ®Üá ÊÜáñÜᤠCñÜÃÃÜ ã
æ í©Wæ ÓÜíñæãàÐÜ©í¨Ü
CÃÜáÊÜâ¨Üá. (Interpersanal Reletionship)
ñܱÜÓÜáÕ & ÍÜÄàÃܨÜÈÉ ¯Ãæãà«Ü ÍÜQ¤¿á®Üá° ¸æÙæÓÜáÊÜ PÜÇæ. to
Develop immunity power
¸æàÔWæ, aÜÚWÝÆ, ÊÜáÙæWÝƨÜÈÉ ÓÜÊÞ
Ü ®Ü aÜoáÊÜqPæÀáí¨Ü PæÆÓÜ
ÊÜÞvÜáÊÜ ÓÝÊÜá¥ÜÂì.
˨ݦìWÜÙáÜ , ÖÜÔÊÜâ, ¯¨æª CÊÜâWÜÚWæ ¨ÝÓÜÃÝWܨæ A«Ü¿á®Ü ÎàÆÃÝWÜáÊÜâ¨Üá.
ÓÝÌ«Ý¿á & ±ÜâÓܤPÜWÜÙÜ®Üá° K¨ÜáÊÜ PÜÇæ.
g±Ü &
Jí¨æà ËÐÜ¿áÊÜ®Üá° g²ÓÜáÊÜâ¨ÜÃÜ ÊÜáãÆPÜ "ÓܾÃÜ| ÍÜQ¤'¿á®Üá° ÊÜê©œÓÜáÊÜ PÜÇæ.
DÍÜÌÃÜ ±ÜÅ~«Ý®Ü :
& ÓÜÊáÜ ±ÜìOÝ ÊÜá®æãà»ÝÊÜ
& ÓæàÊÝ ÊÜá®æãà»ÝÊÜ
& »ÜWÜÊÜíñÜ®ÜÈÉ ÍÜÃÜOÝWÜ£, »ÜQ¤ CÊÜâWÜÙÜ®Üá° £ÚÓÜáÊÜâ¨Üá.
41
ÁãàWÜ ÖÝWÜã ÊÜåèÆ ÎPÜÒ|
ÊÜåèÇÝÂíPÜ®Ü
¯gÊÝ¨Ü ÎPÜÒ| ¿ÞÊÜâ¨æà ËÐÜ¿á¨ÜÇÝɨÃÜ ã
Ü hÝn®Ê
Ü ®Ü áÜ ° WÜÚÔ A¨Ü®áÜ ° PèÍÜÆ ÖÝWÜã ÓÝÊÜá¥ÜÂìWÜÙ®Ü Ý°X ±ÜÄÊÜ£ìÔ iàÊÜ®¨
Ü È
Ü É AÙÜÊw
Ü ÔPæãívÜá ñÜ®WÜ æ ÖÝWÜã
CñÜÃÜÄWæ A¨ÜÄí¨Ü ±ÜÅÁãàg®ÜÊÝWÜáÊÜí£ÃܸæàPÜá. D hÝn®Ü ÖÝWÜã ÓÝÊÜá¥ÜÂìWÜÙÜ ÊÜåèÇÝÂíPÜ®ÜÊÜâ ÓÜÊÜáWÜÅ, ¯ÃÜíñÜÃÜ ÖÝWæà ÊæçhÝn¯PÜÊÝXÃܸæàPÜá. ÎPÜÒ|¨ÜÈÉ ±ÜsÜ ÖÝWÜã
±ÜsÂæ àñÜÃÜ ËÐÜ¿áWÜÙíæ Ÿ GÃÜváÜ Ë»ÝWÜWÚÜ Êæ. ±ÜsÂÜ »ÝWÜ¨Ü ÊÜåèÇÝíPÜ®Ü ±ÜÄàPæÒWÙÜ Ü ÊÜáãÆPÜÊÝWÜáñܤ¨.æ
PÜ®ÝìoPܨÈ
Ü É ±ÜsÂÜ PÜÅÊáÜ ¨ÜÈÉ ±ÜsÂæ àñÜÃÜ ËÐÜ¿áWÜÙÈ
Ü É ÊÜåèÆÂÎPÜÒ|, ÁãàWÜ, iàÊÜ®Ü PèÍÜÆÂWÜÙáÜ , ÓÜíXàñÜ ÖÝWÜã PÜÇWæ ÙÜ íæ Ÿ Ë»ÝWÜWÚÜ Êæ. D ËÐÜ¿áWÜÙÜ ÊÜåèÇÝÂíPÜ®Ê
Ü ®Ü áÜ °
±ÜÄàPæÒWÚÜ í¨Ü ÊÜÞvÜÇÝWÜáÊÜâ©ÆÉ. AÊÜâWÜÙ®Ü áÜ ° D PæÙXÜ ®Ü Ë«Ý®ÜWÚÜ í¨Ü ÊÜåèÇÝÂíPÜ®Ü ÊÜÞvܸàæ PÜá.
˨ݦì¿á
1. ËàPÜÒOæ (Observation)
(ÊÜåèÇÝÂíPÜ®Ü ¹í¨ÜáWÜÙáÜ
& ÎÓÜá¤
& aÜoáÊÜqPæWÜÙÜÈÉ »ÝWÜÊÜ×ÓÜáËPæ
& BÓÜQ¤
& HPÝWÜÅñæ
& aÜoáÊÜqPæWÜÙÜÈÉ ±ÜvÜáÊÜ ÓÜíñÜPÜ
& Ÿ¨Üœñæ
& ®Ý¿áPÜñÜÌ¨Ü WÜá|WÜÙÜá
& CÊÜÃã
æ í©Wæ ÓÜÖPÜ ÝÃÜ
& ÓÝÊÜÞiPÜ bíñÜ®æ
& ÓÜíÊÜÖ®Ü Ü ÓÝÊÜá¥ÜÂì
42
& ÊÜá®æãà»ÝÊÜ
& ÓÝíÓÜ¢£PÜ aÜoáÊÜqPæWÙÜ È
Ü É BÓÜQ¤ ÖÝWÜã ÓÝÊÜá¥ÜÂì
& ÓÜÊÜÞg¨Ü ±ÜÃÜ PÜÙÜ PÜÚ
& ÊÜÞvÜáÊÜ PæÆÓܨÈ
Ü É ±ÜıÜä|ìñæ
2. ±ÝÅhæP…rWÜÙÜá
3. AÓæç®…Êæáíp…WÜÙÜá
CÊÜâWÜÙÜ®Üá° ÊÜåèÇÝÂíPÜ®Ü ÊÜÞvÜáÊÝWÜ D PæÙÜX®Ü AíÍÜWÜÙÜ®Üá° WÜÊÜá®Ü¨ÜÈÉoárPæãÙÜÛ¸æàPÜá.
& ±ÜÅÓÜá¤ñÜñæ (relevance)
& ¯ÐÜ¢ÐÜrñæ (accuracy)
& ÓÜퟨܜñæ (Coherenu)
ÊÜåèÇÝÂíPÜ ÊÜÞvÜáÊÝWÜ D PæÙXÜ ®Ü ÍæÅà~ ±Üqr (Rating Scale)®Üá° ŸÙÜÓÜáÊÜâ¨Üá.
A (A)
B (B)
C (C)
¿ÞÊÝWÜÆã
(ÓÜÊáÜ ¿á ±ÝÆ®æ)
ÊÜÞvÜáñæ¤à®æ/Ùæ.
Öæbc®Ü ÊÜáqrWæ
ÓÝÊÜÞ®ÜÂÊÝX
(
)
ÊÜÞvÜáñæ¤à®æ/Ùæ.
D (D)
E (E)
ÓÜí¨Ü»ÜìPÜR®ÜáÓÝÃÜÊÝX
A±ÜÃÜã±ÜÊÝX
(
) (
) (
)
ÊÜÞvÜáñæ¤à®æ/Ùæ.
ÊÜÞvÜáñæ¤à®æ/Ùæ.
ÊÜÞvÜáñæ¤à®æ/Ùæ.
43
ÊÜåèÇÝÂíPÜ®Ü ®ÜÊáÜ ã®æ (Evaluation Format)
ËÐÜ¿á
ËÐÜ¿á
ñæãvÜXÔ
PæãÙÜáÛËPæ
ÓÝPÜÆÂ
ÎÓÜá¤
A«Ý±ÜPÜÃÜ
ËàPÜÒOæ¿áÈÉ
Ÿ¨Üœñæ
Jíq¿Þ
X¨ÝªÃÜ
ÊÜÂQ¤WÜñÜ
¹í¨ÜáWÜÙÜá 1)
2)
3)
4)
5)
ÊÜåèÇÝÂíPÜ®Ü ÊÜÞvÜáÊÝWÜ ®ÝÆáR ÍæÅà~WÜÙÜ®Üá° ŸÙÜÓÜŸÖÜá¨Üá.
A = AñÜáÂñܤÊáÜ
B = EñÜÊ
Õ Ü
C = ÓÜá«ÝÃÜPÜ
44
BÃæãàWÜÂ
ÖÝWÜã ¨æàÖÜ
ÓÝÊÜá¥ÜÂì
ÓÝÊÜÞiPÜ
¯ÊÜìWÜOæ
¯¿áÊÜá Ÿ¨Üœñæ
ÓÝÊÜÞiPÜ ÓÜíŸí«ÜWÙÜ áÜ
±ÜıÜä|ìñæ
ÊÜá®æãà»ÝÊÜ
ÐÜÃÝ
±ÜsÜÂÊÜÓÜá¤
1 Äí¨Ü 10®æà ñÜÃÜWÜ£
ÁãàWÜÍÝÓÜ÷