...

xabelovi

by user

on
Category: Documents
53

views

Report

Comments

Description

Transcript

xabelovi
xabelovi
Teimuraz qoriZe
leri khabelov
qarTveli olimpiuri Cempionebi
G E o R G i a n o ly M p i c c H a M p i o n S
teqsti
Teimuraz qoriZe
Text
Teimuraz Koridze
foto
aleqsandre kotoraSvili, paata nacvliSvili,
jemal kasraZe, dimitri donskoi, www.sportphoto.ge
Photo
Aleksandre Kotorashvili, Paata Natsvlishvili, Jemal Kasradze,
Dmitri Donskoy, www.sportphoto.ge
ISSN 2233-3096
ISBN 978-9941-0-4161-7
qarTveli olimpiuri Cempionebi
leri xabelovi
2012
© saqarTvelos sportul JurnalistTa asociacia
© GEORGIAN SPORTS WRITERS ASSOCIATION
xal­xiT ga­We­di­li dar­ba­zi ga­may­ru­eb­lad gu­gu­neb­da _ wa­mis win
le­ri xa­be­lov­ma as­ki­log­ra­mi­a­ni ti­tu­lia­ni me­to­qe ha­er­Si ai­ta­ca da
sa­Wi­dao xa­li­Cas be­We­biT ga­ak­ra. ga­mar­jve­bu­lis mwvrTnel­ma naR­vli­
a­ni sa­xiT eleq­tro­sa­aT­ze ga­Ce­re­bul dros ga­xe­da _ er­Ti wu­Ti da
Tor­me­ti wa­mi.
re­fe­rim xaz­gas­mu­li mo­wi­we­biT aR­mar­Ta Cem­pi­o­nis Zle­va­mo­si­
li mar­jve­na. me­to­qe­eb­ma er­Tma­neTs xe­li Ca­mo­ar­Tves. ga­mar­jve­buls
tri­bu­ne­bis­ken arc ga­u­xe­davs _ Tav­Ca­qin­dru­li swra­fad ga­e­ca­la
abo­boq­re­bul dar­bazs _ le­ri!.. le­ri!..
es iyo le­ri xa­be­lo­vis uka­nas­kne­li or­Tab­rZo­la sa­Wi­dao xa­li­
Ca­ze. cxov­re­ba­Si... cxov­re­ba­Si ki da­u­mar­cxe­bel fa­la­vans ki­dev bev­
ri brZo­la un­da ga­da­e­xa­da.
le­ri xa­be­lo­vi ar aris is di­di spor­tsme­ni, vinc jer Ta­maS-Ta­ma­
SiT da­laS­qra yve­la mi­u­va­li mwver­va­li, spor­tul cxov­re­ba­Si yve­la
sa­i­dum­lo amox­sna, yve­la si­a­me ige­ma da me­re sa­ku­Ta­ri na­mu­Sa­ka­riT
tkbo­bas mi­e­ca. man mu­dam brZo­lis qar­cec­xlSi un­da it­ri­a­los, ke­
Ti­li­sa da bo­ro­tis ma­ra­di­ul me­to­qe­o­ba­Si si­ke­Tes da­ra­jad ed­ges,
wvril­man vne­beb­ze amaR­ldes, aTas Wor­sa da ci­lis­wa­me­bas ga­uZ­los.
ase­Tia mi­si be­dis­we­ra.
sa­er­Tod, ase­Tia yve­la di­di ada­mi­a­nis be­dis­we­ra.
***
pa­ta­ra wig­ni, gne­bavT, nar­kve­vi da­ar­qviT, le­ri xa­be­lov­ze, de­da­
mi­wa­ze ar­se­bu­li yve­la spor­tu­li ti­tu­lis mqo­ne mo­Wi­da­ve­ze, jer
ki­dev 2008 wlis Se­mod­go­mam­de un­da da­me­we­ra. ase­Ti iyo pi­ro­ba Cem­sa
da sa­qar­Tve­los spor­tul Jur­na­lis­tTa aso­ci­a­ci­is pre­zi­dents, ba­
ton el­gu­ja be­riS­vils So­ris.
5
6
leri xabelovi
ma­sa­le­bic Se­vag­ro­ve, sa­qar­Tve­los olim­pi­u­ri ko­mi­te­tis vi­cepre­zi­dents, Za­li­an mo­uc­lel le­ri xa­be­lov­sac bev­rjer Sev­xvdi,
bevr sa­in­te­re­so ada­mi­ans ve­sa­ub­re, mag­ram, sa­bo­lo­od, ba­ton el­gu­
jas­Tan da­de­bu­li sit­yvi­e­ri Se­Tan­xme­bis Ses­ru­le­ba ver mo­va­xer­xe.
uf­ro swo­rad, ga­dav­de _ mov­le­ne­bi mTli­a­nad sa­qar­Tve­lo­Si da le­
ri xa­be­lo­vis ir­gvli­vac ise­Ti sis­wra­fiT da yov­lad mo­u­lod­ne­li
mi­mar­Tu­le­be­biT gan­vi­Tar­da, rom dac­da vam­jo­bi­ne.
odes­me le­ri xa­be­lo­vis cxov­re­ba­ze uTu­od da­i­we­re­ba di­di wig­
ni. ise­Ti, mo­ma­val Ta­o­bebs siy­va­ru­lis, er­Tgu­le­bis da ka­i­ka­co­bis
ma­ga­li­Tad rom ga­mo­ad­ge­ba. im did wigns an Tvi­Ton le­ri xa­be­lo­vi
da­wers, an vin­me sxva.
sad­Rac, gu­lis kun­Wul­Si ima­ze oc­ne­ba­sac vbe­dav, rom is `vin­me
sxva~ me vi­yo.
***
ga­su­li sa­u­ku­nis 70-ia­ni wle­bis bo­los aq­ti­u­ri spor­ti­dan wa­vi­
da le­gen­da­ru­li `di­di te­di~ _ le­van Te­di­aS­vi­li.
msof­lio sa­xe­lis mqo­ne fa­lav­ne­biT ga­ne­biv­re­bu­li qar­Tu­li
spor­tis is­to­ri­a­Sic ki, le­van Te­di­aS­vi­li uni­ka­lu­ri mov­le­na da,
vTqvaT ala­lad _ dam­Trgun­ve­li av­to­ri­te­tis mqo­ne spor­tsme­nia.
Ta­vad gan­sa­jeT: mi­un­xe­nis da mon­re­a­lis olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis Cem­pi­
o­ni, msof­li­os xuT­gzis Cem­pi­o­ni, msof­li­os Ta­sis mflo­be­li, ev­ro­
pis sam­gzis Cem­pi­o­ni, sab­Wo­Ta kav­Si­ris or­gzis Cem­pi­o­ni... me­o­ce sa­
u­ku­nis sa­qar­Tve­los erT-er­Ti sa­u­ke­Te­so spor­tsme­ni... er­Ta­der­Ti
mo­Wi­da­ve Ta­vi­su­fa­li sti­liT Wi­da­o­bis is­to­ri­a­Si, vinc msof­li­os
da ev­ro­pis Cem­pi­o­nis ti­tu­le­bi sam wo­niT ka­te­go­ri­a­Si (82, 90, 100)
mo­i­po­va; vinc ise, sas­xva­Ta­So­ri­sod, mwvrTne­le­bis da me­gob­re­bis
Txov­niT da­Tan­xmda Ta­vi­su­fa­li­sa­gan sru­li­ad gan­sxva­ve­bu­li Wi­da­
7
leri xabelovi
o­bis sa­xe­o­bis, sam­bos msof­lio Cem­pi­o­nat­Si mo­na­wi­le­o­ba­ze da... Cem­
pi­o­nis ti­tu­lic mo­i­po­va!
le­van Te­di­aS­vi­li ise­ve ar aris mxo­lod di­di, gne­bavT, sa­si­qa­du­
lo mo­Wi­da­ve, ro­gorc bo­ris pa­i­Wa­Ze mxo­lod di­di fex­bur­Te­li, an
no­na gaf­rin­daS­vi­li mxo­lod di­di mo­Wad­ra­ke.
viq­tor sa­ne­e­vi, no­na gaf­rin­daS­vi­li, le­van Te­di­aS­vi­li, gi­vi
kar­to­zia, vax­tang ba­la­va­Ze, omar fxa­ka­Ze, So­Ta Co­CiS­vi­li, bo­ris
pa­i­Wa­Ze, mi­xe­il mes­xi... es is ada­mi­a­ne­bi ari­an, rom­leb­mac qar­Tu­li
spor­tis is­to­ri­a­Si uni­ka­lu­ri wvli­lis Se­ta­na mo­a­xer­xes, sa­Ta­ve da­
u­des axal epo­qas spor­tis ama Tu im sa­xe­o­ba­Si. isi­ni sa­mar­Tli­a­nad
iT­vle­bi­an erov­nul gmi­re­bad.
is­to­ri­u­li ka­non­zo­mi­e­re­bi­dan ga­mom­di­na­re, ga­su­li sa­u­ku­nis
80-ia­ni wle­bis ga­riJ­raJ­ze qar­Tu­li spor­tis is­to­ri­a­Si au­ci­leb­lad
un­da ga­mo­Ce­ni­li­yo ada­mi­a­ni, vinc wi­na­mor­bed­Ta sa­xe­lo­van tra­di­ci­
ebs ga­ag­rZe­leb­da _ Rir­se­u­lad da­e­pat­ro­ne­bo­da Ta­vi­su­fa­li sti­lis
mo­Wi­da­ve­Ta msof­lio im­pe­ra­to­ris taxts, ro­mel­sac `di­di te­dis~ aC­
rdi­lis Si­SiT mi­ax­lo­e­ba­sac ve­ra­vin ube­dav­da. le­van Te­di­aS­vil­Tan
mra­val­wli­a­ni da wa­ru­ma­te­be­li qiS­po­biT qan­cgaw­yve­ti­li Zme­bi pe­
ter­so­ne­bi im­pe­ra­to­ris kver­Txis mzid­ve­le­bad ve­Rar ga­mod­ge­bod­nen.
Wi­da­o­bis sam­ya­ro sul­ga­na­bu­li elo­da axa­li epo­qis da­saw­yiss,
axa­li Zle­va­mo­si­li fa­lav­nis ga­mo­Ce­nas.
da igi mo­vi­da. mo­vi­da isev im Zve­li, fa­lav­ne­bis qvey­ni­dan _ sa­
qar­Tve­lo­dan da sa­me­fo tax­tzec mor­WmiT daj­da. mi­si sa­xe­li did­
xans, TiT­qmis TxuT­me­ti wlis gan­mav­lo­ba­Si Tav­zars scem­da me­to­qe­
ebs da aRaf­rTo­va­neb­da gul­Se­mat­kiv­rebs mTel de­da­mi­wa­ze _ le­ri
xa­be­lo­vi!..
naT­qva­mi ga­da­War­be­bu­lad rom ar mo­geC­ve­noT, av­dge­bi da, 2006
wels ga­mo­ce­mu­li `spor­tis en­cik­lo­pe­di­i­dan~ ofi­ci­a­lur in­for­ma­
ci­as gad­mov­wer:
8
`da­i­ba­da 1964 wlis 5 iv­liss, Tbi­lis­Si. Ta­vi­su­fa­li Wi­da­o­ba (100 kg).
1992 wlis bar­se­lo­nis olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis Cem­pi­o­ni, 1988 wlis se­u­
lis olim­pi­a­dis me­o­re pri­zi­o­ri da 1996 wlis at­lan­tis olim­pi­a­dis
mo­na­wi­le (trav­mis ga­mo Se­jib­re­bas me­sa­me wri­dan ga­mo­e­Ti­Sa). msof­
li­os xuT­gzis Cem­pi­on
­ i (1985, 1987, 1990, 1991, 1993) da me­sa­me pri­zi­o­
ri (1995), ev­ro­pis oT­xgzis Cem­pi­on
­ i (1985, 1987, 1988, 1992), msof­li­os
Ta­sis mflo­be­li (1991), msof­li­os Cem­pi­o­ni Wa­bu­keb­sa (1981) da axal­
gaz­rdebs (1982) So­ris, sab­Wo­Ta kav­Si­ris sam­gzis Cem­pi­o­ni (1985, 1987,
1988) da me­o­re pri­zi­o­ri (1990), sab­Wo­Ta kav­Si­ris xal­xTa IX spar­ta­
ki­a­dis Cem­pi­o­ni (1986), Tbi­li­sis sa­er­Ta­So­ri­so tur­ni­re­bis eq­vsgzis
Cem­pi­o­ni (1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990); ger­ma­ni­is, bul­ga­re­Ti­sa da
po­lo­ne­Tis sa­er­Ta­So­ri­so tur­ni­reb­Si ga­mar­jve­bu­li...~
bu­neb­ri­via, en­cik­lo­pe­di­a­Si ar aris mox­se­ni­e­bu­li ki­dev a­ra­er­
Ti di­di da mci­re tur­ni­ri, sa­dac le­ri xa­be­lovs ga­u­mar­jvia. ase­Tia
en­cik­lo­pe­di­u­ri ga­mo­ce­mis for­ma­ti. isic sav­se­biT ga­sa­ge­bia, rom
TiT­qmis Se­uZ­le­be­lia im Sro­mis da Tav­da­de­bis sit­yve­biT gad­mo­ce­ma,
rac Cve­u­leb­riv dgas Tav­bru­dam­xve­vi war­ma­te­be­bis ukan. rac Se­e­xe­ba
erT dros mTel msof­li­o­Si er­Tob pres­ti­Jul da po­pu­la­rul Tbi­
li­sis sa­er­Ta­So­ri­so tur­nirs Ta­vi­su­fal Wi­da­o­ba­Si, eq­sper­te­bis
er­Tsu­lo­va­ni az­riT, mo­na­wi­le­Ta siZ­li­e­ris da ra­o­de­no­bis mi­xed­
viT, igi TviT msof­lio Cem­pi­o­na­teb­sac ki aRe­ma­te­bo­da.
da ki­dev ori­o­de mniS­vne­lo­va­ni faq­ti, rac ar aris mox­se­ni­e­
bu­li en­cik­lo­pe­di­a­Si: 1985 wels da­am­Tav­ra Tbi­li­sis sa­xel­mwi­fo
fiz­kul­tu­ris in­sti­tu­ti; hyavs me­uR­le da oT­xi Svi­li; 2008 wli­dan
ojax­Tan er­Tad cxov­robs vla­di­kav­kaz­Si da... Za­li­an mtki­va gu­li
amas rom vam­bob: ojax­Tan er­Tad cxov­robs vla­di­kav­kaz­Si da, mi­si­ve
gan­cxa­de­biT, oc­ne­bobs mSob­li­ur sa­qar­Tve­lo­Si dab­ru­ne­ba­ze. le­ri
xa­be­lo­vi, ne­bis­mi­e­ri ga­naT­le­bu­li qvey­nis­Tvis sa­oc­ne­bo ada­mi­a­ni,
Tur­me, sam­Sob­lo­Si dab­ru­ne­ba­ze oc­ne­bobs!
9
leri xabelovi
vladimer mestviriSvili
da leri xabelovi
mo­di, ki­dev er­Txel ga­da­vav­loT Tva­li mis spor­tul ka­ri­e­ras:
Tor­me­ti wlis asa­ki­dan mo­yo­le­bu­li, le­ri xa­be­lov­ma mo­i­go msof­
li­o­Si ar­se­bu­li yve­la mniS­vne­lo­va­ni tur­ni­ri. ra Tqma un­da, iyo
imed­gac­ru­e­bac, trav­me­bic, usa­mar­Tlo­bac, mag­ram ma­inc ga­nu­zom­
lad me­ti iyo ova­ci­e­bi da ga­mar­jve­bis si­xa­ru­li; is siy­va­ru­li da pa­
ti­vis­ce­ma, ra­sac mSo­be­li xal­xi mi­a­gebs xol­me Rir­se­ul Svils.
mas Sem­deg, rac av­Wa­lel­ma biW­ma Ta­vi­si pir­ve­li tur­ni­ri mo­i­go,
TiT­qmis ar das­mu­la Se­kiT­xva, ro­gor axer­xeb­dnen xa­be­lo­vi da mi­si
mwvrTne­le­bi ase­Ti war­ma­te­be­bis mo­po­ve­bas. sa­ma­gi­e­rod, mis ne­bis­mi­
er um­ci­res wa­for­xi­le­bas gul­Se­mat­ki­var­Ta ar­mia, spor­tis mes­ve­u­
re­bi da TviT qvey­nis po­li­ti­ku­ri xel­mZRva­ne­lo­bac ki la­mis erov­
nul tra­ge­di­ad da pi­rad Se­u­rac­xyo­fad aRiq­vam­dnen.
le­ri xa­be­lo­vi: `1985 wels pir­ve­lad gav­xdi msof­li­os Cem­pi­o­ni.
es iyo um­Zi­me­si brZo­le­bis wye­ba. ar vgu­lis­xmob mxo­lod msof­lio
Cem­pi­o­no­bis­Tvis ga­mar­Tul tur­nirs. vgu­lis­xmob im gzas, Cem­pi­o­na­
10
tis mTa­var tur­ni­ram­de rom un­da ga­gev­lo. me, jer ki­dev ga­mo­uc­del
oci­o­de wlis Tbi­li­sel biWs, Cem­pi­o­nat­ze mo­sax­ved­rad un­da da­me­
mar­cxe­bi­na sab­Wo­Ta kav­Si­ris, ev­ro­pi­sa da msof­li­os Cem­pi­o­ne­bi da
pri­zi­o­re­bi, aTas brZo­la­Si ga­mob­rZme­dil-ga­mow­rTo­bi­li fa­lav­ne­
bi: xa­dar­ce­vi, na­ni­e­vi, ma­go­me­do­vi, bi­sul­Ta­no­vi, ma­te... esec ar iyo
sak­ma­ri­si _ me­to­qe­e­bi ise un­da da­me­mar­cxe­bi­na, rom mos­ko­vel mTa­
var mwvrTne­lebs Cems Se­saZ­leb­lo­beb­Si io­ti­so­de­na eW­vic ar Se­par­
vo­daT. me­to­qe­eb­ze mTe­li Ta­viT maR­la un­da vmdga­ri­ya­vi. rac mTa­
va­ria, ma­nam­de aq, sa­qar­Tve­lo­Si un­da gav­mxda­ri­ya­vi pir­ve­li. tra­di­
ci­u­lad, ta­lan­te­biT mdi­dar sa­qar­Tve­lo­Si ki Wi­da­o­bis ne­bis­mi­er
sa­xe­o­ba­Si pir­ve­lo­bis mo­po­ve­ba ur­Tu­le­si prob­le­ma iyo da aris.
es na­xev­rad xum­ro­ba, Tu ar vcde­bi, Cems uf­ros ko­le­gas da me­go­
bars, msof­li­os orgzis Cem­pi­on gu­ram sa­Ra­ra­Zes ekuT­vnis: Tu ge­pe­is
(po­li­teq­ni­ku­ri in­sti­tu­tis) pir­ve­lo­bas mo­i­po­veb, msof­lio Cem­pi­
o­no­bas win aRa­ra­fe­ri ud­ga­so!
11
leri xabelovi
legendaruli
falavnebi _
leri xabelovi da
soslan andievi
leri xabelovi da
gia galdava
12
leri xabelovma da
daviT gobejiSvilma
msoflios Cempionis
pirveli tituli
1985 wels moipoves
xuruTSi _
daviT gobejiSvilis
mSobliur sofelSi
13
leri xabelovi
sa­qar­Tve­los Cem­pi­o­ni da, Se­sa­ba­mi­sad, msof­li­os Cem­pi­o­ni pir­
ve­lad oT­xmoc­da­xuT­Si gav­xdi. ima­ve wels, msof­lio Cem­pi­o­na­ti­dan
co­ta xnis Sem­deg, ere­van­Si sab­Wo­Ta da ame­ri­ke­li mo­Wi­da­ve­e­bis am­xa­
na­gu­ri Sex­ved­ra ga­i­mar­Ta. Cems me­to­qes 7:0 vu­geb­di. ar vi­ci, ra da­me­
mar­Ta _ Sex­ved­ra 7:8 wa­va­ge!
gul­wrfe­lad rom giT­xraT, is araf­ris­mTqme­li wa­ge­ba Za­li­an
mtkiv­ne­u­lad gan­vi­ca­de. al­baT, axal­gaz­rdo­bis bra­li Tu iyo. mag­
ram aq sa­in­te­re­soa sab­Wo­Ta kav­Si­ris nak­re­bis xel­mZRva­ne­lo­bis moq­
me­de­ba _ me, ori­o­de Tvis win msof­li­os Cem­pi­o­na­tis tri­um­fiT mom­
ge­bi, sas­wra­fod ga­mo­miy­va­nes nak­re­bis Se­mad­gen­lo­bi­dan da sa­pa­su­xo
Sex­ved­ra­ze ame­ri­ka­Si uCe­mod ga­em­gzav­rnen. 1986 wlis msof­lio Cem­
pi­o­nat­mac uCe­mod Ca­i­a­ra.
ma­ma­Ce­mis Se­go­ne­be­bi rom ara, Wi­da­o­bis­Tvis, sa­er­Tod, Ta­vis da­
ne­be­bas va­pi­reb­di~.
axal­gaz­rda xa­be­lo­vis gu­lis­tki­vi­li sav­se­biT bu­neb­ri­vi da ga­
sa­ge­bia, mag­ram, mo­di, ga­vu­goT mwvrTne­leb­sac. uf­ro swo­rad, vca­
doT ma­Ti saq­ci­e­lis ax­sna.
da­viw­yoT imiT, rom spor­tis ne­bis­mi­er sa­xe­o­ba­Si sab­Wo­Ta nak­
re­bis mwvrTne­lis wi­na­Se id­ga cxad­ze cxa­di amo­ca­na _ ga­mar­jve­ba
Tun­dac sa­ku­Ta­ri si­coc­xlis fa­sad. saq­me is aris, rom yve­la do­nis
sa­er­Ta­So­ri­so spor­tu­li pa­eq­ro­ba sab­Wo­Ta sa­xel­mwi­fos po­li­ti­
ku­ri xel­mZRva­ne­lo­bis mi­er ga­ni­xi­le­bo­da sa­er­Ta­So­ri­so im­pe­ri­a­
liz­mTan so­ci­a­liz­mis upi­ra­te­so­bis dam­tki­ce­bis sa­Su­a­le­bad. me­
tic, ne­bis­mi­e­ri wa­for­xi­le­ba sa­er­Ta­So­ri­so sar­bi­el­ze sam­Sob­los
da so­ci­a­liz­mis Ra­la­tad iT­vle­bo­da. aqe­dan ga­mom­di­na­re, mwvrTne­
lebs, faq­tob­ri­vad, Ca­mor­Tme­u­li hqon­daT wa­ge­bis uf­le­ba. maT ar
Se­eZ­loT um­ci­res ris­kze was­vlac ki. iyo ki­dev er­Ti, Ce­mi az­riT,
Zal­ze mniS­vne­lo­va­ni ga­re­mo­e­ba _ udi­de­si kon­ku­ren­cia mo­Wi­da­ve­
Ta nak­re­bis Sig­niT.
14
ma­ga­li­Tad, xa­be­lo­vis wo­niT ka­te­go­ri­a­Si (100 ki­log­ra­mam­de)
Seg­viZ­lia ga­vix­se­noT, Tun­dac, ilia ma­te, sab­Wo­Ta kav­Si­ris oT­xgzis
Cem­pi­o­ni, ev­ro­pis Cem­pi­o­ni, msof­li­os or­gzis Cem­pi­o­ni, 1980 wlis
olim­pi­a­dis Cem­pi­o­ni; an pi­otr na­ni­e­vi _ sab­Wo­Ta kav­Si­ris Cem­pi­o­ni,
msof­li­o­sa da ev­ro­pis Cem­pi­o­na­te­bis pri­zi­o­ri; an sab­Wo­Ta kav­Si­ris,
ev­ro­pi­sa da msof­li­os mra­val­gzis Cem­pi­o­ni as­lan­bek bi­sul­Ta­no­vi;
an sab­Wo­Ta kav­Si­ris, ev­ro­pi­sa da msof­li­os mra­val­gzis Cem­pi­o­ni as­
lan xa­dar­ce­vi... isi­ni, yve­la maT­ga­ni, asa­kiT xa­be­lov­ze uf­ro­se­bi,
uf­ro ga­moc­di­le­bi da, sa­va­ra­u­dod, mwvrTne­le­bis Tval­Si uf­ro sa­
i­me­do­nic iy­vnen. nu da­vi­viw­yebT, rom iy­vnen ki­dev xa­be­lov­ze ara­nak­
leb am­bi­ci­u­ri axal­gaz­rde­bic, rom­le­bic, ra Tqma un­da, yve­la­fers
ga­i­Reb­dnen nak­reb­Si mo­sax­ved­rad.
sab­Wo­Ta qvey­nis nak­re­bis mwvrTne­li, ama­ve dros, iyo po­li­ti­ku­
ri fi­gu­ra da Za­li­an co­ta, an, su­lac, ara­fe­ri akav­Si­reb­da pe­da­go­gi­
kas­Tan _ ase­Ti wvril­ma­nis­Tvis mas nam­dvi­lad ar eca­la. Tu qar­Tul­
ma da, Se­sa­ba­mi­sad, msof­lio spor­tma Se­i­nar­Cu­na er­Ti uga­mo­Ci­ne­bu­
le­si spor­tsme­ni da pi­rov­ne­ba, es, upir­ve­les yov­li­sa, xa­be­lo­vis ma­
mis, gab­ri­el xa­be­lo­vis da xa­be­lo­vis Tbi­li­se­li mwvrTne­le­bi­sa da
dam­ri­geb­le­bis dam­sa­xu­re­baa...
di­ax, ase­Ti sas­ti­ki aR­moC­nda saz­Ra­u­ri er­Ti Se­xed­viT mar­Tlac
araf­ris­mTqme­li da araf­ris­mom­ce­mi wa­for­xi­le­bis­Tvis, mag­ram, ro­
gorc mo­gax­se­neT, es iyo sav­se­biT ka­non­zo­mi­e­ri mov­le­na mmar­Tve­
lo­bis sab­Wo­Ta sis­te­mis­Tvis _ igi ga­mo­nak­li­sebs ar gu­lis­xmob­da.
arc sab­Wo­Ta mwvrTne­le­bi ga­mo­ir­Ce­od­nen iu­mo­ris gan­sa­kuT­re­bu­li
grZno­biT.
oc­da­er­Ti wlis msof­lio Cem­pi­on­ma le­ri xa­be­lov­ma nak­reb­Si
ad­gi­li dro­e­biT as­lan xa­dar­cevs da­uT­mo da Tvi­Ton yve­la­fe­ri da­
iw­yo Ta­vi­dan _ isev sa­kon­tro­lo Sex­ved­re­bi, isev sak­va­li­fi­ka­cio
tur­ni­re­bi, isev Tav­da­u­zo­ga­vi var­ji­Si, isev mo­mav­lis SiS­na­re­vi mo­
15
leri xabelovi
mos­wav­le xa­be­lov­ma,
Wa­buk­ma xa­be­lov­ma,
axal­gaz­rda da me­re
moz­rdil­ma xa­be­lov­ma
mo­i­po­va yve­la umaR­
le­si ti­tu­li, rac ki
sa­qar­Tve­lo­Si, sab­Wo­Ta
kav­Sir­Si, ev­ro­pa­Si da
msof­li­o­Si ar­se­bob­da.
igi gax­lavT mar­Tlac
uni­ka­lu­ri qar­Tu­li sa­
Wi­dao sko­lis um­did­re­
si tra­di­ci­e­bis Rir­se­u­
li mem­kvid­re, Sem­na­xa­vi
da gam­grZe­le­be­li.
16
lo­di­ni... mas ki­dev er­Txel un­da da­em­tki­ce­bi­na, rom mar­Tlac Ses­
wev­da Za­la qa­di­li­sa; rom ame­ri­kel mo­Wi­da­ves­Tan is sa­be­dis­we­ro
mar­cxi iyo brma Sem­Txve­vi­To­ba da me­ti ara­fe­ri.
le­ri xa­be­lov­ma es Ses­Zlo. ki­dev er­Txel be­Web­ze das­ca yve­la mi­
si mris­xa­ne me­to­qe da 1987 wlis msof­lio Cem­pi­o­nat­zec ga­em­gzav­ra.
am Cem­pi­o­nat­Tan da­kav­Si­re­bu­lia er­Ti sak­ma­od pi­kan­tu­ri, mag­ram
le­ri xa­be­lo­vis pi­rov­ne­bis­Tvis da­ma­xa­si­a­Te­be­li is­to­ria, ro­mel­
mac ma­Sin mTel msof­li­os el­vis sis­wra­fiT Se­mo­ur­bi­na: mo­gex­se­ne­
baT, Wi­da­o­ba Za­lis­mi­e­ri spor­tia da trav­me­bic, sam­wu­xa­rod, iS­vi­
a­To­ba ar aris _ bev­ri ni­Wi­e­ri spor­tsme­ni sar­bi­e­li­dan swo­red am
mi­ze­ziT mi­dis. xo­lo ro­ca sa­Wi­dao xa­li­Ca­ze er­Tma­neTs as­ki­log­ra­
mi­a­ni dev­ka­ce­bi er­ki­ne­bi­an, trav­mis ris­kic er­Ti­o­rad iz­rde­ba.
uk­ve Sex­ved­ris meT­xuT­me­te wam­ze le­ri xa­be­lov­ma me­to­qe (ax­med
ata­vo­vi) ha­er­Si ai­ta­ca da sa­Wi­dao xa­li­Cas da­a­nar­cxa. yo­vel aseT
Sem­Txve­vas, ro­gorc we­si, me­to­qis Se­boW­vis mcde­lo­ba mos­devs _
ase­Tia Ta­vi­su­fa­li Wi­da­o­bis ka­no­ni. am­je­rad ase­Ti ram ar mom­xda­ra
_ xa­be­lo­vi wa­mod­ga da xe­le­bi ise ga­Sa­la, TiT­qos ra­i­me da­e­Sa­ve­bi­
nos. saq­me is aris, rom xa­li­Ca­ze da­ce­mi­sas me­to­qem mux­li da­i­zi­a­na da
amas xa­be­lo­vi ma­Sin­ve mix­vda. mas am Sem­Txve­vis sa­Ta­vi­sod ga­mo­ye­ne­ba
da aq­tiv­Si suf­Ta mo­ge­bis Ca­we­ra arc ufiq­ria _ ata­vo­vis fex­ze wa­
mo­ye­ne­bas da dam­Svi­de­bas cdi­lob­da. imed­gac­ru­e­bu­li ma­yu­re­be­li,
ro­me­lic sa­in­te­re­so or­Tab­rZo­las elo­da, taSs uk­rav­da ga­mar­jve­
bul­sac da da­mar­cxe­bul­sac: erTs did­bu­ne­bov­ne­bis­Tvis, me­o­res _
vaJ­ka­co­bis­Tvis.
er­Ti `pa­ta­ra~ is­to­ri­ac.
1985 wlis ev­ro­pis Cem­pi­o­nat­ze, fi­na­lur or­Tab­rZo­la­Si er­Tma­
ne­Tis pi­ris­pir aR­moC­ndnen msof­lio Wi­da­o­bis amo­ma­va­li var­skvla­vi
le­ri xa­be­lo­vi da uk­ve mrav­lis­mnax­ve­li, ga­mob­rZme­dil-ga­mo­je­ki­li
uve no­i­per­ti _ yve­la spor­tu­li ti­tu­lis mqo­ne mo­Wi­da­ve.
17
leri xabelovi
Za­li­an da­Za­bu­li da msa­jo­bis Tval­saz­ri­siT, ur­Tu­le­si Sex­ved­
ra sa­caa dam­Tav­rde­ba. axal­gaz­rda xa­be­lo­vi qu­le­biT igebs. no­i­per­
ti wa­ge­bas ar urig­de­ba. mo­u­lod­ne­lad igi me­to­qis fo­la­dis mar­wu­
xeb­Si moq­ce­vas da Se­boW­vas axer­xebs. ga­mar­jve­ba sul ax­lo­saa _ wa­
mic da wel­Si gad­re­kil me­to­qes no­i­per­ti be­Web­ze das­cems. dar­ba­zi
sul­ga­na­bu­lia.
da xde­ba sa­oc­re­ba _ xa­be­lo­vi ara­a­da­mi­a­nur Za­las ik­rebs, wel­
Si imar­Te­ba da mris­xa­ne me­to­qes xa­li­Ca­ze anar­cxebs. le­ri xa­be­lo­vi
Cem­pi­o­nia!
gul­Se­mat­ki­va­ri er­Txans mo­u­lod­ne­lo­bi­sa­gan ga­i­rin­da, me­re ki
axa­li Cem­pi­o­nis ­pa­tivsa­ce­mad ova­ci­eb­ma uzar­ma­za­ri dar­ba­zi Se­a­zan­
za­ra.
le­ri xa­be­lov­ma Zle­va­mo­si­li mar­jve­na Se­mar­Ta, bed­ni­e­ri Ri­
mi­liT mi­e­sal­ma gul­Se­mat­kiv­rebs da sa­nam ga­sax­del­Si Se­vi­do­da,
mwvrTnels Ca­u­la­pa­ra­ka: _ mgo­ni, nek­ni ga­mit­yda...
mar­Tlac, le­ri xa­be­lo­vis­Tvis me­to­qes Se­boW­vi­sas ori nek­ni Ca­
em­tvria.
ki­dev er­Txel ga­vix­se­noT erev­nis in­ci­den­ti (mo­u­lod­ne­li mar­
cxi uc­nob ame­ri­kel mo­Wi­da­ves­Tan). mra­va­li wlis Sem­deg, dab­rZe­ne­
bul­ma da mrav­lis­mnax­vel­ma le­ri xa­be­lov­ma Cem­Tan sa­ub­ri­sas Tqva,
is tra­gi­ku­li Sem­Txve­va Cem­Tvis, al­baT, sa­sar­geb­loc ki ga­mod­ga _
faq­te­bis da mov­le­ne­bis­Tvis sxva Tva­liT Se­ma­xe­da, miz­nis­ken mi­ma­va­
li gzis mTe­li sir­Tu­le­e­bi da­ma­na­xao.
esec did­bu­ne­bo­va­ni ka­cis naT­qva­mia.
1987 wlis msof­lio Cem­pi­o­na­ti le­ri xa­be­lov­ma tri­um­fiT mo­i­
go _ yve­la me­to­qe di­di upi­ra­te­so­biT da­a­mar­cxa. mis `msxver­plTa~
So­ris iyo cno­bi­li ru­mi­ne­li mo­Wi­da­ve va­si­le puS­ka­Suc _ wmin­da ga­
mar­jve­ba 12 wam­Si!
se­u­lis olim­pi­a­dis­ken mi­ma­va­li gza xsni­li iyo!
18
nacnobi suraTi:
leri xabelovma haerSi
aitaca marcxisTvis
ganwiruli metoqe
19
leri xabelovi
im Cem­pi­o­nat­ze `gab­ra­ze­bul­ma~ le­ri xa­be­lov­ma va­si­le puS­ka­Su­
ze Zli­e­ri bev­ri sxva fa­la­va­ni da­a­mar­cxa. xo­lo im bev­ri­dan ra­Ra ma­
in­cda­ma­inc puS­ka­Su vax­se­ne, amas sul ma­le Se­it­yobT.
sa­kon­tro­lo da sak­va­li­fi­ka­cio Sex­ved­rebs rom Ta­vi da­va­ne­
boT, 1987 wels le­ri xa­be­lov­ma mo­i­go sab­Wo­Ta kav­Si­ris Cem­pi­o­na­ti,
mo­i­go ev­ro­pis Cem­pi­o­na­ti, mo­i­go msof­lio Cem­pi­o­na­ti, mo­i­go Tbi­li­
sis sa­er­Ta­So­ri­so tur­ni­ri... mo­i­go yve­la am Se­jib­re­bis yve­la or­
Tab­rZo­la da mo­i­go ise, rom me­to­qe­e­bis­Tvis ar da­uT­mia ar­c er­Ti,
ar­c er­Ti qu­la! msof­li­os oT­xi udi­de­si tur­ni­ri ab­so­lu­tu­ri Se­
de­giT _ ver get­yviT, mom­xda­ra Tu ara ase­Ti ram ma­nam­de Wi­da­o­bis
is­to­ri­a­Si, mag­ram es nam­dvi­lad Se­Zlo Cven­ma sa­xe­lo­van­ma Ta­na­me­ma­
mu­lem, 23 wlis av­Wa­lel­ma biW­ma.
igi uk­ve msof­lio spor­tis me­ga­var­skvla­via. mas­ze aR­frTo­va­ne­
biT wers sab­Wo­Ta da uc­xo­u­ri pre­sa. ar ar­se­bobs ra­i­me epi­Te­ti, Jur­
na­lis­tebs mis­Tvis rom ar ga­e­me­te­bi­noT. im pe­ri­o­dis pre­sis ga­daT­
va­li­e­re­bi­sas mec Tval­Si me­ca da, al­baT, ne­bis­mi­e­ri da­in­te­re­se­bu­li
ada­mi­a­ni Se­am­Cnevs, rom yov­lis­mcod­ne da yvel­gan­myo­fi Jur­na­lis­te­
bic ki (spe­ci­a­lis­tebs rom Ta­vi da­va­ne­boT) mas­ze er­Tgva­ri ri­diT da
krZal­viT la­pa­ra­ko­ben. da­ax­lo­e­biT ise, ro­gorc la­pa­ra­ko­ben did
mec­ni­er­ze, did msa­xi­ob­ze, did mwe­ral­ze, did po­li­ti­kur moR­va­we­ze...
vi­me­o­reb, msof­lio pre­sa krZal­viT da mo­wi­we­biT la­pa­ra­kobs
msof­li­os or­gzis Cem­pi­on­ze, mag­ram ma­inc 23 wlis biW­ze. odes­Rac
ase­Ti to­niT la­pa­ra­kob­dnen pe­le­ze, di ste­fa­no­ze, gi­vi kar­to­zi­a­ze,
no­na gaf­rin­daS­vil­ze, viq­tor sa­ne­ev­ze da ki­dev ram­de­ni­me ada­mi­an­ze
msof­lio spor­tis is­to­ri­a­Si. ax­se­ne­ben `ma­gi­ur Za­las~, `mis Tva­leb­
Si arek­lil in­te­leqts~, `ke­Til­So­bi­le­bas~, `siT­bos~, `Tav­mdab­lo­
bas~, `mim­te­veb­lo­bas~, `did­su­lov­ne­bas~ da, sa­er­Tod, iseT gan­saz­
Rvre­bebs, rac Cve­u­leb­riv, `axal­gaz­rda mo­Wi­da­vis~ aso­ci­a­ci­as rom
ar esa­da­ge­bo­da da arc ax­la esa­da­ge­ba.
20
rac mTa­va­ria, 1988 wlis se­u­lis olim­pi­a­dis daw­ye­bam­de er­Ti
wliT ad­re od­na­vi eW­vic ki ara­vis epa­re­ba, rom le­ri xa­be­lo­vi olim­
pi­u­ri oq­ros yve­la­ze re­a­lu­ri kan­di­da­tia. ama­Si Ta­vad spor­tsme­nic
Rrmad aris dar­wmu­ne­bu­li.
le­ri xa­be­lo­vi: `ime­dia, tra­bax­Si ar Ca­mo­mar­TmevT _ mec, Cem­ma
mwvrTne­leb­mac, spe­ci­a­lis­teb­mac, gul­Se­mat­kiv­reb­mac da me­to­qe­eb­
mac olim­pi­u­ri Ta­ma­Se­bis daw­ye­bam­de, sul mci­re, Tor­me­ti TviT ad­
re vi­co­diT, rom Cem­pi­o­no­bas, we­siT, ve­ra­vin ver un­da Sem­ci­le­bo­da.
ar vam­tki­ceb, rom olim­pi­ur oq­ros sxva ara­vin im­sa­xu­reb­da, ub­ra­
lod, vfiq­rob, im mo­men­tis­Tvis me yve­la­ze ukeT vi­ya­vi mom­za­de­bu­li.
es im wels Cem­ma ga­mos­vleb­mac da­a­das­tu­ra.
ar vi­ci, ra da­var­qva amas: be­dis­we­ra, brma Sem­Txve­va, fa­ta­lu­
ri gar­du­va­lo­ba Tu sxva ram. se­ul­Si olim­pi­u­ri tur­ni­ris daw­ye­
bam­de ori­o­de sa­a­TiT ad­re sab­Wo­Ta kav­Si­ris nak­re­bis erT-er­Tma
mwvrTnel­ma, ar­te­mi­ev­ma sa­Wi­dao xa­li­Ca­ze ki­dev er­Txel mo­Tel­va
Se­mom­Ta­va­za. kac­ma rom Tqvas, amis au­ci­leb­lo­ba nam­dvi­lad ar ar­se­
bob­da _ aseT dros, ro­gorc we­si, mwvrTne­lebs me­ti yu­rad­Re­ba das­
ve­ne­ba­ze da spor­tsme­nis­Tvis gan­wyo­bis Seq­mna­ze ga­da­aqvT. mo­Tel­va
da­viw­yeT Tu ara, mo­u­lod­ne­lad na­mi­an sa­Wi­dao xa­li­Ca­ze fe­xi ga­mi­
cur­da da da­ve­ci. tki­vi­li au­ta­ne­li iyo. sas­wra­fod Se­ik­ri­ba kon­
si­li­u­mi, ro­mel­mac da­mis­va sa­be­dis­we­ro di­ag­no­zi: bar­Za­yis kun­Tis
gaw­yve­ta! Se­saZ­loa, kon­si­li­u­mis sa­bo­loo ga­daw­yve­ti­le­ba­ze Cem­ma
da­Ji­ne­bul­ma Txov­na­mac imoq­me­da _ eqi­meb­ma xa­li­Ca­ze gas­vlis da
olim­pi­ur tur­nir­Si mo­na­wi­le­o­bis uf­le­ba dam­rTes.
eqim­ma-trav­ma­to­lo­geb­ma da yve­lam, vi­sac odes­me msgavs trav­
mas­Tan saq­me hqo­nia, ici­an, ras niS­navs kun­Tis gaw­yve­ta. ici­an, ra tki­
vi­leb­Tan da ra sir­Tu­le­eb­Tan aris da­kav­Si­re­bu­li mi­si mkur­na­lo­ba.
sa­Wi­dao xa­li­Ca­ze Ta­vi ise un­da da­me­Wi­ra, rom me­to­qe­ebs Ce­mi trav­
mis Se­sa­xeb ara­fe­ri Se­et­yoT.
21
leri xabelovi
Zveli metoqeebis _
leri xabelovisa da
piotr nanievis Serkineba
da­me­Tan­xme­biT, ar aris mTlad io­li amo­ca­na, mag­ram mom­dev­no
olim­pi­a­da xom oT­xi wlis Sem­deg ga­i­mar­Te­ba! oT­xi we­li­wa­di ki ne­
bis­mi­e­ri spor­tsme­nis­Tvis di­di, Za­li­an di­di droa.
mok­led, xa­li­Ca­ze ga­ve­di da pir­ve­li or­Tab­rZo­la mo­vi­ge. Sem­deg
_ me­o­rec, me­sa­mec, me­oT­xec... yo­ve­li Sex­ved­ris Sem­deg trav­ma uf­ro
da uf­ro mir­Tul­de­bo­da, tki­vi­le­bi sul uf­ro au­ta­ne­li xde­bo­da.
yo­ve­li Sex­ved­ris win ga­ma­yu­Ceb­le­bis me­ti da me­ti do­za, eg­reT wo­
de­bu­li blo­ka­de­bi! mag­ram es mkur­na­lo­ba ar yo­fi­la da arc Se­iZ­le­
bo­da yo­fi­li­yo _ es iyo iZu­le­bi­Ti da dro­e­bi­Ti Ro­nis­Zi­e­ba.
22
ase ga­ve­di fi­nal­Si, sa­dac uk­ve me­lo­da ru­mi­ne­li va­si­le puS­ka­Su.
am mar­Tlac karg spor­tsmens ma­nam­de ev­ro­pi­sa da msof­li­os Cem­
pi­o­na­teb­Si, sxva sa­er­Ta­So­ri­so tur­ni­reb­Si, Tu ar vcde­bi, rva­jer
Sev­xvdi da yve­la mo­vu­ge sa­er­To an­ga­ri­SiT 65:0. va­si­le oq­ro­ze arc
oc­ne­bob­da _ fi­nal­Si gas­vliT man prog­ra­ma-maq­si­mu­mi Se­as­ru­la da
sam­Sob­lo­Si gmi­rad dab­ru­ne­ba ga­ran­ti­re­bu­li hqon­da. ro­gorc vi­ci,
fi­nal­Si Wi­da­o­bas arc api­reb­da _ Ta­vi­si war­ma­te­ba me­gob­reb­Tan er­
Tad kaT­xa lu­diT uk­ve aRe­niS­na ki­dec.
Ce­mi trav­mis da­mal­va uk­ve Se­uZ­le­be­li xde­bo­da. puS­ka­Sum da
sxveb­ma saq­mis nam­dvi­li ar­si, ra Tqma un­da, ar icod­nen, mag­ram is
ki yve­lam sa­ku­Ta­ri Tva­liT na­xa, na­xe­var­fi­nal­Si ga­mar­jve­bis Sem­
deg, tki­vi­le­bis­gan ga­og­ne­bu­li da la­mis gon­da­kar­gu­li, ro­gor ga­
miy­va­nes se­kun­dan­teb­ma xa­li­Ci­dan. et­yo­ba, aman ga­u­Ci­na ru­mi­nel­Ta
ba­naks mci­re ime­di da puS­ka­Su­sac fi­nal­Si xa­li­Ca­ze ga­mos­vla ga­da­
aw­yve­ti­na.
tra­gi­ku­li ro­gor da­var­qva, mag­ram se­u­lis olim­pi­a­dis fi­na­li
rom Cems spor­tul ka­ri­e­ra­Si erT-er­Ti yve­la­ze usi­a­mov­no mo­sa­go­
na­ria, amas wya­li ar ga­u­va. kac­ma rom Tqvas, im Sex­ved­ras Zne­lad Tu
Se­iZ­le­ba da­er­qvas Wi­da­o­ba: eniT au­we­re­li tki­vi­le­bis ga­mo me fex­ze
Zlivs vi­de­qi da moZ­ra­o­ba ar Se­meZ­lo; ru­mi­ne­li ki, Ta­vis mxriv, Si­
SiT ax­los ver me­ka­re­bo­da. bo­los, ro­gorc iq­na, er­Ti qu­lis aRe­ba
mo­a­xer­xa.
ase ver gav­xdi se­u­lis olim­pi­a­dis Cem­pi­o­ni.
se­u­lis olim­pi­a­dis ver­cxlis me­da­li Cem­Tvis, Ce­mi oja­xis­Tvis,
mwvrTne­le­bi­sa da gul­Se­mat­kiv­re­bis­Tvis udi­de­si imed­gac­ru­e­ba iyo
_ me xom wa­ge­bis uf­le­ba ar mqon­da...~
pro­za­u­li, mag­ram gul­sat­ke­ni is­to­ri­aa. Ta­nac, TiT­qos yov­lad
alo­gi­ku­ri _ mwvrTnel ar­te­mi­evs me­tis­me­ti sif­rTxi­le, mon­do­me­ba
da gul­mod­gi­ne­ba rom ar ga­mo­e­Ci­na, xa­li­Ca rom na­mi­a­ni ar yo­fi­li­yo,
23
leri xabelovi
fe­xi rom ar dac­de­no­da... bo­los da bo­los, ra au­ci­le­be­li iyo, 23
wlis axal­gaz­rdas, qvem­Zi­me wo­nis mo­Wi­da­ves, msof­li­os or­gzis Cem­
pi­ons, de­da­mi­wa­ze erT-erT yve­la­ze mtki­ce kun­Te­bi­an ada­mi­ans ub­ra­
lo fe­xis ga­cu­re­ba­ze bar­Za­yis kun­Ti gag­le­jo­da!
mag­ram mTa­va­ri sxva ra­mea _ le­ri xa­be­lo­vi am­bobs, rom mas wa­ge­
bis uf­le­ba ar hqon­da da mi­si naT­qva­mis gul­wrfe­lo­ba­Si eW­vis Se­ta­na
Se­uZ­le­be­lia.
swo­red amas hqvia did­bu­nov­ne­ba, rac mas ase ga­mo­ar­Cev­da did
spor­tsmen­Ta So­ri­sac ki; swo­red amas hqvia pa­su­xis­mgeb­lo­ba sa­ku­Ta­
ri na­moq­me­da­ris ga­mo, rac ase ak­lia ara mar­to spor­tsme­nebs, ara­med
imaT, vi­sac, sa­ku­Ta­ri xal­xis da qvey­nis wi­na­Se gac­no­bi­e­re­bu­li pa­
su­xis­mgeb­lo­ba akis­ria. es is fe­no­me­nia, spor­tsme­nis wi­na­Se krZal­
vas da mo­wi­we­bas rom gag­rZno­bi­nebs. swo­red ami­tom aris ala­li xa­be­
lov­ze epi­Te­ti `di­di~.
***
Tbi­lis­Si, av­Wa­la­Si cxov­rob­da er­Ti ub­ra­lo, tkbi­li oja­xi. es
wi­na­da­de­ba 80-ia­ni wle­bis me­o­re na­xev­ram­de rom da­me­we­ra, `ub­ra­lo­
sa~ da `tkbi­lis~ Sem­deg au­ci­leb­lad dav­wer­di sit­yvas `qar­Tu­li~,
rad­gan ma­Sin Cems cno­bi­e­re­ba­Si (Cvens cno­bi­e­re­ba­Si!) jer ki­dev bas­ri
max­vi­li­viT ar Se­moW­ri­li­yo Sxa­mi­a­ni az­ri, rom osi ar aris qar­Tve­li.
bo­diSs vix­di mkiT­xve­lis, le­ri xa­be­lo­vis da mi­si di­di oja­xis wi­na­
Se amas rom vam­bob, mag­ram dRe­sac, XXI sa­u­ku­nis pir­ve­li aT­wle­u­lis
mi­wu­ruls, sa­qar­Tve­los bevr mo­qa­la­qes qar­Tve­lo­ba mxo­lod eT­ni­
ku­ri war­mo­mav­lo­ba hgo­nia, xo­lo sa­qar­Tve­lo _ eT­ni­ku­ri qar­Tve­
le­bis ga­nu­yo­fe­li sa­kuT­re­ba. al­baT ami­to­ma­caa, xSi­rad ase io­lad
rom ve­le­viT im ada­mi­a­nebs, vinc Cvens cno­bi­e­re­ba­Si `qar­Tve­lad~ ver
war­mog­vid­ge­nia.
24
vwux­var, mag­ram am gu­lis­tki­vils ru­sul pre­sa­Si gav­rce­le­bu­li
is wi­na­da­de­ba maT­qme­vi­nebs: le­ri xa­be­lo­vi sam­Sob­lo­Si dab­ru­ne­ba­ze
oc­ne­bob­so...
gab­ri­el da gi­u­li xa­be­lo­ve­bis oja­xi cxov­rob­da ise, ro­gorc
um­rav­le­so­ba Tbi­li­sis am ga­re­u­ban­Si _ arc mdid­ru­lad, arc luk­
ma­pu­ris mo­nat­ru­lad. gab­ri­e­li uban­Si da­fa­se­bu­li ka­ci iyo, qar­xa­na
`cen­tro­li­tis~ sa­am­qros uf­ro­si, umaR­le­si kva­li­fi­ka­ci­is eleq­
saqarTvelos
sportsazogadoeba
`SromiTi rezervebis~
Tavisufali stilis
moWidaveTa nakrebi.
1980-iani wlebi
25
leri xabelovi
leri xabelovma
6-jer gaimarjva
Tbilisis tradiciul
saerTaSoriso
turnirze
26
tri­ko­si. de­da di­a­sax­li­sob­da. bav­Sve­bi _ le­ri, re­zo da in­ga sa­Su­a­
lo sko­la­Si da ma­Sin­del mo­dur `wre­eb­ze~ da­di­od­nen, swav­lob­dnen
da cel­qob­dnen.
ise­ve, ro­gorc mSob­leb­ma da um­cros­ma da-Zmam, le­ri­mac ico­da,
rom es mo­gu­gu­ne di­di qa­la­qi, baR­Ca-ba­Re­biT mo­Ci­Tu­li av­Wa­la, es
sko­la, mas­wav­leb­le­bi da Ta­nak­la­se­le­bi, es mtkvris sa­na­pi­ro, Cax­Ca­
xa mze da na­xer­xmoy­ri­li sa­Wi­dao mo­e­da­ni... es yve­la­fe­ri mi­sia, mi­si
sam­Sob­loa _ sa­qar­Tve­lo.
isic ico­da, rom odes­Rac, sam­na­xe­va­ri sa­u­ku­nis wi­naT mi­si So­
re­u­li wi­na­pa­ri sa­qar­Tve­lo­Si Crdi­lo­eT kav­ka­si­i­dan Ca­mo­sax­le­
bu­la da mas Sem­deg er­Tgu­lad em­sa­xu­re­bo­da qar­Tul sa­xel­mwi­fos:
xnav­da, Tes­da, vazs uv­li­da, Rvi­nos aye­neb­da, qar­Tul sim­Re­ras
mRe­ro­da, mom­xvdurs xma­la­mo­Re­bu­li mi­ux­te­bo­da da me­re ase, `amo­
Re­bu­li xma­li­Ta~ pir­naT­lad war­sdge­bo­da uze­na­e­si­sa da ma­ma-pa­pa­
Ta wi­na­Se.
isic ico­da, rom sad­Rac, Crdi­lo­eT kav­ka­si­is mTeb­Si, mdi­na­re
fi­i­ag­do­nis xe­o­ba­Si, kvlav mtki­ced id­ga xa­ba­laT gva­ris sab­rZo­lo
koS­ki, ro­gorc sim­bo­lo Ta­vi­suf­le­bi­sa, ga­u­tex­lo­bi­sa, gmi­ru­li
war­su­li­sa da sam­Sob­lo­sad­mi uan­ga­ro msa­xu­re­bi­sa.
Tum­ca, ax­la Tor­me­ti­o­de wlis bi­Wu­na sam­Sob­los sam­sa­xur­ze,
war­sul­ze da mo­ma­val­ze ar fiq­robs. sxva bi­Wu­ne­bi­viT da­dis sko­la­
Si, swav­lobs Ca­sa­ber in­stru­me­nteb­ze dak­vras, Ta­ma­Sobs, cel­qobs
ki­dec da er­Ti su­li aqvs, ro­dis gax­de­ba `di­di~, rom sxve­bi­viT `Sa­ta­
lo­ze~ isic wa­vi­des.
pa­ta­ra le­rim jer ar icis, rom gan­ge­bam mas sxva xved­ri ar­gu­na;
rom mi­si bav­Svo­ba uC­ve­u­lod ma­le dam­Tav­rde­ba _ Ta­ma­Si­sa da ymaw­
vi­lu­ri Tav­qa­ri­a­no­bis­Tvis arc dro dar­Ce­ba da arc sur­vi­li eq­ne­ba,
rad­gan sul ma­le, ra­Rac or-sam we­li­wad­Si jer mTe­li sko­la, me­re _
mTe­li uba­ni, me­re _ mTe­li sa­qar­Tve­lo da bo­los _ mTe­li msof­lio
27
leri xabelovi
leri xabelovi gazeT
`lelos~ redaqciaSi.
1985 weli
28
gu­lis­fan­cqa­liT da­e­lo­de­ba diq­to­ris Jru­an­te­lis mom­gvrel Se­Za­
xils _ `yu­rad­Re­ba, xa­li­Ca­zea le­ri xa­be­lo­vi!~
ar icis, rom ma­le mi­si sa­xe­li ma­gi­u­rad imoq­me­debs asi aTa­so­biT,
mi­li­o­no­biT ada­mi­a­nis gul­sa da go­ne­ba­ze de­da­mi­wis yve­la kuT­xe­Si;
rom uc­no­bi av­Wa­le­li bi­Wi erT mSve­ni­er dRes di­di spor­tsme­nis eta­
lo­nad ga­da­iq­ce­va.
yve­la­fe­ri es iq­ne­ba xval. dRes ki ma­Ral da ja­ni­an me­xu­Tek­la­sel
`mu­si­koss~ Ta­nas­ko­le­li Zma­ka­ce­bi mac­dur wi­na­da­de­bas sTa­va­zo­ben:
mo­di, sa­Wi­dao dar­baz­Si wa­vi­deT.
kac­ma rom Tqvas, biWs Wi­da­o­ba­ze da Cem­pi­o­no­ba­ze ara­so­des uoc­
ne­bia, kar­gi aR­na­go­bi­sa da fi­zi­ku­ri mo­na­ce­me­bis mi­u­xe­da­vad, sa­ku­
Ta­ri spor­tu­li Se­saZ­leb­lo­be­bis Se­mow­me­ba Ta­na­to­leb­Sic ara­so­
des uc­dia.
le­ri da­Tan­xmda. ise, ma­yu­reb­lad da gul­Se­mat­kiv­rad was­vlas
da­Tan­xmda.
es am­ba­vi, Se­gax­se­nebT, 1974 wels xde­ba, ro­ca le­ri xa­be­lo­vi 12
wli­saa. am dros Tbi­lis­Si sxva­das­xva pro­fi­lis spor­tu­li sko­le­
bi msur­ve­le­bis mi­Re­bas ver au­di­an; uk­leb­liv yve­la did da pa­ta­ra
sko­la­Si moq­me­debs spor­tu­li dar­ba­ze­bi da mo­ed­ne­bi; uk­leb­liv yve­
la sa­Su­a­lo-teq­ni­kur da umaR­les sas­wav­le­bel­Si _ kar­gad aR­Wur­
vil-da­kom­pleq­te­bu­li spor­tu­li ka­Ted­re­bi. sru­li dat­vir­TviT
da uaR­re­sad na­yo­fi­e­rad mu­Sa­obs qar­Tvel mwvrTnel­Ta nam­dvi­li
sam­Wed­lo _ sa­qar­Tve­los sa­xel­mwi­fo fiz­kul­tu­ris in­sti­tu­ti.
ram­de­ni­me spor­tu­li sa­zo­ga­do­e­ba (`di­na­mo~, ska, `bu­re­ves­tni­ki~,
`gan­Ti­a­di~, `Sro­mi­Ti re­zer­ve­bi~...) per­speq­ti­u­li spor­tsme­ne­bis
ga­da­bi­re­ba­Si er­Tma­neTs ejib­re­ba. sis­te­ma­tu­rad tar­de­ba spar­ta­
ki­a­de­bi sxva­das­xva asa­kob­ri­vi jgu­fe­bis­Tvis; sas­ko­lo, ra­i­o­nu­li,
re­gi­o­nu­li, res­pub­li­ku­ri, sa­kav­Si­ro di­di da mci­re mas­Sta­bis Se­
jib­re­be­bi...
29
leri xabelovi
mok­led, imis Tqma min­da (Tu uk­ve ko­mu­niz­mis apo­lo­ge­to­ba ar
dam­bral­da!), rom im epo­qa­Si, bev­ri si­ma­xin­jis mi­u­xe­da­vad, ni­Wi­e­ri da
mon­do­me­bu­li spor­tsme­nis­Tvis Ta­vis ga­mo­Ce­nis sa­Su­a­le­ba nam­dvi­
lad ar­se­bob­da.
spor­tsa­zo­ga­do­e­ba `Sro­mi­Ti re­zer­ve­bis~ dar­ba­zi aq­vea, or na­
bij­ze. aq­vea sa­xel­gan­Tqmu­li Zve­li av­Wa­le­li mo­Wi­da­ve­e­bis su­le­bi
da ueW­ve­lad sad­Rac aq­vea Ta­vi­su­fal Wi­da­o­ba­Si msof­li­os Cem­pi­o­
nis, di­de­bu­li me­gob­ris da mo­qa­la­qis, ax­lac av­Wa­la­Si mcxov­re­bi za­
ri­beg be­ri­aS­vi­lis aC­rdi­lic.
`aras­por­tu­lad~ Cac­mu­li le­ri me­gob­rebs dar­baz­Si Seh­yva da
kuT­xe­Si mor­cxvad ga­Cer­da.
mwvrTnel­ma ma­i­su­ra­Zem bi­Webs mo­Tel­vis­Tvis `wre­ze dad­go­
ma~ ub­rZa­na. `axa­li bi­Wis­Tvis~ ra­i­me gan­sa­kuT­re­bu­li yu­rad­Re­ba
ar mi­uq­ce­via (zed­me­ti yu­rad­Re­ba da ga­mo­kiT­xve­bi, gan­sa­kuT­re­
biT, bav­Sveb­ze zog­jer dam­Trgun­ve­lad moq­me­debs da gan­zrax­vas
ga­da­a­fiq­re­bi­nebs xol­me. es yve­la mwvrTnel­ma icis. gan­sa­kuT­re­
biT imaT, vi­sac saq­me mo­zar­deb­Tan aqvs). arc az­ri ukiT­xavs da arc
ne­bar­Tva _ er­Ti ki Se­aT­va­li­e­ra da usit­yvod `Ta­vis gun­dSi~ Ca­
ric­xa. Tum­ca, mo­ma­val­Si bev­rjer ga­nac­xa­da, rom ma­nac da mis­ma
ko­le­geb­mac am ma­Ral, Zar­Rvi­an biW­Si ma­Sin­ve Se­niS­nes mo­Wi­da­vis­
Tvis au­ci­le­be­li mo­na­ce­me­bi. gan­sa­kuT­re­biT, mi­si fiq­ri­a­ni ga­mo­
met­yve­le­ba mo­e­wo­naT.
Sem­deg var­jiS­ze uk­ve sa­ku­Ta­ri ini­ci­a­ti­viT mi­vi­da. spor­tul
for­mas Can­Ta­Si ma­lav­da _ mSob­lebs uma­lav­da. Tum­ca, ma­le ga­ir­kva,
rom maT Svi­lis axa­li ga­ta­ce­bis sa­wi­na­aR­mde­go ara­fe­ri hqo­ni­aT.
rom vTqva, pir­ve­li mwvrTne­le­bi, ma­i­su­ra­Ze da ga­Ce­Ci­la­Ze axal
aR­saz­rdels gan­sa­kuT­re­bu­li yu­rad­Re­biT eq­ce­od­nen-meT­qi, al­baT,
ga­da­va­War­beb _ isi­ni yve­la biWs gan­sa­kuT­re­bu­li yu­rad­Re­biT eq­ce­
od­nen. saq­me is aris, rom bav­SvTa mwvrTne­lis idea ar aris ma­in­cda­
30
giorgi saRaraZe,
leri xabelovi
da guram saRaraZe
31
leri xabelovi
vano nikolaZe da
leri xabelovi
gia galdava,
vasil cuxiSvili
da leri xabelovi
32
le­ri xa­be­lo­vis uC­ve­u­
lo Sro­mis­moy­va­re­o­bas
gan­sa­kuT­re­biT xazs
us­vams yve­la, vi­sac ki
mas­Tan odes­me Tun­dac
xan­mok­le ur­Ti­er­To­ba
Hhqo­nia: mas­wav­leb­le­bi,
me­gob­re­bi, mwvrTne­le­
bi, Ta­nam­Srom­le­bi...
33
leri xabelovi
le­ri xa­be­lo­vis­Tvis
spor­tu­li ni­Wi Rmer­
Tma ux­vad ga­i­me­ta.
vi­sac mi­si Wi­da­o­ba
er­Txel ma­inc una­xavs,
me­o­red, me­sa­med, me­a­sed
nax­vis sur­vi­li au­ci­
leb­lad ga­uC­nde­bo­da.
34
ma­inc msof­li­os Cem­pi­o­nis ga­moz­rda. mi­si idea da um­Tav­re­si mi­za­ni
mo­zar­dis­Tvis spor­tis Sey­va­re­ba, su­li­e­rad da fi­zi­ku­rad jan­mrTe­
li Ta­o­bis ga­moz­rdaa. sa­er­Tod, ad­re­ul asak­Si bav­Svis fi­zi­ku­ri mo­
na­ce­me­biT mi­si spor­tu­li ka­ri­e­ris gan­Wvre­ta TiT­qmis Se­uZ­le­be­li
da, kac­ma rom Tqvas, uma­du­ri saq­mea _ ro­gorc am­bo­ben, sa­Su­a­lo do­
nis spor­tu­li mo­na­ce­me­bi yve­la bavSvs ga­aC­nia. yve­la­fe­ri aR­saz­rde­
lis bu­ne­ba­ze, mon­do­me­ba­ze da mwvrTnel-pe­da­go­ge­bis niW­ze, unar­ze
da saq­mis siy­va­rul­zea da­mo­ki­de­bu­li. ro­gorc Cans, le­ri xa­be­lovs
Rmer­Tma ni­Wi da Zal-Ro­nec ux­vad ubo­Za da mwvrTne­le­ba­dac una­ri­a­
ni, mcod­ne da gu­lis­xmi­e­ri ada­mi­a­ne­bi mi­uv­li­na.
es ma­Ra­li, gam­xda­ri bi­Wi er­Ti Se­xed­viT Ta­na­to­le­bis­gan TiT­qos
araf­riT ga­mo­ir­Ce­o­da, mag­ram mo­War­be­bu­lad hqon­da ise­Ti ram, rac
niW­Tan da fi­zi­kur mo­na­ce­meb­Tan er­Tad ada­mi­ans iS­vi­a­Tad eZ­le­va _
Sro­mis­moy­va­re­o­ba.
Wi­da­o­bis dar­baz­Si ga­mo­Ce­ni­dan er­Ti wlis Tav­ze 13 wlis le­ri
xa­be­lov­ma Ta­vis pir­vel ofi­ci­a­lur tur­nir­Si mi­i­Ro mo­na­wi­le­o­ba.
es iyo Tbi­li­sis mos­wav­le­Ta sa­qa­la­qo pir­ve­lo­ba. am Se­jib­re­ba­ze
axal­be­dam er­Ta­der­Ti Sex­ved­ra daT­mo da me­sa­me ad­gils das­jer­da.
Tum­ca, sa­mar­Tli­a­no­bis­Tvis isic un­da iT­qvas, rom mo­ma­va­li olim­
pi­u­ri Cem­pi­o­ni mas­ze ori-sa­mi wliT uf­ro­si bi­We­bis tur­nir­Si mo­na­
wi­le­ob­da.
mos­wav­le­Ta am tur­nir­ze yve­la­fe­ri ise iyo, ro­gorc di­de­bis
Cem­pi­o­nat­ze _ ma­yu­reb­le­biT sav­se dar­ba­zi, nam­dvi­li sa­Wi­dao xa­
li­Ce­bi, mkac­ri da Se­u­va­li re­fe­ri, se­ri­o­zul­ze se­ri­o­zu­li msaj­Ta
ko­le­gia da sa­a­pe­la­cio ko­mi­sia, qu­le­bi da pri­ze­bi, nam­dvi­li vne­ba­
Ta­Rel­va da Si­ga­da­Sig _ ala­li crem­lic.
ra Tqma un­da, Se­jib­re­bas mo­na­wi­le­Ta mSob­le­bi, pe­da­go­ge­bi da
sko­le­le­bic es­wre­bod­nen. me­eq­vsek­la­se­li de­bi­u­tan­ti, is er­Ta­der­
Ti Sex­ved­ra bev­rad `ga­moc­dil~ me­to­qes­Tan rom wa­a­go (igi, al­baT,
35
leri xabelovi
ax­lac sav­se­biT sa­mar­Tli­a­nad ama­yobs, rom odes­Rac sa­Wi­dao xa­li­
Ca­ze TviT le­ri xa­be­lo­vi da­a­mar­cxa!), gaw­bi­le­bu­li da da­Ro­ne­bu­li
iyo _ man xom Cem­pi­o­no­ba ver mo­i­po­va! sa­ma­gi­e­rod, kma­yo­fi­li Can­dnen
mwvrTne­le­bi _ va­no ni­ko­la­Ze da la­do mes­tvi­riS­vi­li, Sem­dgom­Si
le­ri xa­be­lo­vis da­os­ta­te­ba­sa da war­ma­te­beb­Si udi­de­si wvli­li rom
Se­i­ta­nes. pir­ve­lad swo­red va­no ni­ko­la­Zem iwi­nas­war­met­yve­la, rom
`am bi­Wis­gan au­ci­leb­lad dad­ge­bo­da msof­li­os Cem­pi­o­ni~.
mo­di, mi­va­goT ke­i­sars ke­is­ri­sa: ro­ca ev­ro­pis Cem­pi­on le­ri xa­
be­lov­ze, msof­lio Cem­pi­on le­ri xa­be­lov­ze, olim­pi­ur Cem­pi­on le­
ri xa­be­lov­ze la­pa­ra­ko­ben, aq­cen­ti mis mar­Tlac sa­xe­lo­van mos­ko­
daviT gobejiSvili,
vladimer
mestviriSvili,
avTandil gogoliSvili
da leri xabelovi
36
vel mwvrTne­leb­ze ga­da­aqvT. ma­Ti dam­sa­xu­re­bis dak­ni­ne­bas su­lac ar
va­pi­reb, mag­ram ma­inc, maT xel­Si uk­ve Ca­mo­ya­li­be­bu­li spor­tsme­ni
xvde­bo­da. ai, is ada­mi­a­ne­bi ki, rom­leb­mac TiT­qos araf­riT ga­mor­Ce­
ul bi­Web­Si gan­sa­kuT­re­bu­li ni­Wi da una­ri aR­mo­a­Ci­nes, rom­leb­mac es
bi­We­bi mtkvris na­pi­ri­dan sab­Wo­Ta nak­re­bis spor­tu­li ba­zis ka­ram­
de mi­iy­va­nes, ro­gorc we­si, Crdil­Si rCe­bi­an. me­tic, Tu mo­wa­fis­gan is
ver ga­mo­vi­da, ra­sac va­ra­u­dob­dnen, bra­li mwvrTne­lebs ede­ba; xo­lo
Tu mo­wa­fem ci­dan yve­la var­skvla­vi mow­yvi­ta, ma­Sin mwvrTne­li er­Te­
u­lebs Tu ga­ax­sen­de­baT.
Tu 1970-1980-ia­ni wle­bis qar­Tu­li Wi­da­o­bis is­to­ri­as Tvals ga­
da­vav­lebT, uTu­od da­vi­na­xavT, rom le­van Te­di­aS­vi­lis epo­qis dam­
Tav­re­bi­dan le­ri xa­be­lo­vis epo­qis dad­go­mam­de sa­qar­Tve­lo­Si ra­Rac
`sa­Wi­dao Sti­lis~ msgav­si vi­Ta­re­baa. imis Tqma su­lac ar min­da, rom am
pe­ri­od­Si sa­qar­Tve­lo­Si sa­xe­lo­va­ni fa­lav­ne­bi sa­er­Tod aRar ari­an,
mag­ram isic faq­tia, rom le­ri xa­be­lo­vam­de (1981 wels) qar­Tvel­Ta­
gan bo­lo msof­lio Cem­pi­o­ni Wa­buk­Ta So­ris iyo... le­van Te­di­aS­vi­li
(1968 wels). da­me­Tan­xme­biT, sa­er­Ta­So­ri­so sar­bi­el­ze Se­ni odin­de­li
dam­sa­xu­re­bis ki ara, Se­ni ar­se­bo­bis da­sa­viw­yeb­la­dac ki ca­me­ti we­li­
wa­di sak­ma­ri­si droa.
da, ai, 80-ia­ni wle­bis da­saw­yi­si­dan as ki­log­ra­mam­de da mZi­me wo­
niT ka­te­go­ri­eb­Si msof­lio sa­Wi­dao are­na­ze TiT­qmis er­Tdro­u­lad
ori qar­Tu­li var­skvla­vi akaS­kaS­da _ da­viT go­be­jiS­vi­li da le­ri
xa­be­lo­vi.
ze­mo­Tac vTqvi, da amis Se­mow­me­ba ne­bis­mi­er spor­tul cno­bar­Si
Se­iZ­le­ba, rom mos­wav­le xa­be­lov­ma, Wa­buk­ma xa­be­lov­ma, axal­gaz­rda
da me­re moz­rdil­ma xa­be­lov­ma mo­i­po­va yve­la umaR­le­si ti­tu­li, rac
ki sa­qar­Tve­lo­Si, sab­Wo­Ta kav­Sir­Si, ev­ro­pa­Si da msof­li­o­Si ar­se­
bob­da. igi gax­lavT mar­Tlac uni­ka­lu­ri qar­Tu­li sa­Wi­dao sko­lis
um­did­re­si tra­di­ci­e­bis Rir­se­u­li mem­kvid­re, Sem­na­xa­vi da gam­grZe­
37
leri xabelovi
le­be­li. Rmer­Tma da­i­fa­ros da, es tra­di­ci­e­bi rom ar ar­se­bu­li­yo,
arc Ta­na­med­ro­ve sa­xe­lo­va­ni qar­Tve­li fa­lav­ne­bi gve­yo­le­bod­nen.
ami­tom vam­bob, rom xa­be­lo­vis da sxva ga­mo­Ce­nil spor­tsmen­Ta dam­sa­
xu­re­ba qar­Tu­li sa­Wi­dao sko­lis, mTli­a­nad qar­Tu­li spor­tis wi­na­Se
fas­da­u­de­be­lia.
le­ri xa­be­lo­vis­Tvis spor­tu­li ni­Wi Rmer­Tma ux­vad ga­i­me­ta. vi­
sac mi­si Wi­da­o­ba er­Txel ma­inc una­xavs, me­o­red, me­sa­med, me­a­sed nax­
vis sur­vi­li au­ci­leb­lad ga­uC­nde­bo­da. igi sa­Wi­dao xa­li­Ca­ze ise­Ti
iyo, ro­go­ric mi­Sa mes­xi _ sa­fex­bur­To mo­e­dan­ze, omar fxa­ka­Ze _
ve­lot­rek­ze, bo­bi fi­Se­ri _ sa­Wad­ra­ko da­fas­Tan an, su­lac, hen­
ri ki­sin­je­ri _ po­li­ti­kur are­na­ze. igi er­Tdro­u­lad iyo ma­ma­cic
da frTxi­lic, win­da­xe­du­lic da ris­ki­a­nic, din­jic da sul­swra­fic,
mim­te­ve­be­lic da da­un­do­be­lic. sa­Wi­dao xa­li­Ca­ze mas Se­eZ­lo yve­la­
fe­ri, ra­sac ada­mi­a­nis mdi­da­ri fan­ta­zia war­mo­id­gens da isic, ra­sac
ver war­mo­id­gens. di­ax, es is ni­Wia, rac mas Rmer­Tma ubo­Za, mag­ram fe­
no­me­na­lur fi­zi­kur mo­na­ce­meb­Tan er­Ta­dac, yve­la­fe­ri es msof­lio
do­nis var­skvla­vo­bis­Tvis sak­ma­ri­si ma­inc ar aris. sa­Wi­roa ki­dev
udi­de­si Sro­mis­moy­va­re­o­ba da am mxri­vac gan­ge­bam mis­Tvis yve­la­fe­
ri ga­i­me­ta. le­ri xa­be­lo­vis uC­ve­u­lo Sro­mis­moy­va­re­o­bas gan­sa­kuT­
re­biT xazs us­vams yve­la, vi­sac ki mas­Tan odes­me Tun­dac xan­mok­le
ur­Ti­er­To­ba Hhqo­nia: mas­wav­leb­le­bi, me­gob­re­bi, mwvrTne­le­bi, mo­wa­
fe­e­bi, Ta­nam­Srom­le­bi...
Sro­mis­moy­va­re­o­ba rom ara, le­ri xa­be­lo­vi, bevr sxva­sa­viT, uTu­
od dar­Ce­bo­da `ma­rad­mwva­ne~ ime­dis­mom­cem ta­lan­tad, ro­mel­sac ay­
va­ve­ba da fes­vma­gar xed qce­va ar uwe­ria. ami­to­mac aris igi sa­ma­ga­
li­To did spor­tsme­no­ba­ze, gne­bavT, did mec­ni­e­ro­ba­ze, an mo­dur
po­li­ti­ko­so­ba­ze me­oc­ne­be axal­gaz­rdo­bis­Tvis; imi­tom aris sa­ma­ga­
li­To, rom uzar­ma­za­ri Sro­mis wya­lo­biT sa­ku­Tar niWs gam­JRav­ne­bis
sa­Su­a­le­ba mis­ca.
38
qarTuli
saWidao skolis
warmomadgenlebi da
maTi mwvrTnelebi.
blagoveSinski,
1988 weli
iq­neb ar da­i­je­roT, rom 14-15 wlis av­Wa­le­li bi­Wi, vi­sac uk­ve
brwyin­va­le mo­ma­vals uwi­nas­war­met­yve­leb­dnen, sko­lis da ub­nis ku­
mi­ri iyo da yve­la bav­Svi­viT Ta­maSs da gar­To­bas ara­fe­ri er­Civ­na _
dam­qan­cve­li var­ji­Sis Sem­deg yo­vel­dRe 15 ki­lo­metrs dar­bo­da!
bu­neb­ri­via, mSob­li­u­ri 118-e sa­Su­a­lo sko­la da mi­si di­req­to­ri
fri­da ko­bi­aS­vi­li, yve­la mas­wav­le­be­li, oja­xi, mwvrTne­le­bi da gul­Se­
mat­kiv­re­bic gver­dSi ed­gnen, mag­ram mTa­va­ri ma­inc mi­si mon­do­me­ba iyo.
le­ri xa­be­lo­vi: `vi­ci, yve­la ase am­bobs, mag­ram sxva­na­i­rad Tqma
Zne­lia: 118-e sko­la­Si ga­ta­re­bu­li wle­bi ubed­ni­e­re­si xa­naa Cems
cxov­re­ba­Si. mxo­lod imi­tom ki ara, rom, sa­er­Tod, siy­maw­vi­lis wle­
bia ubed­ni­e­re­si xa­na. iq­neb meC­ve­ne­ba, Ce­mi gaf­re­ni­li bav­Svo­ba me­nat­
39
leri xabelovi
re­ba da co­tas va­War­beb. Se­iZ­le­ba asec iyos, mag­ram ma­inc mgo­nia, rom
ma­Sin, Ce­mi mo­wa­fe­o­bi­sas, sko­la­sa da mo­wa­fe­ebs So­ris da­mo­ki­de­bu­
le­ba dRe­van­de­lis­gan bev­rad gan­sxva­ve­bu­li iyo. sko­la, mas­wav­le­
be­li, mos­wav­le, mSo­be­li _ es iyo er­Ti miz­niT ga­er­Ti­a­ne­bu­li di­di
oja­xi, sa­dac yve­lam kar­gad ico­da sa­ku­Ta­ri fun­qcia da mas kar­ga­
dac ar­Tmev­da Tavs.
Cven­ma di­req­tor­ma, qal­ba­ton­ma fri­da ko­bi­aS­vil­ma mTe­li Ta­vi­
si pe­da­go­gi­u­ri kor­pu­sis, sko­lis yve­la mos­wav­lis da ma­Ti oja­xe­bis
avan-Ca­va­ni zed­mi­wev­niT ico­da. ico­da Cve­ni sus­ti da Zli­e­ri mxa­re­e­
bi, Cve­ni mid­re­ki­le­be­bi da oc­ne­be­bic ki.
spor­tsme­ni rom gav­xdi, xSi­rad mi­wev­da Sek­re­beb­ze, var­ji­Seb­ze
da Se­jib­re­beb­ze si­a­ru­li. zog­jer gak­ve­Ti­le­bic un­da ga­mec­di­na.
qal­ba­to­ni fri­da pi­ra­dad akon­tro­leb­da Cems (sxva Ce­mis­Ta­ne­bi­sac!)
gra­fiks, gvi­niS­nav­da da­ma­te­biT me­ca­di­ne­o­bebs, es­wre­bo­da Cvens ga­
mos­vlebs, mSo­bel de­da­sa­viT ga­nic­di­da yve­la Cvens war­ma­te­bas Tu
wa­ru­ma­teb­lo­bas.
yve­las gax­se­ne­bis sa­Su­a­le­ba, al­baT, ar meq­ne­ba, mag­ram Za­li­an
gTxovT, zi­na da­di­an­ze, qar­Tu­li enis mas­wav­le­bel­ze ori­o­de sit­yva
maT­qme­vi­noT. am uaR­re­sad ga­naT­le­bul­ma da ra­Rac RvTi­u­ri ni­WiT
da­jil­do­e­bul­ma ada­mi­an­ma mo­a­xer­xa Cven­Tvis, jer ki­dev um­wi­fa­ri
go­go-bi­We­bis­Tvis da­e­nax­ve­bi­na qar­Tu­li enis, qar­Tu­li li­te­ra­tu­
ris mTe­li di­de­bu­le­ba; aex­sna enis mniS­vne­lo­ba ada­mi­a­nis ada­mi­a­nad
Ca­mo­ya­li­be­bis­Tvis. igi iyo da aris Ce­mi, mi­si yve­la na­mo­wa­fa­ris me­
go­ba­ri da ma­ra­di­u­li Ta­nam­gzav­ri~.
***
dRes msof­lio ic­nobs le­ri xa­be­lovs, ro­gorc did spor­tsmens,
ro­gorc did ada­mi­ans msof­lio spor­tis is­to­ri­a­Si. ax­la is vi­kiT­
40
41
leri xabelovi
xoT, iq­ne­bo­da Tu ara igi di­di ada­mi­a­ni, av­Wa­las da mtkvris mar­cxe­na
sa­na­pi­ros rom ar gas­cde­no­da?
am kiT­xva­ze pa­su­xi un­da ga­e­ca xa­be­lo­vis moR­va­we­o­bas mi­si aq­ti­u­
ri spor­ti­dan was­vlis Sem­deg. am Sem­Txve­va­Si, mgo­ni, ar un­da hqon­des
mniS­vne­lo­ba moR­va­we­o­bis sfe­ros (ro­gorc er­Ti aR­mo­sav­lu­ri an­da­
za gvas­wav­lis, di­di ka­ci or­mo­Si­ac di­dia da pa­ta­ra mTa­ze­dac pa­ta­
raa) _ iq­neb es yo­fi­li­yo isev spor­ti, an biz­ne­si, an mec­ni­e­re­ba, an
po­li­ti­ka, an sam­xed­ro saq­me...
gul­wrfe­lad rom vTqva, ver da­vit­ra­ba­xeb, le­ri xa­be­lo­vis ga­
nuy­re­li me­go­ba­ri var-meT­qi. me­gob­ro­ba ki ara, Cvens ur­Ti­er­To­bas
ka­ci ke­Til­mo­sur­ne­o­bas Tu da­ar­qmevs. le­ris­Tvis Ta­vis dro­ze isic
ki ar miT­qvams, rom mas­ze, ro­gorc olim­pi­ur Cem­pi­on­ze, ra­Rac bun­
42
leri xabelovi da
SoTa kikabiZe
do­va­ni Jan­ris `Txro­bi­Ti na­war­mo­e­bis~ da­we­ras va­pi­reb­di. ai, ise­Tis,
ra­sac re­daq­ci­eb­Si `ma­sa­las~ eZa­xi­an. xo­lo Tu `le­rid~ da zog­jer
`xa­be­lo­vad~ mo­vix­se­ni­eb, es ga­mo­go­ni­li fa­mi­la­ro­biT da mas­Tan Ce­mi
arar­se­bu­li me­gob­ro­biT sa­kek­lu­cod ar mom­dis _ ub­ra­lod, mas­ze
mTe­li ToT­xme­ti wliT uf­ro­si var da am upi­ra­te­so­biT vsar­geb­lob.
Tqven­Tan, am pa­ta­ra wig­nis mkiT­xve­leb­Tan vsar­geb­lob, To­rem mas­Tan
ur­Ti­er­To­bi­sas, mi­mar­Tvis `Tqve­no­biT~ da `ba­to­no­biT~ for­mebs
vam­jo­bi­neb. sxva­na­i­rad ena ar mib­run­de­ba.
im pe­ri­od­Si (1989-1993 w.w.), ro­ca sa­qar­Tve­lo­Si Cve­ni is­to­ri­is­
Tvis ma­nam­de ga­u­go­na­ri an­ti­o­su­ri qse­no­fo­bi­u­ri is­te­ria mZvin­va­
reb­da, ro­ca tvin­ga­xu­re­bu­li `pat­ri­o­te­bi~ yve­la kuT­xe-kun­Wul­Si
`stu­ma­ri ere­bis~ da `ara­qar­Tve­le­bis~ ga­mo­go­nil prob­le­meb­ze lay­
43
leri xabelovi
bo­biT laparakobdnen, le­ri xa­be­lo­vi di­de­bis mwver­val­ze id­ga da
sa­qar­Tve­los, mi­si sam­Sob­lo sa­qar­Tve­los sa­xels mTe­li msof­li­os
ga­sa­go­nad aqu­xeb­da.
...1992 wlis bar­se­lo­nis olim­pi­ur Ta­ma­Seb­ze le­ri xa­be­lo­vi
TiT­qmis up­rob­le­mod ga­em­gzav­ra. igi wi­na, se­u­lis olim­pi­a­dis ana­
lo­gi­u­rad, ax­lac upi­ro­bo fa­vo­ri­tad iT­vle­bo­da _ spe­ci­a­lis­te­
bis­Tvi­sac, me­to­qe­e­bis­Tvi­sac da di­le­tan­ti gul­Se­mat­kiv­re­bis­Tvi­
sac. am­je­rad ku­ri­o­ze­bi aRar mom­xda­ra.
bar­se­lo­nis olim­pi­a­da­ze qvem­Zi­me wo­nis Tvra­met­ma uZ­li­e­res­
ma fa­la­van­ma iWi­da­va. fi­na­lam­de xa­be­lov­ma xuT me­to­qes mo­u­go _
Turq ali qa­i­a­lis (2:0), sam­xre­Taf­ri­kel io­ha­nes her­ma­nus ro­suks
(8:1), bul­ga­rel mi­ros­lav ma­ka­ve­evs (3:0), un­grel San­dor kiSs (6:0) da
po­lo­nel an­jei ra­dom­skis (5:0). dad­ga ga­dam­wyve­ti Ser­ki­ne­bis dro.
`5 ag­vis­to. ka­ta­lo­ni­is fi­zi­ku­ri kul­tu­ris in­sti­tu­tis dar­ba­
zi. dar­ba­zi ki ara, sa­sax­lea, 4 aTas ma­yu­re­bels itevs. dRes aq Ta­
vi­su­fa­li sti­lis mo­Wi­da­ve­Ta tur­nir­ze sa­mi Cem­pi­o­ni ga­mov­lin­de­ba
_ 52, 68 da 100 kg wo­niT ka­te­go­ri­eb­Si. le­ri xa­be­lo­vi ( 100 kg) fi­
nal­Sia. vid­re aqam­de mo­vi­do­da, xu­Ti mZi­me brZo­la ga­dax­da, xu­Ti­ve
qu­le­biT mo­i­go. olim­pi­a­dam Se­Ra­va­Te­bi ar icis. xa­be­lov­ma es oT­xi
wlis win sa­ku­Tar Tav­ze ga­mos­ca­da, ro­ca se­ul­Si zed fi­niS­ze wa­i­
bor­Zi­ka da ver­cxlis med­lis `ama­ra~ dar­Ca. da ai, isev olim­pi­a­da,
isev fi­na­li. am­je­rad, al­baT, yve­la­fe­ri rig­ze iq­ne­ba. yo­vel Sem­
Txve­va­Si, xa­be­lo­vis mwvrTnels va­no ni­ko­la­Zes ama­Si eW­vi ar epa­re­
ba: `mo­u­gebs, uTu­od mo­u­gebs. le­ri is mo­Wi­da­ve ar aris, San­si me­o­
red ga­uS­vas.~ va­no ni­ko­la­Ze qar­Tvel tu­ris­teb­Tan er­Tad Ca­mo­vi­da
bar­se­lo­na­Si. aq­vea gu­ram sa­Ra­ra­Ze, da­viT go­be­jiS­vi­lis mwvrTne­li.
cxa­dia, gu­ne­ba­ze ver aris _ gu­Sin go­be­jiS­vi­li ame­ri­kel ba­um­har­
tner­Tan da­mar­cxda da ara mar­to gu­rams, mTel Cven de­le­ga­ci­as
das­wyvi­ta gu­li. da­mar­cxda bo­lo wa­meb­ze, ro­ca amas ara­vin elo­da,
44
leri xabelovi
Widaobda energiulad,
mizanswrafulad,
racionalurad. is iyo
namdvili Cempioni _
mudam gamarjvebisTvis
SemarTuli
45
leri xabelovi
leri xabelovma
1987 wels meored
moipova ssr kavSiris
Cempionis tituli
46
al­baT, Ta­vad ba­um­har­tne­ric, ro­me­lic si­xa­ru­liT mec­xre cas ew­via
da iqi­dan `did­xans ar Ca­mo­su­la.~ am Sex­ved­ra­ze, faq­tob­ri­vad, Cem­
pi­o­nis be­di ga­daw­yda... qvem­Zi­me wo­na­Si ki Cem­pi­o­nis vi­na­o­ba xuT wuT­
Si ga­ir­kve­va. le­ri xa­be­lov­sa da he­i­ko balcs uk­ve xa­li­Ca­ze ux­mes.
bal­ci ger­ma­ne­lia _ ma­Ra­li, be­Web­ga­ni­e­ri, moZ­ra­vi. ga­moc­di­le­bi­Ta
da ti­tu­le­biT xa­be­lov­Tan aba, ras mo­va, Tum­ca es am­ba­vi, ga­mo­ric­
xu­li ar aris, bal­cis­Tvis xel­say­re­lic ki ga­mod­ges. oT­xgzis msof­
lio Cem­pi­ons da­a­mar­cxebs _ erov­nu­li gmi­ris sa­xe­li ga­naR­de­bu­li
47
leri xabelovi
aqvs, wa­a­gebs _ say­ve­du­ri Zne­lad Tu vin­mes das­cdes. rac Se­e­xe­ba
xa­be­lovs, mis­Tvis wa­ge­ba ka­tas­tro­faa _ arc me­ti, arc nak­le­bi...
sif­rTxi­les Ta­vi ar stki­va. ara­vi­Ta­ri ris­ki, arc er­Ti mo­u­zo­ma­vi
na­bi­ji. iwu­re­ba usaS­ve­lod ga­Wi­a­nu­re­bu­li xu­Ti wu­Ti. an­ga­ri­Sia 2:1
xa­be­lo­vis sa­sar­geb­lod. msa­ji daR­lil-da­qan­cul spor­tsme­nebs xa­
li­Cis cen­trSi ux­mobs. xa­be­lo­vi si­xa­ruls ver ma­lavs. olim­pi­u­ri
mwver­va­li dap­yro­bi­lia!
tra­di­ci­u­li pres­kon­fe­ren­cia. ra­tom ga­gi­Wir­daT fi­nal­Si? _
ekiT­xe­bi­an Cem­pi­ons. `se­ul­Si sa­be­dis­we­rod Sev­cdi da Cem­pi­o­no­ba
dav­kar­ge, _ pa­su­xobs le­ri, _ dRes Sec­do­mis uf­le­ba ar mqon­da da
ami­tom vfrTxi­lob­di. am­je­rad Cem­Tvis mTa­va­ri iyo ga­mar­jve­ba.~ ki­
dev er­Ti kiT­xva: ar­sen fa­Za­e­vi ru­se­Tis Rir­se­bas icavs, Tqven sa­qar­
Tve­los de­le­ga­ci­is Se­mad­gen­lo­ba­Si ga­mo­di­xarT. ra­tom? pa­su­xi:
`fa­Za­e­vi vla­di­kav­ka­ze­lia, me ki, mar­Ta­lia erov­ne­biT osi var, mag­
ram Tbi­lis­Si da­vi­ba­de da ami­to­mac war­mo­vad­gen sa­qar­Tve­los. ase
iq­ne­ba mo­ma­val­Sic... ax­la Cven­Tan po­li­ti­ku­ri si­tu­a­cia da­Za­bu­lia,
qar­Tve­leb­sa da osebs So­ris SuR­li Ca­mo­var­da, mag­ram ime­dia, kon­
fliq­ti ma­le Cac­xre­ba. bed­ni­e­ri viq­ne­bi, Tu amas Ce­mi dRe­van­de­li
ga­mar­jve­bac Se­uw­yobs xels~ (el­gu­ja be­riS­vi­li. Jur­na­li `Cem­pi­o­
ni,~ 1992 we­li).
bar­se­lo­nis olim­pi­ur Ta­ma­Seb­ze sa­nuk­va­ri oq­ros mo­po­ve­bis
Sem­deg 28 wlis le­ri xa­be­lo­vi `dam­sa­xu­re­bul pen­si­a­ze~ ar ga­su­la
_ aq­ti­ur spor­tSi dar­Ca. Tum­ca, 1995 wels msof­li­os Cem­pi­o­na­tis
da ram­de­ni­me sa­er­Ta­So­ri­so tur­ni­ris pri­zi­o­ro­bas Tu ar Cav­TvliT,
Zve­le­bu­ri xma­u­ri­a­ni war­ma­te­be­bis­Tvis aRar mi­uR­we­via.
1996 wels val­mox­di­li le­ri xa­be­lo­vi aq­ti­u­ri spor­ti­dan sa­mu­
da­mod wa­vi­da.
xa­be­lo­vis opo­nen­te­bi da kri­ti­ko­se­bi, mor­cxvad, mag­ram ma­inc
aR­niS­na­ven rom 1991 wli­dan, anu sa­qar­Tve­los da­mo­u­ki­deb­lo­bis mi­
48
wamic da
leri xabelovi
metoqes xaliCaze
daanarcxebs
49
50
leri xabelovi
barselonis olimpiuri
TamaSebis finali _
leri xabelovi da
heiko balci (germania).
1992 weli
51
leri xabelovi
2 :1 _ olimpiur
finalSi leri xabelovma
aseTi angariSiT
daamarcxa germaneli
heiko balci.
barselona, 1992 weli
Re­bi­dan, sa­xe­lo­van­ma spor­tsmen­ma Ta­vi­si spor­tu­li ka­ri­e­ra sam­Sob­
lo­Si, sa­qar­Tve­lo­Si aRar ga­ag­rZe­la da sa­var­ji­Sod ru­se­Tis fe­de­
ra­ci­a­Si dar­Ce­na am­jo­bi­na.
er­Ti Se­xed­viT, TiT­qos sa­mar­Tli­a­ni say­ve­du­ria, mag­ram mxo­
lod er­Ti Se­xed­viT da mxo­lod saq­me­Si Ca­u­xe­da­vi ada­mi­a­ne­bis­Tvis.
ga­vix­se­noT, ra vi­Ta­re­ba su­fev­da sa­qar­Tve­lo­Si ga­su­li sa­u­ku­nis
90-ia­ni wle­bis da­saw­yis­Si _ re­vo­lu­ci­u­ri ei­fo­ria, eT­ni­ku­ri Se­
uw­yna­reb­lo­ba, sa­mo­qa­la­qo da­pi­ris­pi­re­ba, Si­Si, Sim­Si­li da usa­mar­
Tlo­ba.
le­ri xa­be­lo­vi ar gax­lavT er­nes­to Ce ge­va­ra, re­vo­lu­ci­u­ri
dro­Sa rom aaf­ri­a­los. igi ma­ma­ci ada­mi­a­nia, mag­ram ar aris `bo­e­vi­
ki~ da mi­si sab­rZo­lo Tav­gan­wir­va, ub­ra­lod, araf­ris mom­ta­ni da,
ma­pa­ti­eT, co­ta ka­ri­ka­tu­ru­li xa­si­a­Ti­sa iq­ne­bo­da. Tum­ca, mTa­va­ri
52
es ma­inc ar aris. mTa­va­ri is aris, rom im pe­ri­od­Si sa­qar­Tve­lo­Si Ca­
mos­vlis Sem­Txve­va­Si, qar­Tve­li ura-pat­ri­o­te­bis sa­miz­ned qce­u­li
le­ri xa­be­lo­vi ueW­ve­lad aR­moC­nde­bo­da sci­las da qa­rib­das, anu mis
sam­Sob­lo­Si abo­boq­re­bu­li eT­ni­ku­ri da­pi­ris­pi­re­bis epi­cen­trSi.
xo­lo ori­ve da­pi­ris­pi­re­bu­li mxa­re mis­gan, msof­lio sa­xe­lis mqo­ne
av­to­ri­te­tis­gan, ueW­ve­lad mo­iT­xov­da, sul mci­re, po­li­ti­ku­ri gan­
cxa­de­be­bis ke­Te­bas. uf­ro zus­tad, er­Ti mxa­ris `ga­TeT­re­bas~ da me­o­
ris _ ~ga­Sa­ve­bas~; er­Tis ga­mar­Tle­bas da me­o­ris dag­mo­bas. ne­bis­mi­er
Sem­Txve­va­Si, ma­nam­de um­wik­vlo re­pu­ta­ci­is xa­be­lo­vis sru­li dis­kre­
di­ta­cia ga­ran­ti­re­bu­li iyo.
aRa­ra­fers vam­bob ima­ze, rom im pe­ri­o­dis sa­qar­Tve­lo­Si ara­vi­Ta­
ri, ab­so­lu­tu­rad ara­vi­Ta­ri pi­ro­ba ar ar­se­bob­da met-­nak­le­bad nor­
ma­lu­ri wvrTna-var­ji­Sis­Tvis, rac Hha­e­ri­viT au­ci­le­be­li iyo pro­fe­
si­o­na­li spor­tsme­nis­Tvis, mo­ma­va­li olim­pi­u­ri Cem­pi­o­nis­Tvis.
mok­led, 1996 wels le­ri xa­be­lo­vi aq­ti­ur sports ga­mo­eT­xo­va,
mos­kov­Si da­sax­lda da Za­la ax­la biz­nes­Si sca­da. ro­gorc vi­ci, ar­
cTu wa­ru­ma­teb­lad. ru­seT­Si, am did, amo­u­wu­ra­vi bu­neb­ri­vi re­sur­
se­bis qve­ya­na­Si, mas udi­de­si per­speq­ti­va elo­da. arc xe­li­suf­le­bis
mxar­da­We­ra da pa­ti­vis­ce­ma ak­lda.
ma­inc gul­ma iqiT ga­mo­u­wia, sa­dac mSob­li­u­ri sax­li, mSob­li­u­ri
sko­la, bav­Svo­bis me­gob­re­bi, na­xerx moy­ri­li sa­Wi­dao mo­e­da­ni, Cax­Ca­
xa mze da wi­na­par­Ta saf­la­ve­bi egu­le­bo­da; sa­dac fe­xi aid­ga, sa­dac
pir­ve­li ga­mar­jve­bis, pir­ve­li siy­va­ru­lis sit­kbo ige­ma.
le­ri xa­be­lo­vi sam­Sob­lo­Si dab­run­da _ mSi­er, Ra­rib, re­vo­lu­
ci­e­biT daR­lil, bun­do­va­ni mo­mav­lis mqo­ne sam­Sob­lo­Si.
dab­run­da, ra­Ta Ta­vi­si di­di ga­moc­di­le­ba, ni­Wi, ener­gia da Sro­
mis siy­va­ru­li Ta­vi­si qvey­nis sam­sa­xur­Si da­e­xar­ja.
1998 wels 34 wlis le­ri xa­be­lo­vi sa­qar­Tve­los spor­tis de­par­
ta­men­tis Tav­mjdo­ma­ris pir­vel mo­ad­gi­led da­i­niS­na; 2000 wels imav­
53
leri xabelovi
dro­u­lad erov­nu­li olim­pi­u­ri ko­mi­te­tis vi­ce-pre­zi­den­ti gax­da,
2004 wels _ pir­vel vi­ce-pre­zi­den­tad air­Ci­es.
***
mar­Ta­li giT­xraT, ar vi­ci, ra ro­li Se­as­ru­la (an, sa­er­Tod, Se­
as­ru­la Tu ara ra­i­me ro­li) sa­qar­Tve­los erov­nu­li olim­pi­u­ri ko­
mi­te­tis pir­vel vi­ce-pre­zi­den­tad xa­be­lo­vis ar­Ce­va­Si im kac­ma, vi­
si sa­xe­lis xse­ne­ba­sac dRes eri­de­bi­an is ada­mi­a­ne­bic ki, vinc gu­Sin
mas­Tan mit­mas­ne­bas, Tun­dac mis Crdil­Si yof­nas RvTis wya­lo­bad
da bed­ni­e­re­bad aRiq­vam­dnen. im `bed­ni­er­Ta~ So­ris, umaR­le­si ran­
gis da wvril­fe­xa Ci­nov­nik­Ta gar­da, mrav­lad iy­vnen ga­po­li­ti­ko­se­
bu­li cno­bi­li spor­tsme­ne­bic, cno­bi­li Jur­na­lis­te­bic, iu­ris­te­
bic da eg­reT wo­de­bu­li `spor­tu­li mo­xe­le­e­bic~ _ re­vo­lu­ci­u­ri
ei­fo­ri­is RviZ­li Svi­le­bi. ai, isi­ni, vi­sac jer ki­dev sa­u­ku­ne­na­xev­
ris wi­naT ge­ni­a­lu­ri aleq­san­dre di­u­ma `mta­ce­bel frin­ve­lebs~
uwo­deb­da.
ima­Si ki dar­wmu­ne­bu­li var, rom am ori ada­mi­a­nis, bad­ri pa­tar­ka­
ciS­vi­lis da le­ri xa­be­lo­vis, erov­nu­li olim­pi­u­ri ko­mi­te­tis pre­
zi­den­tis da mi­si pir­ve­li vi­ce-pre­zi­den­tis, msof­lio mniS­vne­lo­bis
mi­li­ar­de­lis da msof­lio sa­xe­lis mqo­ne spor­tsme­nis, me­ce­na­tis da
spor­tis av-kar­gis mcod­nis Ta­nam­Srom­lo­ba qar­Tul sports di­dad
wa­ad­ge­bo­da.
Ta­ma­mad Se­iZ­le­ba iT­qvas, rom 2008 wels erov­nu­li olim­pi­u­ri ko­
mi­te­tis, mTli­a­nad qar­Tu­li spor­tis in­te­re­se­bi qar­Tul po­li­ti­kur
baq­xa­na­li­as Se­e­wi­ra. Ce­mi az­riT, sav­se­biT uni­a­da­go un­da iyos xa­be­lo­
vis, ro­gorc se­o­kis pir­ve­li vi­ce-pre­zi­den­tis wi­na­aR­mdeg ago­re­bu­
li kam­pa­ni­is mis eT­ni­kur osur war­mo­So­bas­Tan da­kav­Si­re­ba. ub­ra­lod,
xa­be­lo­vi une­bu­rad aR­moC­nda im ci­ta­de­lis xel­mZRva­ne­li, rom­lis
54
Stur­miT aRe­ba ga­da­ew­yvi­ta xe­li­suf­le­bas. uf­ro pro­za­u­lad _ sa­
qar­Tve­los xe­li­suf­le­bas sur­da sa­ku­Ta­ri diq­ta­tis­Tvis da­eq­vem­de­
ba­re­bi­na da­mo­u­ki­de­be­li spor­tu­li or­ga­ni­za­cia. ra­tom hqon­da ase­Ti
sur­vi­li, ama­ze sa­u­ba­ri Sors wag­viy­vans. yve­la­ze sam­wu­xa­ro am is­to­
ri­a­Si is gax­lavT, rom am kam­pa­ni­a­Si CaT­re­u­li aR­moC­nda se­o­kis bev­ri
gav­le­ni­a­ni, sa­zo­ga­do­e­bis­Tvis fri­ad sa­pa­tiv­ce­mo wev­ri.
ni­Wi­er­ma da mrav­lis­mnax­vel­ma kac­ma, le­ri xa­be­lov­ma uTu­od yve­la­
ze ukeT uw­yis, rom es uc­na­u­ri brZo­la mi­mar­Tu­li iyo kon­kre­tu­li Ta­
nam­de­bo­bis pi­ris wi­na­aR­mdeg mi­si eT­ni­ku­ri war­mo­mav­lo­bis mi­u­xe­da­vad.
es iyo pir­ve­li Sem­Txve­va, ro­ca sa­qar­Tve­los xe­li­suf­le­bam
`obi­eq­ti~ pir­ve­li­ve Stur­miT ver ai­Ro da es iyo, upir­ve­les yov­li­
sa, le­ri xa­be­lo­vis dam­sa­xu­re­ba.
er­Ti im mci­re­ric­xo­van­Ta­gan, vinc ga­be­da win sa­ja­rod aR­dgo­
mo­da xe­li­suf­le­bis Tav­ga­su­lo­bas, da­pi­ris­pi­re­bo­da par­ti­ul
fun­qci­o­ner­Ta ugu­nu­re­bas da da­ec­va qvey­nis in­te­re­se­bi, aR­moC­nda
msof­lio Wad­ra­kis si­a­ma­ye no­na gaf­rin­daS­vi­li. sa­bo­loo Se­de­gis mi­
u­xe­da­vad, le­ri xa­be­lov­ma, no­na gaf­rin­daS­vil­ma da sxveb­ma qar­Tul
sa­zo­ga­do­e­bas gar­kve­viT uT­xres, rom ne­bis­mi­e­ri `kar­gi~ xe­li­suf­
le­bis wi­na­Se pir­moT­ne­o­ba da kon­for­miz­mi sa­mar­cxvi­no saq­ci­e­lia da
ad­re Tu gvi­an mwa­red da­is­je­ba ki­dec. ami­tom dar­Ce­bi­an isi­ni sam­Sob­
lis in­te­re­se­bis­Tvis uan­ga­rod meb­rZo­le­bis eta­lo­ne­bad, ami­tom
ari­an isi­ni di­di ada­mi­a­ne­bi.
bo­los da bo­los, xe­li­suf­le­bam Ta­vi­si ga­i­ta­na _ sa­qar­Tve­los
erov­nu­li olim­pi­u­ri ko­mi­te­tis pre­zi­den­tis mo­va­le­o­bis Sem­sru­
le­be­li le­ri xa­be­lo­vi pos­ti­dan `ga­da­ir­Ci­es~!
le­ri xa­be­lo­vi: `vin da­mi­je­rebs rom vTqva, sa­qar­Tve­los olim­
pi­u­ri ko­mi­te­tis zo­gi­er­Ti wev­ris (na­xe­var­ze me­tis!) da­mo­ki­de­bu­le­
bam gu­li ar mat­ki­na-meT­qi. ra Tqma un­da, Zli­er saw­ye­nia, ro­ca mo­u­
lod­ne­lad Se­ni ko­le­ga, me­go­ba­ri da Ta­na­mo­saq­me da­gi­pi­ris­pir­de­ba.
55
56
leri xabelovi
imaT­ze vam­bob, vinc mar­Tlac me­go­ba­ri, ko­le­ga da Ta­na­mo­saq­mea da
ara spec­sam­sa­xu­re­bis mi­er mog­zav­ni­li pro­vo­ka­to­ri.
yve­la we­si­er ada­mi­ans gmi­ro­bas ver moT­xov. yve­las ver moT­xov
da yve­las arc Se­uZ­lia iyos no­na gaf­rin­daS­vi­li.
dar­wmu­ne­bu­li var, bev­ri imaT­ga­ni, vinc `ar­Cev­neb­ze~ xma xa­be­lo­
vis wi­na­aR­mdeg mis­ca, Cve­u­leb­riv saq­mi­an vi­Ta­re­ba­Si ase ar mo­iq­ce­o­
da _ sa­ku­Ta­ri kom­pe­ten­ci­is Se­sa­ba­mi­sad da sin­di­sis kar­na­xiT imoq­
me­deb­da.
di­dad mniS­vne­lo­va­ni is ki ar aris, me rom ga­da­mir­Ci­es, mniS­vne­
lo­va­ni da tra­gi­ku­li is aris, rom qve­ya­na­Si Seg­ne­bu­lad Se­iq­mna eq­
stre­ma­lu­ri vi­Ta­re­ba, ro­me­lic ada­mi­ans sa­ku­Ta­ri ne­bis da sin­di­sis
wi­na­aR­mdeg was­vlas ai­Zu­lebs.
sam­mar­Tve­lo sis­te­ma, xe­li­suf­le­ba ar un­da iyos da­in­te­re­se­bu­
li qve­ya­na­Si ise­Ti vi­Ta­re­bis Seq­mniT da Se­nar­Cu­ne­biT, rac ada­mi­a­nis
ar­se­ba­Si da­bu­de­bul ma­xinj vne­bebs ga­aR­vi­Zebs. Tu mar­Tlac de­mok­
ra­ti­u­li da sa­mar­Tli­a­ni sa­xel­mwi­fos aSe­ne­ba gin­da, mo­qa­la­qes mSvi­
dad da uSiS­rad gan­sjis pi­ro­ba un­da Se­uq­mna. sxva­na­i­rad ada­mi­an­Ta
sa­zo­ga­do­e­ba mgle­bis xro­vad ga­da­iq­ce­va da qve­ya­na Tav­ze dag­vem­xo­ba.
ho, Ce­mi ko­le­ge­bis saq­ci­el­ma Ta­vis d
D ro­ze gu­li mat­ki­na. mar­Ta­
li giT­xraT, co­ta ga­mik­vir­da ki­dec, mag­ram ge­fi­ce­biT, gul­Si wye­na
ar dam­rCe­nia _ isi­ni xom sa­ku­Ta­ri gu­lis kar­na­xiT ar moq­me­deb­dnen...~
me­ti rom ara­fe­ri vTqvaT, uc­na­u­ria, rom arc re­vo­lu­ci­ur­ma da
arc mis­ma wi­na­mor­bed­ma xe­li­suf­le­beb­ma qar­Tul-osu­ri kon­fliq­
tis mo­sag­va­reb­lad xa­be­lo­vis av­to­ri­te­ti ar ga­mo­i­ye­nes. Se­var­dna­
Zis Se­Si­ne­bul­ma xe­li­suf­le­bam, vfiq­rob, es ver mo­i­fiq­ra, mis mem­
kvid­re xe­li­suf­le­bas­Tan da­kav­Si­re­biT ki saq­me sul sxva fe­no­men­Tan
un­da gvqon­des.
ar vam­tki­ceb, rom le­ri xa­be­lo­vi ra­Rac ja­dos­nur sit­yvas it­
yo­da da gu­la­Cu­ye­bu­li cxin­va­lis xe­li­suf­le­ba ma­Sin­ve kars si­xa­
57
leri xabelovi
ru­liT gag­vi­Reb­da. ase, ra Tqma un­da, ar mox­de­bo­da, mag­ram adaTwe­se­bis pa­ti­vis­mce­me­li ose­bis­Tvis xa­be­lo­vi aris gmi­ri, re­a­lu­ri
av­to­ri­te­ti. gah­yve­bod­nen Tu ara, Zne­li saT­qme­lia, mag­ram mis sit­
yvas qars ar ga­a­tan­dnen, das­kvne­bis ga­mo­ta­nam­de ueW­ve­lad da­fiq­
rde­bod­nen.
se­o­kis vi­ce-pre­zi­den­to­bas Ca­mo­So­re­bul­ma did­ma spor­tmen­ma
moR­va­we­o­bis gag­rZe­le­ba qar­Tul po­li­ti­ka­Si sca­da.
le­ri xa­be­lo­vi: `xom sa­yo­vel­Ta­od cno­bi­lia, rom af­xa­zur-qar­
Tu­li da osur-qar­Tu­li kon­fliq­te­bi ga­re­dan, ru­se­Ti­dan aris in­
spi­ri­re­bu­li. isic yve­lam kar­gad icis, rom sa­qar­Tve­los te­ri­to­ri­
a­ze da­mo­u­ki­de­be­li osu­ri ju­ja sa­xel­mwi­fos Seq­mna ab­sur­dia, dam­
Rup­ve­lia Tvi­Ton ose­bis­Tvis da ar ga­aC­nia ara­vi­Ta­ri is­to­ri­u­li
lo­gi­ka. sa­er­Tod, Ta­na­med­ro­ve msof­li­o­Si eT­ni­ku­ri niS­niT sa­xel­
mwi­fo­e­bis Seq­mna, saz­Rvre­bis Sec­vlis mcde­lo­bac ki, ka­cob­ri­o­bas
udi­de­si prob­le­me­bis wi­na­Se aye­nebs.
sa­qar­Tve­los xe­li­suf­le­ba sa­mar­Tli­a­nad am­tki­cebs (da mTe­li
prog­re­su­li kac­ob­ri­o­bac amas­ve adas­tu­rebs), rom cxin­va­lis ol­
qi aris sa­qar­Tve­los sa­xel­mwi­fos ga­nu­yo­fe­li na­wi­li. er­Ta­der­Ti
qve­ya­na, uf­ro zus­tad, xe­li­suf­le­ba, aris ru­se­Ti, ro­me­lic amas ar
eTan­xme­ba da vi­ciT, ra­to­mac ar eTan­xme­ba.
ra­tom se­ri­o­zu­lad ar vik­vlevT qar­Tul-ru­su­li um­wva­ve­si da­
pi­ris­pi­re­bis mi­ze­zebs? di­ax, ru­se­Ti ra­tom­Rac Surs iZi­ebs sa­qar­
Tve­lo­ze; te­ri­to­ri­u­li Tval­saz­ri­siT, msof­li­os udi­de­si qve­ya­na
ra­tom­Rac ia­ra­RiT xel­Si ib­rZvis sad­Rac, kav­ka­si­o­nis qe­dis ga­daR­ma
mTeb­Si Ca­kar­gu­li er­Ti be­wo te­ri­to­ri­i­sa da im xal­xis­Tvis, gul­ze
su­lac rom ar exa­te­ba. ra aris es `ra­tom­Rac~?
sa­qar­Tve­los xe­li­suf­le­ba ra­tom itexs Tav­ze ru­su­li cec­xlis
ni­aR­vrebs da ra­tom aTa­re­Sebs qve­ya­na­Si sa­o­ku­pa­cio ja­rebs?.. sa­er­
Tod, da­mo­u­ki­de­be­li sa­qar­Tve­los ar­se­bo­bis gan­mavlo­ba­Si, sa­xe­li­
58
suf­lo do­ne­ze Seq­mni­la Tu ara kon­fliq­te­bis mog­va­re­bis ra­i­me re­
a­lu­ri geg­ma?~
le­ri xa­be­lo­vi uaR­re­sad sa­Wi­roa qvey­nis­Tvis, sa­xel­mwi­fos­
Tvis, mag­ram, ama­ve dros, uki­du­re­sad mi­u­Re­be­lia av­to­ri­te­te­bis
mo­Zu­le xe­li­suf­le­bis­Tvis.
is faq­ti, rom ar­Cev­neb­Si res­pub­li­ke­leb­ma le­ri xa­be­lo­vis sa­
xe­lis ga­mo­ye­ne­ba sca­des, udav­od mi­sa­sal­me­be­lia da ki­dev er­Txel
xazs us­vams am par­ti­is win­da­xe­du­le­bas. rac Se­e­xe­ba ar­Cev­neb­Si maT
fi­as­kos, amas Ta­vi­si obi­eq­tu­ri da su­bi­eq­tu­ri mi­ze­ze­bi hqon­da.
59
leri xabelovi
sxvadasxva Taobis oTxi
uZlieresi moWidave _
leri xabelovi,
daviT cimakuriZe,
levan TediaSvili
da soslan andievi
le­ri xa­be­lo­vi: `res­pub­li­ku­ri par­ti­is xel­mZRva­ne­lo­bam, pi­ra­
dad ba­ton­ma da­viT usu­faS­vil­ma da­mar­wmu­nes, rom ar­Cev­neb­Si Ce­mi
mo­na­wi­le­o­ba qvey­nis­Tvis sa­sar­geb­lo iq­ne­bo­da _ par­la­men­tSi so­
li­du­ri opo­zi­ci­u­ri fraq­ci­iT mox­ved­ris Sem­Txve­va­Si, mov­le­na­Ta
gan­vi­Ta­re­ba­ze ze­gav­le­nis se­ri­o­zu­li San­si gaC­nde­bo­da. sam­wu­xa­
rod, ase ar mox­da. ar­Cev­ne­bis­Tvis mo­sam­za­deb­lad, mmar­Tve­lis gar­
da, yve­la sxva par­ti­as ka­tas­tro­fu­lad mci­re dro hqon­da. Ta­vi­si
ro­li iTa­ma­Sa res­pub­li­kel­Ta mxri­dan xelisufleba Se­saZ­lo moq­me­
de­bis Se­u­fa­seb­lo­bam, sa­ku­Ta­ri Se­saZ­leb­lo­be­bis ga­da­War­be­bu­lad
Se­fa­se­bam, Sez­Ru­dul­ma fi­nan­sur­ma mdgo­ma­re­o­bam. da ma­inc, Ce­mi az­
riT, um­Tav­re­si da yve­la­ze gul­sat­ke­ni is aris, rom ar­Cev­ne­bis­Tvis
60
xe­li­suf­le­bam isev ise, Zve­le­bu­rad ga­mo­i­ye­na mis xelT ar­se­bu­li
ad­mi­nis­tra­ci­u­li re­sur­si; mag­ram ma­inc xom iyo amom­rCe­vel­Ta sak­
ma­od di­di na­wi­li (Tun­dac, 15 pro­cen­ti), ro­mel­mac xelisuflebis
sa­sar­geb­lod xma sa­ku­Ta­ri ne­biT mis­ca?! amom­rCe­vel­Ta TiT­qmis na­
xe­va­ri ki ar­Cev­neb­ze, sa­er­Tod, ar ga­moc­xad­da!
ra Tqma un­da, mes­mis Ce­mi Ta­na­mo­qa­la­qe­e­bi­sa. isi­ni da­i­Ral­nen,
am­de­ni fu­Wi da­pi­re­bis Sem­deg aRa­raf­ris ar sje­raT. maT sWir­de­baT
sa­mar­Ta­li da pu­ri. am dros ki, mTe­li 18 wlis gan­mav­lo­ba­Si, iZu­le­
bu­li ari­an eZe­bon ar­Ce­va­ni cu­deb­sa da ua­re­sebs So­ris~.
46 wlis le­ri xa­be­lo­vi po­li­ti­ka­Si jer Za­li­an axal­gaz­rda, mag­
ram Za­li­an bev­ris mnax­ve­li, mom­Tme­ni, sa­xel­mwi­fo­eb­ri­vad mo­az­rov­
ne da meb­rZo­li ka­cia. igi odes­me uTu­od gax­de­ba Tva­li­sa­Ci­no fi­gu­
ra, Tu­ki sa­moR­va­weo sfe­rod sa­bo­lo­od po­li­ti­kas air­Cevs.
ise­ve, ro­gorc Se­eZ­lo yo­fi­li­yo sa­xel­gan­Tqmu­li mec­ni­e­ri, mwe­
ra­li, Jur­na­lis­ti, ge­ne­ra­li an re­li­gi­u­ri moR­va­we.
imi­tom, rom le­ri xa­be­lo­vi aris di­di ada­mi­a­ni. dRes imi­tom ki ar
aris di­di ada­mi­a­ni, rom gu­Sin di­di spor­tsme­ni iyo, ara­med, imi­tom
iyo di­di spor­tsme­ni, rom igi did ada­mi­a­nad da­i­ba­da. le­ri xa­be­lovs,
ub­ra­lod, ar Se­uZ­lia ar iyos di­di. es aris pa­su­xi kiT­xva­ze _ vin iq­
ne­bo­da le­ri xa­be­lo­vi, spor­tsme­ni rom ar yo­fi­li­yo?
***
bo­diSs vix­di yve­las­Tan, vinc es pa­ta­ra wig­ni xel­Si im ime­diT
ai­Ro, rom iq di­di spor­tsme­nis _ le­ri xa­be­lo­vis mi­er ga­dax­di­li
aTa­si da er­Ti brZo­lis pe­ri­pe­ti­ebs amo­i­kiT­xav­da; `oq­ros bi­Wu­nas~
_ le­ri xa­be­lo­vis sa­siy­va­ru­lo Tav­ga­da­sav­leb­Si imog­za­u­reb­da;
spor­tu­li fun­qci­o­ne­ris _ le­ri xa­be­lo­vis da idu­ma­le­bis bu­rus­Si
gax­ve­u­li bad­ri pa­tar­ka­ciS­vi­lis ur­Ti­er­To­e­be­bis wvril­ma­nebs ga­
61
leri xabelovi
daviT cimakuriZe,
guram saRaraZe,
luka kurtaniZe
da leri xabelovi.
2004 weli
ec­no­bo­da; oT­xi Svi­lis ma­mis _ le­ri xa­be­lo­vis da mi­si me­uR­lis, za­
re­Tas pi­kan­tu­ri oja­xu­ri is­to­ri­e­biT dat­kbe­bo­da; guls mo­if­xan­da
sab­Wo­Ta nak­reb­Si mis yo­fil mwvrTne­leb­ze yo­fi­li Se­gir­dis, le­ri
xa­be­lo­vis na­am­bo­biT.
vi­ci, mkiT­xve­li mo­uT­men­lad elo­da, Tun­dac, at­lan­tis olim­pi­
a­da­ze mom­xdar am­bavs, ro­ca iq uda­od fa­vo­ri­tad Ca­sul­ma xa­be­lov­ma
mo­u­lod­ne­lad trav­ma mi­i­Ro, Cem­pi­o­no­bis­Tvis brZo­las me­sa­me wri­
dan ga­mo­e­Ti­Sa da, sa­bo­lo­od, me­ToT­xme­te (!) ad­gil­ze aR­moC­nda.
ku­ri­o­ze­bis moy­va­ru­lebs uTu­od ga­a­xa­li­seb­da xa­be­lo­vis in­
du­ri odi­se­is gax­se­ne­bac, ro­ca mi­li­ar­di­an qve­ya­na­Si saC­ve­ne­be­li
ga­mos­vle­bis­Tvis Ca­sul sab­Wo­Ta mo­Wi­da­ve­e­bis nak­rebs me­fu­ri dax­
ved­ra mo­uw­yves da Sex­ved­re­bis Ca­ta­re­ba dar­baz­Si ki ara, sta­di­on­
ze Ses­Ta­va­zes. xa­be­lo­vis spa­ring-par­tni­o­rad ki in­do­e­Tis si­a­ma­ye,
150-ki­log­ra­mi­a­ni gi­gan­ti Se­ar­Ci­es.
ra di­di un­da yo­fi­li­yo in­do­e­le­bis gaw­bi­le­ba, ro­ca qar­Tvel­ma
fa­la­van­ma in­do­el dev­kacs er­Txans ra­Rac ka­ta-Tag­vo­ba­nas msgav­si
ram eTa­ma­Sa, me­re ha­er­Si ai­ta­ca da aTi­a­Ta­so­biT ma­yu­reb­lis Tval­win
62
sa­Wi­dao xa­li­Cas ca­ri­el to­ma­ra­sa­viT da­a­ber­tya; ga­o­ce­bu­li in­do­e­
li gul­Se­mat­kiv­re­bi ro­gor cdi­lob­dnen, xe­liT mo­e­sin­jaT xa­be­lo­
vis sxe­u­li, aqa­o­da, ada­mi­a­ni ki ara, ra­me mtki­ce li­To­nis­gan na­ke­Te­bi
ro­bo­ti ar iyo­so...
ra Tqma un­da, asec Se­iZ­le­bo­da da Wi­da­o­bis mot­rfi­a­le mkiT­xve­
lis­Tvi­sac, al­baT, ase sjob­da. mag­ram ma­Sin ga­mi­Wir­de­bo­da meT­qva,
vin aris le­ri xa­be­lo­vi sa­Wi­dao xa­li­Cis miR­ma, ras niS­navs es ka­ci,
sa­er­Tod, ras niS­navs am­na­i­ri ka­ce­bi sa­qar­Tve­los­Tvis.
arc ima­Si var dar­wmu­ne­bu­li, rom ris Tqmac min­do­da, yve­la­fe­ri
vTqvi, an Tu vTqvi _ kar­gad vTqvi.
mo­ma­val­Si amas vin­me sxva, al­baT, Cem­ze ukeT ga­a­ke­Tebs.
63
leri xabelovi
daibada 1964 wlis 5 ivliss TbilisSi. Tavisufali stilis moWidave (100 kg).
XXV olimpiuri TamaSebis Cempioni (1992, barselona), XXIV olimpiadis meore
priziori (1988, seuli), msoflios xuTgzis Cempioni (1985, 87, 90, 91, 93) da mesame
priziori (1995), evropis oTxgzis Cempioni (1985, 87, 88, 92), msoflios Tasis
mflobeli (1991), msoflios Cempioni Wabukebsa (1982) da axalgazrdebs (1983)
Soris, ssrk samgzis Cempioni (1985, 87, 88), ssrk xalxTa IX spartakiadis Cempioni
(1986). 1993-96 wlebSi gamodioda ruseTis saxeliT. ssrk sportis damsaxurebuli
ostati, vaxtang gorgaslis II xarisxisa da Rirsebis ordenebis kavaleri.
Leri KhabeLov
Freestyle wrestler (100kg), was born on July 5, 1964 in Tbilisi. He was a champion of XXV
Olympic Games (Barcelona, 1992) and silver medallist of XXIV Olympics (Seoul, 1988). Khabelov was five-time world champion (1985, 1987, 1990, 1991, 1993) and bronze medallist (1995),
four-time champion of Europe (1985, 1987, 1988, 1992), world cup winner (1991), world champion among the youth (1982) and juveniles (1983). He was three-time USSR champion (1985,
1987, 1988) and champion of the 9th USSR sports and athletics meeting (1986). During 19931996 he represented Russian national team. Khabelov was the USSR Honored Master of Sports.
He was decorated with Vakhtang Gorgasali Order of the 2nd class and Order of Honor.
Fly UP